پرونده “صفحات انرژی خورشیدی” روی میز WTO :اختلاف آمریکا با هند

نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان تجارت جهانی در تاریخ 6 فوریه 2013 به دبیرخانه این سازمان  که در اعتراض به اقدام دولت هند بر سر پروژه استفاده از صفحات تولید نیروی برق از نور خورشید رسما از دولت هند درخواست نموده است تا در پرتو ساز و کار حل اختلاف آن سازمان،با دولت آمریکا وارد آیین مذاکره و مشورت شود.

بنابر ادعای آمریکا شرکت تولید برق ملی هندوستان برای مناقصه تولید برق خورشیدی به شرکت کنندگان مناقصه اعلام داشته که بایستی صفحات خورشیدی را از تولیدکنندگان داخلی هند تهیه نمایند.

در عوض پیمانکارانی که موفق با عقد قرارداد با شرکت تولید برق ملی هند گردند این تضمین را دریافت می کنند که طی سنوات طولانی یارانه هایی در قالب تعرفه های درازمدت ترجیحی برای استفاده برق دریافت خواهند داشت که این امر ناقض مواد متعددی از توافقات دولتها در چهارچوب سازمان تجارت جهانی است.

بطور مشخص تر،آمریکا معتقد است که این اقدام دولت هند در تضاد با ب موافت نامه عمومی تعرفه و تجارت(گات) مورخ 1994  ؛   موافقت نامه راجع به اقدامات سرمایه گذارانه در موضوعات تجاری(TRIMs) و نهایتا مواد, , , , ,   موافقت نامه راجع به اقدامات جبرانی و یارانه ای می باشد.کلیه این مواد استنادی هرگونه اقدام تبعیض آمیز دول عضو را به نفع محصولات تولید داخل در مقابل کالاهای وارداتی منع می نماید.

بند 4 ماده موافت نامه عمومی تعرفه و تجارت(گات)1994  :

4.       The products of the territory of any contracting party imported into the territory of any other contracting party shall be accorded treatment no less favourable than that accorded to like products of national origin in respect of all laws, regulations and requirements affecting their internal sale, offering for sale, purchase, transportation, distribution or use. The provisions of this paragraph shall not prevent the application of differential internal transportation charges which are based exclusively on the economic operation of the means of transport and not on the nationality of the product.

–

بند اول ماده 2 موافقت نامه راجع به اقدامات سرمایه گذارانه در موضوعات تجاری(TRIMs) :

1.       Without prejudice to other rights and obligations under GATT 1994, no Member shall apply any TRIM that is inconsistent with the provisions of Article III or Article XI of GATT 1994.

–

 لازم به ذکر است که  به عنوان ثالث معترض به تصمیم هند به نفع آمریکا وارد این پرونده شده است.

سازو کار حل و فصل اختلاف در سازمان تجارت جهانی بدین صورت است که در صورت اعتراض یک دولت عضو به تصمیمات یک دولت عضو دیگر در خصوص موضوعات تجاری تحت شمول مقررات مورد عمل آن سازمان ،دولت معترض کتبا دولت مورد نظر را دعوت به مشورت می نماید.طرف مقابل موظف است ظرف مدت 10 روز با طرف معترض وارد مشورت شود.طرفین بایستی ظرف مدت 60 روز به توافق دست یابند.درصورت عدم حصول توافق و یا درصورتیکه طرف مورد اعتراض اصلا به درخواست مشورت جواب ندهد،دولت معترض می تواند از رکن حل اختلاف سازمان درخواست تشکیل هیات رسیدگی را بنماید.

یک هیات رسیدگی (panel) متشکل از سه (و بنا به درخواست طرفین حداکثر 5 )عضو خبره مستقل می باشد که ظرف 45 روز پس از انقضای 60 روز فوق الذکر تشکیل می شود.این هیات موظف است ظرف مدت 6 ماه گزارش نهایی خود را به طرفین اختلاف ابلاغ نماید و سه هفته پس از این مهلت نیز فرصت دارد که گزارش خود را به اعضای سازمان تحویل دهد.اگر در خواست تجدید نظر از این گزارش صورت نپذیرد،رکن حل اختلاف سازمان تجارت جهانی (که همان شورای عمومی سازمان است) موظف است ظرف مدت 60 روز گزارش را از طریق اجماع رد یا تایید نماید.اگر یکی از طرفین درخواست تجدیدنظر نماید به جای بررسی موضوع توسط نهاد حل اختلاف و احیانا تصویب یا رد آن گزارش،هیات تجدید نظر متشکل از هفت کارشناس خبره مستقل تشکیل شده و این هیات موظف است ظرف مدت 60 الی 90 روز گزارش نهایی خود را تحویل رکن حل اختلاف نماید.رکن مذکور 30 روز وقت دارد که این گزارش را  رد یا تایید نماید.

با این اوصاف بایستی دقت داشت که خیلی از اختلافات ممکن است در همان مرحله مشورت حل شوند و یا طرفین به شیوه دیگری برای حل اختلافشان توافق نموده و موضوع را از دستور کار نهاد حل اختلاف خارج نمایند.

 که برخی از آنها در مرحله مشورت و برخی دیگر در سایر مراحل منجر به نتیجه شده است.

مدت زمان رسیدگی به اختلافات در سازمان تجارت جهانی و مراحل آن
60 روز	تبادل نظر و مشورت,وساطت ,برای حل اختلاف -1-
45 روز	2- Panel set up and panellists appointed
6 months	Final panel report to parties
3 weeks	Final panel report to WTO members
60 روز	Dispute Settlement Body adopts report (if no appeal)
Total = 1 year	(without appeal)
60-90روز	Appeals report
30روز	Dispute Settlement Body adopts appeals report
Total = 1y 3m	(with appeal)

سازمان تجارت جهانی رسما با همین نام در تاریخ اول ژانویه 1995 حسب توافقات مراکش و پس از مذاکرات طویل المدت دور اوروگوئه ( : Uruguay Round  1986–1994) جانشینموافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت(گات)سابق شد.البته خود موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت(گات) که در سال 1948 لازم الاجرا شد پس از اصلاحات بنیادین در سال 1994 کماکان به عنوان مهم ترین سند حقوقی مورد استناد سازمان تجارت جهانی پابرجاست.در حقیقت این توافقنامه از زمان امضاء آن( 1947 )تا زمان تاسیس سازمان تجارت جهانی(پایان سال 1994) خودش یک سازمان تجارت دی فاکتو (عملا موجود)محسوب می گردید. منبع ()