ضرورت بازنگری بخشنامه های وزارت علوم
در حالیکه دانشگاه های سنتی امروزه بویژه در مقطع های دکترا و پژوهشی از دانشجویان می خواهند که بجای حضور در دانشگاه تمرکز خود را بر استفاده از منابع بی کران و بی پایان اینترنتی قرار دهند اما وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری ، مدارک دانشجویان ایرانی خارج از کشور را بر اساس مدت اقامت در خارج مورد ارزیابی قرار می دهد!. این در حالی است که امروزه دانشجویان ایرانی خارج از کشور بجای رفتن به کلاس ترجیح می دهند که در اتاق خود و در پشت میز کامپیوتر با جستجوی موضوعی به اقیانوس بی کران اطلاعات و داده های موجود در کتابخانه ها، موزه ها، لابراتورها و حضور در کلاسهای مجازی اساتید خود و حتی سفر به مناطق مختلف جغرافیایی بصورت آنلاین و مجازی اطلاعات خود را تکمیل کنند و به غور و بررسی و پژوهش بپردازند.
کافی است که کلمه “دانشگاه آنلاین ” را در رایانه خود در وبسایت گوگل جستجو نمایید خواهید دید که حتی به زبان فارسی چقدر اطلاعات و دانشگاهها و موسسات متنوع در مقابل شما قرار خواهند گرفت.
آموزش از راه دور از قرن بیست رایج بود و قبل از جهانی شدن تلویزیون و رادیو کارایی چندانی نداشت اما با اضافه شدن شبکه جهانی اینترنت انقلاب شگرفی در آموزش از دور بوجود آمده است امروزه دانشگاههایی مکانندآکسفورد- هاروارد ، ام ای بی و استنفورد و آکسفورد و … نیز مجبور شده‌اند برای عقب نیفتادن از دانشگاههای نوین دوره‌های آنلاین با اعطای مدرک معتبر حتی در رشته‌های فنی برگزار کنند. امروزه روزنامه‌ها ومجلات معتبر کاغذی نیز در رقابت با روزنامه‌های آنلاین مجبور به توقف چاپ کاغذی خود شده‌اند دایره المعارفها یا دیکشنری‌های یا ویکی‌پدیاهای کاغذی مانندبریتانیکا در مقایسه با ویکی‌پدیا آنلاین در حال افول بوده و ناچار است چاپ کاغذی خود را متوقف کند.
مزایای آموزش و تحصیل در موسسات و دانشگاههای آنلاین
امروزه دانشجو می‌تواند به اعماق اقیانوسها سفر کند و پژوهش انجام دهد- به دور افتاده ترین مناطق دنیا برود و به داخل موزه‌های مشهوری مانند موزه بریتیش و یا لوور برود و یا به مهمترین کتابخانه ها وارد شود و کتاب و یا مجله‌های علمی مورد نظر را انتخاب و تحقیقات انجام دهد بدون اینکه از پشت مانیتور کامپیوتر خود دور شود همه این گشت و گذارها فقط در فضای مکانی میز کار و در مانیتور کامپوتر انجام می‌شود. و دانشجو اگر به زبان انگلیسی نیز مسلط باشد استفاده بهتر و دسترسی بیشتر به اقیانوس اطلاعات را همراه خواهد داشت.
جهان اینترنت کار را برای پژوهشگران مشتاق و علاقه مند در هر زمینه ای آنقدر ساده و آسان نموده است که امروزه اینگونه موسسات بصورت برق آسا و جهشی در حال ظهور و خودنمایی هستند.
امروزه بیشتر از یک میلیون کلاس انلاین و صدها رشته تحصیلی وجود دارند بطوریکه دانشگاههای سنتی و معتبری ماند آکسفور و هاروارد ، دانشگاه کالیفرنیا – استنفورد- فینکس- ام آی تی هم به ارایه رشته های درسی بصورت آنلاین و با اعطای مدرک معتبر کرده اند.
* صرف جویی و عدم اتلاف وقت در ترافیکها و سفرهای خسته کننده و پرهزینه.
* صرف جویی در هزینه های تحصیلی و کمک آموزشی
* آرامش بیشتر
* تحقیقات عمیق ترو بهره گیری افزونتر
* فراگیر بودن
* عدم محدویت‌های جسمی و سنی از مزایای این روش تحصیل علم است.
دگرگونی‌های جهشی و برق آسا
دانشگاههای آنلاین –
آموزش عالی و شیوه تحصیل را در جهان بسرعت متحول کرده‌اند. ورود به دانشگاههای معتبری مانند هاروارد- آکسفورد- استنفورد و… برای هر کسی از هر طبقه اجتماعی قبلا مقدور نبود.
اما اینک به همت دستاوردهای تکنولوژی امکان درس خواندن در این دانشگاه را برای همه میسر می‌شود.
در حالت عادی یک دوره تحصیلی چهار ساله در استنفورد ۱۶۰ هزار دلار برای یک دانشجو هزینه دارد اما این دوره‌های تازه رایگان و یا با هزینه های بسیار کم تر است. در آکسفورد هزینه یک دوره دکترا در رشته علوم انسانی که اساسا پژوهشی است بیشتر از ۵۰۰۰۰۰ پوند است که دولت ایران هم سالها است اینگونه هزینه ها را برای دانشجویان بورسیه خود پرداخت می کند و دانشجو حدود ۵ سال باید در محل حضور می‌داشت که هزینه‌ها و اتلاف وقت بسیار زیادی را باعث می‌شد امروزه دانشگاههای سنتی نیز تاکید بر حضور فیزیکی دانشجو در فضاهای دانشگاه را رها نموده و در عوض دانشجویان را تشویق می‌کنند که حضور در فضاهای مجازی دانشگاه داشته باشند دانشجو با در اختیار گرفتن کد و رمز ورود به موسسات مجازی دانشگاهها مانند کتابخانه – آزمایشگاه اتاق‌های تدریس و گفتگوی مجازی با همکلاسی ها و… حضور جسمانی خود در دانشگاه را به حضور مجازی تبدیل می‌کنند. دانشگاه آنلاین یودسیتی اولین دانشگاههایی است که در رشته‌های فنی و مهندسی و پزشکی نیز آنلاین دانشجو می پذیرد.
به طوری که هر فرد علاقه مندی در هر جای دنیا با سرمایه کم هم می تواند در دانشگاه معتبری تحصیل کند.
دانشجو و یا پژوهشگر اگر عاشق و خواهان فراگیری باشد می تواند با تماشای یک سری ویدئوهای استاد های مشهور بصورت آنلاین و شرکت و گفتگو در اتاق های درسی مجازی و فراگیری آن و گذراندن امتحان و انجام تکالیفی لازم واحد درسی خود را با موفقیت بگذراند .
بسیاری از پژوهشگران معتقدند این روش آموزش بسیار مؤثر و کاراتر و فراگیر تر و متنوع تر است و دانشجویانی را از سراسر دنیا بخصوص کشورهای فقیر جذب کرده است.
اساتید عزم خود را جزم کرده‌اند که آموزش عالی و نظام نظام پژوهشی را متحول کنند. آنها کاری را آغاز کرده‌اند که علی‌رغم نوپا بودن، رقیبی قدر برای روش‌های آموزش سنتی است. و بسرعت در حال پیشرفت است تنها در ایالت متحده آمریکا سالانه بالغ بر یک میلیون نفر در حال گرفتن مدارک معتبر تحصیلی خود از این سیستم‌های آموزشی در رشته‌های علوم انسانی و حتی رشته‌های پزشکی و مهندسی پرستاری، فناوری اطلاعات، بازرگانی، حسابداری، مهندسی نرم افزار، رشته های حقوق، مدیریت ، بهداشت و درمان و سایر رشته‌های موجود هستند. تنها تا سال ۲۰۰۷ از هر ۱۰ دانشجوی آمریکایی، یک نفر به طور تمام وقت در سیستم‌های آموزشی آنلاین ثبت نام کرده انده این رقم در سال 2011 دوبرابر افزایش داشته است. افراد شاغل و و افراد متاهل و یا دانشجویان در سنین بالا بیشترین استقبال را از این دانشگاهها بعمل آورده اند . کارفرمایان نیز نیروی مورد نیاز خود را بر اساس کارایی و آزمون بکار می گیرند و کمتر توجهی به نوع دانشگاه و شیوه اخذ مدرک نمی کنند.
نتیجه :
آنچه گفته شد مقدمه ای بود تا نتیجه بگیریم که روش ارزشیابی مدارک دانش آموختگان در ایران با هیچ معیار علمی ، اقتصادی ، اخلاقی و اهداف جمهوری اسلامی و یا حتی با معیارهای ارزشیابی نوین در هیچ کشوری سازگار نیست و با اهداف و اساسنامه وزارت علوم نیز مغایرت دارد در حالیکه خود دانشگاههای معتبر و ممتازغربی امروزه ضرورتی برای اقامت و حضور دانشجو بصورت مستمر در دانشگاه نمی‌بینند اما هنوز در ایران بطور مثال برای دوره دکترا در دانشگاه خارجی لازم است که دانشجو مدرک لازم را برای اقامت سه سال در آن کشور ارایه کند. چنین شرطی برای ارزش گذاری امروزه در هیج کشور دیگری وجود ندارد. این در حالی است که امروزه حتی در دانشگاههای معتبر اروپایی و آمریکایی دوره دکترا بویژه در علوم انسانی در دانشگاههای سنتی و معتبر جهان صرفا پژوهشی است و مدت حضور و اقامت دانشجو بستگی به ارزیابی و نظر استاد دارد در صورتیکه واحدهایی پیش نیاز باشد و یا دانشجو در زمینه زبان مورد نیاز توانایی لازم نداشته باشد ناچار است که در کلاسهای حضوری شرکت کند و یا مدرکی دال بر ارتقاء توانایی زبان ارایه کند و مورد ارزیابی و تائید مجدد استاد قرار گیرد. در صورت توانایی بالای دانشجو، از نظر دانشگاه کافی است فقط هر سال یکبار با حضور در دانشگاه فرم‌های ارزیابی و پیشرفت کار خود را تکمیل و به تایید استاد و یا اساتید برساند. یعنی حضور دانشجو بر اساس ارزیابی استاد می‌تواند فقط به حضوربرای تجدید ثبت نام سالانه و ارزیابی پیشرفت کارتقلیل یابد و یا در صورت عدم توانایی دانشجو مدت اقامت طولانی تر شود. یعنی آنها بخشیده اند ولی وزارت علوم در کشورمان نمی بخشد و هزینه اقامت سرسام آور را بر دانشجو تحمیل می کند صدها دانشجو در هند- مالزی- استرالیا- اروپا و آمریکا فقط و فقط برای پر کردن مدت اقامت اجباری تحمیل شده از سوی وزارت علوم در این کشورها هزینه می کنند و وقت خود و خانواده خود را تباه می سازند و علاوه بر هزینه های مادی مسائل اخلاقی و تبعات اجتماعی که برای آنها و یا خانواده هایشان پیش می آید مزید بر مشکلات است. واقعیت این است که توانایی دانشجویان متفاوت است یک دانشجو ممکن است در ظرف یکسال کاری را انجام دهد که دانشجوی مشابهه در 5 سال نیز از انجام آن عاجز باشد . علاقه مندی افراد به تحصیل و پژوهش و کارایی آنها مهمترین عامل است. امروزه اگر کسی علاقه مند و عاشق پیشرفت علمی باشد نیاز به حضور در کلاس فلان استاد مشهور و یا بهمان دانشگاه گرانقدر ندارد بسیاری از پژوهشگران بزرگ که کارهای ارزشمند و ممتازی ارایه کرده اند شاید هیچگاه دانشگاه های معروف را ندیده باشند. تا حدود زیادی باید ملاک و معیار سنجش مدارک کارایی ، توانایی و پژوهشهای کارکردی و سودمندباشد.
شیوه ارزشیابی و مدت اقامت دانشجو در دانشگاه خارج از کشور بیشترین آسیب را به دانشجویان کم درآمد وارد می کند که دغدغه کار و تهیه پول برای امرار معاش دارند وگرنه بسیاری از دانشجویان مرفه متقاضی طولانی شدن مدت اقامتشان در دانشگاههای اروپایی هستند و به بهانه های مختلف اقامت خود را طولانی تر می کنند.
امید است که وزارت علوم ، با درک شرایط فعلی دانشجویان ایرانی ، بویژه دانشجویان متاهل و یا دختران مجرد ایرانی که دام های متعددی برای آنها در خارج از کشور پهن شده است، خود را با روشها و عملکرد نوین دانشگاههای معتبرسازگار نماید و از تحمیل هزینه های کلان غیر ضروری بر دانشجویان ایرانی که با دهها مشکل تحمیل شده روبرو هستند بپرهیزد. چاپ مقاله در نمایه و یا مجلات علمی نیز خود یک بازی بی ثمر و پر هزینه است که کوچکترین ارزش علمی ندارد اگر هدف وزارت علوم ارتقاء سطح علمی دانشجویان و یا جلوگیری وکاهش دانشجویان ایرانی در دانشگاه های خارجی است راه های بسیار علمی تر آسان تر و منطقی تری وجود دارد مثلا بجای چاپ مقاله در مجلات به اصطلاح علمی که صرفا پولی است و مقاله را بر اساس پول چاپ می کنند نه بر اساس محتوا می توان از دانشجویان ایرانی بویژه در مقاطع دکترا ی خارج از کشور خواست که پایان نامه های خود را به فارسی ترجمه کنند و گروهی از اساتید همان رشته مربوطه با اخذ هزینه از دانشجو به ارزیابی محتوای پایان نامه و خود دانشجو بپردازند. این ارزیابی می تواند اعلام نمره و رد و یا قبول و در سطح کیفی خوب توصیه به چاپ و نشر پایان نامه در یک وب سایت مخصوص اینگونه پایان نامه ها و یا چاپ بصورت کتاب باشد این کار منجر به غنای بخش فارسی پایان نامه ها نیز می شود.
نوشته دکتر پارسا شهریور 1391
منبع : /?p=1454
در همین زمینه :
آخرین دیدگاه‌ها