ایرانی ها تقریباً در مورد همه چیز و همه کس اظهارنظر می کنند؛ بعضاً با فوریت و قاطعیت و محکم.
– عبارات «من نمی دانم»، در این مورد تخصص ندارم ، «من اطلاع ندارم»، «من به اندازه کافی اطلاع ندارم»، «من مطمئن نیستم»، «من باید سوال کنم»، «من باید فکر کنم»، «من شک دارم»، «من در این باره مطالعه نکرده ام»، «من این شخص را فقط یک بار دیده ام و نمی توانم در مورد او قضاوت کنم»، «من در مورد این فرد اطلاعات کافی ندارم»، باید بیشتر بررسی کنم . «اجازه دهید من در این رابطه سکوت کنم»، « پس از مطمئن شدن به شما خبر می دهم»،این مطلب کار من نیست آن را از … کپی کرده ام . مبتکر آن را نمی شناسم ولی من نیستم…….«هنوز این مسأله برای من پخته و سنجیده نیست» و مشابه این عبارات در ادبیات عمومی ما، بسیار ضعیف است.
چون ضعف فرد حساب می شود. فرهنگ ایرانی آن است که خود را نخود هر آشی بکند در همه چیز با قاطعیت و محکم و فوریت اظهار نظر کند که پیش دیگران کم نیاورد و ضعیف به حساب نیاید. 
تصور کنید اگر بسیاری از ما این گونه با هم تعامل کنیم، چقدر کار قوه قضائیه کم می شود. چقدر زندگی ما اخلاقی تر می شود و از منظر توسعه یافتگی چقدر جامعه تخصصی تر می شود. در چنین شرایطی، خبرنگار تلویزیون در مورد برنامه هسته ای، نظر راننده تاکسی را نخواهد پرسید.
اقتصاد دانی که یک مقاله پزشکی را خوانده، خود درمانی نخواهد کرد و فیزیک دانی که در عمرش یک تحلیل سیاسی نخوانده و شیمیدانی که به صرف روزنامه خواندن و شنیدن اخبار از رسانه ملی ، در مورد آینده اقتصاد ایران و وضعیت سیاسی چین و هند اظهار نظر قاطع نخواهد کرد؛ طلبه ای که هنوز فراتر از شرح لمعه و الفیه ابن مالک /صرف و نحو عربی نرفته است راجع به نظریه نسبیت انشتین و نظریه داروین و خلقت کهکشان ها اظهار نظر نکند . چه سکوتی برقرار می شود!
و همه به خود و مثبت و منفی برنامه های خود می پردازند و کمتر سراغ سر در آوردن از کارهای دیگران می روند؛ غیبت کم می شود و تهمت و توهین به حداقل می رسد.
خوب است کمتر حرف بزنیم و کمتر قضاوت و زود قضاوت نکنیم .زود بررسی و تحقیق کنیم اما قضاوت را کمی به تاخیر بیندازیم. زود خشمگین نشویم و برای منافع شخصی خود قضاوت نکنیم. این توصیه و اخلاق پیران کهن ایرانی بوده است. پیران کهن گفته اند عمر کوتاه است انسان ها را دوست بداریم نیکی کنیم و بدی نکنیم .
با دوستان مروت با دشمنان مدارا.
آخرین دیدگاه‌ها