انسانهای نخستین کالا به کالا و یا  واگذاری کالا بصورت قرض  بکار می برد ه اند  و چون خط اختراع نشده بود از  از سنگ ریزه – گوی و انواع شکلهای چوبی و یا گلی  برای  نگهداری اطلاعات و حساب و کتاب استفاده می کرده اند.  انسانها در آن دوره کالاهای خود را قرض می داده اند  تا سال بعد از مقروض ان را بگیرند. مثلا تعداد گوشفندهایی که قرض داده اند میزان شیر و  ماستی که همسایه قرض داده اند میزان جو و گندم و …  

گوی های سفالی پنج هزار و 500 ساله که از دل خاک های ایران بیرون کشیده شده، نخستین ابزار آلات ثبت اطلاعات  بوده است.

این گوی های سفالی که اغلب “پاکت نامه” خوانده می شدند و 200 سال پیش از اختراع خط ساخته شدند، در دهه 1960 از زیر زمین حفاری و بیرون کشیده شده اند.

این گوی های مهر و موم شده و حاوی نشانه هایی در انواع شکل های هندسی است که از اندازه توپ گلف تا اندازه توپ بیس بال متفاوتند.

محققان برای مشاهده درون بیش از 20 نمونه از این گوی های رسی که اواخر 1960 از منطقه چغامیش در غرب ایران از دل خاک بیرون آورده شده، از سی تی اسکن و مدل سازی سه بعدی استفاده کردند.

این گوی های سفالی حدود پنج هزار و پانصد سال پیش یعنی زمانی که شهرهای اولیه در بین النهرین در حال شکوفایی بودند ساخته شده اند.

“کریستوفر وودز” استاد موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو در سخنرانی در موزه رویال آنتاریو در تورنتو گفت: این گوی های سفالی نخستین سیستم ذخیره سازی داده جهان قلمداد می شوند.

محققان مدتها بر این باور بودند این گوی های سفالی برای ثبت تراکنش های اقتصادی استفاده می شدند.

این تفسیر بر اساس آنالیز یک گوی سفالی سه هزار و 300 ساله صورت گرفته است که در منطقه بین النهرین موسوم به “نوزی”(در نزدیکی شهر کرکوک در عراق امروزی) یافت شد. در آن گوی سفالی 49 سنگ ریزه و یک متن قرارداد به خط میخی وجود داشت که به یک چوپان دستور می دهد تا از 49 گوسفند و بز نگهداری کند.

اما این که چگونه این وسایل در زمان های پیش از تاریخ یعنی در زمان پیش از ابداع خط، کاربرد داشته اند هنوز یک راز است و اینکه چگونه مردم اعداد و نوع کالای مورد تبادل را بدون کمک خط ثبت می کردند نیز هنوز ناشناخته مانده است.

محققان دریافته اند که نشانه های درون این گوی ها در 14 شکل مختلف بودند از جمله کره، هرم و بیضی، عدسی و مخروطی.

این اشکال به جای نشان دادن کل کلمات، می تواند نشانه اعداد متصل شده به سیستم های اندازه گیری مورد استفاده در محاسبه انواع مختلف کالا باشد.