ویکیپدیا تا به حال توسط رسانهها، مراکز علمی و دیگر منابع به عنوان مرجع یا ضمیمه، مورد استفاده قرار گرفتهاست. سازمانهای خبری مقالههای ویکیپدیا را به عنوان منبع نام بردهاند و یا در گوشهٔ صفحهٔ وب خود، برای کسب اطلاعات بیشتر، ارجاعی به آن گذاشتهاند. بعضی از آنها این کار را به طور مرتب انجام میدهند. بنابر فهرستی که توسط ویرایشگران ویکیپدیا تهیه شدهاست، مقالههای ویکیپدیا بیشتر از همه جا در رسانههای خبری ذکر شدهاند. در ردههای پایینتر، تحقیقات علمی، کتابها، همایشها و دادگاهها قرار دارند.
ارجاعهای زیادی به مقالههای ویکیپدیا در بخش «دیدگاههای بهتر» روزنامهٔ علم (Science Journal) قرار گرفتهاست. اولین ارجاع این روزنامه، پیوندی به مقالهٔ ویکیپدیا تحت عنوان «A White Collar Protein Senses Blue Light» (لیدن، ۲۰۰۲) بود. پس از آن مقالههای زیادی به پیوندهای مشابه ارجاع دادهاند.
در رسانههای فارسی بسیاری از مقالات ویکی فارسی کپی و منتشر میشود و غالباً منبع آن نیز ذکر نمیشود در پایان نامههای دانشجویی به وفور از منابع ویکیپدیا استفاده میشود با این تفاوت که دانشجو ریفرنسهای ویکیپدیا را با نام خودش جا میزند و بسیاری از استادان نیز دانسته یا نادانسته مطالب را میپذیرند. همین کار در خصوص مقاله های انگلیسی ویکی پدیا می شود. پژوهشگر یک یا چند سرفصل را ترجمه و ریفرنس ها را بدون بیان ویکی پدیا در پایان می آورد.
در حال حاضر استفاده از ویکی پدیا بطور گسترده ای در ایران و محافل آکادمیک رو افزایش است.
بر اساس تحقیقی جدید از میان ۸۰۰هزار صفحه بررسی شده در ویکی پدیا و از میان 300 هزار مقاله موجود به فارسی در ویکیپدیا٬ ۹۶۳ مقاله یا صفحه در ایران فیلتر هستند. از این میان بیشترین حجم به مسایل سیاسی و بیش از همه به انتخابات ۸۸ و “جنبش سبز” اختصاص دارد.
کالین اندرسون و نیما ناظری در تحقیق خود عنوان میکنند که ویکیپدیا دانشنامهی محبوب متنباز اینترنتی، محلی سودمند برای کشف انواع محتوای ممنوع در ایران است.
این دو محقق دریافتهاند که از مجموع ۸۰۰ هزار صفحه موجود در ویکیپدیای فارسی٬ ۹۳۶ مقاله در ایران فیلتر هستند. از این تعداد ۴۰۳ مقاله مربوط به مسایل سیاسی٬ ۱۸۹ مقاله مربوط به سکس و جنسیت٬ ۱۳۶ مقاله مربوط به مذهب٬ ۹۳ مقاله مربوط به حقوق بشر٬ ۵۹ مقاله مربوط به هنر٬ ۵۱ مقاله مربوط به رسانه و روزنامهنگاری٬ ۱۹ مقالهی دانشگاهی٬ و ۱۳ مقالهی پراکنده بودهاست.
برای خواندن این تحقیق که به زبان انگلیسی موجود است میتوانید به این مراجعه کنید:
بر اساس تحقیق منتشر شده ۷۵ درصد مقالات فیلتر شده مربوط به سیاست٬ سک.س و مذهب بودهاند که هدفگذاری دولت ایران در امر فیلترینگ را به خوبی اثبات میکند.
برای مثال مقالات مربوط به بهاییت همگی فیلتر هستند.
در موضوع سیاست٬ ۱۲۹ مقاله فیلتر شده مربوط به انتخابات مناقشهبرانگیز ریاستجمهوری ۱۳۸۸ است. از این میان ۵۶ مقاله صرفا جنبه زندگینامه دارد و اطلاعاتی بهویژه درباره زندگی رهبران مخالف دولت محمود احمدینژاد٬ رئیسجمهور پیشین جمهوری اسلامی٬ ارایه میدهد. (بیشتر بخوانید: )
در میان مقالات دیگر نیز ۲۳ مقاله فیلترشده مربوط به “جنبش سبز” است.
سکس و غرب موجب فیلترینگ
از میان ۱۸۹ مقاله فیلترشده در حوزه سک.س و جنسیت تنها ۱۷ مقاله درباره پورنوگرافیست. بقیه مقالات مربوط به آناتومی٬ رفتارهای جنسی٬ و ۱۳ مقاله نیز درباره همجنسگرایان و ترنسجنسگرایان است.
بر اساس تحقیق انجامشده همچنین سانسور دولتی در جهت محو آثار غرب است از مقالات مربوط به رسانهها و روزنامهنگاران غربی گرفته تا بازیگران غربی در ایران از تیغ فیلترینگ گذشتهاند.
که از ۲۰۰۱ آغاز به کار کرده است.
ویکیپدیا در ابتدا فقط به زبان انگلیسی بود، اما تا پایان سال ۲۰۰۱، یعنی کمتر از یکسال بعد از افتتاح، تعداد مقالههایش به ۲۰ هزار رسید و به ۱۸ زبان دنیا در اختیار عموم قرار گرفت.
این دانشنامه اکنون به بیش از ۲۸۲ زبان موجود است.
ویکیپدیای فارسی از آذر ۱۳۸۲ آغاز به کار کرد و در چهارده ماه اول، تعداد مقالههایش به ۱۰ هزار رسید.
آخرین دیدگاهها