قدیمی‌ترین نقشه خلیج فارس
دهم اردیبهشت از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت ایران به‌عنوان روز ملی خلیج فارس نام‌گذاری شده است. شاه عباس صفوی با کمک انگلیسی‌ها در این روز در سال ۱۶۲۲ میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتغالی‌ها درآورد. از این رو نام‌گذاری این روز در واقع به نوعی تاکید بر پیروزی ایرانی‌ها علیه مهاجمان در خلیج‌فارس است.
در آوریل سال ۱۶۲۲ سپاه ایران به رهبری امام قلی خان جزیره هرمز را از بزرگ‌ترین امپراتور قرن باز پس گرفت و جایگاه خود را در جهان در فهرست ابرقدرت‌های قرن شانزدهم ثبت کرد. انگلیسی‌ها نیز ۴ کشتی خود را با خدمه فنی در اختیار ارتش امام قلی خان گذاشتند. آلبوکرک (پرتغالی) اعتقاد داشت هرکشوری که سه نقطه مالاگا، عدن و هرمز را در اختیار داشته باشد بر تجارت دنیا حاکم خواهد بود. اهمیت هرمز آنقدر بود که استعمارگران انگلیسی را نیز به طمع انداخته بود. به‌دلیل شکایت‌های ایرانیان گمبرون از جسارت و تجاوزات پرتغالی‌ها، سپاه ایران قصد تنبیه پرتغالی‌ها در خلیج فارس را کرد و نه تنها جزیره هرمز را آزاد کرد، بلکه پرتغالی‌ها مجبور شدند تا مومباسا درکنیا عقب‌نشینی کنند و این شکست، شکست‌های پی‌در‌پی پرتغال در شرق آفریقا را به دنبال داشت و با حمایت ایران، امام مسقط موفق شد قلعه عظیم مومباسا را در جنگ خونینی که به جنگ صلیبی مومباسا معروف است تصرف کند. ایران تا سال ۱۸۲۰ پرچمدار تمام خلیج فارس و دریای عمان و بحر فارس (مکران) شد. انگلیسی‌ها از شکست پرتغال خرسند بودند و به قدرت ایران اعتراف داشتند و ایران را تنها رقیب قدرتمند عثمانی‌ها می‌دانستند. انگلیس در عهدنامه مجمل ۱۸۰۹ و عهدنامه مفصل ۱۸۱۲ حاکمیت ایران را بر کل خلیج‌فارس به رسمیت شناخت، در حالی که انگلیس خود به‌عنوان ابرقدرت جهان ظهور می‌کرد.
دکتر محمد عجم، که در زمینه مطالعات مربوط به تاریخ خلیج فارس صاحب نظر است در مقاله‌ای نوشته است: در مـتون تمامی قراردادهای چند قرن گذشته که بین دولت‌های عربی منطقه یا بین کشورهای اروپایی و کشـورهای مـنطقه مـنعقد شـده اسـت هر جا نامی از پهنه آبی جنوب ایران به میان آمده است با نام خلـیج فـارس همـراه بوده است. از سال ١۵٠٧ تا ١٩۶٠ در تمامی قراردادها و معاهده‌هایی که پرتغالی‌ها، اسـپانیایی‌ها، انگلیسی‌ها، هلندی‌ها، فرانسوی‌ها،بلژیکی‌ها، روس‌ها و آلمانی‌ها با دولت ایران یا هر کشور یـا پدیده سیاسی یا امرای تحت الحمایه خود در منطقه امضا کرده‌اند، در زبان‌های مختلف واژه‌های مـترادف بـا خلـیج فارس به کار برده‌اند. حداقل در ١٠ مورد از این‌گونه قراردادها که میان کشورهایی همانند کویـت، عربسـتان، عثمانـی، عمـان و امـارات متصالحه منعقد شده هم به زبان عربی و هم انگلیسی خلیج فارس به کار رفته است.
پیشنهاد دهنده ثبت روز ملی خلیج فارس گفت: کشور های عربی حاشیه خلیج فارس بعد از تشکیل رژیم صهیونیستی دچار بحران هویت سیاسی و فرهنگی شده اند و در این راستا به ترویج اسامی عربی احساس نیاز نمودند و به تغییر نام خلیج فارس روی آورده اند.
به گزارش ، محمد عجم پیشنهاد دهنده ثبت روز ملی خلیج فارس و پیشرو در مسائل خلیج فارس و پژوهشگر که بخش بزرگی از پژوهش های وی به موضوعات خلیج فارس و دعاوی حقوقی ایران در مورد جزایر سه گانه و بحث امنیت خلیج فارس می باشد که در مصاحبه خبرنگار ما با وی به مناسبت روز ملی خلیج فارس به برخی از فعالیت های وی در این خصوص اشاره شده است.
این نخبه گنابادی عضو عیئت علمی دانشگاه، نویسنده، مترجم، روزنامه نگار و زبان شناس متولد سال ۱۳۴۳ زیبد گناباد است. وی در دو رشته اتومکانیک و اقتصاد اجتماعی همزمان دیپلم گرفته و و در رشته علوم سیاسی و معارف اسلامی در دانشگاه ادامه تحصیل داد. عجم در رشته حقوق بین الملل از موسسه حقوق بین الملل نیز مدرکی معادل فوق لیسانس حقوق بین الملل (داوری) گرفته و سپس از دانشگاه «کازابلانکای مراکش» دکترای حقوق بین الملل را اخذ نموده است.
– چه عواملی سبب شد که حضرتعالی پیشنهاد دهنده روز ملی خلیج فارس باشید؟
همانند سایر هم وطنان روی کاربرد گسترده خلیج عربی در رسانه های عرب زبان و سپس رسانه های انگلیسی زبان حساس و برای هویت ایرانی احساس خطر کردم و احساس وظیفه نسبت به فرهنگ کشور و اطلاع رسانی به افکار عمومی نمودم همچنین برخی افراد نه فقط در جهان عرب بلکه بطور سازمان یافته حتی در داخل کشور نیز در صدد تخریب هویت تمدن ایرانی بودند.
در آن زمان بجز یک جمع اندکی از فرهیختگان، مردم و حتی مقامات کشوری راجع به این موضوع اصلا حساس نبودند زیرا موضوعات اولویت دار متعدد و بی شمار دیگری از نظر آنها وجود داشت و بنده با وبلاگ های اینترنتی نسبت به عدم توجه برخی از مقامات به موضوع خلیج فارس، به این اقدام کشورهای عربی واکنش جدی نشان دادم.
تهیه گزارش هشدار آمیزی از روند فزاینده جعل نام خلیج فارس در رسانه های عربی و انگلیسی و ارسال آن به مقامات ذی صلاح و سپس انتشار این گزارش به صورت مقاله در روزنامه همشهری و سایت آنلاین آن و شرکت در همایش های متعدد در خصوص خلیج فارس، بخشی از مهمترین فعالیت های بنده به عنوان عضو کمیته یکسان سازی نام های جغرافیایی و کمیته خلیج فارس بود که این فعالیت ها از سال ۱۳۸۰ شروع و در نهایتاً در سال ۱۳۸۳ به تصویب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور در آمد.
– چرا ۱۰ اردیبهشت به روز ملی خلیج فارس نام گذاری شد؟
پس از تحولات مربوط به رویدا جعل سازی در موسسه مشهور نشنال جغرافی، در خصوص ضرورت پاسداری از هویت تاریخی و تعیین روز خلیج فارس، اتحاد و یکپارچگی بوجود آمد اما در خصوص روز اختلاف بود لکن روز اخراج پرتغالی ها ( ۱۰ اردیبهشت ) با توجه به همه جوانب امر کمترین مخالف را داشت لذا این روز مورد تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت.
–علت تلاش کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با پشتوانه کشورهای غربی برای تغییر نام خلیج فارس چیست؟ آیا اظهارات ان ها مبنی بر اینکه نام این خلیج در ابتدا خلیج عرب بوده با مستندات تاریخی تطابق دارد؟
واژه خلیج عربی در زبان عربی اولین بار در سال ۱۹۵۸ بکار رفت و قبل از آن همه مکتوبات عربی واژه بحر فارس و خلیج فارس نوشته اند لکن کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بعد از تشکیل رژیم صهیونیستی دچار بحران هویت سیاسی و فرهنگی شده اند و در این کشورها از عرب و فرهنگ عربیت خبری نیست و اکثر جمعیت آنجا به تعبیر خود عرب ها “اجانب غیر عرب” هستند لذا باید برای جبران آن اقدامی انجام می دادند و در این راستا به ترویج اسامی عربی احساس نیاز نمودند و به تغییر نام خلیج فارس روی آوردند و این اقدام کشورهای عربی درصورتی رخ داده است که همه آنها اعتراف دارند که نام همیشگی این دریا، خلیج فارس و معادل های آن بوده است.
– به نظر حضرتعالی نقش خلیج فارس چه میزان برای کشور مهم و استراتژیک است که یک روز در تقویم کشور به این عنوان نام گذاری شده است؟
خلیج فارس منطقه ای استراتژیک و ژئو اکونومیک است یعنی دارای اهمیت نظامی، راهبردی، اقتصادی و فرهنگی نه تنها برای ایران بلکه برای بسیاری از کشورهای جهان می باشد و امنیت خلیج فارس امروزه شاید به همان اندازه ی که برای ایران مهم است برای کشورهایی مانند هند و چین مهم است چراکه بیشتر جمعیت کشورهای تازه تاسیس عربی خلیج فارس مانند قطر،بحرین و امارات؛ هندی هستند و این هندی ها سالانه ۶۰ میلیارد دلار درآمد برای هند کسب می کنند.
– شما در زمینه خلیج فارس تاکنون چه مطالعاتی داشته اید؟
در تمام مسائل و موضوعات خلیج فارس اعم از تاریخی و فرهنگی و یا نظام های حکومتی و سیاست خارجی کشورهای عربی، مقالات متعددی به زبان انگلیسی، عربی و فارسی نوشته ام. علاوه بر این با توجه به اینکه یکی از حوزه های مطالعاتی من تمدن اسلام و عرب هست در همین زمینه وب سایت تخصصی دریای پارس را دارم و البته با مراکز مطالعاتی خلیج فارس هم همکاری مشورتی و حقوقی دارم و بخاطر اهمیت پاسداری از نام خلیج فارس کتاب «اسناد نام خلیج فارس میراثی کهن و جاودان» را منتشر کردم ولی در سایر موضوعات فعلا به نوشتن مقاله و یادداشت سیاسی در شبکه های خبری و شرکت در سمینارها اکتفا کرده ام.
انتهای پیام/
آخرین دیدگاه‌ها