پژوهشهای ایرانی | مطالعات ایران و همسایگان | Page 58

وثائق اسم “الخلیج الفارسی” فی نصوص العربیه من دیباجة الکتاب الوثایق الاسم الخلیج الفارسی تراث القدیم

وثائق اسم “الخلیج الفارسی” فی نصوص العربیه


ان المجتمع البشری ومنذ بدء کتابة التاریخ والجغرافیا بصورة علمیة ولحد الان ، لم یعرف البحر الذی یفصل الجرف القاری الایرانی عن شبه الجزیرة العربیة سوى باسم “بحر فارس” او “الخلیج الفارسی” ، ماعدا الیوم حیث ان بعض الاوساط المنتمیة الى القومیة العربیة المتطرفة تحاول لاسباب خاصة تغییر هذا الاسم.

ان العلماء والمتخصصین بشؤون شرق وغرب العالم المتحضر ، یعتبرون البابلیین بانهم اقدم قوم بدأوا بصورة جادة بدراسة الکرة الارضیة. ان هؤلاء افترضوا فی دراساتهم المتبقیة منذ ثلاثة الاف سنة ، صورة الارض بانها مستویة ومحاطة ببحر فارس اطلقوا علیه على طریقة الاشوریین اسم نارمراتو nar marratu ای “نهر المیاه المالحة”. وبعد البابلیین ، انتعشت الابحاث العلمیة على ید الیونانیین والایرانیین.

فقد شرح ابوریحان محمد بن احمد الخوارزمی فی کتاب “التفهیم لاوائل صناعة التنجیم” التصنیفات التی تم تداولها لحد تلک الفترة حول صورة جغرافیا الارض ویقول حول التصنیف الذی اعتمده الیونانیون بان هؤلاء قسموا الیابسة على الارض الى قارات ایسیا “اسیا” ولوبیة او لیبیة “افریقیا” و اوروبی “اوروبا” واعتبروا میاه الارض على انها محیط هامشی یحیط بالکرة الیابسة وتفرعت منها اربعة بحار بالاسماء التالیة تمتد الى الصفحة المستویة للیابسة :

1- البحر المتوسط Mediterranean الذی سمی فی عصر الروم ب خلیج الروم Roman Gulf.
2- بحر خزر Caspian Sea وکان یفترض بانه بحر مفتوح ومتصل بالمحیط الجانبی.
3- خلیج بارس Sinus Persicus الذی کان یسمى فی عصر الروم وعلى طریقة الایرانیین ب “بحر بارس” . Mare Persicum
4- الخلیج العربی او Sinus Arabicus الذی کان یطلق على البحر الاحمر الحالی.

ان الاثار المتبقیة من الیونان القدامى لا تترک مجالا للشک بان هذا التقسیم والتصنیف کانا متداولین بین جمیع کتاب التاریخ والجغرافیا فی الیونان القدیمة بمن فیهم طالس ملتی Thales of Melitus 546- 640 قبل المیلاد ، واناکسی ماندر Anaximender 546- 612 قبل المیلاد، وکوسماس ایندیکوبلوتس Indicopleutes نحو 535 قبل المیلاد ، وهکاتوس Hecataus ( نحو 500 قبل المیلاد ، واراتوستن Eratosthenes نحو 200 قبل المیلاد ، واسترابو Strabo الذی کان یعیش تزامنا مع التاریخ المیلادی.

ونظرا الى الاثار القلیلة المتبقیة من ایران القدیمة ، بما فیها کتیبة “حجر الرشید” التی اعدت فی عهد داریوش الکبیر الاخمینی فی منطقة الزقازیق القریبة من القناة التی حفرت بین نهر النیل والبحر الاحمر فی مصر ، فان الایرانیین القدامى فی العصر الاخمینی کانوا یسمون هذا البدن المائی المهم ب “بحر بارس”.

ویشیر داریوش الاخمینی فی هذه الکتیبة : درایا تیا هتشا بارسا آیتیayiti draayaa tyaa hachaa paarsaa
ای البحر الذی یاتی من بارس الى هنا. ان هذه الجملة من داریوش الشاه الاخمینی تشیر الى هذه الفرضیة بانه على النقیض من وجهة نظر الیونانیین القدامى الذین کانوا یعتبرون المیاه الداخلیة فی العالم اربعة ، وکانوا یسمون احداها “خلیح فارس = Sinus Persicus ، فان الایرانیین القدامى کانوا یعتبرون المیاه الداخلیة فی الکرة الارضیة اثنین ، “بحر بارس” و “بحر الغرب” الذی سمی فیما بعد البحر المتوسط وبحر الروم وبالتالی البحر الابیض المتوسط ای بمعنى “وسط الیابسة”.

ان هذه الفرضیة تتحول الى واقع عندما نرى بان الاثار التاریخیة والجغرافیة فی العصر الاسلامی تعرض بحثا مسهبا حول تقسیم المیاه الداخلیة للکرة الارضیة وتقسمها الى بحرین هما بحر فارس وبحر الروم.

وفی هذا السیاق فان اعمالا ومؤلفات مثل “صور الاقالیم” لابوزید البلخی (نحو 321 هجری) ، و”المسالک والممالک” لابو اسحق ابراهیم بن محمد الاصطخری (نحو 346 هجری) ، و”صورة الارض” لابو القاسم محمد بن حوقل النصیبی البغدادی (نحو 367 هجری) وعدد اخر من الاعمال المعتمدة فی القرون الاولیة الاسلامیة تعرض شرحا مسهبا ومفصلا عن الفرضیة الایرانیة القائلة بثنائیة المیاه الداخلیة للکرة الارضیة واطلاق اسم “بارس” على الهیکلیة العظیمة للمیاه الشرقیة للعالم والتی تعرف الیوم بالمحیط الهندی ومتفرعاته.

ان الفرضیة الایرانیة القائلة بثنائیة المیاه الداخلیة للکرة الارضیة حتى اشیر الیها فی القران الکریم ، بحیث ان ابوبکر احمد بن محمد المعروف ب ابن الفقیه یعتبر فی الصفحة 9 من “مختصر البلدان” الذی ألف عام 279 هجری ان القصد من البحرین اللذین ذکرا فی الایات 20 و 21 و 22 من سورة الرحمن هو بحری فارس والروم ویقول “قال الله عز وجل : مرج البحرین یلتقیان…
یروى عن الحسن قال : بحر فارس والروم” …

ان کتاب الجغرافیا المذکورین فی القرون الاولیة الاسلامیة لاسیما علماء مثل ابن حوقل والاصطخری اعتبروا فی الاجمال تسمیة الخلیج الفارسی بانه دلیل على عظمة وشموخ ارض فارس.

وقد اید شهاب الدین احمد بن عبد الوهاب النویری ، وهو من کتاب الجغرافیا فی العصر الاسلامی فی کتاب “نهایة الارب” نظریة ابن الفقیه ویقول : یتفرع من البحر المحیط خلیجان : احدهما من جهة المغرب ویسمى الرومی والاخر من جهة المشرق ویسمى البحر السینی والهندی والفارسی والیمنی والحبشی بحسب ما یمر علیه من البلاد.

ان هذا البحث الذی طرحه النویری فی اواسط القرون الاولیة الاسلامیة یظهر بان اسم جمیع بحار مشرق الارض التی اشیر الیها فی سورة الرحمن فی القران الکریم کانت تعرف ب “بحر قارس” وقد تغیر وضعها مع الوقت وحسب قول المقدسی البشاری فی القرن الرابع الهجری فان کلمة “فارس” شملت الهیکلیة المائیة التی کانت تمتد من فارس الى الیمن.

ان هذا الوضع استمر حى القرن العشرین فی تسمیة البحار الداخلیة للعالم فی حین ان مغرب الارض واتباعا لکتاب الجغرافیا الیونانیین والروم القدیمة ، فان البحر الذی کان یفصل الجرف القاری الایرانی عن شبه الجزیرة العربیة کانوا یطلقون علیه اسم “الخلیج الفارسی = Sinus Persicus بحر فارس”. کما ان الشرق الاسلامی واتباعا لکتاب الجغرافیا فی ایران القدیمة والقرون الاولیة الاسلامیة کانوا یسمونه “البحر الفارسی “. ومنذ بدایة القرن العشرین تم تدریجیا اعتماد وتداول عبارة “الخلیج الفارسی = Persian Gulf فی الادبیات الجغرافیة للشرق الاسلامی شانه شان سائر مناطق المجتمع البشری محل “البحر الفارسی = بحر بارس”.

وعلى الرغم من ان السیر تشارلز بلغریو Sir Charles Belgrave المندوب السیاسی للحکومة البریطانیة فی الخلیج الفارسی قام فی عقد 1930 وبعد تبدیل طوائف جنوب الخلیج الفارسی الى الامارات العربیة واکمال خطة شطب ایران من جنوب الخلیج الفارسی والتی بدات منذ دخول الاستعمار البریطانی الى المنطقة عام 1820 ، قام باعداد ملف لتغییر اسم هذا البحر الى “الخلیج العربی” لکنه لم یحظ باهتمام الحکومة البریطانیة، وقام فی عام 1959 کمستشار لحاکم البحرین بارغام الشیخ سلمان ال خلیفة على استخدام لفظ العربی بدلا من الخلیج الفارسی ، وفی الحقیقة فان انتصار الانقلابین العسکریین للبعثیین فی العراق عامی 1958 و 1968 ، شکل بدایة للاجراءات الجادة لتغییر هذا الاسم الجغرافی والذی اتسم بطابع عنصری بحت وان البعث العراقی لم یترک فی توضیحاته مجالا للشک بان الهدف الرئیسی من تغییر الاسماء الجغرافیة والمزاعم حول الارض ضد ایران فی منطقة الخلیج الفارسی کان اظهار الحقد الایدیولوجی تجاه ایران.

وعلى الرغم من المحاولات المالیة والدعائیة للنظام البعثی العراقی البائد وبعض الشیوخ العرب فی جنوب الخلیج الفارسی فی ممارسة الدعایة الاقلیمیة والدولیة لتغییر هذا الاسم وهو اول واخر نموذج لتغییر الاسماء الجغرافیة لدواع سیاسیة ، فان هذا الاجراء المغایر للقرارات والمبادئ العلمیة ، لم یحظ بالقبول الضروری لدى شعوب العالم. ان “مجموعة متخصصی الامم المتحدة لتوحید الاسماء الجغرافیة UNGOGN لیس تؤکد وتؤید على الدوام فارسیة اسم الخلیج الفارسی فحسب ، بل ان الامانة العامة للامم المتحدة قد اکدت من خلال عدة بیانات (تعلیمات) رسمیة خلال الاعوام المختلفة على اسم الخلیج الفارسی.

اعترف الرئیس المصری الراحل رسلة منه بمناسبة عید راس السنة ، وهذه صورة البرقیة

رسالة خطیه من جمال عبدالناصر الخلیج الفارسی
أن العرب  أنهم کانوا حتى العقود الخمسة أو الستة الأخیرة فقط یستعملون عبارة (الخلیج الفارسی) بلا تحفظ أو حساسیات بل إنه من الطریف أن نلاحظ أن الرئیس جمال عبد الناصر نفسه فی خطابه الشهیر بمناسبة تأمیم قناة السویس –وهو من أشهر خطاباته وأکثرها إذاعة وبثا حتى الآن – استعمل کلمة (الخلیج الفارسی) ! وذلک عندما قال بالنص : “إننا نشعر بهذا الخطر ، وسندافع عن قومیتنا ، کلنا سندافع عن عروبتنا ، کلنا سنعمل حتى یمتد الوطن العربی من ولمن یرید التأکد بنفسه علیه أن یقرأ نص الخطاب کما أصدرته وزارة التربیة والتعلیم المصریة-إدارة الشئون العامة – بعنوان (القناة لنا) سنة 1956 ، أو یستمع إلى الشریط الصوتی للخطاب.

  شریط صوتی خطاب جمال عبدالناصر دقیقة ٢١ الی ٢٣ 26/7/1956
أیها المواطنون – هى المعرکة التى نسیر فیها.. هذه – أیها المواطنون – هى المعرکة التى نخوضها الآن؛ معرکة ضد الاستعمار.. معرکة ضد أسالیب الاستعمار.. معرکة ضد وسائل الاستعمار..معرکة ضد إسرائیل صنیعة الاستعمار، التى خلقها الاستعمار لیقضى على قومیتنا کما قضى على فلسطین. قضوا على فلسطین، وسندوا إسرائیل بالعصابات وقووا إسرائیل؛ حتى یقضوا علینا ویحولونا إلى دولة من اللاجئین، وشجعوا إسرائیل؛ حتى تعلن على الملأ أن أرضها المقدسة تمتد من النیل إلى الفرات. نحن نشعر بهذا الخطر، کلنا سندافع عن قومیتنا، کلنا سندافع عن عروبتنا، کلنا سنعمل؛ حتى یمتد الوطن العربى من المحیط الأطلسى إلى الخلیج الفارسى.

بحر فارسی فی نصوص کتب العربی التراثی

محمد الرمیحی

على ضفتی الخلیج یتقابل العرب و منذ أن کتب التاریخ، ویسعى بعض الأخیرین (العجم) إلى الضفة الغربیة من الخلیج، لطلب التجارة والعمل فی العصر الحدیث کما سعىالعرب لإیران*

هناك وثائق کثیرة في مدن هندیة منها بمبئي وحیدرآباد حول الخلیج الفارسي تأکد علی الأسم الحقیقي لهذا الخلیج ألا وهو الخلیج الفارسي إضافة إلی الوثائق التي عثر علیها من فترة احتلال القوی البریطانیة لهذه المنطقة.

قال «الدکتور افتاب کمال باشا» یوم الأحد في اللقاء النهایي لمؤتمر “بوشهرـ البصرةـ مسقط؛ المناسبات التاریخیة والاجتماعیة” الدولي: إن هناك وثائق کثیرة في مدن هندیة منها بمبئي وحیدرآباد حول الخلیج الفارسي تأکد علی الأسم الحقیقي لهذا الخلیج ألا وهو الخلیج الفارسي إضافة إلی الوثائق التي عثر علیها من فترة احتلال القوی البریطانیة لهذه المنطقة.

 

ولفت الدکتور کمال باشا إلی الرغبة المتزایدة لدی الهندیین للبحث حول الخلیج الفارسي، وأکد أن کثیرا من طلاب مرحلة الدکتورا في الجامعات الهندیة عاکفون علی الدراسة حول “الخلیج الفارسي” و مواضیع تتعلق بمنطقة الخلیج الفارسي منها الطرق البحریة في الخلیج الفارسي مدی العصور.

 

وأکد کمال باشا علی ضرورة مد جسور التواصل العملي بین الجامعات واعضاء الهیئة العلمیة في المنطقة وقال: من الجید أن تکون مبادلات علی مستوی الکتب والرسائل الجامعیة.

 

وأشاد الکتور کمال باشا بجهود القائمین علی هذا المؤتمر سیما مسؤولي جامعة “الخلیج الفارسي».

 

وقد قدم ضیوف شارکوا من العراق وعمان وفرانسا وترکیا والهند مقالاتهم حول المواضیع التي دار نقاشها في المؤتمر.

 

ویجدر بالذکر أن مؤتمر “بوشهرـ البصرة ـمسقط” الدولي أقیم بتعاون “جامعة الخلیج الفارسي” و”ممثلیة الوزارة الخارجیة في مدینة بوشهر” و”اتحاد الجامعات الاسلامیة في جنوب غرب آسیا” و”محافظ بوشهر” و”الإذاعة والتلفیزیون الإیراني” و”مرکز الدراسات والبرمجة في بلدیة طهران” و”بلدیة بوشهر” و”منطقة بارس الاقتصادية الخاصة بالطاقة” وهو في الحقیقة الدور الثاني من هذه المؤتمرات التي أقیم الدور الأول منها في جامعة البصرة.

 

وقد شارکت في إقامة هذا المؤتمر جامعة سلطان قابوس عمان و جامعة البصرة.

“من وجهة نظر تاريخية، عرف هذا الخليج منذ عهد إسكندر المقدوني باسم الخليج الفارسي”

“من وجهة نظر تاريخية، عرف هذا الخليج منذ عهد إسكندر المقدوني باسم الخليج الفارسي”

عبد الخالق الجنبي، باحث في التاريخ من السعودية.

 

من وجهة نظر علمية وتاريخية، عرف هذا الخليج منذ عهد إسكندر المقدوني باسم الخليج الفارسي .
([كما عرف بتسميات أخرى على مرّ العصور: بحر الكدان، وبحر الإله، وبحر الجنوب، وبحر البصرة]) .
هذه التسمية أتتنا عبر أعمال تاريخية مكتوبة. وحتى المؤرخون العرب كابن خلدون وابن الأثير كانوا يعتمدون هذه التسمية التي وردت أيضًا في المعاهدات التي وقّعها حكام الخليج مع السلطات البريطانية المسيطرة على المنطقة بداية القرن العشرين.

 لم تتبدّل الأمور إلاّ بعد وصول عبد الناصر إلى الحكم وتنامي شعور القومية العربية. فراح العرب يطلقون على هذا الخليج اسم “الخليج العربي”، ولو أنه في بداية عهد عبد الناصر شاع شعار يقول “نحن أمة واحدة من المحيط الأطلسي إلى الخليج الفارسي”.

صحيح أن الجدل يحتدم اليوم حول تسمية هذا الخليج. لكنني أتحدّث من موقعي كباحث في التاريخ. والبحث التاريخي لا يهتم بالشعارات القومية. أمّا ما يحكى عن أن الرومان أطلقوا على هذا الخليج اسم “الخليج العربي” فهو عار عن الصحة. وحده المؤرخ الإغريقي سطرابون، في القرن الأوّل ميلادي، أطلق اسم “البحر العربي” على تجمّع مائي لكنه بتسميته هذه كان يعني ما يعرف اليوم باسم “البحر الأحمر”.

خارطة للعالم تعود إلى سنة 1565 وتورد اسم “الخليج الفارسي”. صورة منشورة على موقع .

نام خلیج فارس از طریق آثار مکتوب از دوره اسکندر مقدونی به مارسیده و حتی مورخان عرب هم همین نام را بکار برده‌اند و در معاهدات حکام خلیج با بریتانیا نیز همین نام بکار رفته و تا زمان جمال عبدالناصر تغییری در نام خلیج فارس بکار نرفته کما اینکه خود ناصر هم در ابتدا می‌گفت:
«نحن أمة واحدة من المحیط الأطلسی إلی الخلیج الفارسی».
اما اینکه بعضی ادعا کرده‌اند که پلینی و رومی‌ها خلیج عربی بکار برده‌اند ابدا صحت ندارد.(أمّا ما یحکی عن أن الرومان أطلقوا علی هذا الخلیج اسم «الخلیج العربی» فهو عار عن الصحة) خلیج عربی نامی است که رومی‌ها به دریای سرخ داده‌اند.

“From a historical point of view, it has been called the Persian Gulf since Alexander the Great”

 

 

From a scientific and historical point of view, it has been called the Persian Gulf since Alexander the Great. [It has also had other names, such as the ‘sea of the south’ and the ‘sea of Bassora’]. It’s this name that has been retained by history books and Arab historians, like Ibn Khaldoun and Ibn al-Athir. It’s also in treaties signed between the governors of the gulf and the British who dominated the region from the beginning of the 20th century.

 

Things didn’t change until Nasser came to power and the rise of Arab nationalism. The Arabs then began to use the name “Arabian Gulf” – even though in the beginning of Nasser’s mandate, a popular slogan went: ‘One sole nation from the Atlantic Ocean to the Persian Gulf’.

It’s true that the name of this gulf still stirs a lively argument. But, as a history scholar, I can’t support nationalistic slogans. To say, like some Arabs, that the Romans already called it the ‘Arabian Gulf’ is without foundation. Only the Greek historian Strabon, in the 1st century AD, had used the term ‘Arabian Gulf’ while talking about the strip of water that we today call the the Red Sea”.

به زبان فرانسه

1392iponpix 349

Abdel Khaleq Al-Janabi est un chercheur saoudien en Histoire.

 

D’un point de vue scientifique et historique, ce golfe est appelé depuis Alexandre le Grand le Golfe persique [il a également eu d’autres appellations, notamment la ‘mer des Chaldéens’, la ‘mer du Dieu’, la ‘mer du Sud’ et la ‘mer de Bassora’]. C’est cette dénomination qui a été retenue dans les livres d’Histoire et par les historiens arabes, à l’instar de Ibn Khaldoun et Ibn al-Athir. Elle figurait aussi dans les traités signés entre les gouverneurs du Golfe et les Britanniques qui dominaient la région au début du XXe siècle.

 

Les choses n’ont changé qu’après l’arrivée au pouvoir de Nasser et la montée du nationalisme arabe. Les arabes ont alors commencé à utiliser l’appellation “Golfe arabique” – alors qu’au début du mandat de Nasser, un slogan populaire disait encore : ‘Une seule nation de l’océan Atlantique au Golfe persique.’

Il est vrai que l’appellation de ce golfe suscite aujourd’hui une vive polémique. Mais, en tant que chercheur en Histoire, je ne peux pas tenir compte des slogans nationalistes. Dire, comme le font certains arabes, que les Romains l’avaient déjà appelé ‘Golfe arabique’ est sans fondement. Seul l’historien grec Strabon, au Ier siècle après Jésus-Christ, avait utilisé l’appellation ‘Golfe arabique’ en parlant de l’étendue d’eau qu’on appelle aujourd’hui la mer Rouge”.

 

معنی و چم “کوروش”

کوروش یا کورش؟

نام کوروش در منابع مختلف به صورت‌های گوناگونی ذکر شده‌است. در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی که به خط و زبان پارسی باستان نگاشته شده‌اند، بصورت «کورو» یا «کوروش» (به پارسی باستان: ‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎)‏ و در صیغهٔ مضاف‌الیه «کورائوش» خوانده می‌شد. در نسخهٔ عیلامی سنگ‌نبشته‌ها «کوراش» و در متون اکدی «کورِش» نوشته شده‌است. این نام در تورات بصورت «کورُش» و «کورِش» ضبط شده و در زبان یونانی آن را «کورُس» می‌گفته‌اند که همین نام با اندکی اختلاف در اروپا «سایروس» یا «سیروس» خوانده می‌شود.

 از مورخین سده‌های اسلامی، ابوالفرج بن عبری در کتاب مختصر الدول و ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه نام این شاه را «کورُش»، مسعودی در مروج الذهب «کورُس»، طبری در تاریخ الرسل و الملوک و ابن اثیر در تاریخ کامل «کِیرُش» و حمزه اصفهانی نیز در تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا «کوروش» نوشته‌اند.  در مورد معنی و ریشه نام کوروش  مانند همه نامهای کهن دیگر اختلاف نظر وجود دارد گفته شده که معنی آن  هم چم با بچه است کما اینکه در فارسی امروزی به بچه اسب کوره koreh می گویند در زبان کردی به پسر بچه کوره گفته می شود  “بچه، نوجوان، جوان” باشد  – نگر دیگری  چم  “تحقیر کننده دشمن از مباحثه کلامی” را برای کوروش معنی کرده . تفسیر هم معنی بودن کوروش با “خورشید” نیز مطرح شده زیرا خور و کور  و هور به معنی خورشید است.بر طبق نظر ایرانیکا ریشه این نام مورد اختلاف است. بعضی منابع کلاسیک احتمال داده اند که این واژه با خور و خورشید مرتبط باشد  و همچنین آشیل (آیسیخولیوس) تراژدی‌سرای برجسته‌ی یونانی می نویسد: کوروش برگرفته از واژه‌ی هور (خور) و خورشید است. ایرانیکا این نظر را بعید دانسته است. اینکه ستسیاس در“(Ctesias, in Jacoby, Fragmente III/C, p. 470 fr. 15.51; Plutarch, Artoxerxes 1.3 گفته است کوروش با خورشید وابستگی داردقابل مطالعه است چرا که” کی” یعنی پادشاه و روژ یعنی خورشید که روشن نیز تغییر یافته آن است و روی هم می تواند معنی “خورشید شاه” و یا” شاه خورشید” را تداعی کند. روژ امروزه در زبان کردی به معنی روز است اما در پارسی باستان به معنی خورشید هم بوده است هنوز در خراسان جنوبی به خورشید روز(روژ) می گویند مثلا می گویند “روز” بر آمد یعنی خورشید طلوع کرد. سایس (sayce) در کتاب «the ancient empires of the east» بیان می‌دارد که: کوروش به زبان انزانی به چَم چوپان است.

 نگر دیکری این است که کوروش تغییر یافته و یونانی شده خروش  است.

به همانگونه که فراگشت و دگرگونی در زبان رخ می‌دهد، به همان سان شیوۀ نگارش آن یعنی خط نیز این فرآیند را می‌پیماید.

خط فارسی گوهر گرانبهایی است که از هزاره‌های دور برای ما ایرانیان به یادگار مانده*، و بر ماست که در پاسداری و نکوداشت آن بیش از همیشه کوشا بوده، دستورهای آن را مو به مو به انجام رسانده و از کژروی‌های من‌درآوردی در آن پرهیز نموده و به دورش داریم.

اما این‌ها هیچیک نمی‌تواند فرهنگ یک ملت و به ویژه ملتی با پیشینه‌ای سترگ و گرانسنگ چون ایران را از پیشرفت‌های رو به پیش بازدارد، چنان که در همۀ هزاره‌های گذشته برتاریخ این سرزمین چنین بوده و در آینده نیز خواهد بود.

اکنون بازگردیم به شیوۀ نگارش زبان فارسی که «خط**» نامیده می‌شود. شیوۀ نگارش در هر زبان، پیوندهای تنگاتنگی با خوانش واژگان در همان زبان دارد. بدین معنا که می‌بایست همواره داد و شدی سنجیده و قانونمند میان این دو در کار باشد، یعنی باید تا جایی که از دست برمی‌آید، خوانش واژگان با شیوۀ نگارش آن همخوان بوده و همپوشانی داشته باشد.

برخی زبان‎ها و شیوۀ نگارش به کار رفته در آن‌ها، این ویژگی را کمتر و برخی بیشتر دارند. اگرچه باید گفت، هیچ فرهنگ و زبانی نتوانسته در درازنای تاریخ در این زمینه به همخوانی و هماهنگی صددرصد دست یابد. اما خط و زبان فارسی یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها در این زمینه است که به برهان دیرینگی و پختگی، این ویژگی را به زیباییِ هر چه بیشتر در نهادش نهان داشته و بدین سان همسازترین خط و زبان جهان را از آنِ این سرزمین افسانه‌ای یعنی ایران ساخته است.

***

در اینجا بخشی از گوهرنوشتۀ شیرینِ زنده‌یاد «استاد محمد بهمن‌بیگی» را گواه سخن‌مان می‌گیریم تا ببینیم نوباوگان هوشمند و شوخ و شنگ عشایری چگونه مایهٔ سرافرازی آموزگاران پرهمت خود گشتند و به روشنی ثابت کردند که خط و الفبای فارسی، خط و الفبای آسانی است.

 

بنگرید: آموزش عشایر و تغییر خط، برگرفته از کتاب «به اُجاقت قسم»، انتشارات نوید شیراز – محمد بهمن‌بیگی.

و اما برای مثال، به گفتۀ «دکتر سیدحسین نصر» خط و زبان انگلیسی هیچ ارتباطی با هم نداشته و در بیشتر کشورهای لاتین‌زبان نیز همین چالش به چشم می‌خورد. اما از سویی، به آسانی می‌توان دید که ارتباط زبان فارسی با خط فارسی اتفاقی نیست.

نمونه‌های زیر را ببینید:

در فرانسه؛ Bordeaux (بوردو)، Auxerre (اوسر)، Montpellier (مون پلیه) و در انگلیسی؛ beautifull (بیوتی فول)، Enough (ایناف)،Education (اجوکیشن)

نوآموزان در این زبان‌ها تنها یاد می‌گیرند که ریخت بیرونی واژگان را به یاد سپرده و هجای آن‌ها را از بر نمایند. اگرچه خط فارسی نیز چنین ویژگیی دارد. اما همانگونه که دیده می‌شود، آوانگاری واژگان در لاتین، – وارون بر خط فارسی- چیزی به جز چینشِ واک(حرف)هایی است که نگاشته می‌شود.

همینگونه که در نمودار زیر پیداست، گناه این همه نارسایی در لاتین را نمی‌توان تنها به گردن کاربران آن انداخت. زیرا این کودک نوپا هنوز بسیار زمان می‌خواهد تا به مانند خواهر مهترش – فارسی- برومند و برنا گردد.

 

نمودار فراگشت زمانیِ زبان‌ها

بردار آبی‌رنگ، نماد خط و زبان فارسی است که از هزاره‌هایی بس دور و در خاستگاه خویش روند فراگشت پیوستۀ خود و نمو شاخه‌ای از زبان ایرانی کهن را پیموده و اینک به آرامشی درخور دست یافته است. و اما بردار قرمزرنگ، نماد خط و زبان لاتین است که در هزاره‌های پسین و با آغاز کوچ به غربِ فلات – ایران-، گویشورانش آن را در سرزمینی به دور از سرزمین مادری، که خاستگاه زبان مادرِ ایرانی کهن بوده، پرورده‌اند.

ازین رو، ناگفته پیداست که نمی‌توان از یک کودک نوپا، چشمداشت کارهای یک آدم بزرگسال را داشت. به همینگونه، می‌بایست دستکم هزاره‌ای بر خط و زبان لاتین بگذرد تا با پالایش و پیرایش خویش، بتواند در پس آن به پختگی و پیراستگی خط و زبان مهتر و کهن‌ترِ فارسی دست یابد.

در همین باره، می‌بینیم که دربارۀ فهم و دریافت زبان نیز همین رَویه استوار است. بدین معنا که ما هنوز هم چامه‌های سخن‌سرایان یکهزار سال پیش سرزمین‌مان را به خوبی درمی‌یابیم، و بسیاری از واژگان پهلوی هنوز هم بر زبان روزانۀ ما روان است و واژگان فراوانی از کتیبه‌های پارسی باستان به خوبی برایمان آشناست.

همچنین هنوز هم می‌توان جای پای واژگانی از ایرانی کهن مانند «اَستَه» را در واژه‌هایی چون «ایستادن (stand، stop)» و نیز «پرستیدن (پَه‌ایری‌اَستَه، پرستاری)» دنبال نمود. اما انگلیسی‌ها در فهم نمایشنامه‌های شکسپیر که همین سه چهار سدۀ پیش سروده شده نیز ناتوانند و ناچار آن‌ها را برایشان به زبان انگلیسی امروزین ترجمه می‎کنند!

دکتر میرجلال‌الدین کزازی دربارۀ فراگشت واژگانی در زبان فارسی آورده‌اند،

«… واژه‎های ایرانی هنگامی که از روزگاران باستان و میانه به روزگار نو رسیده‎اند، واژه‎های فارسی(دری) شده‎اند؛ و از دید ساختار آوایی، ساده و نرم و هموار گردیده‎اند. برای نمونه، یک واژۀ درشت و گرانِ اوستایی مانند “خُوَرنَه”، در فارسی شده “فَر”. از دید آوایی به فرجام خود رسیده‎ است؛ یعنی واژه‎ای مانند “فرّ” بیش از این کوتاه نمی‎تواند بشود.»

***

اما از فراگشت‌هایی نام بردیم که در خط و زبان ما نیز به چشم می‌خورد. برای نمونه، واژۀ خواهر که در زبان کنونی فارسی به گونۀ «خاهر» هجا می‌گردد. اما خوبست بدانیم، این واژه هنوز هم به لهجۀ یکی از گنجینه‌های گرانبهای گویش‌های ایرانی یعنی کُردی به همان سان «خُواهَر- در کُردی: خئیشک، خویشک» هجا می‌شود. نمونه‌های دیگر نیز، واژگانی چون خواندن، خواستن و جز آن می‌باشد.

پس از این پیشگفتارها، می‌پردازیم به شیوۀ نگارش و خوانش نام‌واژه‌ای که برای ما ایرانیان بسیار نیز ارجمند است، یعنی نام سردودمان جهانشاهی پهناور ایران هخامنشی، کوروش بزرگ.

این روزها، گروهی در میان پژوهندگان فرهنگ ایرانی سر برآورده‌اند که گفتمان کمابیش نو و تازه‌ای دربارۀ فرهنگ این سرزمین داشته و روش‌هایی تا امروز به دیده نیامده را پیشۀ خویش ساخته‌اند. اینان در هر زمینه‌ای، آنچه تاکنون و به ویژه در یکی دو هزارۀ گذشته بر ادبیات این سامان رفته را به چالش کشیده و برآنند تا شیوه‌هایی نو برای هر یک از آن‌ها دراندازند.

دربارۀ «کاربرد یای اضافه در واژگان منتهی به، ه» پیش‌‍تر سخن گفتیم، که ایشان بر آن شده‌اند تا بار دیگر «ی» در واژگانی که به «ه» می‌انجامد را به کار برده، و از کاربرد نمونۀ فراگشت یافتۀ آن یعنی «ء» پرهیز نمایند.

 

همچنین در نوشتاری دیگر که در آینده‌ای نزدیک منتشر خواهد شد، نشان خواهیم داد که ایشان این بار چگونه تیشه را بر ریشۀ نمای بیرونی واژگان فارسی فرود آورده، و شیوۀ نه چندان بخردانۀ «جدانویسی در واژگان وندی فارسی (آن هم به گونۀ افسارگسیخته و بدون مرز و قانونش)» را پیشۀ خویش ساخته‌اند.

بدبختانه، این گروه در این زمانه‌ای که هر خوب و بد و نیز هر راست و ناراستی را می‌توان به کمک رسانه‌های مجازی به خورد مخاطبان چشم و گوش بسته در گوشه و کنار جهان داد، پر و بال گرفته و چنین یکسویه و نامهربانانه در پی ویرانی خودآگاه و ناخودآگاهِ بنیان‌های کهن و پَرنیان‌گونۀ فرهنگ کهنسال این سرزمین برآمده‌اند.

***

امروزه ایشان درباره نام‌واژۀ کهن «کوروش» نیز کک به تَنبان‌شان افتاده و در این اندیشه فرو رفته‌اند که باید یک خرفستری هم به جان این یکی بیندازند.

بدین روی، به هزار بهانه پایشان را در یک کفش کرده‌اند که می‌بایست نام شاه بزرگ هخامنشی را نیز به گونۀ «کورش» نوشت، نه «کوروش». سندهایی هم برایش برمی‌شمارند، که نمونه‌هایی از آن را می‌توانید در پیوند زیر ببینید:

همانگونه که گفتیم، ایشان همینکه یک نسخۀ خطیِ چند قرن پیش را می‌یابند که برای نمونه در آن، شیوۀ جدانویسی واژگان و یا کاربرد یای اضافه (ی) در واژگان منتهی به «ه» به کار رفته است، بی‌درنگ آن را پیراهن عثمان کرده و بر سر دست گرفته و آن نسخه را گواهی بر همان شیوه‌هایی می‌دانند که خود می‌پسندند. اما شگفتا که چشم خود را بر صدها نسخۀ همزمان دیگر که به شیوۀ معمول و مرسومِ ادبیات فارسی نگاشته شده است، می‌بندند. نگاه ایشان به چگونگی نگارش واژۀ «کوروش (کورش)» نیز نزدیک به همین دیدگاه است.

در اینجا خیلی کوتاه به پاسخ پیرامون برخی ازین گفته‌ها پرداخته، و سپس نیز به برهان‌هایی می‌پردازیم که نشان می‌دهد نگارش این نام‌واژه در ادبیات دیروز و امروز فارسی با آوانگاری سرشتین «کوروش» همخوان و هماهنگ بوده است و می‌باشد.

نگارندۀ متن مقاله در پیوند بالا، در بخشی از نوشتۀ خود آورده است، «می‌بایست به “سنت خط و زبان فارسی” پایبند بوده، و از آن رو ضبط “کورش” را به کار ببریم.»

بنابراین، چنانچه بخواهیم  سراپا به همۀ سنت‌های یکهزارۀ گذشته (دورۀ اسلامی) پایبند باشیم، باید که آنچه در اسکندرنامه‌ها آمده را نیز پذیرفته و این گُجستک تاریخی را ابرمرد تاریخ بنامیم(!) و فتوحات دروغینِ برشمرده درباره‌اش را نیز پذیرفته و باور نماییم. همچنین برین پایه می‌بایست افلاطون و دیگر یونانیان را نیز بزرگترین دانشمندان تاریخ دانسته و دروغی بزرگ چون مهد دانش بودن یونان باستان را هم بپذیریم!( برای رو شدن دست اینگونه دروغ‌ها، نک: یونانیان و بربرها. 15 جلد – استاد امیرمهدی بدیع، اسطوره‌ی معجزه‌ی یونانی – دکتر شروین وکیلی)

از سویی نیز آگاهیم که بیشتر -و یا همۀ- پژوهندگان سده‌های سوم تا سیزدهم قمری ناتوان بر خواندن خط‌های باستانی ایران چون میخی و پهلوی بوده، و تنها شیوۀ سینه به سینه بوده که در خوانش نام‌واژگان کهن به کار می‌رفته است. (مگر انگشت‌شمار کسانی چون حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی و همکارانش -شعوبیان- که توانایی ترجمۀ نوشته‌های پهلوی به دری را داشته‌اند)

ازین رو می‌بینیم که پایبندی چشم و گوش بسته به سنت‌های پیشین، به تنهایی نمی‌تواند راهنمای خوبی برای دریافت آنچه در تاریخ نهان مانده، به شمار آید. در این باره می‌بینیم که خود نگارنده هم به چند نمونه از اینگونه کاستی‌ها پرداخته و ضبط «کیرش» را بی‌ربط و ناشی از ریشه‌شناسی عامیانۀ واژگان در آن دوره نام برده است. نگارنده در بخش دوم از گفتار خود، دست به سنجش ساده‌انگارانه‌ای زده و گونه‌ای از آوانگاری میخی به لاتین را برهان کار خویش برشمرده که به هیچ روی با زبان فونتیک همخوان نیست.

وی در اینجا دو گونه ضبط Kuroš و Kuruš را آورده و ریخت نخست را کورش و دومی را نیز کوروش خوانده است. سپس نیز گونۀ نخست را پسندیده و به خوانندگانش هم سفارش نموده است!

**

در اینجا می‌خواهیم اندکی به بررسی هجانگاری این واژگان پرداخته و روشن نماییم که اینگونه خوانش‌ها از کجا آمده است. پیش از آن، یادآور می‌گردیم، با آنکه نگارنده ضبط «کورش» را پسندیده، اما نگفته که این گونه هجانگاریِ این واژه می‌تواند به گونه‌های گوناگونی چون کورِش، کورَش، کورُش و کورش خوانده و هجا گردد. بنابراین پیداست که گزینۀ درخوری برای نگارش این نام‌واژه نخواهد بود.

و اما کنکاشی کوتاه دربارۀ واک‌های میخی و خوانش آن‌ها در واژۀ کوروش؛

واک صدادار (حرف مصوّت) «او»

این نویسه‌گونه، پیش از «او» به گونۀ «کو» خوانده می‌شود.

واک (حرف) «ک»

این نویسه‌گونه، پیش از «او» به گونۀ «رو» خوانده می‌شود.

واک (حرف) «ر»

بنابراین؛

کو – او – رو – او – ش (اسم مفرد کوروش)

کو – او – ر – او – ش (حالت اضافی مفرد کورَش/ نک: کتیبه‌های هخامنشی – پیر لوکوک، رویۀ 66 – قاعده 3)

 

***

نگارنده در بخش پایانی نوشتار خود آورده است، «واژگانی مانند کورش، سده‌ها در زبان فارسی فراموش گشته بودند…». اگرچه این گفتۀ ایشان با بخش نخست سخن‌شان دربارۀ آوردن سندهایی از متون فارسی و عربی و همچنین تفسیرهای قرآن، ناهمخوان است؛ اما چون شیوۀ کاربرد و خوانش این واژه به گونه‌ای سینه به سینه انجام شده است، نه خوانش متن‌های کهن؛ بنابراین نمی‌توان اینگونه کاربرد را بخشی از فراگشت طبیعی یک واژه در دل زبان مادر دانست.

زیرا به همان سان که در بخشی از گفتار دکتر کزازی آمده بود، «واژه‎های ایرانی هنگامی که از روزگاران باستان و میانه به روزگار نو رسیده‎اند … از دید ساختار آوایی، ساده و نرم و هموار گردیده‎اند»، بنابراین با گذر و فراگشت یک واژه از روزگاران کهن به نو است، که از دید ساختار نرم و هموار می‌گردد.

اما باید دانست که خواندن نگارش نام‌واژۀ کوروش، دستکم به درازای دو هزاره از دسترس کاربران ایرانی بیرون بوده است. بنابراین نمی‌توان روند فراگشت واژۀ «خورنه» به «فر» را، برای مثال دربارۀ دگرگونی نگارش و هجای واژۀ «کوروش (در نوشتار میخی)» به «کورش (در فارسی نو)» هم روا دانست.

به هر روی، دوست نگارنده‌مان در دنباله و برای گواه سخنان و ارزیابی‌های خویش، از کسی نام برده است که پیشینه و کارنامۀ چندان روشنی در داوری پیرامون گذشتۀ تاریخی و فرهنگی کشورمان ایران نداشته و ندارد. دکتر حسن رضایی باغ‌بیدی عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، کسی است که در یک سخنرانی در شبکۀ 4 سیمای جمهوری اسلامی، داد سخن سر می‌دهد که (برگرفته – نقل به مضمون)،

«چنانچه واژگان یونانی به زبان ما راه نمی‌یافتند، … حتی فردوسی هم واژگانی نداشت که شاهنامه را با آن بسراید!».

(بزرگوار؛ حالا که شما به هیچ دینی مسلمان و به هیچ صراطی مستقیم نیستید!، دستکم همان داستان “هندواروپایی!***” خودتان را قبول داشته باشید و بپذیرید، که می‌گوید، “بیشتر واژگان سانسکریت و فارسی و لاتین با هم هم‌ریشه‌اند”. نه آنگونه که، در این‌ها تنها یکی از دیگری واژه قرض گرفته باشد.)

شوربختانه کسانی با اندیشه‌های تاریکِ ایشان کم نداریم، و انوری‌ها و انوشه‌ها در فرهنگستان و بیرون آن فراوانند تا در کنار برخی کارهای خوبشان، ناهنجاری‌هایی چون جدانویسیِ بی‌قانونِ واژگان وندی در زبان فارسی و کاربرد نازیبای یای اضافه در ته واژگان، و همچنین بایستگی(!) بکارگیری واژگان بیگانه (به ویژه لاتین) در میان فارسی‌زبانان را، در جامعه گسترش دهند.

آری، چنین کس و کسانی گواه پژوهش‌های چنین دوستانی‌اند؛ که داوری درباره‌اش را به شما خوانندگان گرامی می‌سپاریم.

در بند پایانی از نوشتار این دوست گرامی، می‌بینیم که تلفظ باستانی نام کوروش را بی‌ارتباط به ضبط این نام در خط کنونی فارسی می‌داند. اما باید دانست، در فارسی نو هم، هم‌اکنون واژگانی داریم که واژ صدادار «او» در آن‌ها به گونۀ « ُ» خوانده می‌شود، مانند خورشت (خُرشت)، یورش (یُرش)، هولناک (هُ – و- لناک) و جز آن. بنابراین اگر بخواهد چنان باشد که ایشان بدان باورمندند، پس این دوستان بزرگواری نموده و در دنبالۀ خطاهای بیشمار و تاریخی خویش، واژۀ خواهر را خاهر، خواستن را خاستن و خویش را نیز خیش نگاشته و همچنان این نوآوری‌های نه چندان خردمندانه و نه آن سان حکیمانۀ خویش را دنبال نمایند.

مُهر نَوَردی (غَلتان) کوروش – پاسارگاد****

در پایان، جستاری را با هم می‌خوانیم که به روشنی هجای راستین این نام‌واژه را پیش رو گذارده و هرگونه کژاندیشی پیرامون آن را به کنار می‌نهد.

“نام کوروش در متن‌های سانسکریت به صورت «اوتّارا – کوروس» دیده می‌شود که نام شخصیتی بوده است و سپس به منطقه‌ای در هیمالیا اطلاق شده است.(این سندها با کتیبه‌های میانرودانی که پارس‌ها/ پَرَشی‌ها را مردمانی در شرق فلات ایران در حدود 5 تا 7 هزار سال پیش معرفی می‌کند، جور درمی‌آید)

همچنین در حماسۀ مهابهاراتا می‌خوانیم که، نبرد پانی‌پات در منطقه‌ای میان رود سند و گنگ در شمال شرقی هندوستان رخ می‌دهد که «کورو- کَشترَه (دشت کوروش)» نامیده می‌شود.

یونانیان نیز دشتی در شمال منطقۀ مگنزیا در آناتولی را به شکل «کورو» ثبت کرده‌اند.

دربارۀ معنای نام کوروش، آملی کورت با توجه به خاستگاه کوروش در انشان، این نام را ایلامی دانسته است. این نام در زبان ایلامی به معنای «پاس‌دارنده» می‌باشد. بر روی یکی از مُهرهای شخصی کوروش که برای صدور سندهای مربوط به سفرۀ شاهی استفاده می‌شده، نام کوروش به خط ایلامی به صورت «کورَش» نوشته شده که در زبان ایلامی «سوزاننده» معنا می‌دهد.

منابع بعدی ایلامی نشان می‌دهد که نام کوروش معمولا به شکل «کوروش» و در معنای پاس‌دارنده نوشته می‌شده است. اما دیدیم مُهر کوروش را هم داریم که نامش بر آن به شکل «کورَش» نوشته شده و سوزاننده معنا می‌دهد.

به گمان، وجود دو شکل برای ثبت ایلامی نام کوروش، نشانۀ آنست که این نام خاستگاهی ایلامی نداشته است و کاتبان ایلامی به هنگام نگارش نام شاه، نزدیکترین واژۀ هم‌آوای آن در ایلامی را برای نوشتن به کار می‌گرفته‌اند.

بنابراین می‌توان گفت، در مُهری که از آنِ کوروش بوده و بر نقش آن وی چون سوارکاری جنگاور و پیروزمند نموده شده، نسخۀ جنگاورانۀ این نام «کورَش سوزاننده» ثبت شده و در منابع دیگر که نیکوکاری او مورد تاکید بوده، نسخۀ «پاس‌دارنده – کوروش-» ثبت گردیده است.

این نام در همۀ تمدن‌های دیگر که در دولت هخامنشی جذب شدند نیز به همین شکل «کوروش» ثبت شده است. اگرچه در تورات، آن را به شکل «کورَش» می‌بینیم که شکل اکدی (برگرفته از ایلامی) آن را نشان می‌دهد.

پلوتارک و کتزیاس، نام کوروش را شکلی دگرگون شده از «خوروَش (مانند خورشید)» دانسته‌اند. ثبت یونانی کوروش نیز به شکل «کوروس» بوده که رومیان آن را با آوانگاری لاتین به شکل «سایروس» ثبت کرده‌اند. همین نام در زبان‌های اروپایی رواج یافت و خوانش فرانسه آن در دوران مشروطه دوباره به ایران بازگشت. به همین روی، این نام با گذر از یونانی، لاتین و فرانسه به «سیروس (نه سیرس!)» تبدیل شده و در فارسی امروزین نیز رواج دارد.”(برگرفته از جستار دکتر شروین وکیلی – 1389)

**

از سویی، در نگارش خط فارسی، نکته‌ای با نام «وزن دیداری واژگان» نیز در برگزیدن ریخت و شکل نوشتاری یک واژه، تاثیرگذار است. بدین معنا که، در یک نگاه می‌توان فهمید نگارش واژۀ «کوروش» آهنگین‌تر و ریشه‌دارتر از نگارش این واژه به گونۀ لخت و عور و برهنۀ «کورش» است، که انگار یک چیزی در درونش کم دارد.

ادبیات فارسی، این ویژگی را در شعر خود نیز نمود داده است، بدینگونه که یک چامه نمی‌تواند از دید آوایی، دو «لت» ناموزون و ناهمخوان با هم داشته و یا آنکه گرانیگاه آن به یک سو خمیده باشد.

اگرچه این مبحث بیشتر به زیبایی‌شناختی و فلسفۀ درونی خود خط بازگشته و بستگی دارد، تا به قانون‌های بشرساخت آن؛ اما باید دانست که این ویژگی یک ویژگی شرقی و ویژۀ مردم و فرهنگ شرق است.

به هر روی، بهتر است که ما هم مثل بچۀ آدم و همانند نیاکانمان، بنویسیم کوروش و بخوانیم کورُش.

چند نمونه از کتاب‌هایی که نام کوروش را بر روی جلد خود ثبت کرده‌اند؛

و دو نمونه از ثبت شکل «کورش»؛

شگفتا، با آنکه دکتر شروین وکیلی در سرتاسر متن کتاب خود از ثبت شکل «کوروش» بهره برده‌اند، اما در روی جلد کتاب ثبت «کورش» آمده است! (ویراستار این کتاب – ع. افشاری-، از دوستان خوب بنده هستند که در برابر پرسش چرایی این رَویه، پاسخی ندادند)

* خط فارسی، بازماندهٔ خط‌های کهن ایرانی – دکتر آزاده احسانی

** برگرفته از واژۀ باستانی «کت» در ایرانی کهن، که واژگانی چون خط و قصّه (کته) از همین ریشه در زبان فارسی بر جای مانده و سپس با ریشه‌سازی دبیران ایرانی برای زبان سامیان (عربی)، به گونۀ «کتب» در آمد و واژگانی همچون کتاب و کتیبه نیز در دنبالۀ همین روند در زبان ما به کار رفت.(نک: پژوهش‌های دکتر آزاده احسانی – دانشگاه کنکوردیا کانادا)

*** ویلیام جونز انگلیسی نخستین کسی بود که در قرن 18 میلادی نام هندواروپایی را به جای نام کهن «ایرانی» برای نامیدن زبان، تبار و فرهنگ مردمانی که در دو سوی فلات ایران از هند تا اروپا گسترده بودند، پیشنهاد نمود.

منبع : وب سایت مهرداد معمارزاده طهران (م. ایران‌مهر)

Conspiracy to change a heritage name “The Persian Gulf”

Conspiracy to change a heritage name “The Persian Gulf”

basra bahrefars

by  Dr. M.Ajam, member of GHGN

Historical and unique name of The Persian Gulf and its equivalents in different languages has been continuously in used since 3000 years ago in all languages, cultures, and all civilizations throughout the centuries and across the world. More than 2000 ancient literatures, books and maps belong to the past three millenniums, which contain this historical and heritage name are proof to the Persian Gulf as the right nomenclature. It was in 1952 after confiscation of British Petroleum properties by Iranian government that false and politically motivated title of Arabian Gulf was suggested by BP. then it was Roderick Owen (a British representative in the then colonialized Emirates) that for the first time put this suggestion in his book The Golden Bubble of the Arabian Gulf, This suggestion was later imitated by some Arab extremists and fanatic leaders and the BBC was first to support this dirty conspiracy.

Recent Distorting and denomenclature of the Persian Gulf name is not only an insult to the ancient cultures and injustice to the history and overall heritage of mankind but also an aggression to a universal accepted and established 3000 years ancient and heritage name. Assault to a heritage name is similar to the tragedy that happened to the museum of Baghdad on assaults of 12/4/2002 and both are criminal act.

Persian Gulf, has been recognized as the real and rightful nomenclature not only by all ancient and past writers and historical nations but also by all modern international organizations and Int. societies among them the followings:

1- United Nation.
2- UNCSGN-United Nation Conference on Standardization of Geographical Names.
3- UN Cartographic Unit Staff.
4- IHO-International Hydrographic Organization.
5- IMO- International Maritime Organization.
6- IAPO-International Associations of Physical Oceanography.
7- IHB- International Hydrographic Bureau.
8- United nation Documents on geographical names.
9- UNICODE-Encoding Standards Consortium.
10- ISO-International Standardization Organization.
11- IHA- International Hydrographic Association.
12- UNGEGN-United Nations Group on Geographic Names.
13- UNGIWG- United Nation’s Geographic Information Working group.
14- UNGIS- UN Geographical Information.
15- IAPO- International Association of Physical Oceanography
16- UNEP- United Nation Environmental Program.
17- UNESCO.
18- HABITAT.
19- WB- World Bank.
20- ICA- International Cartography Association.
Incomplitization and distorting this historical name, is an illegal and unconventional act and in contrast to the resolutions of the UNGEGN and UN Conferences on the Standardization of Geographical Names.

Converting this name by a new false name is a clear breach of international laws and regulations. If we don’t join hand this heritage name will be vanished by petro monies of the fanatic leader in region.

M.Ajam, member of GHGN
Guardians for Heritage Geographical Names and
Society for Historical Names. SHN .

For more information:
For detail in Persian language click:

ir

 16/05/2001

Persian Gulf equivalents and synonyms = Mare de Persia -Sinus Persici- Mare Persio-Sinus Persico- Mare Persio- Mar Persiano-Sinus

Persico Mare Persio-Persiski Zaliv ,Persischer Golf ,Sino Persico . Pars sea- Bahre Fars . Bahre Ajam. Perza Obol- Porucha Wan-Parsitstsots- Persiste Habbugt. Persicus

.Persicon ¡ Persique. Persicum. Parsitstsots. Persidski.

hadair abad (3)

PERSIAN GULF MEMBER GATHERING IN TEHRAN, IRAN DECEMBER 23, 2005

Members of Persian Gulf Organization and their guests attended a meeting in Tehran, Iran on Friday, December 23, 2005.

Members in the meeting were Mr. Sahab, Dr. Mojtahed-zadeh, Mohammad Ala, Pejman Akbarzadeh, Haana Nasserzadeh, Solmaz Ameli, Reza Zakeri. There were as many guests as members present at this meeting.

Before the start of discussions, we remembered ALL the members, specially, Javad Fakharzadeh, Mehdi (Daniel) Pourkesali, Amir Naghisineh-pour, Afshin Dastafshan, Mahan Abedin, Kaveh Farrokh,

 M.Ajam,  Reza Vatandoost, Ashkan Gorji, Arshia Etemadi, Behrang (Bryan) Lahiji, Siamak Ahi, Hooman Keshavars, Behrad Nakhai, Hamid Zangeneh, Davood Rahni, Moji Agha, Kamyar Kalantar, Mazdak Rooein, Nader Rastegar, Esfandiar Bakhtiar, Koorosh Arfaian, Omid Mehraban, and Shahram Mostarshed.

* It was emphasized by all the importance of learning about Iran’s culture and history so that our past mistakes should not be repeated. We agreed that we are “Irandoost” people; our love for Iran was evident in everything we talked about.

* Mr. Sahab mentioned that his company was working on new books for children and documenting more evidences about the Persian Gulf.

* We agreed to educate as many people as we could about Persian Gulf and its importance in Iran’s history as cultural rather than political means.

* It was agreed to work on the Western media. We should convince them about historical facts rather than worrying about what Arabs refer to Persian Gulf.

* Several suggestions were made about the PG website which in due time will be implemented.
* Several pictures were taken at the meeting which will be shared with you once they are developed. Thanks to Haana for taking the pictures.

There were plenty of Persian sweets, tea, fruits, and food to share and enjoy each other’s company. Pejman entertained us by playing piano songs of great singers such as Delkash, Hayeedeh, Banaan, and others. The meeting was the most successful meeting of Persian Gulf members and their friends since its inception in 1998 (both in terms of participants and ideas exchanged.)

Respectfully submitted,
Mohammad Ala, Board Member
Tehran, Iran

The Persian Gulf is one of the oldest commercial waterways of the world having strategic political, economic and social importance. The name Persian for this waterway dates back to thousand years ago, since the long dominant power overlooking and controlling it, at times, on both its northern and southern shores, were the various Iranian empires, such as the Achaemenid, the Seleucid, the Parthian, the Sassanid, the Buwaiyhid, the Seljuqid, the Ilkhanid, the Timurid, the Safavid, and the Qajarid.

 

In the closing decades of the 20th century, however, with the oil boom in the Arab states on the southern shores of the Persian Gulf, some mischievous elements tried to used the spurious term ‘Arabian’ for this crucial waterway, despite the fact that several of the sheikhdoms on the other side are Iranian and Persian in origin, such as Dubai, Ajman, Ras al-Khaimah, etc.

Today on April 30, the day on which in the year 1622, the Portuguese invaders were expelled from this waterway including the island of Bahrain by Safavid emperor, Shah Abbas the Great, the Islamic Republic has decided to name this day as Persian Gulf Day.

Based on historical documents, such as books of history, geography, and literature, written by various nations, such as Iranians, Arabs, Turks, Greeks, Romans, Indians, Chinese, Africans, British, Portuguese, French and others, this waterway has been Persian from time immemorial. It is strategically located, stretching from the estuary of the Rivers Euphrates-Tigris-Karoun to the Strait of Hormuz that links it to the Gulf of Oman.

Today also, on its entire northern side is Iran, while on its southern side are six Arab states. It has an area of 233 thousand square kilometers and after Mexican Gulf and the Hudson Bay is considered the third biggest gulf of the world. Through the Gulf of Oman, the Persian Gulf waters meet the Arabian Sea, which is an arm of the larger Indian Ocean. The Persian Gulf accounts for the daily transit of 40 percent of the world’s supply of crude oil.

On March 5, 1975 and January 1, 1999, the UN General Assembly issued statements clarifying that this waterway is the Persian Gulf, and not “Arabian” as alleged by mischievous elements. This spurious name cannot be found in any historical or geographical source, prior to the 1960s, and the Arabs were taught in schools and colleges that the official name is al-Khalij al-Farsi. Even Egypt’s president, Jamal Abdun-Nasser, the champion of Arab nationalism, used to refer to it as al-Khalij al-Farsi, or Persian Gulf.

Those behind the dubious efforts to change the name of the Persian Gulf are the enemies of the Iranian and Arab Muslims. The aim of these agents of colonialism and Zionism is to cause friction between the Iranian and Arabs, and in this plot, certain reactionary Arab regimes are involved. These plots became intensive following the victory of the Islamic Revolution in 1979 and Iran’s invitation to all Muslim states to knit ranks in the face of Global Arrogance.

In order to defeat this conspiracy, the Islamic Republic of Iran has brought to attention the bulk of historical and geographical literature in Arabic that refers to this waterway, since the earliest period of Islamic history, as Persian Sea or Persian Gulf. For instance, the famous historian and geographer, Abu’l Qassem Obeidollah ibn Abdullah, Khordadbeh in his book “al-Masalek wa’l-Mamalek”, has used the term Persian Sea.

Another prominent figure to call this Persian Sea was Abu Bakr Ahmad bin Mohammad, known as Ibn Faqih , in his book “Mokhtasar-ol-Boldan”. The celebrated geographer Ibn Houqal in his book “Sourat-al-Ardh” has referred to this waterway as Sea of Fars. In the book “Hodoud al-Alam min-al-Mashreq il’al-Maghreb”, which is the oldest book of geography in Arabic, the term Persian Gulf has been used. Among the modern Arab writers, Jurji Zaydan, Philip Khouri Hitti and the famous Egypt-based Arabic encyclopedia, “al-Monjed”, the term Persian Gulf has been used.

Thus in view of these facts, the feverish attempts since the closing decades of the 20th century are an exercise in futility, even though these Persian Gulf Arab states have printed books and prepared map with the distorted term Khalij al-Arabi. This is nothing but an exercise in futility in view of the ancient Arabic texts we have mentioned. The then US secretary of state William Rogers in his 1971 report regarding the foreign policy of Iran has used the term Persian Gulf.

Zbigniew Brzezinski the advisor to the then US President Jimmy Carter in his book titled “Game Plan” has used the term Persian Gulf. Former UN Secretary-General Kurt Waldheim in his book titled “Glass Palace of World Politics” has used the terms Persian Gulf while discussing the Iraqi imposed war on Iran. In the US Congress Library and New York Argo Library there are over 300 maps in which the name of the Persian Gulf has been registered. In the British Library, and London’s public documents centre, there are over 300 maps which mention the term Persian Gulf. The First International Laws Convention held in Geneva in 1958, the Persian Gulf was among the 20 waterway whose international sea rights were defined.

 

The United Nations which includes 22 Arab states as its members that always uses the geographical term Persian Gulf. In the UN convention for laws of Seas dated December 10, 1982, has mentioned the sovereignty of the Islamic Republic of Iran over the Persian Gulf. On August 10, 1984, the UN officially announced that the body of water on the southern coasts of Iran between the Hormuz Strait and the Tigris-Euphrates Estuary is Persian Gulf.

Thus it is clear that the geographical term Persian Gulf is correct and will remain Persian Gulf forever, which means no temporary country can ever erase it and replace with a spurious name.

خود داری از عضویت حزب رستاخیز

 

 

 

 

روزنامه کیهان هوایی است به تاریخ ۹ فروردین ۱۳۵۴ / ۲۹ مارس ۱۹۷۵.

 

نوشته را بخوانید. هرکس نمی خواهد عضو تک حزب رستاخیز شود آزاد است گذرنامه بگیرد و از کشور بیرون رود.
تنها یک نفر پیدا شد آنهم یک کمونیست وابسته به حزب منحله توده؟. کارمند سازمان نقشه برداری

Communism-Rastakhiz-Party-Persia

مصونیت دیپلماتیک و دیپلمات خاطی در تصادف منجر به قتل

دی مقیم تهران با یک خودرو دیگر تصادف نمود. بنا بر اخبار و گزارش های منتشره در رسانه های داخلی، دراثر این سانحه رانندگی، متاسفانه یک تن از شهروندان ایرانی کشته و یکی دیگر نیز مجروح گردید. بنا به همین گزارش ها، ظاهرا این دیپلمات سوار بر یک خودرو”هیوندای” در مسیر شرق به غرب اتوبان ارتش در منطقه مینی سیتی تهران، در حرکت بوده که به دلیل نداشتن تعادل و سرعت غیر مجاز به یک خودرو پراید برخورد می کند، که در اثر این سانحه، راننده پراید متاسفانه دردم جان خود را از دست می دهد و یک عابر پیاده نیز مجروح می شود. در خبرگزاری ها آمده است که ظاهرا پس از حضور نیروی انتظامی در محل حادثه و بررسی صحنه، حالت مستی دیپلمات راننده کاملا مشهود بوده و یک شیشه مشروب الکلی مصرف شده در داخل خودرو و سه بطری مشروب الکلی مصرف نشده نیز در داخل صندوق عقب آن مشاهده می شود. البته این ادعا از سوی وزارت خارجه دولت فرستنده انکار شده است.

در واکنش به این واقعه سخنگوی وزارت خارجه ایران از ابلاغ “اعتراض شدید” کشورمان به سفارت عربستان در تهران خبر داده و تاکید کرده که موضوع از طرق «دیپلماتیک و قضایی» پیگیری خواهد شد. آقای سخنگو اعلام نموده که “اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران نسبت به وقوع این حادثه، که به دلیل رعایت نکردن قوانین داخلی جمهوری اسلامی ایران، تجاوز از سرعت مجاز و تعادل نداشتن راننده منجر به فوت یک هموطن شده است، به سفارت عربستان قویا ابلاغ گردیده است.”

در این خصوص، همچنین نائب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز طی گفت‌وگویی با خبرگزاری های داخلی اظهار داشته است اگرچه «تشخیص نهایی با دادگاه است، اما تصادف با شهروندان ایرانی توسط کارمند سفارت در حال مستی و در حال رانندگی، یک قتل غیرعمد نیست و باید اقدامات لازم در این باره انجام شود.» ایشان تاکید داشته که «ما پیگیری می‌کنیم تا وزارت امور خارجه تمام توان خود را در جهت حمایت از شهروندان ما به کار گرفته و برخورد لازم را با این مسأله مطابق با عرف بین‌الملل داشته باشد.»

واقعیت این است که این اولین باری نیست که در تاریخ روابط بین الملل، گزارش می شود یک ماموردیپلماتیک از مزایا و مصونیت های دیپلماتیک خود سوء استفاده می نماید. اختلافات دیپلماتیک همه روزه در کشورهای مختلف رخ می دهد و بعضا در اثر رفتارهای سوء دیپلماتیک روابط دولتها تحت الشعاع قرار می گیرد. با این حال، ملتهایی در مقابله با این سوء رفتارهای دیپلماتیک موفق بوده اند که جانب اعتدال را گرفته و در واکنش در چارچوب موازین بین المللی حقوق ملی خود را دنبال نمایند.

شاید مناسب باشد که مثلا به بحران دیپلماتیک کنونی بین هند و ایتالیا در مورد حادثه کشته شدن ماهیگیران هندی اشاره ای شود که روابط این دو کشور را در هاله ای از ابهام فرو برده است. در این قضیه دو ملوان ایتالیایی با شلیک تفنگ دو ماهیگیر هندی را به قتل رسانیده اند و پس از پهلو گرفتن کشتی آنها در یکی از بنادر هند، ملوانان ایتالیایی از سوی پلیس هند بازداشت شدند. با وساطت سفیر ایتالیا در دهلی نو و تضمین دولت ایتالیا به بازگشت، دیوانعالی هند به این دو نفر اجازه داد تا برای مدتی به کشور خود سفر کرده و برای ادامه رسیدگی مجددا بازگردند. پس خروج ملوانان و گذشت مهلت بازگشت، دولت ایتالیا اعلام کرده با توجه به اینکه حادثه در آبهای آزاد رخ داده، دادگاه های هندی صلاحیت رسیدگی ندارند، فلذا قصد بازگرداندن ملوانان ایتالیایی را ندارد. در مقابل دیوانعالی هند نیز اعلام کرده که اجازه خروج به سفیر ایتالیا نخواهد داد و این اقدام از سوی ایتالیا به عنوان نقض قواعد بنیادین حقوق بین الملل مورد اعتراض قرار گرفته است. کش و قوس های دیپلماتیک در این خصوص کماکان ادامه دارد. {در خصوص این واقعه بنگرید به }

در حقیقت به دلیل تکرار سوء استفاده های دیپلماتیک بود که در مقدمه  بر این نکته تاکید گردید که «منظور از مزایا و مصونیت ها منتفع ساختن افراد نیست، بلکه مراد تامین حسن اجراء وظائف ماموریت های دیپلماتیک به عنوان نمایندگان دولتها می باشد.» مضافا در ماده 41 کنوانسیون مذکور تاکید گردید «کلیه اشخاصی که از مزایا و مصونیت های دیپلماتیک برخوردار می باشند بدون آنکه به مزایا و مصونیت های آنان لطمه ای وارد آید مکلفند قوانین و مقررات دولت پذیرنده را محترم شمارند.» با این حال، باید توجه داشت که الزام به رعایت قوانین و مقررات دولت پذیرنده، فی نفسه به مفهوم زائل شدن مصونیت دیپلمات ها از صلاحیت کیفری دادگاه های دولت پذیرنده نخواهد شد. وفق ماده 31 کنوانسیون 1961 «مامور دیپلماتیک در دولت پذیرنده از مصونیت تعقیب جزائی برخوردار است.» تردیدی نیست که «مصونیت جزایی مطلق» ماموران دیپلماتیک امروزه در زمره قواعد عرفی بین المللی بشمار آمده و ماموران دیپلماتیک همه کشورها نزد دول پذیرنده از آن بهره مند هستند. باید توجه داشت که در اثر انتفاع از همین قاعده حقوقی، در گذشته برخی از ماموران دیپلماتیک کشورمان از پیگرد قضایی نزد محاکم ملی سایر کشورها معاف شده اند، فلذا تزلزل در این قاعده حقوق و منافع کشورمان در خارج از کشور را می تواند به مخاطره اندازد.

در مورد خاص تخلفات رانندگی، باید اضافه کرد که تلاشهای بین المللی برای محدودسازی دامنه مصونیت دیپلماتیک در رابطه با حوادث رانندگی تاکنون قرین موفقیت نبوده است. مثلا در کنفرانس وین نماینده هلند پیشنهاد نمود که دعاوی مدنی (ونه مسئولیت کیفری) مربوط به جبران خسارت ناشی تصادم وسائط نقلیه ماموران دیپلماتیک از دامنه مصونیت های دیپلماتیک مستثنی شوند، لکن مورد قبول کنفرانس قرار نگرفت. اگرچه این محدودیت در رابطه با سایر افراد دارای حمایت های بین المللی همانند ماموران کنسولی مورد قبول قرار گرفته است (نک به پرویز ذوالعین، حقوق دیپلماتیک، 1379، ص. 375).

با توجه به این مبانی قانونی در ارتباط با حادثه کشته شدن یک تبعه ایرانی توسط یک دیپلمات خارجی باید بیان داشت علی الاصول امکان اعمال صلاحیت کیفری برای دادگاه های ایران وجود ندارد، مگر اینکه همانگونه که نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی بیان داشته این امر «مطابق با عرف بین الملل» انجام گیرد. با توجه به اینکه کنوانسیون 1961 وین از 14 اسفندماه 1343 نسبت به دولت ایران لازم الاجراء شده، با استناد به «قاعده اوفوا بالعهود»، به نظر می رسد بدون طی آئین های پیش بینی شده در خود کنوانسیون مذکور، امکان اعمال صلاحیت کیفری برای محاکم کشورمان در این حادثه وجود ندارد و این اثرات مستقیم پذیرش مصونیت جزائی ماموران دیپلماتیک ناشی از اصل برابری دولتها بشمار می آید.

رویه بین المللی در موارد مشابه (بنگرید به Eileen Denza, Diplomatic Law, 1998, p. 286-287) حاکی از آن است که چنانچه براساس اصول و ضوابط اثبات دعوی، دلایل و شواهد کافی حاکی از بی مبالاتی و تقصیر آشکار یک مامور دیپلماتیک وجود داشته باشد، در اینچنین مواردی دولت پذیرنده معمولا دو اقدام را دنبال می کند: به عنوانگزینه اول، دولت پذیرنده می تواند وفق ماده 32 کنوانسیون 1961 خواهان اسقاط مصونیت مامور دیپلماتیک توسط دولت فرستنده شود. در صورت موافقت دولت فرستنده با این پیشنهاد، شرایط اعمال صلاحیت برای قضات دولت پذیرنده فراهم خواهد آمد. اگرچه معمولا، دولتها نسبت به اسقاط مصونیت ماموران دیپلماتیک خود حساس بوده و نسبت به پذیرش این امر اکراه زیادی دارند، لکن تجربه نشان داده که این گزینه در صورت پیگیری همراه با فشارهای سیاسی بعضا قرین موفقیت بوده، به ویژه زمانی که دولت مامور خاطی نسبت دولت پذیرنده از شرایط سیاسی، اقتصادی و بین المللی ضعیف تری برخوردار باشد. در این راستا به طور مثال به دو حادثه مشابه زیر می توان اشاره داشت:

حادثه اول: در ژانویه 1997 یک دیپلمات گرجستانی در واشنگتن بر اثر سرعت زیاد با دختر شانزده ساله ای تصادف کرد که منجر به فوت او شد. دولت آمریکا تقاضای اسقاط مصونیت آن مامور را نمود. دولت گرجستان وی را فراخواند و مدتی بعد با انجام تحقیقات از ایشان موافقت کرد.

حادثه دوم: در ژانویه 1997 سفیر زئیر در فرانسه در حین رانندگی به علت سرعت زیاد با دو جوان تصادف کرد که منجر به مرگ آنان شد. دولت زئیر سفیر را فراخواند ولی متعاقبا رئیس جمهور زئیر در اثر فشار افکار عمومی فرانسه ناچار به اسقاط مصونیت سفیر کشورش شد و سفیر زئیر در فوریه 1997 برای انجام تحقیقات قضایی به فرانسه بازگشت. (منبع؛ پرویز ذوالعین، حقوق دیپلماتیک، 1379، ص – ص. 379 -380).

با این حال در صورت عدم موافقت دولت فرستنده برای اسقاط مصونیت مامور خاطی خود، گزینه دوم می تواند این باشد که دولت پذیرنده، مامور دیپلماتیک خاطی را براساس ماده 9 کنوانسیون 1961 «عنصر نامطلوب» یا همان persona non grataقلمداد کرده و با تعیین فرصت زمانی (48 ساعته یا یک هفته ای) خواهان ترک خاک کشورش شود. بدیهی است پس از آن تاریخ، در صورت عدم خروج مامور دیپلماتیک خاطی، وی دیگر دارای مصونیت نبوده و مقامات پلیسی – قضایی دولت پذیرنده می توانند نامبرده را بازداشت و محاکمه نمایند. همچنین، با توجه به اینکه رفتار کیفری مامور دیپلماتیک را نمی توان در چارچوب «وظایف رسمی دیپلماتیک» توصیف نمود، با ترک خاک کشور پذیرنده، مصونیت ایشان نیز پایان خواهد پذیرفت. این امر به مراجع صالحه در دولت پذیرنده اجازه می دهد که در چارچوب موافقتنامه های قضایی دوجانبه (معاضدت قضایی و استرداد مجرمین) پرونده را مورد پیگیری قضایی قرار دهد و یا در صورت ورود مجدد به خاک کشور پذیرنده در قالب پوشش های غیردپلماتیک (بدون داشتن مصونیت دیپلماتیک) اعمال صلاحیت کیفری نماید.

در پایان ذکر این مطلب شایان توجه است که مصونیت های بین المللی، وظیفه دولتها وفق ماده 3 میثاق حقوق مدنی و سیاسی 1966 مبنی بر تضمین استماع دعاوی افراد و جبران موثر خسارات وارده به آنها را زائل نمی سازد. دولتها ملزم هستند با رعایت تعهدات بین المللی خود، شرایط اجرای این حقوق افراد را در قالب نظام قضایی ملی فراهم سازند. به این دلیل، در رویه برخی از کشورهای اروپایی مشاهده می شود که چنانچه احقاق حقوق یک شهروند به دلیل مصونیت دیپلماتیک با موانع قضایی مواجه است، دولتهای اروپایی خود سازوکاری را برای جبران خسارت افراد زیان دیده پیش بینی می کنند. در قالب این سازوکارها بدون نقض تعهدات بین المللی، شرایط جبران خسارت از سوی شرکت های بیمه ای و یا خزانه عمومی فراهم آمده است. الزام به تعیین این سازوکارها بر این استدلال حقوقی مبتنی بوده است که از آنجایی که این دولت پذیرنده بوده که رضایت به مصونیت دیپلماتیک داده و به این دلیل مانع از احقاق حقوق شهروند خود شده، فلذا بار ایفاء تعهدات و جبران مسئولیت های مامور دیپلماتیک خارجی خاطی برخوردار از مصونیت نیز به آن دولت  پذیرنده منتقل می شود، بنابراین جبران خسارات نیز می بایست از سوی دولت پذیرنده انجام شود.

با توجه به تصریح اصل 34 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه «دادخواهی‏ حق‏ مسلم‏ هر فرد است‏ و هر کس‏ می‏ تواند به‏ منظور
دادخواهی‏ به‏ دادگاه‏ های‏ صالح‏ رجوع‏ نماید»، شایسته است سردرگمی قضایی قربانیان در پرونده های دیپلماتیک که با توجه به وضعیت خاص آنها بعضا در پرونده های دیگری نیز مشاهده شده است (نک؛ سادات میدانی، اجرای حقوق بین الملل در نظم حقوقی کنونی ایران – نظریه ها و رویه ها، سالنامه ایرانی حقوق بین الملل و تطبیقی، شماره چهارم، 1387، ص ص. 203- 207)،

در حادثه حاضر به دلیل مانع مصونیت دیپلماتیک نمی بایست تکرار شده و زمینه احقاق حقوق شهروندان می بایست فراهم آید.  در این راستا ضروری است که در احقاق حقوق قربانیان و خانواده های آنان در سانحه رانندگی اخیر تمرکز اولیه در «پیگیری های قضایی و دیپلماتیکـ» حول این موضوع قرار گیرد که ابتدائا امکان دادخواهی قربانیان این حادثه در قالب نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران با رعایت موازین بین المللی فراهم آید و در صورت امکان مامور دیپلماتیک خاطی در ایران محاکمه و مجازات شود. لکن، در صورت عدم میسر شدن این امر بنا به دلایل و ملاحظات مصونیتی – سیاسی، سازوکارهای لازم قضایی – بیمه ای برای جبران خسارات زیان دیدگان حادثه فراهم آید. بدیهی است در صورت وجود شواهد و ادله متقن مبنی بر بی مبالاتی و تقصیر فاحش، سازوکار اعلام مامور خاطی به عنوان «عنصر نا مطلوب» نیز گزینه قابل بررسی بوده که می تواند حداقل  آرامش  خاطری را برای قربانیان حادثه و افکار عمومی کشور به دنبال داشته باشد.


 

تعدادی از اسناد و نقشه های خلیج فارس از منبع عربی- غربی- ترکی

 

 

 

سخنرانی مشهور جمال عبدالناصر روز اعلام ملی کردن سویز

 و هورای امت عربی

مهمترین سخنرانی جمال عبدالناصر و شاید انقلابی ترین سخنرانی تاریخ مصر سخنرانی روز اعلام ملی شدن کانال سوئز هست ناصر سه بار واژه الخلیج الفارسی را در اوج هیجانات انقلابی بیان می کنند و جمعیت میلیونی برایش دست می زنند.

علاوه بر نوار صوتی و ویدئویی سخنرانی مشهور جمال عبدالناصر روز اعلام ملی کردن سویز که صدها بار از رسانه های مصر پخش شده  جمله معروف ناصر  من المحیط الاطلسی الی خلیج الفارسی بصورت یک سرود و ترانه انقلابی در آمده و بارها در صدای مصر و رادیو قاهره تا سال 1966  پخش شده است. 

در چند مقاله از جمله در مقاله معروفی که در کتاب درسی ادبیات مصر چاپ همچنین در تلگرافی حاوی شادباش‌های آغاز سال نو هجری است، از واژهٔ خلیج فارس نام برده‌است. این تلگراف به ابراهیم العریض از مقامات ارشد نظامی بحرین ارسال شده بود.

د دیگر از الخلیج الفارسی نام برده و در کتاب درسی مصر مقاله ای از او که دوبار الخلیج الفارسی بکار برده است منتشر شده است

…….                                                                                        

 هذه – أيها المواطنون – هى المعركة التى نسير فيها.. هذه – أيها المواطنون – هى المعركة التى نخوضها ‏الآن؛ معركة ضد الاستعمار.. معركة ضد أساليب الاستعمار.. معركة ضد وسائل الاستعمار.. معركة ‏ضد إسرائيل صنيعة الاستعمار، التى خلقها الاستعمار ليقضى على قوميتنا كما قضى على فلسطين. قضوا ‏على فلسطين، وسندوا إسرائيل بالعصابات وقووا إسرائيل؛ حتى يقضوا علينا ويحولونا إلى دولة من ‏اللاجئين، وشجعوا إسرائيل؛ حتى تعلن على الملأ أن أرضها المقدسة تمتد من النيل إلى الفرات. نحن ‏نشعر بهذا الخطر، كلنا سندافع عن قوميتنا، كلنا سندافع عن عروبتنا، كلنا سنعمل؛ حتى يمتد الوطن ‏العربى من المحيط الأطلسى إلى الخليج الفارسى.‏؟ ……………………………………… دا معناه إيه يا إخوانى؟ القومية العربية اشتعلت – زى ما قلت لكم – من المحيط الأطلسى إلى الخليج ‏الفارسى، القومية العربية تشعر بوجودها، تشعر بكيانها، تشعر بقوتها، وتشعر بحقائق الحياة.‏ ……………… ….بريطانيا – وهى تعلم هذا – جات فى يوم ١٥ مايو سنة ٤٨ وسابت العرب للصهيونيين، وهى تعلم أن الصهيونيين مسلحين وتسليحهم قوى، وان العرب عزل من السلاح. ماذا كانت تهدف بريطانيا من هذا؟ بل ماذا كان يهدف الاستعمار؟ وماذا كانت تهدف أمريكا؛ اللى اعترفت بإسرائيل يوم ١٥ مايو، بعد دقيقة من إعلانها؟ كانوا يهدفوا حاجة واحدة، يجب ان كل فرد فينا يعرفها ويعلمها لأولاده، القضاء على قوميتنا.. بيعتبروا ان احنا لنا قومية تجمعنا من المحيط الأطلسى إلى الخليج الفارسى، كلنا عرب بنتكلم لغة عربية، هذه قوة يجب أن يعمل لها حساب، إذا استيقظت فستكون قوة دولية كبرى، كيف السبيل إلى تلافى هذا فى المستقبل؟ ….. ………………. http://nasser.bibalex.org/Speeches/browser.aspx?SID=495

ناصر زمانی قدرت را بدست گرفت که برگشت به هویت قومی عربی در میان تحصیل کرده‌های عرب بسیار جذاب بود؛ و نهضت ملی شدن نفت ایران شدیداً او را تحت تأثیر قرار داده بود. اما برخلاف ادعاهای مطرح شده وی نخستین رهبر یک کشور عربی نبود که خلیج فارس را «خلیج العربی» خواند بلکه او تا اواسط دهه ۶۰ میلادی همچنان واژه خلیج فارس را بکار برده است و این ادعا در سلسله سخنرانی‌های او نیز قابل اثبات است. . برابر آنچه اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان صفحه ۲۰۸ (محمد عجم) از قول معاون وزارت خارجه ایران نقل کرده که :” این مطلب که ناصر دستور داد تا در تمام مدارس و ادارات مصر و در نقشه‌های چاپ آن کشور از نام «خلیج العربی» استفاده شود سند و صحت ندارد و او چنین دستوری نداده‌است.” بطوریکه امیر فعلی کویت صباح احمد جابر الصباح به من گفت (که در آن زمان وزیر فرهنگ، ارشاد و اخبار کویت بوده‌است)

” من دراجلاس سران اتحادیه عرب در قاهره شرکت داشتم(احتمالا 64 یا ۱۹۶۳) و ناصر از خلیج فارسی حرف می‌زد به او گفتم چرا می‌گویی خلیج فارس؟، آنجا خلیج عربی است! ناصر از آن زمان به بعد بود که خلیج عربی بکار می‌برد”. صباح احمد جابر الصباح ادامه می‌دهد که البته واقعیت این است که خلیج فارس یک نام تاریخی است.”
روزنامه‌های مصری تا سال ۱۹۷۱ همچنان عبارت خلیج فارس را بطور متناوب بکار برده‌اند و اهرام انگلیسی همواره پرشن گلف را تا همین سالهای اخیر بکار برده‌است. رهبران ناسیونال و عبدالناصر در مصر عبارت خلیج فارس را بکار می‌بردند و ناصر در چندین سخنرانی مشهور و مقاله از جمله در مقالهٔ معروفی که در کتاب درسی ادبیات مصر چاپ شده (المغنی ص ۶۱) نام خلیج فارس را بکار برده بود. و همچنین در تلگرافی حاوی شادباش‌های آغاز سال نو هجری به ابراهیم العریض از مقامات ارشد نظامی بحرین، از واژهٔ خلیج فارس نام برده‌است.

وی همچنین در سخنرانی‌هایش، به دفعات زیاد از خلیج فارس نام برده‌است..همچنین وی در تعریف حدود دنیای عرب، که با شعار «من المحیط الاطلسی الی الخلیج الفارسی»، به معنای از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس، بیان می‌کرد، از نام خلیج فارس استفاده می‌کرد

ناصر 

عد أن قضینا أربع سنوات نکافح ونجاهد ونقاتل؛ ….

در چند مقاله از جمله در مقاله معروفی که در کتاب درسی ادبیات مصر چاپ همچنین در تلگرافی حاوی شادباش‌های آغاز سال نو هجری است، از واژهٔ خلیج فارس نام برده‌است. این تلگراف به ابراهیم العریض از مقامات ارشد نظامی بحرین ارسال شده بود.

ادامه مطلب

مصاحبه رادیو ایران – روز ملی خلیج فارس

 

ایران صدا:در این برنامه با سودابه ملایری معاون اداره کل آفریقا_عربی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی،

محمد علی بک معاون اداره اول خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه

 دکترمحمد عجم نویسنده و پژوهشگر، خلیج فارس و ارزش و اهمیت آن را در تبادلات فرهنگی میان کشورها، گفتگو شده است.

کارشناس/مهمان: -,

ادامه مطلب

زبان فارسی و تاثیر شگرف آن بر زبانهای دنیا

 آیا می دانید نیمی از کلمات اردو از زبان فارسی است؟

آیا می دانید در زبان های ترکی وهندی و عربی بین 5 تا هفت هزار واژه فارسی وجود دارد؟

حتما با نوشته های آقای پورپیرار در ضدیت با تاریخ ایران و ضدیت با نام خلیج فارس و دشمنی با زبان فارسی آشنا هستیدبرای آشنایی با  را کلیک کنید.

وی در سالهای 1370 تا 1380 کتابهایی برضد تاریخ قدیم ایران نوشت که عکس العمل زیادی در بر نداشت بلکه بسیاری از افراد از وی تقدیر و هواداری کردند اما هنگامیکه شروع به بیان مطالبی علیه دوره صفوی و در ضدیت با زبان فارسی  و عربی نامیدن خلیج فارس نمود مشخص شد که وی انگیزه های قومی و نژادی دارد و بخشی از نوشته های وی برگرفته از کتابهای تاریخ تمدن عراق است که حزب بعث عراق تدوین کرده و در خصوص اشغالگری و جنایات فارسها ادعاهایی دارد.

ادامه مطلب

نامهای سرزمین ایران

ایران در تمام روزگاران گذشته در زبان فارسی  و در داخل  جغرافیای  همسایگان ایران نام داشته است این را اسناد تاریخی گواهی می کنند .

یکی از سخیف ترین نظریات محافل  تجزیه طلب و تحریف گر تاریخ را به بحث و گفتگو بنشینیم . نظریه ای بی اساس و بدور از واقعیت ، یعنی نبود کشوری بنام ایران تا قبل از سال ۱۳۱۴ هجری خورشیدی ، مبحثی که همواره با پروپاگاندای عجیب مورد تاکید نوشتاری و گفتاری محافل پان ترکی ، پان کردی و پان عربی قرار می گیرد و بهترین و مستدل ترین دلیل در جهت اثبات کوته فکری و عدم داشتن دانش حداقلی پیروان اندیشه های مذکور می باشد.  دولت ایران در روز ۶ دی ۱۳۱۳ شمسی از تمامی دولت های اروپایی و غربی خواست تا از بکار بردن نمونه های زبان های غربی نام ایران خوداری نموده و همانند همه ی ایرانیان و همه ی دولت های تاریخی ایران  از نام و کلمه ایران استفاده بکنند البته لازم بذکر است این موضوع تنها مختص کشور های غربی بوده است چرا که همواره در تمامی منابع عربی موجود و نیز منابع امپراطوری عثمانی نام ایران بدرستی بکار برده شده است . در همین راستا بخشی از مقاله دکتر سعید نفیسی که در تاریخ ۱۰ دی ماه ۱۳۱۳ در تهران منتشر گردید در پی می آید : (( حق همین بود که ما از تمام دول اروپا خواستار شویم که این اصطلاح غلط را ترک کنند و مملکت ما را همچنان که ما خود همواره نامیده‌ایم ایران و منسوب آن را ایرانی بنامند.)) در ادامه بحث جهت پاسخگویی قاطع به همه یاوه سرایی های چند ساله اخیر منسوبین اندیشه های کزایی تجزیه طلب بر آنیم تا به بررسی و کنکاش در اسناد رسمی امپراطوری عثمانی موجود در آرشیو دولتی نخست وزیری کشور ترکیه بپردازیم . امید است انتشار اسناد مذکور از آرشیو دولتی کشور ترکیه که بعنوان قبله گاه و میعاد گاه پانترک ها محسوب می شود جوابی درخور برای همه ی خائنین وطن فروش تجزیه طلب باشد.

نگارند اسناد مذکور را در سه بخش مورد بررسی و ترجمه قرار داده است :

 
بخش اول : نقشه های تاریخی موجود در آرشیو نخست ویزری ترکیه ،بخش امپراطوری عثمانی
 
بخش دوم : تصاویر و عکس های موجود در آرشیو نخست ویزری ترکیه، بخش امپراطوری عثمانی
بخش سوم : مکتوبات و اسناد نوشتاری موجود در آرشیو نخست وزیری ترکیه ، بخش امپراطوری عثمانی

 

پس از استخراج و بررسی جز به جز اسناد مذکور ، موارد و سند های مرتبط از زبان ترکی عثمانی و ترکی استانبولی به زبان پارسی توسط نگارنده مقاله برگرداند شده و تنها بخش بسیار کوچکی از حجم زیاد اسناد موجود گلچین و ارائه  گردید..

بخش اول : بررسی نام ایران و جغرافیای  آن در نقشه های رسمی دولت عثمانی 

نقشه های جغرافیایی باقی مانده از امپراتوری عثمانی که در آن ممالک ایران زمین ذکر شده است و خلیج فارس به نام بحر پارس آورده شده است. سرزمینهای ایران در این نقشه به رنگ زرد نشان داده شده است و کشورهایی که امروز به کمک استعمار انگلیس تجزیه شده اند و منکر تاریخ ایرانی خود می باشند همگی بخشی از سرزمین ایران زمین هستند. کشورهایی همچون: بحرین، جمهوری آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، کردستان عراق، مناطق شیعه نشین عراق و…


نقشه ای اختصاصی از حدود جغرافیایی و مرز های ایران ترسیم
شده توسط دولت عثمانی ، در این نقشه نام ایران و بخش ها و شهر های مختلف آن به وضوح دیده می شود توجه کنید به منطقه شیعه نشین عربستان و بحرین و بصره و شرق عراق .

 
 
جهت دیدن نقشه در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائیدو یا آنرا از اینجا دانلود کنید:
…:

اطلاعات بیشتر: )


مورد شماره دو : نقشه ای دیگر متعلق به سال های پایانی امپراطوری عثمانی که در آن همسایگان نیز به تصویر کشده شده است و نام ایران به وضوح در سمت راست نقشه قابل مشاهده است.
 
جهت دیدن نقشه در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره سه : نقشه از حدود شبه جزیره عرب ترسیم شده در دولت عثمانی که به وضوح نام ایران در سمت راست بالای تصویر قابل مشاهده است.

 
جهت دیدن نقشه در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره چهار : نقشه ای دیگر از دولت عثمانی که نام ایران درسمت راست تصویر به وضوح قابل مشاهده است

جهت دیدن نقشه در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره پنج : نقشه ای دیگر از حدود مرزی ایران و روسیه و دولت عثمانی ترسیم شده در دولت عثمانی ، نام ایران در سمت راست قسمت پائین نقشه به وضوح قابل مشاهده است.

 جهت دیدن نقشه در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

پس از بررسی نقشه های تاریخی امپراطوری عثمانی که نشانگر حدود جغرافیایی ایران با نام و نشان اصلی خود یعنی (( ایران )) می باشد قصد داریم به بررسی تصاویر و عکس های تاریخی موجود در آرشیو دولتی نخست وزیری ترکیه بپردازیم

بخش دوم : بررسی نام ایران در تصاویر و عکس های تاریخی دولت عثمانی 

مورد شماره یک : تصویری از روی جلد تفاهم نامه مرزی بین دولت عثمانی و دولت ایران نسخه متعلق به دولت عثمانی

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره دو : تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی . ترجمه متن نوشته شده در پائین تصویر ( اعضای منتخب مجلس ایران )

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
مورد شماره سه : تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی . ترجمه متن ترکی عثمانی  پائین تصویر ( پیریم خان که در جریان مشروطیت ایران فداکاری های بسیار نموده در حال عزیمت به زنجان جهت سرکوب اشرار)
 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره چهار : تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی متعلق به نمایندگی کشتیرانی دولت عثمانی در بندر بوشهر ایران

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره پنج : تصویری از آرشیو دولت عثمانی با موضوع اعضای تاثیر گذار در مشروطه ایران

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره شش : تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی . ترجمه متن ترکی عثمانی پائین عکس ( تصویری  متعلق به اختشاشات ایران. آزادی خواهانی که از طرف ماموران شاه دستگیر و شکنجه شده اند )

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره هفت : تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی . ترجمه متن ترکی عثمانی پائین عکس ( بنای بهارستان که بعنوان مجلس نمایندگان منتخب ایران بوسیله توپ تخریب شد )

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره هشت :  تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی . ترجمه متن ترکی عثمانی پائین عکس ( مجاهدین ایران ستارخان و باقر خان با افراد تحت امرشان )

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 

مورد شماره نه :  تصویری دیگر از آرشیو دولت عثمانی . ترجمه متن ترکی عثمانی پائین عکس (مراسم گشایش مجلس ایران )

 جهت دیدن تصویر در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
بخش سوم : بررسی نام ایران در مکتوبات و اسناد نوشتاری تاریخی امپراطوری عثمانی
سند شماره یک : سندی به تاریخ 1899/4/6 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن وزارت امور خارجه دولت عثمانی شرایط موافقت خود را با احداث قرنطیه دولت ایران در مسیر ورودی دریایی خلیج بصره اعلام میدارد.
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید
 
سند شماره دو : سندی به تاریخ 1862/6/15 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن موافقت شاه عثمانی با تعمیر حرم امام موسی کاظم با بودجه اختصاصی از طرف شاه ایران اعلام می شود .

 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره سه : سندی به تاریخ 1878/12/29 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن درخواستی جهت بهبود مسیر و راه شهر ترابزن  عثمانی به شهر خوی در ایران جهت تسهیل تجارت بین دولت های غربی و ایران مطرح میگردد.
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
 
 
 
 
سند شماره چهار : سندی به تاریخ 1884/1/12 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن از طرف شاه ایران مبلغ 400 لیره به آسیب دیدگان آتشسوزی در استانبول از طریق سفارت عثمانی در تهران ارسال گردیده است.
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره پنج : سندی به تاریخ 1883/10/18 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن دولت های ایران و عثمانی موافقت نامه برقراری روابط پستی امضا نموده اند .
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره شش : سندی به تاریخ 1886/7/1 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن از طرف دولت عثمانی اجازه قبول نشان شیرو خورشید تزئین شده با جواهرات به امیر مکه داده می شود این نشان را شاه ایران به امیر مکه اهدا کرده است .
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره هفت : سندی به تاریخ 1889/6/26 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن دستورات لازم جهت همراهی عمه شاه ایران که بمنظور انجام مناسک حج عازم مکه گردیده است از سوی دولت عثمانی صادر گردیده است .
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره هشت : سندی به تاریخ 1893/5/29 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن اجازه تعمیرات و بازسازی به مدرسه ایرانیان شهر استانبول از طرف دولت عثمانی داده می شود .
 جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره نه : سندی به تاریخ 1894/4/1 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن دستور حل و رسیدگی به موضوع درخواست پناهندگی حنفی های ساکن منطقه تالش ایران صادر شده است البته با دقت تمام تا موجبات شکایت و دلخوری دولت ایران فراهم نگردد.
  جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره ده : سندی به تاریخ 1896/11/26 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن دولت عثمانی اجازه میدهد تا خانه علی اکبر خان در شهر ارزروم جهت فرزندان اتباع ایرانی ساکن این شهر به مدرسه تبدیل گردد .
 
جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره یازده : سندی به تاریخ 1901/1/8 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن نتایج گفتگوی صدراعظم دولت ایران با وزیر امور خارجه دولت عثمانی به اطلاع شاه عثمانی میرسد .
 
جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره دوازده : سندی به تاریخ 1901/1/8 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن خواست شاه ایران برای برطرف کردن برخی مسائل پیش آمده در روابط دو کشور مطرح گردیده است.
جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره سیزده : سندی به تاریخ 1907/9/25 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن سفارت دولت عثمانی در تهران  گزارشی از سخنرانی های مجلس ایران را که بر علیه دولت عثمانی صورت گرفته است را به استانبول ارسال نموده است.
 
جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
سند شماره چهارده : سندی به تاریخ 1917/2/25 میلادی از آرشیو دولت عثمانی که طی آن درخواست قطعی دولت ایران برای خروج قوای عثمانی از خاک ایران را به اطلاع دولت مرکزی عثمانی میرسد.
 
جهت دیدن تصویر سند در اندازه واقعی بر روی آن کلیک نمائید 
 
در پایان سخن ضمن تاکید مجدد بر اسناد بی شمار و غیر قابل انکار در حوزه موضوع مورد بحث امید آن می رود با بسط و گسترش فضای مطالعاتی پیرامون منابع تاریخی غیر قابل خدشه و دست اول مستند و نیز افزایش آگاهی های عمومی نزد مردم عزیز ایرانزمین ، زمینه و امکان هر گونه سواستفاد از سوی افراد تجزیه  طلب وابسته به بیگانه که سودای خدشه دار کردن تمامیت ارضی خاک پاک ایران را دارند گرفته شود .
چو ایران نباشد تن من مباد….

آشنایی با نام‌های سرزمین ایران

 همشهری آنلاین – محمد عجم:
بنابر اسناد تاریخی، شواهد، قراین، فرهنگ شفاهی، کشفیات باستانشناسی و زبانشناسی می‌توان گفت 4 نام برای کشور ایران بکار رفته است.

این نام‌ها عبارتند از:

1. سرزمین جم  – مملکت العجم (در ادبیات عرب)

2. میدیا در ادبیات اروپایی

3. سرزمین پارس در ادبیات اروپا (مملکت فارس در ادبیات عربی و فارسی)

4. کشور (اریانا، ایراک، اراک، عراق و  ایلام) از نظر زبانشناسی  ریشه‌های واحدی دارند).

اینکه کدام اسم قدیمی‌تر و حدود جغرافیایی هرکدام چه محدوده‌ای بوده است مورد اختلاف است. اما واژه ایران تنها واژه‌ای است که تقریبا در تمام دورهای تاریخی رایج بوده است.

الف – معنی جم و  عجم چیست؟

واژه عجم (Ajam-Ajaam- Hajam) در زبان فارسی و در بیشتر زبانهای آسیایی مانند هندی، اردو، پشتو، بلوچی، کردی، ترکی و … معنی ایرانی و زبان فارسی می‌‌دهد اما در زبان عربی امروزه به معنی غیر عرب بکار می‌‌رود در برهه‌ای از تاریخ به معنای کسی که زبان فصیح عربی را متوجه نمی‌شد می‌‌گفتند. در دوره بنی امیه این کلمه کاربرد تحقیر آمیز داشت ، کاربرد تحقیر آمیز این واژه در ادبیات عرب اکنون جایگاهی ندارد.

عجم بصورت هجم و هخم و هیم نیز تلفظ شده است. همانطور که “است” به هست تبدیل شده  اجم نیز به هجم و هخم تبدیل شده است و  احتمال دارد بین واژه هخامنش و و کلمه عجم ارتباط وجود داشته باشد. زیرا کلمه جم Yam  و یم که ریشه اصلی عجم هستند در زبان لاتین بصورت خ Haxâm تلفظ می‌‌شود همانطورکه Javier – javan-     هم به صورت خوان و خاویر و هم بصورت یوان  و یاویر  تلفظ می شوند.گفتنی است که در زبان فارسی  کلماتی مانند یار و  ایار به عیار تبدیل شده  و جم و اجم نیز به عجم تبدیل شده یا مثلا  ایلا و عیلام  بنا بر این ع در عجم  حرف  معرب شده ای است 

این فرضیه  مطرح است که بین عجم و هخم ارتباط اتیمولوژی وجود داشته باشد زیرا در قدیمی‌ترین متون فارسی ،جمشیدیان، جم ،عجمیان و عجمان داریم. اماواژه هخامنشیان در ادبیات فارسی بعد از اسلام اصلا نیست.

بعضی کلمه جم، یم و یما را از یک ریشه  دانسته‌اند که  در زبان‌های کهن ایرانی به معنی آب و دریا بکار رفته‌اند. اجم عربی شده جم است وبا  اضافه شدن ال حرف تعریف عربی بصورت الجم در آمده و چون ل قبل از ج خوانده نمی‌شود  بصورت اجم و سپس عجم  در آمده است   در کتب ادبی و تاریخ ایران ما با اسامی  افراد متعدد به نام جم و جمشید بر می خوریم که  قدیمی ترین آن  می تواند نام پادشاهانی در دوره های  قبل از پارسی باشد.

جم که در اوستا، یم و در زبان پهلوی و کردی جمشید و جمشیر و جم و گاهی هجم بیان شده است از اولین پادشاهان و پیامبران ایرانی ثبت شده که بر اساس نوشته ها و داستانهای شفاهی و کتب خداینامه ها، اختراع لباس، نگارگری، کشف فلز، ساختن گرمابه، پزشکی و جشن نوروز را به او نسبت داده اند صفات این پادشاه شباهت زیادی به نوح در قران دارد و بعضی وی را با حضرت سلیمان یکی دانسته اند.

جم برادر زاده شالخ و پسر ویوندگیهان (جیهان) بود.نخستین کسی که نوروز را برقرار ساخت و درجات مالکین را معین نمود و علامت حکومتی را تصویب کرد سیم و زر و سایر فلزات را استخراج نمود وابزار و آلاتی از آهن ساخت و اسب و دیگر چارپایان سواری را رام کرد و مروارید صید نمود و مشک و عنبر و دیگر مواد خوشبو را تحصیل کرد و قصرها بنا نمود و آب انبار ساخت و قنات حفر کرد کیا جم پسر ویوند جهان یعنی نگهدارنده صلح پسر ارفخشاد پسر سام پسر نوح بود پایه این کارها آن بود که او در نوروز دنیا را تصرف کرد و نواحی ایرانشهر یعنی اراضی بابل را آباد کرد نوروز آغاز استقرار قدرت او بود.

در مورد جم ، عجم  و مملکت عجم ادبا ، شعرای  و جغرافیا نویسان زیادی مطلب گفته اند که در مجموع کاربرد این واژه را در 60 کتاب کلاسیک عربی و فارسی می توان یافت .

در زبان فارسی  هم اکنون نیز عجم مترادف با ایرانی و زبان فارسی است.  اعراب در دوره ای از تاریخ، ایران را بلاد عجم  و خلیج فارس را بحر العجم می نامیدند.

جم و ا ل جم در دوره قبل از اسلام به ایران وایرانیان اطلاق می شده است ولی در ادبیات سده‌های میانه‌ی عربی، به غیر عربان امپراتوری هم  اطلاق می‌شد، و از آن معنی و مفهوم های زیاد دیگری نیز ساخته شده است مانند «عَجَمَه» «به طور غیر واضحی سخن گفتن، جویده سخن گفتن»  بدین ترتیب، از «عَجَم، عُجْم» (= ناروشن سخن‌گویان)، غیرعربان مراد شده است. بدین ترتیب، اصطلاح «عجم»  بعدها برای اشاره به همه‌ی گویندگان زبان‌های غیرعربی – که با فاتحان عرب تماس و ارتباط یافته بودند – به کار برده می‌شد و در یک دوره مفهوم تحقیر آمیز پیدا کرد.

حتا طرف‌دار بزرگ اصل عرب، «جاحظ»، “کتاب التسویه بین العرب و العجم” را در این باره نوشت:”پس از آن که چنین گفت‌وگویی‌ها در مورد عرب و عجم فروخاموشید، وایرانیان   با شمار نفوس و توانمندی‌های‌شان، به جایگاهی برتر و مقتدر در جهان اسلام دست یافتند، «عجم» صرفاً به اصطلاحی قومی و جغرافیایی تبدیل شد؛ از این رو، در کتاب‌های جغرافیایی دوره‌ی سلجوقی و پس از آن، بین‌النهرین را با عنوان «عراق عربی» اراق (عرب شده اراک است و اراک شکل دیگری از  تلفظ  ایران می باشد)، در تقابل با شمال غربی ایران یا «جبال» (ماد باستان)، که «عراق عجمی»( ایراک عجمی) خوانده شده، می‌یابیم .

بنابر این کشور جم شاید قدیمی ترین نام ایران باشد که عربهای دوره جاهلییت آنرا معرب نموده ، اجم و عجم گفتند و کلمات عجمه عجمو اعجمی و الاعاجم را از آن ساختند.و سپس در دوره های بعدی عجم و اعجمی را در معنی های مختلف بکار بردند ابتدا این کلمه را اختصاصا برای ایرانیان و مترادف با فارسی بکار می بردند در صده های بعد از اسلام این کلمه کاربد بیشتری پیدا کرد و گاهی به خود اعراب نیز عجمی می گویند مثلا به شیعیان بحرین و عمان عجمی می گویند یا عراقی ها به مردم خوزستان عجم می گفتند در یک دوره به زرتشتیان و یا به مجوس عجم می گفتند در بعضی موارد به مردم خراسان عجم گفته اند بطور بسیار معدودی به آذری ها نیز ترکان عجم گفته اند به ایرانی تبارهای شرق آفریقا نیز عجمو و عجمی می گویند. ولی امروزه کلمه عجم بیشتر به معنی غیر عرب بکار می رود.

ب – میدیا یا ماد

نام سرزمین وسیعی است که شامل تمام مناطق کردنشین فعلی و استانهای مرکزی ایران  می شده است  برای چندین سده برای سرزمین فعلی ایران بویژه  بخش اصلی ایران فعلی مدیا گفته می شده است. مرکز اولین  پادشاهی مقتدر ایران بنام دیا اکو  ( مدیا) مادها  اکباتان یا همدان بوده است. میدیا یعنی مرکز، وسط ، میانه ،  واژه  میدل و  میدان نیز از همین ریشه است.

Rashtrapati palace W

ج – ایران

با وجود اینکه ایران تنها نامی است که نزد ایرانیان بطور مستمر در طول هزاران سال بکار می رفته است  و  نماد  و رمز وحدت و تقدس به خود گرفته است اما اروپائیان تا اواخر قرن هفده هیچگاه این نام را بکار نبرده اند و در عوض پارس را مترادف و بجای  ایران بکار می برده اند. در تمامی اسناد و قراردادها قرون گذشته بین ایران و دولتهای خارجی نیز در متن فارسی ایران و در متن خارجی پارس بکار رفته است.

ایرانیان  قدیم به سرزمین ایران،  ایرانویج  می گفتند  که به معنای  اقوام ایرانی میباشد بنا بر افسانه ها وآنگونه که در اوستا آمده  نیز آمده است سرزمین اولیه آریایی ها   مکان سردی بوده است که آریاها را مجبور به ترک موطنشان نموده وجای آن در اوستا بخش وندیداد کنار رود ((ونگوهی داهیتی )) تعیین شده است که همان رود وهرود است ودر جایی دیگر آمده است وهرود همان رود جیحون است .

ایران دراوستاایی ائیریه airya  ودر فارسی باستان  اریه   ariya  آمده این وایه در پارتی آریان aryan  ودر پهلوی ساسانی  اران  و در دوره اسلامی به اراک  تبدیل شده است   این واژه در ایرلندی کهن هم به همان معناست وبه معنای  شریف ونجیب است / در زمان ساسانیان  ایران را ایران شهر یا سرزمین ایرانیان نیز  مینامیدند  و ایرانشهری همان ایرانی است  این واژه در کلمات اران . آلبان . نیز دیده می شود و نام محل  یکی از جمهوریهای روسیه بنام  استیا بنام ایریستان است که   یادگاری از قوم ایرانی در این منطقه است .

قدیمی ترین سند مکتوب با  واژه‌ی «ایران» (Eran)  در سنگ‌نوشته‌های اردشیر یکم – بنیان‌گذار دودمان ساسانی – گواهی شده است. سنگ‌نوشته‌ سه زبانه‌ی شاپور یکم در کعبه‌ی زرتشت در استان فارس – که در این موضوع فقط نسخه‌های پارتی و یونانی‌اش محفوظ مانده، اما نسخه‌ی پارسی میانه‌ی آن نیز با اطمینان، بازسازی‌پذیر است – برای نخستین بار حاوی واژه‌ی پارسی میانه‌ی «ایران‌شهر» EranShahr (به پارتی: Aryanshahr) است.

در “تاریخ سیستان” چنین گفته شده است که: «کل ناحیه‌ی کشور به چهار بخش تقسیم شده بود: خراسان، ایران ، نیمروز، و باختر؛ هر آن چه در جوار مرز شمالی واقع گردیده، “باختر” خوانده شده؛ و هر آن چه در نزدیکی مرز جنوبی واقع بوده، “نیمروز” نامیده شده است؛ و ناحیه‌ی میانی به دو بخش تقسیم گردیده: آن چه در جوار مرز شرق واقع شده، “خراسان” خوانده شده، حال آن که آن چه در غرب واقع است، “ایران‌شهر” نامیده شده است». حتا در «نزهة القلوب» حمدالله مستوفی ( به نقل از اصطخری) گزارش گردیده که « اراک (عراق )عربی عادتاً دل ایران‌شهر خوانده شده است». به هر حال، عنوان عمومی سرزمین ایرانیان از این زمان، «ایران»، و [عنوان] اهالی‌اش، «ایرانی» بود.

واژه ایران به عنوان یک واحد سیاسی در کتاب مسالک الابصار فی ممالک الامصار که  یک  دایرة المعارف جغرافیایی است و گرچه عنوانش در دانش جغرافی است اما مولف آن، بسیار وسیع تر از موضوع جغرافی تلاش کرده است تا فرهنگ و تمدن اسلامی را از آغاز اسلام تا زمان خودش در آن منعکس سازد نویسنده در این کتاب  ایران را در فصلی بنام مملکت ایرانی ها  توصیف نموده است  شهاب الدین احمد بن فضل الله عمری (700 – 749) نویسنده این اثر تنها 50 سال عمر کرد.( اخیرا مرکز زاید للتراث و التاریخ در امارات  تاکنون دست کم هشت مجلد از این کتاب را عرضه کرده است.آقای سلیمان الجبوری  در حال انتشار متن کامل آن می باشد).

بخشی از این کتاب در باب مملکت ایران اوضاع ایران در دوره ایلخانی است.

اما انتخاب عنوان مملکة الایرانیین هم برای این فصل جالب است. به طور معمول کلمه ایران را به ائیریه در زبان اوستایی و به اریه در فارسی باستان و آریه در سانسکریت بر می گردانند. نیز می افزایند که در دوره ساسانی ایران را ایرانشهر می نامیدند و سرزمین ایران هم ایرانویج خوانده می شده است (بنگرید: ایرنویج ، بهرام فره وشی، ص 11 – 12).

اما پس ازآمدن اسلام، به طور عمده ایران را بلاد فارس و برای بخش های مختلف نام های استانی مانند جبال و آذربایجان بجای مدیا  و جیل و خراسان و سیستان بکار می رفت. فردوسی، قاعدتا بر حسب آنچه در زبان ادبی آن روزگار رایج بوده ایران و توران را برابر هم نهاده و از این تعبیر حدود ۷۰۰ بار برای مجموع آنچه اروپاییان و عربها آن را بلاد فارس می نامیدند استفاده می کرده است.

آنچه به لحاظ تاریخی قابل جستجوست این است که اطلاق نام ایران پس از حمله اعراب بطور رسمی بندرت بکار رفته است و کاربرد نام ایران از دوره مغول مجددا در اسناد و منابع رسمی بر سرزمینی با این محدوده جغرافیایی،  باب شده است.

اطلاق نام ایران بر یک واحد سیاسی مستقل در این ناحیه نه در برابر سرزمین های عربی بلکه دقیقا به مانند دوران پیش از اسلام در برابر توران بود. اما نه توران قدیم و نه آن نام، بلکه در مقام اولوس هایی که مغولان تشکیل دادند و ایران را به فرزندان تولی دادند که هولاکو فرزند وی و سپس نسل او در راس آن قرار گرفتند.

این کاربرد را در جامع التواریخ رشید الدین فضل الله وزیر برجسته دوره ایلخانی به خوبی مشاهده می کنیم. وی غالبا از این دیار به عنوان «ایران زمین» یاد می کند. برای مثال عنوان فصلی چنین است: «تاریخ خلفا و سلاطین وملوک و اتابکان ایران زمین و شام و مغرب و …» (جامع التواریخ، چاپ روشن، ج 1، ص 343، 468، ج 2، ص 812، 855، 932، و موارد بیشمار دیگر).

مملکت ایرانی‌ها

مملکت ایرانی ها، سرزمین اراک (عراق) و عجم و خراسان است. طول این مملکت از رود جیحون در انتهای خراسان تا فرات است که میان آن سرزمین و شام فاصله انداخته است. عرض ایران، میان کرمان است که متصل به دریای فارس است و خود از اقیانوس هند منشعب می شود تا نهایت آنجایی که در اختیار بقایای سلجوقیان روم است در حدود علایا و انتالیا در کنار مدیترانه. در سمت شمال، حد فاصل میان میان مملکت ایرانی ها با بلاد قبچاق، رودی است در کنار باب الحدید که به ترکی آن را دمرقابو گویند و دریای طبرستان که به آن بحر خزر  هم گفته می شود.

این ممکلت تقریبا مربع است. با راه رفتن طبیعی، عرض آن را چهار ماه و طول آن را هم چهار ماه می توان پیمود در آنجا اقلیم های بزرگ و شهرهای زیادی هست که هر کدام رستاق‌های (روستا) فراوان و نواحی و مناطق و جهات متعدد دارد.

پایتخت فعلی آن  توریز (تبریز)   و سپس سلطانیه است. خاندان هولاکو برآنند که پادشاهی از آن کسی است که در اوجان بر تخت نشیند. اوجان در بیرون تبریز است. ممالک بزرگ آن یکی اراک(عراق)  عرب و دیگری عراق عجم و خراسان و کرمان و فارس و آذربایجان و آران و ری و جبال و دیاربکر و ربیعه و جزیره و ارمینیه و گرجستان و روم است. اگر با انصاف بنگری این مملکت در حقیقت قلب دنیاست.

در درون این مملکت چندین پادشاه هستند که همه بنده سلطان هستند، مانند حاکم هری که در اصل همان هرات است، و امیر کرمان و گیلان و سمنان و مالاین و ارزن.

بلاد فارس مملکت فارس، پارس و پرشیا

بر اساس کشفیات باستان شناسی  که تا کنون صورت گرفته ، زادگاه انسان اولیه شرق و شاخ آفریقا  و یا احتمالا سواحل خلیج فارس بوده است . یک گروه از این انسانها که در سواحل دریای سرخ و دریای پارس تمدنی ایجاد نمودند با تغییر آب و هوا به شمال مهاجرت نمودند ولی در هزاره های بعد یا عصر یخبندان بسوی جنوب برگشت   نمودند که آنها را آریایی می گویند.

پارسها یکی از سه شاخه اصلی قوم آریا هستند که در متون قدیم ثبت شده است که  حدود 5 هزار سال پیش (این تصور غلط ناشی از عمر 6 هزار ساله برای زمین قائل شدن در  متون کلاسیک ناشی شده است و مبنای علمی ندارد).   از شمال دریای خزر بسوی فلات ایران مهاجرت نموده اند گروهی که در خراسان و افغانستان امروزی ساکن شدند به پارتها و آریانها معروف شدند یک گروه نیز در شمال غربی فلات ایران ساکن شدند که به آنها ماد یا مدیا می گفتند گروه سوم که به اسب سواری و چابک سواری شهرت داشتند در ناحیه جنوب و سواحل خلیج فارس و جنوب کوههای زاگرس سکونت گزیدند و به پارسها ( اسب سواران ) شهرت یافتند این قبیله بزرگ آریایی پادشاهی قدرتمندی در جنوب ایران ایجاد کردند که بدلیل دسترسی به آبهای بین المللی بزودی شهرت جهانی یافتند و نام آنها بر تمام ایران اطلاق شد.

بعضی از  آثاری که از تمدنهای مربوط به 6تا 7 هزار سال در بسیاری نقاط ایران کشف شده است بویژه اسکلت انسان هایی که آریایی نامیده می شوند مبنای 5 هزار ساله   تاریخ مهاجرت اقوام آریایی به ایران رابکلی زیر سوال برده است  امروزه علم باستان شناسی و انسان شناسی و د. ان .ای  به کمک مورخین شتافته تا رازهای نهفته در اعماق قرون را که هیچگاه مکتوب نشده اند و یا اگر هم نوشته شده اند بکلی از میان رفته اند را آشکار سازد و امید می رود در آینده با کشفیات جدید بسیاری از ابهامات روشنتر گردد.

یافته های باستانی ثابت می کند که قبل از اعلام امپراتوری جهانگیر و فدرال پارس در سال 538 میلادی توسط کورش ، در شرق ایران ( زابلستان و باکتریا) و هم درغرب (ایلام) پادشاهی های مقتدری وجود داشته اند طبق تاریخ شفاهی و داستانهای باستان نامه فردوسی در شرق و مرکز ایران شاهنشهی ایران وجود داشته است که با تورانیان( سرزمینی در غرب سین کیانگ، شرق ازبکستان تا جنوب قرقیزستان امروزی) در نبرد های طولانی با ظهور کورش تمام این مناطق ( ایران، ماد ،ایلام و خوزیه تحت حکومت فدرال پارس و یا پرسیا قرار گرفت.

واز  این دوره یونانیان و رومی‌ها برای کشور ایران که مملکت فدرالی متشکل از 35 پادشاهی بود  امپراتوری  پارسیا و یا پرشیا بکار برده می شد . بنابر نوشته فیثاغورس ،” ایرانیان باستان به اسب عشق و علاقه فراوانى داشتند و بسیارى از پادشاهان پیروزى خود را مدیون اسبهاى تربیت ‏یافته‏اى مى‏دانستند که آنها را اسب پارس، پرس و یا فارس مى‏نامیدند”.

اعراب که به اسب خیل، خیول، حصن و حصان  مى‏گفتند، پس از پیروزى بر ایرانیان و به غنیمت گرفتن هزاران اسب پارسى، به اسب، فرس و به چابک سوار، فارس و فرسان مى‏گفتند و هنوز این نامها کاربرد دارد و بجای شوالیه نیز فارس بکار می برند.

وقتى دریانوردان یونانى در هزاره اول قبل از میلاد وارد سواحل خلیج فارس شدند، اهمیت و اقتدار  کشتى‏ رانی و دریانوردانى ایرانیان و پارسها موجب شد  که نام پارس را بر همه فلات ایران اطلاق کردند و بویژه از دوره کوروش (سیراس) و داریوش (دارا) که از قبیله هخامنش – یکى از قبایل پارسى – بودند، به‏دلیل وجود پارس‏گرد (یعنى شهر پارس یا پایتخت پارس، که یونانى‏ها نیز آن را پرسه‏پلیس مى‏خواندند) نام دیهه یا روستاک پارس – که نام بخش جنوبى ایران بود – بر همه ایران اطلاق شد و بعدها عرب‏ها نیز به تقلید از یونانیان، فارس (عربى‏شده پارس) را جایگزین کلمه عجم کردند.

براى مدت مدیدى ایران جزئى از سرزمین دارالاسلام بود و هنگامى‏که از تمدن پادشاهان قبل از اسلام یاد مى‏شد، از آنها به‏عنوان ملوک عجم و یا خسرو (کسرى‏)، بلاد فارس و یا بلاد عجم، بلاد کسرى‏ و مملکت فرس یاد مى‏کردند و نام «ایران» براى چند قرن در تاریخ‏هاى رسمى کم رنگ شد.

در زمان صفاریان و سامانیان که اشعارى در مدح و عظمت قهرمانان ایران توسط افرادى چون رودکى سروده شد و با اشعار حماسى فردوسى که در آن نام «ایران» 700 بار به‏کار برده شده است، این نام در اذهان مردم زنده شد. در سال 1258 میلادى مغولان خلافت اسلامى را سرنگون کردند و بشدت تحت تأثیر ادبیات قهرمانى ایران واقع شدند و وزراى ایرانى آنها القاب پادشاه ایران، شاهنشاه و خسرو ایران، وارث ملک کیان، وارث جم، جم جاه و… را به ایلخانان مغول و بعد به قاجارها دادند و این القاب در همه‏جا شهرت پیدا کرد و در این دوره فرهنگ کهن ایرانى به سبک نوینى احیاء شد و از این زمان کلمه «ایران» به‏طور پیوسته در ادبیات ایران وجود داشته است. اما اروپاییان در تمام دوره‏هاى تاریخ از نام کهن دیگر (پرسیا) استفاده مى‏کردند.

تنها در سال 1740 در یک نقشه آلمانى، نام ایران نیز به چشم مى‏خورد. اعراب قبل و بعد از اسلام، کلمه «الاجم» (ایرانى) را استفاده مى‏کردند. اعراب این کلمه را از جم گرفتند و واژه‏هاى زیادى از آن ساختند؛ از جمله، عجمه، اعجم (گنگ) و اعجمى (بیگانه) و معجم را از آن ساختند و معنى اصلى آن را دگرگون کردند.

از قرن دوم هجرى به بعد عرب‏ها نیز به تقلید از یونانیان، واژه  فارس (عربى‏شده پارس) را جایگزین کلمه عجم کردند. بنابراین کلمه پارس )Persia( دو معنی و کاربرد  مختلف دارد. در معنى محدود، فارس یعنى کسانى‏که به زبان پارسى صحبت مى‏کنند (قوم پارس). در مفهوم موسع  کاربرد جزء بر کل – که بیشتر در کتابهاى تاریخىِ مورد نظر نویسندگان و محققان اروپایى در رشته‏هاى تاریخ و جغرافیاست – فارس یعنى همه کسانى‏که در فلات ایران زندگى مى‏کرده‏اند، و بویژه اقوام آریایى.

در این معنى، فارس شامل همه اقوام و همه سرزمین و فلات ایران، پاکستان، افغانستان و نواحى آسیاى میانه و قفقاز نیز مى‏شود. اروپاییان کلمه «پرشیا» را براى تمام مردمان و سرزمین این  مناطق به‏کار مى‏بردند و عرب‏ها براى این اقوام از کلمه عجم (برگرفته و معرب از کلمه جم) استفاده مى‏کردند، که هر دو مترادف «ایران» محسوب مى‏شود. آنها فارس‏ها را به دلیل اهمیتشان «قریش العجم» مى‏خواندند؛ همچنان‏که قریش را برترین قبیله عرب مى‏شمردند.

Persia 1935

اروپایى‏ها کلمه «پرشیا» را در مقابل «عربیا» به‏کار مى‏بردند و منظور آنها همه اقوام ایرانى بود؛ ولى وقتى عرب‏ها بتدریج به‏ جاى کلمه عجم از کلمه فارس (پرشیا) استفاده کردند، منظور آنها از فارس، بیشتر، فارس زبانان بود و گاهى اوقات نیز کلمه فارس را فقط به استان فارس اطلاق مى‏کردند و گاهى نیز کلمه فارس را به معنى مجوس و یا زرتشتى به‏کار مى‏بردند. کلمه «پارس» بعد از اسلام در ایران نیز جاى خود را به کلمه عربى «فارس» داد و مفهوم اصلى خود را از دست داد. کاربرد محدود و نادرست این عبارت باعث شد که

روز اول فروردین ۱۳۱۴ شمسی طبق بخشنامه وزارت امور خارجه نام پارس یا پرشیا، رسما به ایران تغییر یافت.

در این روز همچنین تاریخ رسمی کشور طبق ماه‌های خورشیدی تنظیم شد و به کار بردن ماه‌های هجری قمری ممنوع گردید.

دولت ایران در سال 1935  طی یادداشتی  رسماً از همه کشورهاى خارجىخواست که به ‏جاى کلمه دولت فارس (پرشیا) و یا شاه پرشیا، از عبارت قدیمى‏تر  و رایج تر  داخلی کشور یعنی “ایران” و «شاهنشاه ایران» استفاده کنند. از این زمان به بعد نام پرشیا که در ادبیات اروپایى واژه‏اى بسیار غنى و متضمن ارزشهاى تاریخى و هنرى زیادى بود، رنگ باخت و کلمه پرشیا به تاریخ پیوست؛ در حالى‏که اصالت نام تاریخى پرشیا و پرس  کمتر از نام ایران نبود.

در همین زمینه:

 

سنگ نوشته هایی به سبک هیروگلیف تصویری در بوشهر

سن

سنگ نوشته هایی به سبک هیروگلیف تصویری  در بوشهر

 این سنگ نوشته‌ها مربوط به سد باستانی “قنطره” در بوشهر است که ، به علت بی توجهی مسئولان سابق میراث فرهنگی در زیر خاک مدفون شده و یا از آنها بعنوان سنگ‌ لاشه در ساماندهی رودخانه مند و ساخت دیوار حفاظتی این رودخانه و یا در ساختمان سازی از آن استفاده شده است.

این سنگ ها که به شکل مکعب مستطیل در ابعاد یک متر در ۴۵ تا ۷۰ سانتی متر است بر اثر سیل سال ۶۵ و تخریب بقایای این سد باستانی در حاشیه رودخانه “مند” پراکنده شدند و یا زیر گل و لای مدفون شدند.

سنگ هائی که نشانگر تمدنی باستانی در بخش شنبه و طسوج شهرستان دشتی در بوشهر است و علایمی روی سطح عرضی آنها وجود دارد که پرفسور “ایرج نبی پور” محقق و پژوهشگر بوشهری معتقد است الفبای خلیج فارس شمالی است. تاکنون ۳۲ حرف از این مجموعه الفبایی یافت شده است.

این سنگ نوشته‌ها در سال ۸۶ کشف و به حال خود رها شد.

مجموع الفبای کنده کاری شده شبیه الفبای فنیقی است. مجموعه الفبایی سد باستانی قنطره که با توجه به نوع سازه و طراحی و ساخت این سد باید قدمتی بین دو هزار و ۵۰۰ تا سه‌هزار سال داشته باشد مربوط به عهد هخامنشیان و یا اواخر عصر مادهاست.

ازاین مجموعه سنگ ها که نقوش و الفبا روی آنها وجود دارد اکنون تنها تعداد اندکی سالم مانده و قابل مشاهده است.

نویسنده :  : ٤:٠۸ ‎ب.ظ ; ۱۳٩٢/۱/۱٥

تصویر چند کتاب مرجع و کهن عربی و توصیف خلیج فارس. به مناسبت روز خلیج فارس

ب

ت

0

 

به مناسبت روز ملی خلیج فارس  که  احتمال  می رود به روز جهانی خلیج فارس در آینده تبدیل شود از کتابهای  معروف و مرجع عربی از جمله  : تاریخ ابن خلدون-  احسن التقاسیم- البلد و التاریخ – کامل ابن اثیر- المنتظم ابن جوزی- البلدان ابن فقیه- البدایه و النهایه – مروج الذهب  از هرکدام یک برگ تصویر آپلود شده است. تصویر.

تمام کتابهای  عربی از ابتدای  مکتوبهای عربی   تا سال   1958  بحر فارس و یا خلیج فارس بکار برده اند در چاپ های جدید  معمولا نام را به خلیج عربی تغییر می دهند از کسانیکه اینگونه متن های چاپ قدیمی در اختیار دارند درخواست می شود از صفحات آن عکس بگیرند. تا در آینده مورد استناد قرار گیرد. البته تعدادی عکس در اختیار دارم اما امکان آپلود در این وبلاگ ندارند بدلیل اینکه حجم آنها بالا تر از دویست است. گفتنی است یکی از این افراد طرفدار تغییر نام خلیج فارس بنام پور پیرار در مقالات  متعددی نوشته است که استعمار خلیج فارس را رایج کرده است و خلیج فارس در نقشه های استعماری ظاهر شده است با این حساب او بطور عمد و یا غیر عمد تمام کتابهای مرجع و فاخر عربی و تفسیرهای علمای و  مفسران عرب  قرون گذشته را هم استعماری دانسته است. چون آنها هم گفته اند بحر فارس و خلیج فارس . البته اینگونه افراد دانشمند نمای بی سواد  که در همه علوم  وارد می شوند و اظهار فضل و کرامت می کنند هنوز نتوانسته اند یک سند بیاورند که یک  کتاب مرجع و فاخر عربی  (قبل از کتاب  رودریک اوون  نماینده استعمار انگلیس  در بحرین 1958 )  نوشته باشد خلیج عربی .  حتی یک سند هم ندارند اما ادعای و شعار و مغلطه و سفسطه بازی تا دلتان بخواهد بلدند.  ما آنها را از سال 1383 به مجادله فرا خواندیم و گفتیم یک سند بیاورید تا کنون که سال 1392  است نتوانسته اند یک سند بیاورند اما ما  صدها  سند فاخر ارایه کرده ایم از متن های عربی گرفته تا نقشه ها و کتابهای غیر عربی . 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نویسنده :  : ٩:۱۱ ‎ق.ظ ; ۱۳٩٢/۱/۱۳

نوروز- چهارشنبه سوری – سیزده بدر- پوریم

 

 

تصویر جشن نوروز در یکی از شهرکهای کردنشین ترکیه  امروز ۳۰/۱۲/۱۳۹۱٫

نطامهای ترکیه همواره در ۵۰ سال گذشته دشمن جشن نوروز بودندو بیشتر از ۱۱ میلیون کرد را از این جشن پرهیز می دادند. اما وقتی دیدند که نمی توانند نگرش مردم را عوض کنند حالا سعی می کنند نتنها خود را طرفدار نوروز  بلکه اصلا نوروز را یک جشن ترکی بنامند اینجا است که یک  ِوردِ زبان ایرانی می گوید : رو که نیست سنگ پای قزوین است.

نوروز دستکم بیش از دو هزاره در حوزه تمدن ایرانی بزرگداشته شده است کردستان ایران یکی از این مناطق  است که در جشنها ی کهن ایرانی بسیار کهن است البته آذری  هم همین طورند اما  البته  در دوره  ۵۰۰ ساله عثمانی ها ترکیه ما هیچ نشانه ای از برگزاری نوروز نمی بینیم . ریشه  نوروز به فرهنگ ایرانیان برمی گردد.  اگرچه امروز ۱۲ کشور در حوزه نوروز قرار دارند و زمانی جشن نوروز در دربار پادشاهان گورکانی تیموری هند باشکوه برگزار می شد.

از سوی دیگر  اوجالان، رهبر شورشیان کرد ترکیه از اعضای حزب کارگران کردستان خواسته تا از روز پنجشنبه (۲۱ مارس/اول فروردین) سلاح‌های خود را بر زمین بگذارند و با آتش‌بسی یک‌جانبه به ده‌ها سال جنگ با دولت   ناسیونالیست ترکیزم مرکزی پایان دهند.

صلاح‌الدین دمیرتاش، نماینده کرد پارلمان ترکیه از حزب “آشتی و دمکراسی” از تصمیم ا وجالان رهبر پ‌ک‌ک برای اعلام آتش‌بس خبر داده است. دمیرتاش روز دوشنبه (۱۸ مارس/۲۸ اسفند)، بیانیه‌ای را در استانبول قرائت کرد که اوجالان در لزوم توقف جنگ مسلحانه با دولت مرکزی ترکیه صادر کرده است.

اوجالان این بیانیه را تاریخی دانسته و گفته که لازم بود راه‌حلی برای جنبه‌های نظامی و سیاسی  کشمکش‌ چندین ساله پ‌ک‌ک و حکومت ترکیه یافته شود.

××××  ریشه های پدیده فرهنگی سیزده بدر در کجا است؟؟؟

نیمه دوم فروردین جشن کاشت در فرهنگ کشاورزی قدیم خراسان است.

سیزده‌ به‌ در سیزدهمین روز جشن های نوروزی  در فروردین ماه  است در تقویم‌های رسمی  ایران این روز روز طبیعت نامگذاری شده‌است و از تعطیلات رسمی است.

هیچ سندی وجود ندارد که مردمان نسل های پیشین از نحسی سیزده سخن گفته باشند،  تا کنون هیچ تاریخ‌نگار و پژوهشگری دلیلی برای نحس بودن سیزده نوروز نیاورده‌است، بلکه وارون بر آن، بیشتر آنها روز سیزده نوروز را بسیار نیکو و فرخنده (سعد) دانسته‌اند. برای نمونه در آثارالباقیهٔ ابوریحان بیرونی، جدولی برای سعد و نحس بودن روزها وجود دارد که در آن برای سیزدهم نوروز که تیر روز نام دارد، واژهٔ سعد به‌معنی نیک و فرخنده آمده‌است.  عبدالله مستوفی در کتاب شرح زندگانی من چگونگی انجام این مراسم در دورهٔ قاجار را با جزئیات شرح داده‌است. اولین منبعی که از نحسی سخن گفته ادوارد یاکوب پولاک  است که درباره مراسم سیزده‌به‌در چنین می‌نویسد:

"سرانجام روز سیزدهم، یعنی آخرین روز عید فرا می‌رسد. مطابق با یک رسم کهن گویا
تمام خانه‌ها در چنین روزی معروض خطر ویرانی هستند.
به همین دلیل همه از دروازهٔ شهر خارج می‌شوند و به باغ‌ها روی می‌آورند."

می بینید که اولین اشاره به نحسی سیزده در یک کتاب اروپایی است و نه یک مرجع ایرانی

از آنجایی که درباره‌ی این روز آگاهی کمتری وجود داشته در یکی دو قرن اخیر شاید بدلیل اینکه عدد ۱۳ در بعضی ادیان و فرهنگها نحس دانسته می شود در ایران نیز این بدعت یا علت بی پایه و اساس  را به سیزده بدر اضافه کرده اند. در نیم قرن گذشته که سیزده بدر جایگاه همگانی در ایران پیدا کرده است این پدیده نیز مانند هر پدیده فرهنگی دیگر دوستان و دشمنانی دارد که هر دو گروه بیکار ننشسته و به دنبال دلیل های توجیهی و دادن پاسخ پرداخته اند مخالفان این جشن را به رویداد تاریخی وافسانه گونه ای بنام پور یم می دهند.

اما موافقان دو گروه هستند گروه اول آنهایی که بدنبال علت تاریخی برای آن هستند و می گویند شاید به روز عید شم النسیم مصری ها و روز عبور و نجات موسی از رود نیل ارتباط داشته باشد اما گروه دوم می گویند این حادثه هیچ ارتباطی با رویدادهاو حوادث تاریخی ندارد و صرفا  روزی است که در اکثر نقاط ایران بعد از چند روز دید و بازدیدهای نوروزی باید کشت و کار کشاورزان شروع می شده و لذا روز سیزده و یا شیشک اول باید همه به مزارع و کشت و زارها می رفتند و کار را شروع می کردند این در واقع جشن کاشت است. حداقل در خراسان چنین فلسفه ای وجود داشته است.امروزه نیز که مردم شاغل در رشته های کشاورزی نیستند، با رفتن به دامان طبیعت به تفریح و سرگرمی می پردازند و جشن‌های نوروزی را به طور رسمی پایان می‌دهند. مشابهه سیزده بدر در فرهنگ مردم شمال آفریقا نیز وجود دارد که شاید ریشه در آیین های کهن داشته باشد در مراکش این مراسم را با تقویم قمری و روز عاشورا انجام می دهند اما در مصر روز  تقریبا همه ساله در نیمه دوم فروردین برگزار می شود و روز شم‌النسیم نام دارد. این جشن در  میان تعداد کمی از مردم مصر برگزار می شود و فراگیر و همه گانی نیست و روز دقیقی هم نداردبرخلاف ایران که سراسر کشور را بطور گسترده در روز یکسانی در بر می گیرد. البته مصری ها در سالهای اخیر به شم النسیم اهمیت بیشتری می دهند. خود مصری ها آن را با نوروز ایران مفایسه می کنند بعضی ها آن را نوروز قبطی ها می دانند بعضی نیز آنرا به روز عبور موسی و  از نیل و غرق شدن فرعونیان نسبت می دهند اما همه این قول ها فقط احتمال و حدس و گمان است و هیچکدام پایه علمی و مستند محکمی ندارد.

 

سوال آیا جشن پوریم در سیزده فروردین برگزار می شود؟ آیا سیزده بدر روز نحسی است؟ خیر در منابع کهن از نحسی سیزده سخن گفته نشده است. جشن پوریم یهودی ها ۱۳ فروردین برگزار نمی شود زیرا یهودی ها مانند هندوها و عربها ماه قمری دارند و اعیاد دینی انها بر اساس تقویم قمری است تاریخ دقیقی برای پوریم مشخص نیست اما بیشتر در مارس و یا زمستان  از آن یاد شده است و امروزه آنرا در تاریخ ۱۴ آدار ماه یهودی می گیرند . بطور مثال سال ۲۰۱۶ جشن را روز ۲۳ مارس و امسال ۱۱ مارس برگزار کردندیعنی امسال جشن پوریم روز ۲۱ اسفند بود که نخست وزیر رژیم صهیونیستی در مسکو بسر می برد و همان روز کتاب استر را به پوتین هدیه کرد که پوتین با تمسخر به وی گفت اینها داستان های قدیمی است.از وقایع امروز صحبت کنیم . افسانه پوریم احتمالا مخلوطی از داستانهای بابلی و ایرانی است و صحت تاریخی ان بصورتی که یهودیان می گویند ممکن نیست و رقم کشتشدگان نیز مبالغه است و عدد ۷۷ بیشتر نمادین است . اقایانی که مثل پورپیرار – حسن عباسی و دیگران افسانه پوریم یهودی را الان به عنوان یک فکت و سند محکم تاریخی تلقی می کنند قبلا کتاب و مقاله نوشته اند و سخنرانی ها کرده اند که تاریخ یهود همه جعلی است و تاریخ هخامنشیان همه دروغ و یاوه بافی یهودی است و تاریخ هخامنشی همه اش فساد و تباهی و جهالت است . اگر طبق سخنرانی ها و مقالات شما تاریخ یهود و هخامنشی همه اش دروغ است پس افسانه استر هم دروغ است ضمنا مورّخ‌هایی چون جعفری دهقی ، کورت ، داندامایف ، مک‌کولوگ ، شاکد و لیتمن تاریخی بودن واقعه پوریم را رد می‌کنند و کتاب استر را رمان و افسانه تاریخی می‌خوانندو برایش ارزش سند تاریخی قایل نیستند

محققانی چون والتر هنینگ به شباهت‌های داستان عید «پوریم» در کتاب استر با مراسم «مغ‌کشی» در عصر هخامنشی اشاره کرده‌اند.و امکان اینکه پوریم تقلیدی از مغ‌کشی باشد را مطرح کرده‌اند. در روایت تاریخی وقایع کتاب استر اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی از پژوهشگران تأثیر جشن ایرانیان را در این جشن می‌بینند. بعضی دیگر شک خودشان را دربارهٔ برابر کردن خشایارشا با اخشورش بیان می‌دارند. منتقدین کتاب مقدس، متذکر شده‌اند که تشابهی بین نام‌های مردخای و استر با خدایان بابلی (مردوک و ایشتار) وجود دارد. هیچ ذکری از پوریم در منابع یهودی در قرن اول پیش از میلاد وجود ندارد.

بر پایه تلمود، جوامعی که از نابودی، شکنجه و کشتار رهایی یافتند، می‌بایستی جشنی همانند پوریم (معروف به پوریم کوچک) برگزار کنند. منابع سنتی گزارش می‌دهند که یهودیان شیراز علاوه بر پوریم معمولی، پوریم مخصوصی را در روز دوم حشوان (در اکتبر یا نوامبر) جشن می‌گرفتند تا این رسم، یادگار اجازه بازگشت به دین یهودیت از اسلام اجباری (که به آنها تحمیل شده بود) باشد. تاریخ دقیق این واقعه مورد بحث است و نظرات متفاوتی از قرن ۱۳ میلادی تا ۱۹ میلادی مطرح گشته است. از آنجایی که این جشن ریشه در ایران دارد، در بین یهودیان ایرانی این جشن خیلی محبوب است و جشن دوباره نزدیک به سال نو برگزار می‌شود. لباس‌های نو پوشیده شده و شیرینی بین کودکان توزیع می‌گردد و کتاب استر در نسخه اصلی و نسخه تفسیر آن خوانده می‌شود. همچنین کتاب اردشیرنامه که توسط شاعر ایرانی-یهودی شاهین (قرن ۱۴ میلادی)، سروده شده خوانده می‌شود. یهودیان همدان با گردهم‌آیی در مقبره استر و مردخای، (گاهی کل شب) جشن می‌گیرند. یهودیان از شهرهای دیگر هم به همدان می‌آیند تا پوریم را جشن بگیرند.

و … اینکه جشن پوریم جهود را به سیزده بدر ربط می دهند موضوع جدیدی است فلسفه سیزده بدر دقیقا مشخص نیست ولی در منابع قدیمی تر از سیزده بدر روزی هست که حضرت داوود انگشترش رو از شکم یه ماهی پیدا کرد و به واسطه آن انگشتر پادشاهی را از دیو جلاد باز پس گرفت انگشتر پادشاهی که یه دیو ازش دزدیده بود و بعدها که ماهی گیری میکرد انگشتر رو از شکم یه ماهی بیرون اورد و دوباره توانست داوود قلابی را از قدرت کنار زند و خودسلطنت را بدست گیرد لذا اول سال ماهی می خورند سیزده بدر جشن بیرون انداختن دیو یا داوود قلابی و جعلی است. البته این روز را به یک واقعه خورشید گرفتگی و همچنین پیروزی خدای باران بر خشکسالی هم نسبت داده اند

 

در مورد چهارشنبه سوری

نیز همین نکته صدق می کند چهارشنبه سوری نیز  هیچ فلسفه علمی محکم و مستندی ندارد اما می دانیم که در حوزه فرهنگی ایران ریشه قدیمی و کهنی دارد. بخصوص آتش روشن کردن یک فلسفه قدیمی دارد .

ممکن اسن همین الان که این مطلب را می نویسم کسانی باشند که عزم را جزم کرده اند که برای آن ریشه  تاریخی بر اساس رویدادهای بسازند و یا دلیل علمی برای آن دست و پا کنند اما واقعیت این است که برای پدیده های فرهنگی و فلکلوری نیاز به کند و کاو نیست  همینکه برای عده ای فرصت سرگرمی و تففن و تفریح سالم را فراهم کند کفایت دارد.

 

نویسنده :  : ۸:٠۵ ‎ب.ظ ; ۱۳٩۱/۱٢/٢٩