شیوه آوانگاری نام های جغرافی که ایران تدوین نمود مورد تایید سازمان ملل قرار گرفت.

روابط عمومی سازمان نقشه برداری کشور اعلام کرد:

کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان سازی نام های جغرافیایی ایران به عنوان نهاد ملی متولی استاندارد سازی نگارش و تلفظ مکان نام های کشور، شیوه ی علمی آوانگاری و نگارش را با همکاری مراکز دانشگاهی و دیگر مجامع علمی تدوین نمود. 

این شیوه، تلفظ صحیح و همسان نام های جغرافیایی را برای عموم کاربران امکان پذیر می سازد. از این رو درج اطلاعات آوائی روی نقشه ها، اطلس ها، فرهنگ های جغرافیایی، کتاب ها و سایر مستندات گامی مهم در استانداردسازی اسامی اماکن و عوارض جغرافیایی تلقی می شود. 

برای نیل به این منظور، در شیوه آوانگاری نام های جغرافیایی از نشانه هایی برای نمایش آواها استفاده شده است که علاوه بر انطباق با قواعد علمی آواشناسی، از سادگی و قابلیت اجرایی نیز برخوردار باشند. 

شیوه یادشده که متناسب با الزامات و مقتضیات زبان فارسی ارائه گردیده، امکان تلفظ دقیق نام های جغرافیایی به فارسی رسمی را فراهم می سازد.

در شیوه آوانگاری نام های جغرافیایی ایران، از علائم و نمادهای لاتین استفاده گردیده است. این ویژگی موجب شده تا به عنوان روشی برای تبدیل نگارش فارسی مکان نام ها به نگارش لاتین مطرح شود. 

از این رو علاوه بر فارس زبانان، کاربران دیگر نقاط جهان قادر خواهند بود از این شیوه لاتین نویسی برای نگارش و تلفظ نظام مند و صحیح اسامی جغرافیایی بهره ببرند.

بر همین اساس، شیوه پیشنهادی آوانگاری ایران که از سوی سازمان نقشه برداری کشور به عنوان مسئول کمیته نام نگاری و یکسان سازی نام های جغرافیایی ایران، به گروه متخصصان نام های جغرافیایی سازمان ملل ارائه شد، در نشست های کارشناسی متعدد سازمان ملل مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. 

سرانجام پس از بررسی های همه جانبه در نشست های مشترک و ارائه استدلال های علمی و راهکارهای اجرایی از سوی کارشناسان کشورمان، در دهمین کنفرانس استانداردسازی نام های جغرافیایی، به عنوان یکی از شیوه های لاتین نویسی مورد قبول سازمان ملل، به تصویب رسید.

اکنون بکارگیری شیوه واحد آوانگاری نام های جغرافیایی در مراکز آموزشی و پژوهشی، دستگاه ها و نهادهای اجرایی مرتبط، مراکز تولید نقشه، و نیز مؤسسات جغرافیایی ضرورتی است که می تواند از بروز تغییر و تحریف در نگارش و تلفظ مکان نام ها جلوگیری کرده و موجبات حفظ نام های جغرافیایی به عنوان میراث فرهنگی و هویت جغرافیایی را فراهم سازد.

همچنین به دلیل نقش و کارکردهای متنوع اسامی اماکن و عوارض جغرافیایی به ویژه در جغرافیای سیاسی، اجرای موفق شیوه آوانگاری نام های جغرافیایی در کشور علاوه بر پیامدهای مثبت داخلی می تواند منافع کشورمان در عرصه بین الملل را نیز تضمین نماید. 

دبیر کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان سازی نام های جغرافیایی ایران از ثبت 100 هزار نام در پایگاه ملی نام های جغرافیایی ایران خبر داد. غلامرضا کریم زاده که در مراسم نهمین اجلاس ناحیه یی استاندارد سازی نام های جغرافیایی گروه جنوب غرب آسیا  این آمار را مطرح کرد.

******آیین نامه تشکیل کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان سازی نامهای جغرافیایی ایران****

‌تشکیل
کمیته تخصصی نام‌نگاری و یکسان سازی نامهای جغرافیایی ایران
1379.04.29 – .17566 ت 22544 هـ – 1379.05.03
‌شماره:.17566ت22544ه-
‌تاریخ:1379.5.3
‌وزارت امور خارجه – وزارت کشور – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – وزارت علوم،
تحقیقات و فناوری
‌وزارت بازرگانی – وزارت جهاد سازندگی – وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
‌سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
‌هیات وزیران در جلسه مورخ 1379.4.29 بنا به پیشنهاد شماره 102.7425 مورخ
1378.11.26 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به
‌استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
” کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان سازی نامهای جغرافیایی ایران” با مسئولیت سازمان
نقشه برداری کشور و با عضویت نمایندگان
‌وزارتخانه‌های امور خارجه، کشور، فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم، تحقیقات و فناوری
(‌مؤسسه جغرافیایی – دانشگاه تهران) جهاد سازندگی،
‌دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و پست و تلگراف و تلفن و مرکز آمار ایران به منظور
پیگیری اهداف زیر تشکیل می‌گردد:
1 – جمع آوری اطلاعات مربوط به نامهای جغرافیایی سرزمینی.
2 – ثبت صحیح و مستند نامهای جغرافیایی و جلوگیری از تشتت در نامهای جغرافیایی.
3 – تدوین دستورالعملها و روشهای علمی ثبت صحیح نامهای جغرافیایی.
4 – یکسان نمودن و همسان سازی نامهای جغرافیایی در اسناد مکتوب و نقشه‌ها.
5 – ارتباط با دولتهای عضو شورای اقتصادی – اجتماعی سازمان ملل و بهره گیری از
تجارب آنها در این زمینه.
6 – رفع مشکلات بین‌المللی ناشی از متفاوت بودن نامهای جغرافیایی در ترجمه از
زبانی به زبان دیگر.
‌حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور.

اقدامات :از جمله اقدامات مهم این کمیته می توان به چند مورد اشاره کرد

!-آوانگاری بین المللی نام های جغرافیایی ایران

2 – تصویب نام خزر و کاسپین

3- حمایت از نام گذاری روز ملی خلیج فارس

4-  تدوین شیوه نگارش  و آواهای نامهای جغرافیایی 

5- 

ایجاد گروههای کاری بعد از تشکیل کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان سازی نامهای جغرافیایی مهمترین اقدام در خصوص فعالیت های مربوط به توپونیمی در ایران بشمار می آید.

بطور کلی ایجاد کمیته و فعالیتهای متعاقب آن، منجمله ایجاد گروههای کاری،  باعث سازماندهی، هدایت و تجمیع کلیه فعالیت ها مرتبط با نامهای جغرافیایی در کشور شده است. از طرفی، ایجاد هفت گروه كاري در مباحث مختلف مرتبط با نام‌هاي جغرافيايي، در قالب بازوي اجرايي كميته، هم در جهت نیل به اهداف کمیته و هم در جهت توصیه های کنفرانسهای یکسان سازی نامهای جغرافیایی سازمان ملل متحد بوده و در نهایت ارائه نتایج عملکرد گروههای فوق به سازمان ملل، ایران را در ردیف کشورهای پیشرو امر یکسان سازی قرار خواهد داد. گروههای کاری مذكور در نمودار زير نمايش داده شده است:

کمیته تخصصی نام‌نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران در جلسه مورخ ۱۳۸۱/۹/۱۸ این کمیته مستقر در سازمان نقشه‌برداری کشور بر اساس دستور کار قبلی و گزارش توجیهی  تهیه شده متن ذیل را به تصویب رساند:

جهت جلوگیری از هرگونه سوء تفاهم احتمالی و جلوگیری از تشتت آراء در زمینه نام پهنه آبی شمال کشور، از نام «خزر» در داخل کشور و Caspian در متون خارجی، قراردادها و معاهدات بین المللی استفاده گردد

علت صدور این مصوبه آن بودکه در داخل کشور بعضی از وزارتخانه‌ها و سازمانها برای دریای شمال ایران نام‌های جداگانه‌ای بکار می‌برد که این مغایر با مصوبات سازمان ملل و سازمان هوانوردی بین المللی و دریانوردی بین المللی بود. بنا بر استعلامی که از وزارتخارجه به عمل آمد، آن وزارتخانه اعلام کرد نام بین المللی دریای شمال ایران کاسپین و نام آن در زبان ترکی و فارسی خزر و در زبان عربی هر دو نام قزوین و خزر بکار می‌رود و در تمام اسناد بین المللی که یک طرف آن ایران بوده همواره نام خزر بکار رفته‌است و دریای مازندران هم یک نام محلی است که فقط درایران گاهی در متون رسمی بکار می‌رود

شیوه آوانگاری نام‌های جغرافیایی پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران به ‌عنوان شیوه‌ا‌ی بین‌المللی در دهمین کنفرانس بین‌المللی و بیست و هفتمین اجلاس گروه متخصصان نام‌های جغرافیایی سازمان ملل که از 30 جولای تا 10 آگوست 2012 (نهم تا بیستم مرداد 1391) در نیویورک برگزار شد، تصویب‌ شد.

کمیته تخصصی نام‌نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران به‌عنوان نهاد ملی متولی استاندارد‌سازی نگارش و تلفظ مکان‌نام‌های کشور، شیوه‌ علمی آوانگاری را با همکاری مراکز دانشگاهی و دیگر مجامع علمی تدوین‌ کرد.

این شیوه، تلفظ صحیح و همسان نام‌های جغرافیایی را برای عموم کاربران امکان‌پذیر می‌سازد.

از این‌رو درج اطلاعات آوائی روی نقشه‌ها، اطلس‌ها، فرهنگ‌های جغرافیایی، کتاب‌ها و سایر مستندات گام مهمی در استانداردسازی اسامی اماکن و عوارض جغرافیایی تلقی ‌می‌شود.

برای نیل به این منظور، در شیوه آوانگاری نام‌های جغرافیایی از نشانه‌هایی برای نمایش آواها استفاده شده است که علاوه بر انطباق با قواعد علمی آواشناسی، از سادگی و قابلیت اجرایی نیز برخوردار باشند.

شیوه‌ مذکور که متناسب با الزامات و مقتضیات زبان فارسی ارائه شده، امکان تلفظ دقیق نام‌های جغرافیایی به فارسی رسمی را فراهم ‌می‌سازد.

در شیوه‌ی آوانگاری نام‌های جغرافیایی ایران، از علائم و نمادهای لاتین استفاده شده است.

این ویژگی موجب‌ شده تا به‌عنوان روشی برای تبدیل نگارش فارسی مکان‌نام‌ها به نگارش لاتین مطرح شود.

از این‌رو علاوه بر فارس زبانان کاربران دیگر نقاط جهان قادر خواهند بود، از این شیوه‌ی لاتین‌نویسی برای نگارش و تلفظ نظام‌مند و صحیح اسامی جغرافیایی بهره‌ ببرند.

بر همین اساس، شیوه پیشنهادی آوانگاری ایران که از سوی سازمان نقشه‌برداری کشور به‌ عنوان مسئول کمیته نام‌نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران، به گروه متخصصان نام‌های جغرافیایی سازمان ملل ارائه‌‌شد، در نشست‌های کارشناسی متعدد سازمان ملل مورد بحث و تبادل نظر قرار‌گرفت.

سرانجام پس از بررسی همه جانبه در نشست‌های مشترک و ارائه‌ استدلال‌های علمی و راهکارهای اجرایی از سوی کارشناسان کشورمان،( در نهم آگوست سال میلادی جاری) در دهمین کنفرانس استانداردسازی نام‌های جغرافیایی، به‌عنوان یکی از شیوه‌های لاتین‌نویسی مورد قبول سازمان ملل، به‌تصویب رسید.

اکنون به کارگیری شیوه واحد آوانگاری نام‌های جغرافیایی در مراکز آموزشی و پژوهشی، دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی مرتبط، مراکز تولید نقشه، و نیز مؤسسات جغرافیایی ضرورتی است که می‌تواند از بروز تغییر و تحریف در نگارش و تلفظ مکان‌نام‌ها جلوگیری‌کرده و موجبات حفظ نام های جغرافیایی به‌عنوان میراث فرهنگی و هویت جغرافیایی را فراهم‌سازد.

همچنین به‌دلیل نقش و کارکردهای متنوع، اسامی اماکن و عوارض جغرافیایی به‌ویژه در جغرافیای سیاسی، اجرای موفق شیوه‌ آوانگاری نام‌های جغرافیایی در کشور علاوه بر پیامدهای مثبت داخلی، می‌تواند منافع کشورمان در عرصه بین‌الملل را نیز تضمین‌نماید.

منبع : ایرنا- ایسنا- خبرگزاری – همشهری