+قدیمی ترین خط فارسی در ژاپن
قدیمی ترین خط فارسی که از سال ۱۲۱۷ سالم باقی مانده است
*
چهار بیتی که ایران ژاپن و چین و هند را به هم پیوند می دهد. و نشان می دهد در آن دوره مردم فارغ از قوم و مذهب و طوایف با هم در دوستی و تجارت و مبادلات ارزش های انسانی را پاس می داشتند
این دستخط امروز سندی ملی در موزه ژاپن است
جهان خُرمی‌با کَس نماند ** فلک روزی دهد، روزی ستاند. *ویس ورامین
جهان یادگارست و ما رفتنی.
- بمردم نماند به جز مردمی. *فردوسی
دستخطی که خیلی بی اهمیت دیده می‌شد اکنون تنها سند تاریخی مراودات فرهنگی ایران و ژاپن است و آن قدیمی ترین خط فارسی که سال ۱۲۱۷ میلادی توسط راهب بودایی بنام کیوسی وارد ژاپن شد.
چهار بیت اول :
جهان خرمی‌با کس نماند **** ** فلک روزی دهد روزی ستاند. *ویس ورامین
جهان یادگارست و ما رفتنی.***** بمردم نماند به جز مردمی. *فردوسی
باز نویسی شده همانطور که دیده می‌شود خط قرمز به گونه‌های متعددی خوانده می‌شود.
****
در دستخط مذکور اما رباعی یا ۴ بیت دو م حالت خط کوفی دارد و و یقین خوانده نشده بود و چند نفر آنرا با چند تعبیر متفاوت خوانده بودند بویژه بیت سوم (با قرمز مشخص شده)
دکتر محمد عجم نویسنده کتاب نقش پارسی بر بناهای فاخر هند ( ) می‌گوید:” همه اشعار این دستخط تقریبا قابل خواندن است بجز یک بیت که به چندین صورت می‌توان آنرا خواند
او می‌گوید راز شعر در همین بیت است زیرا نام نویسنده دستخط مذکور بدون تردید در این بیت است و او خلیف یا خلیفه نام داشته است بنا بر این خلیف را نباید خلیق و یا خلاف و یا خلف خواند. ” او می‌گوید راز شعر در همین بیت است زیرا نام نویسنده دستخط مذکور بدون تردید در این بیت است و او خلیف یا خلیفه نام داشته است . “
جهان خُرمی‌با کَس نماند **** فلک روزی دهد، روزی ستاند.
“The world of joy will last with no one for ever, / The Heaven(God ) gives (fortune , lucky, happy, ) to-day, and takes (it) back to-morrow
جهان شادی و بهجت پایدار نیست و زود گذر است . چرخ گردون زمانی و روزی شادی و نعمت می دهد و یک روز هم آن را می‌گیرد.
- جهان یادگارست و ما رفتنی.***** بمردم نماند به جز مردمی.
جهان پایدار است اما انسان فقط یادگار از او می ماند فقط خوبی است که می ماند. به عبارتی ( سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز مرده آن است که نامش بنکویی نبرند).
**چهار بیت یا رباعی دوم :
۱٫ گر در اَجَلم مُسامِحّت خواهد بود.
منظور نویسنده این است که زمانیکه مرگم فرا برسد .
۲٫ روشن کنم این دیده به دیدار تو زود.
تو را ملاقات خواهم کرد و از دیدن تو در آن جهان دوباره خوشحال خواهم شد.
۳٫ یعنی خلیف گردد آس کبود
یعنی خلیف آسمانی خواهد شد منظور از آسمانی شدن در زبان فارسی یعنی به بهشت وارد شدن پس از مرگ .
۴٫ بدرود منست تو زمن بدرود . فعلا خدانگهدار و خدا حافظ تو باشد و برایت آرزوی سلامتی و تندرستی دارم در واقع او آرزو می‌کند که فرد ژاپنی را در بهشت ببیند. این معمولا شیوه رایج خداحافظی در ایران است که وقتی فردی به سفر دور و دراز می رود البته در قدیم این جمله را موقع خداحافظی می‌گفتند دیدار به قیامت یا دیدار در بهشت
( یعنی بدرود و خداحافظی من از تو و تو از من بدرود و به سلامت ).
بیت سوم همانند خط کوفی نوشته شده و آنرا می‌توان به اشکال مختلف خواند ۱ – یعنی خلیف گردد آس (دامن) کبود ۲- یعنی خلیفه گردد این عبود . ۳- یعنی خلیف گردد ابن عبود. ۴- یا عین خلیف گردد آس کبود. ۵- یعنی خلیف گردد آس کبود ۶ – کوی خلیف گردد آس کبود.
۷- یعنی خلیف کرد دامن کبود.
اما آنچه مهم است این است که خلیف یا خلیفه نویسنده این دستخط است و او اشاره به چرخ گردون و (آس) آسمان و گردش روزگار دارد و تقریبا آنچه در ذهنش بوده معادل ضرب المثل کوه به کوه نمی رسد آدم به آدم می رسد را در این بیت مورد تاکید قرار می دهد.
خلیف و خلیفه در زبان فارسی معانی مختلفی دارد از جمله خلیفه یعنی سلطان – امیر – نانوا – رهبر کلیسای ارمنی – آدم فرهیخته .
کیوسی یا که سه راهب معروف بودایی است که سال ۱۱۸۵ م در خانواده‌ای سرشناس در ژاپن متولد شد و در مدرسه بودایی در چین درس خواند.
- “If there be indulgence in regard to my life, / I shall brignten my eyes by looking on your face, / But if this blue (sky) were to turn against me, / You bid me farewell and I bid you the same.”
- “Hero will possess the mildness and benevolence, / Let my eyes brighten quickly by looking on your face, / That is to say, my companion has made my heart (eyes) blue, / This is my farewell; you, farewell from me.”
- . گر در اَجَلم مُسامِحّت خواهد بود.
The author means that when my death comes. - روشن کنم این دیده به دیدار تو زود.
- Be radiant these eyes to see you soon.
I will meet you and I will be VERY happy to see you in that world,in paradise heaven again. - the blue sky means heaven The meaning of being heavenly in Persian means to enter heaven after death.
- Goodbye, goodbye to me. God bless you now and I wish you good health and wellness. In fact, he wishes to see the Japanese person in heaven. This is usually a common way of saying goodbye in Iran, when a person goes on a long journey, of course, in the old times, this phrase was said when saying goodbye, meeting on the Day of Judgment or meeting in heaven
(That is, goodbye and my farewell to you i wish God bless you and keep you safe and you goodbye to me and good health).
7 The third verse is written like the Kufic script and it can be read in different forms:
But what is important is that the caliph or calipha is the author of this manuscript
Khalif and Khalifa have different meanings in Persian, including Khalifa, meaning Sultan – Emir –
Baker – Leader of the Armenian Church – TEACHER ,Educated man.
上記の۴行詩は、クーフィー体で書かれており、きちんと確証を持って読むことができなかった。特に第３行目（赤で記された箇所）について、『インドの遺跡におけるペルシア語の碑文』の著者であるモハンマド・アジャム博士は語っている：「この文書の詩は解読可能だが、第۳行目だけが、何通りにも読める。詩の秘密はこの行に隠されており、同文書の作者が紛れもなくこの行に記されている。その名は、ハリーフ、あるいはハリーファである。
１．gar dar ajal-am mosāmeḥat khāhad būd
意訳：私の死の時が訪れば
２．rowshan konam-īn dīde be-dīdār-e to z[ū]d
意訳：そなたに会い、あの世でのそなたとの再会を喜ぶだろう
３．yaʿnī khalīf Gardad Aas- e- kabūd
意訳：ハリーフは天国へと旅立つだろう
４．bedrūd-e man-ast tō ze-man bedrūd
意訳：さあ、お別れの時だ、さようなら、そなたの無事を願う
（実際、彼はその日本人と天国で会うことを願っている。イランでは、ある人が遠く長い旅に出るとき、よく行われたお別れの挨拶である）
۳行目は、クーフィー体で書かれており、何通りもの読み方ができる：
۱٫ yani khalif gardad as-e kabud
۲٫ yani khalife gardad in abud
۳٫ yani khalif gardad ibn-e abud
۴٫ ya Ain khalif gardad as-e kabud
۵٫ yani khalif kard daman-e kabud
۶٫ ku-ye khalif gardad as-e kabud
しかしここで大事な点は、ハリーフ、あるいはハリーファがこの手書きの詩の作者の名前だということである。作者は、廻る天輪、碧い天について述べている。作者の意図としては、有名なことわざである「山と山は出会えないが、人と人は出会える」という思いを主張している。ハリーフあるいはハリーファは、ペルシャ語では様々な意味があり、スルターン、アミール、ナーンヴァー（ナン職人）、アルメニア教会の司祭、学識のある人などである。
*
کیوسی یا که سه راهب معروف بودایی است که سال ۱۲۸۵ م در خانواده‌ای سرشناس متولد شد در همان دوره نوزادی بر اثر اشتباه دایه به طور غیر عمد بر زمین افتاد و ستون فقراتش آسیب دید و از شکل طبیعی خارج شد در جوانی ترک خانه کرد و به معبدی بودایی رفت تا راهب بشود در ۲۹ سالگی به چین دوره ی سونگ رفت که در این سفر کشتی آنها با طوفان و بارانی شدید روبرو شد و دکل کشتی شکست اما آنها با هر گرفتاری که بود سرانجام به فوجیان چین رسیدند کیوسه در دو معبد بودایی چین تحصیل کرد و در برگشت از چین منابع و کتب بودایی زیادی با خود به ژاپن آورد در میان نوشته‌هایی که او با خود از چین آورد برگه ای وجود داشت به عرض سی و سه سانت و طول ۵۰ سانتیمتر که سه در حاشیه این کاغذ نوشته است سال ۱۲۱۷ گوانژو بندر زیتون با ۳ نفر خارجی ملاقات کردم و از آنها خواستم که به خط خود چیزی برایم بنویسند آنها این را نوشتند.
به این برگه دستخط نان بانموجی گفته بودند یعنی خط مردمان بیگانه جنوبی، او فکر می‌کرد که این نوشته بخشی از سوترا ( سوره کتاب) بودایی است و او قصد داشت این سوغات را به راهب دیگر این دوره یعنی راهب میوئی اهدا کند که سال ۱۲۰۳ تصمیم داشت به هند برود اما به دلیل سختی و مشکلات نتوانست.
راهبها همیشه فکر می‌کرد که این دست نوشته قسمتی از سورا یا آموزه‌های بودا ست. تا اینکه در سال ۱۹۰۹ دکتر هاندا فارسی بودن آنرا شناخت و معرفی کرد.
****** قدیمی ترین خط ژاپنی که نام یک پارسی را همراه دارد . ************
روی یک چوب به ژاپنی نام معلم پارسی نوشته شده که مربوط به سال ۷۶۵ میلادی است و در موزه نارا نگهداری می‌شود.
«ژاپن تایمز» این خبر را به نقل از موسسه ملی و تحقیقاتی دارایی‌های فرهنگی «نارا» در کشور ژاپن اعلام کرد که یافته‌های یک پژوهش جدید تاکید می‌کند که ژاپن باستان از طریق جاده ابریشم ارتباط قدرتمندی با دیگر فرهنگ‌های جهانی داشته است.
این موسسه تحقیقاتی اعلام کرد عکس‌های مادون قرمز جدیدی که از یک لوح چوبی متعلق به قرن هشتم در ژاپن بررسی شده حاکی از آن است یک فرد ایرانی که آموزگار بوده در دربار سلطنتی ژاپن حضور داشته است.
گرچه پذیرفته شده که ژاپن روابط تجاری فرهنگی زیادی با کشورهای مختلف از طریق جاده ابریشم داشته است اما مدارکی که گواه این ادعا در ژاپن باستان باشد بسیار نادر بود و به همین دلیل این یافته جدید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
«آکی‌هیرو واتانابه» یکی از پژوهشگران موسسه تحقیقاتی نارا در این‌باره گفت: ایران و ژاپن حداقل از قرن هفتم میلادی روابط تجاری مستقیمی‌با یکدیگر داشته‌اند اما بررسی جدید بر روی یک لوح چوبی که اولین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی در منطقه باستانی نارا کشف شده است نشان از آن دارد که رابطه میان ایران و ژاین بسیار گسترده‌تر بوده و فردی ایرانی در آن زمان در یک آکادمی ویژه آموزش مقامات دولتی حضور داشته و به سبب تخصص ایرانیان باستان به احتمال فراوان به این افراد در کاخ «هی‌جو» ریاضیات می‌آموخته است. در گنجینه شو سوئین در شهر نارای ژاپن تعدادی از آثار ایرانی دوره پارسی از جمله پیاله شیشه ای ساسانی نگهداری می‌شود. از آنجا که آیین بودایی از خراسان بزرگ ریشه گرفته است کتب بودایی نیز با خود واژگانی از پارسی کهن به جهان صادر کرده است.
این لوح چوبی در دهه ۱۹۶۰ کشف شده اما
اخیرا به صورت کامل مورد بررسی قرار گرفته است
در آن زمان از الواح چوبی به جای کاغذ برای ثبت سوابق و نوشته‌ها استفاده می‌شده است. این لوح چوبی متعلق به سال ۷۶۵ پس از میلاد است که بنابر اعلام محققان نشان از حضور یک فرد پارسی در ژاپن دارد که یک متخصص بوده است.
کاخ «هی‌جو» بخشی از شهر «هی‌جوکیو» در منطقه نارا بود، که در اواسط قرن هشتم میلادی ساخته شد و برای چندین دهه پایتخت ژاپن بود. در آن زمان ژاپن به شدت سرگرم مدرنیزاسیون و وارد کردن تکنولوژی، روش‌ها و عرف‌های فرهنگی شامل معماری، سبک‌های هنری، مذهب و سیستم قضایی از سایر نقاط آسیا بود.
جاده ابریشم از طریق چین ارتباط دهنده ژاپن با کشورها و مذاهب در مغرب دور از جمله ایران و امپراتوری بیزانس بوده است.ابن بطوطه در سفرنامه خود در سراسر جهانی که در آن گشت و گذر کرده به فارسی زبانان برخورده است و با آنها به فارسی سخن گفته است. پکن جایی است که ژاپنی‌ها با آنجا مراوده داشتند و در آنجا در دوره‌های مختلف تاریخی فارس زبانان حضور داشتند.
بررسی مجدد یک لوح چوبی باستانی در کشور ژاپن نتایج جالب توجهی را درباره رابطه میان ایرانیان باستان و ژاپنی‌ها در پی داشته است.
اخیرا به صورت کامل مورد بررسی قرار گرفته است
دکتر محمد عجم
منبع : بررسی سیر شناخت ایرانیان از ژاپن ، محمد نقی زاده ، قدرت اله ذاکری ،سر ویراستار دکتر حسین دیو سالار ، رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن.موسسه فرهنگی الهدی.۱۳۹۸
قدرت اله ذاکری ، رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن
آخرین دیدگاه‌ها