سمینار «اورنگ زیب و داراشکوه، داستان دو برادر»
سرگذشت اورنگ زیب و دارا شکوه تجربه تلخ همیشه تکراری خاورمیانه و جهان اسلام است.
هنگامیکه در هند بودم در خصوص این دو برادر کنجکاو شدم و در مورد سرگذشت آنها بررسی کردم دو یا سه بار خانواده های ایرانی و دانشجویان به زیارت قبر دارا شکوه بردم هنگامیکه سرگذشت طفولیت نور جهان را یاد آوری می کردم طفلی که او را در آب انباری رها کردند تا شاهد زجر بیشتر او از گرسنگی نباشند و سرگذشت نوه های او دارا شکوه نا خود آگاه بغض گلویم را می گرفت و ناچار سکوت می کردم و قادر به ادامه نبودم . بازدید از همایون تمب تا آن زمان برای ایرانی های دولتی تابو بود نام همایون و شاه کافی بود که آنجا را محلی طاغوتی بنامند اما من نتنها خودم بارها رفتم بلکه بارها ایرانیان را تشویق کردم بروند و عبرتهای زیادی که در آنجا هست را یاد اوری کنند. همایون تمب عبرت آموز ترین مقبره است. پیروزی و شکست جهل و دانایی هر دو در آنجا رقم خورده است. همایون شاه فردی ایران دوست که با کمک شاه صفوی به قدرت هند برگشت و بزرگترین خدمت به تمدن ایرانی را انجام داد . اما شکست میراث گورگانی فارسی نیز در همین ساختمان صورت گرفت و استعمار انگلیس آخرین امپراتور گورکانی را در آنجا زندانی کرد. نواده همایون ، دارا شکوه نماد دانش، بردباری و مدارا و برادرش اورنگ زیب نماد تعصب و جهالت و انتقام جویی و سلفی گرایی است. دارا شکوه دانشمند بدست برادر جاه طلب و قدرت طلب و ستیزه جوی خود کشته می شود قبر او در همانجا است که همایون شاه هست. اما خوشبختانه اخیرا سمیناری برگزار شده در مورد اورنگ و دارا شکوه این آرزویی بود که من سالها دنبال کردم خوشحالم که آقای حداد عادل هم در آن همایش سخنرانی داشته و از دارا شکوه تجلیل کرده است .
حداد عادل رئیس این بنیاد گفت: هند کشور عجایب است و داراشکوه یکی از عجایب هند است. هند کشور عظمتهاست و داراشکوه یکی از عظمتهای هند است.
وی در ادامه افزود: تفاوت داراشکوه با دیگر نمونههای عجیب هند در این است که اینبار به جای ساختمانهای زیبا و بزرگ و برجهای بلند و قلعههای محکم، ما با یک انسان والا و یک اندیشه لطیف و انسانی سروکار داریم. عظمت و زیبایی داراشکوه، عظمت روحی و معنوی است.
رئیس بنیاد سعدی گفت: برای ما ایرانیان مایه افتخار است که میتوانیم در چنین همایشی سهمی داشته باشیم.. مادر داراشکوه، ارجمندبانو یا ممتازمحل، همسر شاه جهان به زبان پارسی سخن میگفت و زبان مادری داراشکوه، زبان پارسی است. او آثار فراوان و سودمند خود را هم به زبان پارسی نگاشته است.
حداد عادل در ادامه اجازه خواست تا به احترام داراشکوه و به یاد دوران رواج زبان پارسی در هند، بقیه سخنرانی خود را به زبان پارسی بیان و پروفسور چندر شیکهر استاد زبان و ادبیات پارسی دانشگاه دهلی صحبت های مرا به انگلیسی ترجمه کند.
وی در خصوص شخصیت دارشکوه گفت: داراشکوه شخصیتی کمنظیر است، نظیر او را نه فقط در هند، بلکه در سراسر جهان کمتر میتوان یافت. شاهزادهای قدرتمند که عمر و استعداد خود را به جای جنگ و خونریزی و کشورگشایی صرف اندیشه و فرهنگ و صلح و دوستی، معنویت و اعتقاد به خدا کرده است. او یک دانشمند و عالم علوم دین و یک عارف و یک شاعر و یک هنرمند و یک زباندان بزرگ و مترجم درجه اول است. او را باید پیشگام مطالعات تطبیقی ادیان دانست.
رئیس بنیاد سعدی با بیان آنکه اهمیت داراشکوه در این است که در جامعهای چندفرهنگی مانند هند، که در آن پیروان ادیان مختلف حضور داشتهاند، سعیکرده است به جای تکیه بر اختلافات و تفاوتها، بر وجوه اشتراک تکیه کند، ادامه داد: او کوشیده است ثابتکند ادیان، ریشه مشترک و واحد دارند و اختلاف در ادیان، نباید ما را از وحدت بنیادی ادیان غافل کند. او پیروان ادیان مختلف را به جای جنگ و نفرت، به صلح و دوستی در راه اخلاق و معنویت و خداپرستی دعوت میکرد.
حداد عادل همچنین گفت: در هند دوگانه «حکیم، حاکم» نه تنها در یک شخصیت جمع نشد، بلکه میان دو برادر تقسیم شد و آنکه حاکم شد آن دیگری، یعنی داراشکوه را که حکیم بود کشت و این تراژدی تلخی است که همیشه در تاریخ تکرار شده است و آنچه در هند اتفاق افتاد گویی دنباله همان اتفاقی است که در سرآغاز تاریخ بشر به دست قابیل برای هابیل اتفاق افتاد. هند، در طول تاریخ خود به آن اندیشه صلح و دوستی پیروان ادیان که داراشکوه مبلغ و مروج آن بود نیازمند بوده و امروز نیازمند است. اگر داراشکوه حکیم، در هند حاکم شده بود، شاید سرنوشت هند به گونه دیگری رقم میخورد.
وی همچنین گفت: آنچه در سالهای اخیر در خاورمیانه شاهد آن بودهایم، همان فاجعهای است که داراشکوه، با تکیه به عرفان اسلامی و عرفان هندو، میخواست از بروز آن در هند جلوگیری کند. حقیقت این است که دنیایی که با اندیشه همزیستی میان ادیان شکل بگیرد بهتر میتواند به تحقق صلح و عدالت و رفاه مردم کمک کند، تا جامعهای که بر پایه خشونت و جنگ و نفرت و تروریسم گرفتار انواع مصیبتها باشد. جهان امروز محتاج شنیدن پیام عرفانی داراشکوه است و این همایش میتواند فرصتی ایجاد کند تا شاید صدای او در میان غوغای دیگران، شنیده شود.
در پایان این سمینار، نمایشگاه نقاشی داراشکوه توسط دکتر حداد عادل افتتاح شد و این نمایشگاه مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
بنا بر اعلام این خبر، در آیین گشایش این سمینار، حداد عادل رئیس بنیاد سعدی، ماهش گری نماینده مجلس هند، دهگاهی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فرانسیس گوتیر بنیانگذار موزه تاریخ هند پونا، ساتچی داناند جوشی دبیر مرکز هنری ایندرا گاندی و برخی دیگر از شخصیت های فرهنگی و هنری هند حضور داشتند.
آخرین دیدگاهها