.

عصراقتصاد: در ایران روز ۲۵ اردیبهشت به نام روز بزرگداشت فردوسی نامگذاری شده‌است و هر سال در این روز آیین‌های بزرگداشت فردوسی و شاهنامه در دانشگاه‌ها و نهادهای پژوهشی برگزار می‌شود  مراسمی در گناباد مشهد در روستای تاریخی زیبَد شهرستان گناباد که در شاهنامه محل “جنگ ۱۲ رخ ایرانیان و توریان”توصیف شده است برگزار شد.

در این جشن که در آستانه روز بزرگداشت این شاعر نام آور برگزار شد سرکنسول ترکیه و رایزن فرهنگی کنسولگری افغانستان در مشهد، مسئول دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در مشهد، مسئولان نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور و تعدادی از مدیران کل خراسان رضوی، استادان  دانشگاه و فردوسی شناسان حضور داشتند.

در این مراسم مسئول نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال شرق کشور با اشاره به ضرورت جذب گردشگر خارجی گفت: برای تقویت قابلیت‌های گردشگری در ایران در کنار دیگر معاونت‌های وزارت امور خارجه اداره‌ای به نام «اداره تسهیل جذب گردشگر خارجی» ایجاد شده است.

غلامعباس ارباب خالص اظهار کرد: ایران به جهت داشتن جاذبه‌های گردشگری در صدر کشورهای جهان قرار داشته و باید این جاذبه‌ ها بیشتر به مردم دنیا معرفی شوند.

وی اضافه کرد: ترتیبی اتخاذ شده است که ایرانیان مقیم کشورهای خارجی که علاقه به سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری هستند شناسایی شوند تا از این قابلیت در جهت اشتغالزایی و معرفی میراث فرهنگی استفاده شود.

ارباب خالص برگزاری این مراسم را فرصت مناسبی برای شناخت ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی خراسان رضوی و معرفی آن در سطح ملی و بین‌المللی عنوان و تصریح کرد: این استعدادهای بالقوه و بالفعل بستر جذب گردشگران و سرمایه گذاران داخلی و خارجی را هموار می‌کند.

مسئول نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال شرق کشور همچنین در ادامه گفت: گناباد و منطقه تاریخی زیبد که از آن بارها در شاهنامه فردوسی نام برده شده یکی از پتانسیل‌های مهم فرهنگی و گردشگری برای معرفی به گردشگران خارجی است.

ترهان پورلماز سرکنسول ترکیه در مشهد نیز در این مراسم با اشاره به اشتراکات تاریخی و فرهنگی مردم ایران و ترکیه گفت: منطقه تاریخی زیبد گناباد با توجه به سابقه و یادآوری بخشهای مهمی از وقایع تاریخی شاهنامه فردوسی در آن برای مردم ترکیه از اهمیت زیادی برخوردار است و باید این مزیتها بیشتر در عرصه بین المللی معرفی شود

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی هم گفت: خراسان رضوی دارای مفاخر بسیاری در زمینه های علمی، ادبی و فرهنگی است که فقط ۶۰۰نفر آنان مانند فردوسی مربوط به منطقه طوس هستند.

ابوالفضل مکرمی فر افزود: ۳۶۶هکتار از آرامگاه فردوسی و برج و بارو مجموعه طوس امسال مشمول احیا و مرمت قرار گرفته است و عملیات اجرایی آن به زودی آغاز می شود.

جنگ ۱۲رخ نام جنگی در شاهنامهٔ فردوسی و میان ایران و توران است که در منطقه تاریخی زیبد گناباد در گرفت و  همه سرداران توران و پیران وزیر افراسیاب نیز در همین جنگ کشته‌ شدند. در شاهنامه ۱۱ مرتبه از روستای زیبد و ۱۲ مرتبه از گناباد نام برده شده است. روستای زیبد از توابع بخش کاخک در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی گناباد واقع است.

جنگ دوازده رخ نام یکی از جنگ‌های ایران و توران است. در شاهنامهٔ فردوسی بطور مفصل به این جنگ حماسی که یکی از مهمترین پیروزی‌های دوره پادشاهی کیخسرو بر توران است پرداخته. جنگ دوازده‌رخ در واقع ادامه جنگ میان ایرانیان و تورانیان تا شکست یکی از طرفین بود.

فردوسی این رویداد را در ۲۵۱۸ بیت شعر وصف کرده است. بعضی کتابهای تاریخی دیگر با اندکی تغییر به این جنگ پرداخته‌اند اما اساس داستان شبیه هم می‌باشد. بقول شاهنامه، کیخسرو آگاه شد که افراسیاب، شاه توران، سپاهی بزرگ را برای حمله به ایران گرد آورده است. کیخسرو مجمعی تشکیل داد و سرداران خود را فرا می‌خواند و به هر کدام مأموریت مناسب داد. گودرز فرمانده لشکر چهارم ایران مأموریت داشت با گفتگو و عدم توسل به زور مسئله حل نماید. او از پایتخت با لشکری گران بسوی مرز آمد و موقعیتی مناسب در کوه زیبد توقف کرد؛ و با پیام صلح گیو همان‌طور که کیخسرو خواسته بود نزد پیران فرستاد و از پیران خواست که دست از جنگ‌افروزی بردارد.

گودرز فرماندهان سپاه را فراخواند و به هر یک دستور داد که عملیات خود را آغاز کنند: نخست فرزند خود گیو را گفت که سپاهی برگیرد و به توران نزد پیران برود و پیام کیخسرو را ابلاغ کند و بگوید از همهٔ بدی‌ها و خیانت‌های شما می‌گذریم و جنگ را پدیده‌ای زشت و زیانبار می‌دانیم؛ و بگوید: «ای پیران! می‌دانی که ایرانیان از تو خیانت‌ها دیده‌اند و من به فرمان کیخسرو، به نزد تو آمده‌ام تا با تو بگویم که پادشاه همهٔ جرائم تو را خواهد بخشید و به خاطر مهربانی‌هایی که با سیاوش و کیخسرو و فرنگیس در توران کردی، بدیهای تو را فراموش کرده است و نمی‌خواهد که تو در این جنگ، به دست ایرانیان، جانت را از دست بدهی.

گیو پس از مذاکرات طولانی با پیران در کنار رود جیحون در شهر ویسه گرد از اراضی بلخ نا امیدانه به اردوگاه لشکر در کوه زیبد برگشت. و به پدرش گودرز گفت که تورانیان فقط جنگ را انتخاب کرده شرط را نمی‌پذیرند و با لشکری بس گران در حال حرکت به بطرف کوه کنابد هستند. افراسیاب به پیران فرمان داده است که همه پهلوانان ایرانی را نابود کند و سوگند خورده است:

نه گودرز باید که ماند نه گیو

نه فرهاد و گرگین نه رهام نیو

گودرز دانا که انتظار چنین پاسخی را از پیران، چشم داشت. لشکر ایران را در دامنه کوه  زیبد آماده رویارویی کرد و با رسیدن لشکر پیران جنگ سختی درگرفت.

پنج روز آرایش جنگی دو لشکر در مقابل هم ایرانیان در کوهزیبد و تورانیان در کوه کنابدگناباد هر دو طرف را خسته کرد در نهایت تصمیم می‌گیرند نبرد تن به تن که یازده تن از دلیران هر طرف انتخاب شود و دوئل کنند تا نتیجه نبرد معلوم شود. به این ترتیب، یازده سردار ایرانی و یازده سردار تورانی داوطلب جنگ می‌شوند.

منابع:

http://www.asre-eghtesad.com/content/36199

گزارش  روزنامه عصر اقتصاد روز یکشنبه ۲۳ /۲/۹۷ از جشنواره زیبد و جنگ دوازده رخ

مجله دریای پارس  :

http://parssea.org/

جنگ دوازده رخ درسها و عبرتها

جشنواره روستایی گرامیداشت فردوسی در محل جنگ دوازده رخ

http://www.asre-eghtesad.com/content/36199

گزارش جالب روزنامه عصر اقتصاد روز یکشنبه ۲۳ /۲/۹۷ از جشنواره زیبد و جنگ دوازده رخ.

http://www.iran-newspaper.com/?nid=6778&pid=2&type=0 روزنامه ایران شماره : ۶۷۷۸ تاریخ ۲۳ /۲/۹۷ ارباب خالص در زیبَد گناباداعلام کرد :در وزارت امور خارجه اداره‌ای به نام «اداره تسهیل جذب گردشگر خارجی» ایجاد شده است

 اخبار گردشگری مشهد

 ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷

امروز در همایش نکو داشت نیم قرن خدمات علمی و فرهنگی استاد محمد جعفر یاحقی شرکت ‏داشتم همه بودند حتی یک صندلی از سالن همایش خالی نبود از وزیر ارشاد تا مدیران کل و ‏روسای دانشگاهها تا استادان و فرهیختگان پیشکسوت تا جوانان دانشجو، این حضور پرشور ‏و استقبال حماسی اولا جایگاه والای مردمی دکتر یاحقی را نمایش داد و دوم جایگاه رفیع ‏فردوسی و ادبیات فاخر حماسی او، انها که امده بودند همه به عشق و علاقه فردوسی امده بود ‏تا عواطف احساسی خود را به کسی نشان دهند که نیم قرن است به ادبیات فاخر فردوسی عاشقانه خدمت ‏می کند، امروز به عظمت فردوسی و شاهکار او پی بردم . فردوسی روزگاری گوشه نشین و منزوی و حتی منفور و مغضوب حکام و ‏درباریان زمان خود بود به او بی حرمتی ها شد و او را ستایشگر مجوسان خواندند اما او به ‏عشق ماندگاری هویت ایران و ادبیات و زبان پارسی ایستادگی کرد، شب و روز خود را به پای مانا کردن زبان ‏پارسی گذاشت وقت خود را تماما وقف ماندگاری داستان ها ، قصه ها و تاریخ شفاهی ایران کرد تا ‏هویت تاریخی ملتهای ایرانی از میان نرود اگر او آنها را ثبت نکرده بود ما تاریخ تحولات ایران بخصوص شرق ایران را تماما گم ‏کرده بودیم همانطور که تاریخ تحولات غرب ایران را گم کردیم اما یونانی ها و رومی حداقل ‏بخشی از آنها را برای ما ثبت کردند. اگر فردوسی نبود امروز ما بخشی از تاریخ و جغرافیای خود و هویت خود را نمی دانستیم. نمی دانستیم دولت و پادشاهی هایی مانند ‏توران وجود داشته و جنگهایی مانند حماسه دوازده رخ روی داده است. نمی دانستیم کیخسرو کجایی بوده است و گودرز که بوده است همانطور که خیلی از ‏رویدادها دیگر نه مکتوب و نه شفاهی و نه در آثار و بناهای تاریخی از آنها نشانه و اثری ‏وجود ندارد. استاد یاحقی را سی سال است می شناسم او گفته است من از فردوسی درس مدارا آموخته ام ، مردمی بودن ، خاکی بودن ، فروتنی و نیک اندیشی از خصلتهای بارز یاحقی استاد برجسته ادبیات پارسی است. ‏

یاحقی  در این مراسم گفت: دانشگاه فردوسی مشهد خانه اول من است و هیچکس نمی تواند پای مرا از این دانشگاه ببرد مگر مرگ؛ طالع من با دانشگاه فردوسی مشهد گره خورده است، گرهی که حتی با دندان هم نمی شود بازش کرد.

وی افزود: معلمی، باغبانی است و باغبانی، مراقبت از برکشیدگی و افراختگی و باروری است و من نیز معلم هستم و هم اکنون به هر جا که می نگرم از دیدن نهالها و درختهایی که مراقبت و آبیاری کرده ام شادان و خرسند می شوم.

از تاریخ سرزمین خود و از پیر زبان آورش فردوسی بزرگ آموخته ام که با زمانه کنار بیایم، به ناملایمات لبخند بزنم و نادلپذیری ها را در گشادگی سینه رها کنم و از سختی ها چهره در هم نکشم و با دلخواسته دیگران همراهی کنم.

وی افزود: مدارا و هم آوایی را از فردوسی، پیر خرد این دیار آموختم و دانستم که مدارا خرد را برادر بود و پایداری را از پیر وطن که از همه ناملایمات با شکیبایی تاریخی خود گذشته است و همچنان پاینده و پایدار مانده است و توصیه ای هم به جز مدارا، خردورزی، تحمل و تساهل نمی توانم داشته باشم.

به مناسبت روز ملی خلیج فارس؛

خلیج فارس؛ خاستگاه صلح، فرهنگ و تمدن کهن ایرانی

تهران- ایرنا- خلیج فارس خاستگاه صلح و تمدن ایرانی و از حساس ترین مناطق راهبردی جهان شناخته می شود که نقش پایه ای در تبادل اقتصادی خاورمیانه دارد و جایگاه مهم این خلیج، کشور را به یکی از قدرت های بزرگ در ‏منطقه تبدیل کرده است.

‏خلیج فارس جزو چهار دریای مشهور است که به اعتقاد یونانیان کهن همگی از یک اقیانوس بزرگ به وسعتی معادل همه آب های جهان سرچشمه می‌گیرد و تمامی مردم در نقاط مختلف جهان این ‏پهنه آبی را با نام پارس می‌شناختند.‏

این خلیج به عنوان مهمترین گذرگاه نفتی جهان با تمدن ایران پیوندی ناگسستنی دارد و از جمله نام هایی ‏به شمار می رود که از گذشته تا کنون در اسناد، مکاتبه ها و قراردادها میان اقوام و ملت های دور و ‏نزدیک استفاده می شد.‏

حفظ نام خلیج فارس به عنوان یکی از اقدام های ملی و در رویارویی با نفوذ بیگانگان ضروری به نظر می ‏رسد تا همه دستگاه ها و نهادهای متولی در خصوص این امر فراگیر که ریشه در باورهای ملی، دینی و ‏درونی ایرانیان دارد، مشارکت فعال داشته باشند.‏

شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۳۸۴ خورشیدی با توجه به هدف قرار گرفتن هویت فرهنگی و تاریخی ‏ملت ایران از طرف برخی کشورها به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی، ۱۰ اردیبهشت سالروز اخراج ‏پرتغالی ها از تنگه‌ هرمز را به عنوان «روز ملی خلیج فارس» نام گذاری کرد.‏

‏«محمد عجم» نویسنده و پژوهشگر حوزه خلیج فارس و غرب آسیا و از بنیانگذاران و فعالان مرکز مطالعات خلیج فارس درباره اهمیت منطقه خلیج فارس و تاثیر این ‏تنگه بر عرصه های گوناگون گفت: اهمیت و حساسیت خلیج فارس با توجه به ابعاد اقتصادی، سیاسی، ‏تجاری و ارتباطی در پهنه گیتی بسیار حائز اهمیت است. در ادامه گفت وگوی پژوهشگر گروه اطلاع ‏رسانی ایرنا با وی را از نظر می گذرانیم. ‏

‏** ضرورت نامگذاری روزی به نام؛ خلیج فارس
مهمترین تحریف ها درباره نام خلیج فارس در چند دهه گذشته آغاز و همچنان نیز ادامه دارد. اعراب و ‏برخی از کشورهای غربی تصور داشتند که نام خلیج فارس و خلیج (ع.ر.ب.ی؟!) هر ۲ در طول تاریخ رایج بوده است اما با به راه افتادن موج اعتراضی و انتشار ‏مطالب رسانه ای برای بسیاری از پژوهشگران و دیگر مردمان روشن شد که همواره تنها نام خلیج فارس ‏و معادل های آن در همه زبان ها به طور مستمر استفاده می شده است. اعراب نیز در به کار بردن مطالب ‏خود از واژه خلیج فارس و بحر فارس استفاده می کردند. نویسندگان زیادی در جهان عرب به این نام ‏اعتراف داشتند که نام خلیج (ع.ر.ب.ی؟!) تا پیش از دوره «جمال عبدالناصر» برای این دریا به کار نرفته است. ‏
‏
اینکه رسانه های عربی از حدود دهه ۶۰ میلادی به طور آشکار نام خلیج فارس را کنار گذاشتند و ‏هویت خواهی کردند یک اقدام سیاسی بود که در این زمینه برخی کشورهای غربی نیز با آنها هم ‏مسیر شدند. حتی در ترجمه برخی از مجله های معروف و روزنامه هایی همچون الاهرام که نسخه آنلاین ‏انگلیسی داشتند به گونه ای روشن از نام جعلی خلیج (ع.ر.ب.ی؟!) استفاده می شد. موسسه آمریکایی «نشنال جئوگرافی» ‏در ۱۳۸۳ خورشیدی در اطلس جغرافیایی خود از واژه مجعول استفاده و همچنین جزایر سه ‏گانه ایرانی را نیز با عنوان جزایر اختلافی نامگذاری کرد و همین امر سبب شد تا موجی از اعتراض ها ‏میان ایرانیان صورت پذیرد که سرانجام به عذر خواهی از طرف مدیر این موسسه و حذف نقشه ها از ‏وبسایت این اطلس انجامید.

همچنین «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در جریان سخنرانی خود ‏درباره توافق هسته‌ای ایران نیز از واژه خلیج ع.ر.ب.ی استفاده کرد که موج گسترده ای از اعتراض‌ها را ‏در میان شهروندان ایرانی برانگیخت و دفتر کاخ ریاست جمهوری مجبور شد تا به این موضوع واکنش ‏دهد و بگوید که این نام جعلی در متن سخنرانی نیست و منتشر نشده است. اهمیت دفاع از هویت تاریخی ‏نام خلیج فارس در کشور سبب شد تا همه مردم، مسوولان و نهادهای مربوطه به این ‏نتیجه برسند تا روزی را به نام خلیج فارس انتخاب کنند که این نام گذاری بر پایه روز اخراج پرتغالی ‏ها از خلیج فارس بود. ‏

‏** هویت خواهی اعراب با تحریف نام خلیج فارس
ساختن تاریخ جعلی برای هویت قومی و ملی خود یکی دیگر از اهداف کشورهای عربی به شمار می ‏رود. بررسی تاریخ شکل گیری کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بیانگر آن است که از عمر این ‏کشورها بیش از چند دهه نمی‌گذرد و مفهوم دولت ملی دارای ریشه‌های عمیق تاریخی نزد این کشورها ‏نیست. باید گفت که این کشورها از این نکته که هیچ قوم و ملتی نمی‌تواند با تحریف واقعیت‌های ‏جغرافیایی، تاریخی ملت و سرزمین دیگران برای خود هویت بسازند، غافل هستند. ‏

‏** ضرورت ثبتِ نامِ خلیج فارس در یونسکو ‏
نام خلیج فارس به عنوان میراث معنوی در سازمان میراث فرهنگی ایران ثبت شده است و همین امر به عنوان ‏یک سوژه فرهنگی و میراث معنوی باید در یونسکو نیز مطرح شود که این موضوع با توجه به تحقیقات ‏پژوهشی و مطالعاتی صورت می پذیرد. برخی از نقشه ها و کتیبه های خلیج فارس را باید در میراث ‏معنوی جهانی ثبت کرد. محدوده جغرافیایی خلیج فارس از جایگاه فرهنگی برجسته ای برخوردار است و ‏همواره خاستگاه خدمات فرهنگی برای بشر به شمار می رود. باید عنوان کرد که خلیج فارس بستر صلح، ‏فرهیختگی و ارایه فرهنگ به دیگر نقاط محسوب می شود. ‏

‏** اهمیت اقتصادی منطقه خلیج فارس
امروزه اهمیت اقتصادی و راهبردی خلیج فارس به دلایل ذخایر ارزشمند نفتی، گازی و موقعیت جغرافیایی ‏خاص از نگاه ویژه ای میان ایران و دیگر کشورهای منطقه و بین المللی برخوردار است. در واقع این ‏خلیج به عنوان شاهراه اصلی و حساس سیاسی و حیاتی برای ایران و منطقه شناخته می شود و گاهی در ‏برخی از جنگ های پرتحرک در گذشته و حال نقش مهمی داشته است. خلیج فارس می تواند در ‏تحولات آینده جهان بسیار اثرگذار باشد. این خلیج به جهت وجود تنگه هرمز، ‏ارتباط با دریای عمان و اقیانوس هند و با توجه به شاخصه های اقتصادی- سیاسی و ارتباطی، راهبردی ‏ترین نقطه جهان به شمار می رود. خلیج فارس در قلب جهان اسلام قرار دارد که در این منطقه نوعی خیزش ‏و بیداری ملت های اسلامی شروع و تا کنون نیز ادامه داشته و سبب شده است تا این منطقه در کانون این ‏مباحث قرار گیرد. ‏

‏** اهمیت خلیج فارس در گردشگری دریایی و معضل های آن
تقویت گردشگری دریای خلیج فارس می‌تواند بهترین راهکار برای توسعه اقتصاد کشور باشد. بنابراین ‏باید با تعریف دیپلماسی گردشگری توصیفی جدید از این صنعت ارایه داد. جذب گردشگر و سرمایه ‏گذاری خارجی از جمله پتانسیل هایی به شمار می روند که می تواند به تقویت این حوزه کمک کند. ‏کشورهای عربی با اهمیت دادن به صنعت گردشگری توانسته اند این مقوله را از اقتصاد نفتی خود ‏جدا کنند و با سرمایه گذاری های قابل توجه در این ارتباط به ثروت های ارزشمندی دست یابند.

ایران با توجه به ‏اینکه دارای مناطق آزاد زیادی در این منطقه است اما کمتر به این نکته اهمیت می دهد. با توجه به اینکه ‏بسیاری از کشورهای غربی و اروپایی از نور آفتاب کمتری برخوردار هستند، برای آفتاب درمانی می ‏توانند به مناطق خاصی در جزایر اطراف خلیج فارس بیایند که این مساله می تواند در جذب گردشگر ‏سلامت و آفتاب درمانی موثر باشد. خلیج فارس امروزه به قطب توریست و گردشگری تبدیل شده اما ‏سهم ایران از گردشگری خیلی کم است. ‏نباید از برنامه ریزی کلان برای توریسم و گردشگری سلامت غفلت کرد تا اینگونه سرمایه های بزرگی ‏به اقتصاد کشور سرازیر شود. آموزش و نقش آژانس های گردشگری، برطرف کردن دغدغه های امنیتی و ‏آرامش در سطح منطقه و همچنین سلامت آب های دریایی از هرگونه آسیب های زیست محیطی از جمله ‏اولویت های دیپلماسی گردشگری در حوزه خلیج فارس شناخته می شوند که باید از توجه همگان ‏برخوردار شود. ‏

*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**۹۱۱۷**۲۰۰۲**۹۱۳۱
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.

نام خلیج فارس، میراث معنوی است / ثبت خلیج فارس در ۵ اثر یونسکو

کارشناس خلیج فارس و جهان عرب در گفت و گو با جام جم آنلاین:

متخصص خلیج فارس و جهان عرب، درباره نام خلیج فارس ابراز داشت: نام خلیج فارس به عنوان میراث معنوی مطرح است زیراکه این نام در نقشه ها و کتب بسیار ارزشمند که به عنوان میراث معنوی ثبت شده اند، وجود دارد. حداقل از میراث معنوی در یونسکو، ۵ کتاب ثبت شده از مصر، ایران و جهان عرب داریم که در آن نام و نقشه خلیج فارس وجود دارد.

دکترمحمد عجم در گفت و گو با جام‌جم آنلاین با بیان اهمیت ویژه خلیج فارس از زمان های گذشته تا به امروز بیان داشت: خلیج فارس در طول تاریخ از نظر تجارت از اهمیت خاصی برخوردار بوده است البته این مسیر تجاری در برخی زمان ها بدلیل ناامنی و مسائل و مشکلات دیگر تحت تاثیر قرار گرفته است. خلیج فارس به عنوان پلی است که ارتباط تجاری کشورهای شرق آسیا را به غرب آسیا فراهم می کند.

وی با بیان اینکه در قرن بیستم پس از کشف نفت اهمیت خلیج فارس بیشتر شد افزود: پس از کشف نفت این منطقه از نظر تامین انرژی نیز اهمیت بسیاری پیدا کرد و ۶۴ درصد انرژی دنیا در این منطقه نهفته است و جهان به انرژی این منطقه وابسته است؛ همچنین بدلیل حجم داد و ستد اقتصادی، تولید اقتصادی، صدور کالا و نیز حجم مبادلات نظامی بسیار مهم است.

عجم با بیان اینکه امروزه در دنیا انرژی خورشیدی مورد توجه است، گفت: منطقه خلیج فارس از لحاظ تامین انرژی خورشیدی بهترین موقعیت جغرافیایی را دارد و به همین جهت مورد توجه بسیاری از کشورها است.

وی افزود: منابع دریایی و زیرزمینی خلیج فارس بسیار است و انواع موجودات دریایی درآن وجود دارد وجزو کم عمق ترین دریاهای دنیاست. همچنین هزینه تولید نیز در آن اندک و ظرفیت تولید و سهولت حمل و نقل در آن بسیار بالا است.

این متخصص خلیج فارس و جهان عرب با اشاره به نزدیکی سه قاره اروپا، آسیا و شرق دور به دریای خلیج فارس گفت: اهمیت ژئوپلیتیکی و اقتصادی خلیج فارس در عصر حاضر به خاطر سه عامل موقعیت جغرافیایی، بازار صدورکالا، سرمایه و تجهیزات نظامی و ذخایر عظیم نفت و گاز است که سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا را به هم پیوند می دهد. این دریا به اقتصادهای بزرگ دنیا و مراکز صنعتی جهان نزدیک و بر بازار سهام، نفت تاثیر گذار است، ۷ کشور عربی ساحل نسبت به گذشته که بیابان بودند اکنون توجه دنیا را به خود جلب کرده اند و امروزه عربستان و امارات جزو اقتصادهای بزرگ منطقه هستند.

عجم ادامه داد: دریای خلیج فارس از نظر مساحت نصف دریای مازندران است اما از لحاظ میزان توجه قابل مقایسه نیستند؛ امروزه از جمله مسائلی که به اهمیت دریای خلیج فارس افزوده، توریسم و حجم پولی است که توسط آنها به چرخش در می آید.

وی درباره اهمیت باستانشناسی و علوم دریایی خلیج فارس گفت: کشورهای عمان، عربستان و امارات در فعالیت هایی که انجام دادند به این نتیجه رسیده اند که خلیج فارس مرکز اولیه انسان نئاندِرتال است. ما یافته های دقیق علمی در این زمینه نداریم اما بر اساس تحقیق دیگران و کشف مروارید های تزئین شده و استخوان ها اینجا را مهد تمدن ها می دانند، بخصوص در سواحل ایرانی خلیج فارس تمدن هایی یافت شده است که بین ۷ تا ۱۰ هزار سال قدمت دارند و اسکلتهایی یافت شده که بیش از ۸۰هزار سال قدمت دارند.

این متخصص خلیج فارس و جهان عرب درباره نام خلیج فارس و قدمت تاریخی آن تاکید کرد: از زمانیکه علم جغرافیا و تاریخ مکتوب داریم به طور مستمر در تمام منابع و کتب و در همه زبان ها با نام خلیج فارس یاد شده است، قبل از آن با نام های اساطیری روبرو هستیم به عنوان مثال در اوستا،کتب قدیمی و منابع آشوری با عنوان دریای تلخ، دریای شور، دریای چیچست نیز گفته شده اما نمی توان آنها را نام جغرافیایی نامید زیراکه قابل تطابق با مکان جغرافیایی دقیق آن نبودند.اما نام خلیج فارس با مختصات آن از قدیم ترین منابع قابل انطباق است.

وی با بیان اینکه نام خلیج ع ر ب ی در نیم قرن اخیر باب شده است گفت: در هیچ کتاب و مکتوب عربی تا ۵۰ سال پیش اسمی به نام خلیج ع ر ب ی به کار برده نشده است؛ تمام تفاسیر قرآنی، احادیث موجود، کتب تاریخی و جغرافیایی و نقشه های قدیمی در تمام جهان اعم از عرب و غیر عرب نام خلیج فارس و معادل آن بکار برده شده است.

عجم گفت: به نام خلیج فارس نام میراث معنوی گفته می شود زیراکه این نام در نقشه ها و کتب بسیار ارزشمندی که به عنوان میراث معنوی ثبت شده اند، نوشته شده است. حداقل از میراث معنوی در یونسکو، ۵ کتاب ثبت شده از مصر، ایران و جهان عرب داریم که در آن نام خلیج فارس وجود دارد. http://fovj.ir/news/?go=105233

………

یکی از فاکتورهای مهم در توسعه یک موسسه و تولید محصولات جدید، هزینه‌ای است که صرف پژوهش ، توسعه و طراحی می‌شود. در یکسال گذشته پنج شرکت آمریکایی ۷۶ میلیارد یعنی نزدیک به دو برابر درآمد نفت خام ایران، هزینه تحقیق و توسعه و برنامه ریزی کردند.

شرکت آمازون با هزینه تحقیقاتی ۲۳ میلیارد دلار ، بیشترین میزان را برای تحقیق و توسعه در میان تمامی شرکت‌های آمریکایی در سال ۲۰۱۷ هزینه کرده است.

ارزش صادرات نفت خام ایران در سال۲۰۱۷ حدود ۴۰ میلیارد دلار بوده است. این به این معنی است که آمازون بیش از نیمی از درآمد ناشی از صادرات نفت خام ایران را در زمینه پژوهش و توسعه هزینه کرده است.

آمازون ۲۳ میلیارد دلار هزینه را برای توسعه دستیار هوشمند الکسا، هوش مصنوعی، سرویس‌های ابری خود موسوم به AWS و فناوری‌هایی مانند دید رایانه‌ صرف کرده است. این فروشگاه اینترنتی می‌خواهد پروژه‌هایی مانند پروژه‌ Go را برای ایجاد فروشگاه‌های بدون صندو‌ق‌دار عملی کند. پروژه که عملی شدن آن خرید فروش را تا حدود زیادی تغییر خواهد داد.

در میان شرکت‌های آمریکایی آلفابت بعد از آمازون قرار دارد. این شرکت حدود ۱۶ میلیارد دلار را برای تحقیق و توسعه در سال ۲۰۱۷ هزینه کرده است.

آلفابت یک شرکت فناوری محسوب می‌شود که شرکت گوگل زیرمجموعه‌ای از آن است. آلفابت به غیر از گوگل و زیر مجموعه‌های آن فعالیت متنوعی حتی درباره ساخت خودرو و هواپیمای بدون سرنشین دارد. آلفابت ایکس، مرکز پژوهش‌های مخفی گوگل است که توسعه‌ «روش‌های بنیادین» و «شگفت‌انگیز» برای حل «بزرگ‌ترین مشکلات» جهان را دنبال می‌کند. این مرکز اکنون مشغول یافتن روش‌هایی تازه است تا بتواند با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، تولید غذا را را به شکل قابل توجهی بهبود دهد.

پس از آلفابت، اینتل مقام سوم را در اختیار دارد. این شرکت آمریکایی ۱۳ میلیارد دلار صرف تحقیق و توسعه می‌کند. بزرگترین پروژه‌های این شرکت شبیه‌سازی پردازنده‌ای بر اساس مغز انسان، توسعه پردازنده‌های فوق سریع و توسعه پردازند‌هایی برای هوش مصنوعی است. این شرکت هم اکنون در حال فعالیت بنیادی برای توسعه پردازنده‌هایی است که عملکرد کاملا متفاوتی با پردازنده‌های امروزی دارند.

مایکروسافت چهارمین شرکت آمریکایی در زمینه هزینه برای تحقیق و توسعه است. این شرکت ۱۲ میلیارد دلار برای محصولات جدید خود هزینه کرده است. شرکت مایکروسافت که هم اکنون با کاهش استفاده از سیستم عامل ویندوز روبه‌رو شده است به‌دنبال توسعه کسب و کارهای جدیدی است. این شرکت قصد دارد تمرکز کاری خود را بیشتر روی فضای ابری و هوش مصنوعی بگذارد. این شرکت همچنین قصد دارد بیش از پیش در دو حوزه آفیس و ساخت دستگاه‌ها متمرکز شود.

شرکت اپل هم با هزینه ۱۱ میلیارد دلاری در مکان پنجم قرار دارد.

در زمینه خودرو سازی هم دو شرکت فورد و جنرال موتورز بیشترین هزینه‌های تحقیقاتی را دارند. فورد در سال ۲۰۱۷ حدود هشت میلیارد و جنرال موتورز هفت میلیارد دلار هزینه تحقیق و توسعه کرده‌اند.

توسعه هر محصول جدید در شرکت‌های خودرو سازی حدود ۴۸ ماه زمان نیاز دارد و معمولا طراحی کامل یک خودرو در حدود دو میلیارد دلار هزینه تحقیق و طراحی دارد. شرکت فورد و جنرال موتورز در چند سال اخیر تمرکز زیادی هم برای توسعه خودروهای برقی داشته‌اند. این دو شرکت همچنین در حال کار برروی خودروهای خودران و توسعه هوش مصنوعی در خودروها هستند.

.

گفتگوی مرکز مطالعات صلح با دکتر محمد عجم :

پاکستان در زمان شاه، متحد ایران و عضو پیمان سنتو بود. در دوره جنگ ۸ ساله نیز یاور ایران بود. از طرفی این کشور از ابتدای استقلال خود متحد آمریکا بود، اما در سالهای اخیر به مرور هرچه روابط آمریکا با هند گسترش یافته در مقابل با پاکستان تضعیف شده است. بطوری که آمریکا کمکهای خود را به پاکستان قطع نمود و آن کشور را برای تحت نظر قرار گرفتن در لیست خاکستری FATF نامزد کرد. لذا از ماه ژوئن پاکستان تحت نظارت مقررات مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریزم قرار می‌گیرد و از این بابت از آمریکا عصبانی است.

پاکستان و ایران  علاوه بر همسایگی و مرزهای طولانی مزیت های نسبی و تنوع تولید و منابع دارند که می توانند نیازهای یکدیگر را پوشش دهند و همپوشانی برقرار کنند. تاریخ مشترک و فرهنگ مشترک دو کشور نیز از عوامل همگرایی است. زبان اردو یک زبان نیمه فارسی است. همانطور که  هند پذیرفته است تا  همکاری های اقتصادی در چابهار را با مسایلی مانند موضوع کشمیر پیوند ندهد و پاکستان نیز همین موضوع را در مورد خط لوله گاز صلح ارزیابی می کند. اکنون پاکستان ناچار است نیازهای انرژی خود در جنوب و غرب پاکستان را از طریق ایران تامین کند و صنعت آن کشور به انرژی نیاز دارد. از طرفی  لوله های گاز ایران در مرز پاکستان قرار دارد.

ایران و پاکستان، بسترهای همگرایی و اتحاد استراتژیک

دکتر محمد عجم

پاکستان و ایران از گذشته دارای روابط پایدار و چند بعدی ای بوده اند، اما در سالهای اخیر این روابط ابعادی نوین به خود گرفته و اکنون دو کشور دارای بسترهای فراوانی برای همکاری و همگرایی هستند. در این حال با توجه به تحولات یک سال گذشته و سفر دکتر ظریف به این کشور نوشتار زیر به این مساله توجه کرده است .

روابط کنونی ایران با پاکستان و تحولاتی در روابط دو کشور

در یکسال اخیر تحولات بسیار خوبی در راستای گسترش و تعمیق روابط صورت گرفته است. برای مدت زیادی در دکترین سیاست خارجی ایران، پاکستان مورد اهمال واقع شده بود. علت اصلی آن انتظارات و توقعات  بیش از حد دو کشور از یکدیگر بوده  است . مثلا پاکستان از ایران توقعاتی در مورد کشمیر داشته و یا ایران از پاکستان در دور زدن تحریم ها انتظاراتی داشته که مالایطاق بوده و به کدورت منتهی شده است. امروزه دو کشور درک می کنند که روابط اقتصادی خود را با این موضوعات سیاسی  پیوند ندهند.

اهمیت کنونی ایران در سیاست خارجی پاکستان و دکترین سیاست خارجی این کشور

پاکستان در  زمان شاه، متحد شاه و عضو پیمان سنتو بود. در دوره جنگ ۸ ساله  نیز یاور ایران بود. این کشور از ابتدای استقلال خود متحد آمریکا بود، اما در سالهای اخیر به مرور هرچه روابط آمریکا با هند گسترش یافته در مقابل با پاکستان تضعیف شده است. بطوری که آمریکا کمکهای خود را به پاکستان قطع نمود و آن را برای تحت نظر قرار گرفتن در  لیست خاکستری FATF نامزد کرد. لذا از ماه ژوئن پاکستان تحت نظارت قرار می‌گیرد و از این بابت از آمریکا عصبانی است. علاوه بر این پاکستان و ایران به هم نیاز دارند و علاوه بر همسایگی و مرزهای طولانی مزیت های نسبی و تنوع تولید و منابع دارند که می توانند نیازهای یکدیگر را پوشش دهند و همپوشانی برقرار کنند. تاریخ مشترک و فرهنگ مشترک دو کشور نیز از عوامل همگرایی است. زبان اردو یک زبان نیمه فارسی است. علاوه بر این نیز هند پذیرفته است که همکاری های اقتصادی در چابهار را با مسایلی مانند موضوع کشمیر پیوند ندهد و پاکستان نیز همین موضوع را در مورد خط لوله گاز صلح ارزیابی می کند. اکنون پاکستان ناچار است نیازهای انرژی خود در جنوب و غرب پاکستان را از طریق ایران تامین کند و صنعت آن کشور به انرژی نیاز دارد. در همین راستا لوله های گاز ایران در مرز پاکستان قرار دارد.

مهمترین متغیرها و بسترهای همکاری پاکستان و ایران در تحولات یک سال گذشته منطقه در حوزه ها و  زمینه هایی مبارزه با تروریزم  و انرژی و حمل و نقل  و گردشگری و زیارت قرار داشته است.

در مورد مواضع و رویکرد های اقتصادی پاکستان در قبال تحریم های اقتصادی یک جانبه و چند جانبه غرب بر ضد ایران با توجه به مساله خط لوله صلح خرید گاز پاکستان از ایران باید گفت در دوره تحریم های هسته ای ایران انتظار داشت که همسایگان به این روند نپیوندند، اما واقعیت آن است که همسایگان بخصوص پاکستان تلاش زیادی کردند که بعضی معافیتها از تحریم های ایران را بگیرد، اما موفق نشد و مجبور بودند به روند تحریم بپیوندد.

آینده روابط همگرایانه پاکستان و ایران

هردو کشور به هم نیاز شدیدی دارند. ایران انرژی برای صادرات دارد و پاکستان نیاز مبرمی به انرژی دارد. ایران و پاکستان در بعضی زمینه ها مزایای نسبی برای یکدیگر دارند آینده روابط ایران و پاکستان همگرایانه است هر دو کشور اراده خود را بر این قرار داده اند که واگرایی ها را به همگرایی تبدیل کنند پاکستان امروزه یک کشور قوی است و نیازی به کمکهای آمریکا ندارد پس وابستگی آن به آمریکا کمتر شده و به موازات فشارهای آمریکا به بهانه تروریزم بر پاکستان این کشور بسمت روابط استراتژیک با چین و تا حد کمتری هم بسوی روسیه گام برداشته است. در این شرایط همکاری ها و روابط دو کشور ایران و پاکستان می تواند ظرفیت‌ها و بسترهایی برای اتحاد استراتژیک،‌ پایدار و همیشگی بین دو کشور در حوزه های امنیتی، سیاسی و استراتژیکی بوجود آورد. در واقع پاکستان اقتصاد ۲۵ ام جهان است بیش از  ۲۰۰ میلیون جمعیت دارد. یعنی بیشتر از تمام  جمعیت عرب کشورهای عربی جهان است. این کشور همچنین از نظر نظامی قدرت هشتم جهان است و می توان ظرفیت‌ها و بسترهایی برای اتحاد استراتژیک،‌ پایدار و همیشگی بین دو کشور بوجود آورد.

در بعد دیگری در مورد جایگاه ایران در آینده سیاست خارجی پاکستان و همچنین جایگاه پاکستان در سیاست خارجی ایران با دیدی خیلی خوشبینانه می توان گفت در آینده روابط گسترده تر و قوی تر خواهد بود و بسیاری از کدورتهای بین دو کشور قابل حل است. اکنون دو کشور هیچگونه اختلاف ارضی و مرزی ندارند و بحث تروریزم در مرزها  با توجه به وضعیت جغرافیایی؛ قومی و مرزی و خلا های امنیتی تا حدودی قابل درک است و پاکستان در حد توانایی و امکانات خود تلاش می کند و نباید بیش از حد از این کشور انتظار داشت.