مشکل نوشتاری در نسخه های کهن فارسی و نداشتن گ چ پ ژ

نگاهی به کهن ترین نسخه های خطی باقی مانده از شاهنامه فردوسی و ترجمه فارسی قرآن کریم و چند متن کهن فارسی

به مناسبت گرامیداشت روز فردوسی و زبان پارسی ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷دقیقا از چه زمانی حروف گ چ پ ژ   و از چه زمانی نوشتن اعداد( ۱-۲-۳ ) در  الفبای فارسی شکل گرفت ؟نگاهی به شاهنامه  نسخهٔ خطی فلورانس
کهن‌ترین دست‌نویس تاریخ‌دار شناخته‌شده از شاهنامه به دویست سال پس از سرایش این اثر و به تاریخ سه‌شنبه سی‌ام محرم سال ۶۱۴ ه‍.ق (۱۲۱۷ میلادی) بازمی‌گردد و در کتابخانهٔ ملی فلورانس نگه‌داری می‌شود. نام کاتب و محل کتابت روشن نیست. این نسخه در سال ۱۹۷۸ م به‌دست آنجلو پیه‌مونتزه، ایران‌شناس ایتالیایی، در طی فعالیت‌های پژوهشی و بایگانی کتاب‌های دست‌نویس زبان پارسی در کتابخانه‌های ایتالیا شناسایی شد. این نسخه دو جلد بوده که جلد دوم ازمیان رفته‌است. جلد موجود دربردارندهٔ نیمهٔ نخست شاهنامه تا پادشاهی کیخسرو است. آغاز این دست‌نویس افتادگی دارد و کتاب از میانهٔ پیشگفتار منثور آغاز می‌شود. این دست‌نویس بی‌نگاره است، اما دارای ۷۱۴ لوح تزیینی است  باوجود بی‌گزند نماندن از دستبردهای روزگار، روی‌هم‌رفته این دست‌نویس معتبرترین دست‌نویس موجود از شاهنامه تاکنون است. این نسخه به‌دست عزیزالله جوینی در سال ۱۳۷۵ تصحیح و توسط انتشارات دانشگاه تهران طی یک دورهٔ ۷ جلدی چاپ شده‌است.

کهن ترین نسخه خطی باقی مانده و شناخته شده از شاهنامه فردوسی

این نسخه فارسی ثابت می‌کند که تا سال ۱۲۱۷ میلادی هنوز در الفبای فارسی . گ چ پ ژ بکار نمی رفته است. در نوشتن شاهنامه اگر حروف گچپژ بکار نرود چه کاستی بزرگی است ؟ ناچار در آن گنج می‌شود کنج . پادشاه میشود باشا . گل می‌شود کل .گودرز و گیو = کودرز و کیو. گرگین = کرکین . چرم + جرم. پارس = بارس. گستهم = کستهم. هوشنگ = هوشنج. گناباد=کنابد . جایگه = جایکه . سپاه = سبه .گرز = کرز. گفتار = کفتار . منوچهر = منوجهر . پیل = بیل . چنانکه – جنانکه – آگهی = اکهی -پنداشت = بنذاشت . پلنگ =بلنک. چراغ = جراغ – پشن – بشن –  شادان= شاذان- و …و …البته در این نسخه ژ وجود دارد.در ترجمه فارسی قران قدس هم  دقت کردم نگارش دقیقا همین طور است یعنی  گ چ پ اصلا وجود ندارد ولی ژ   وجود دارد.

الفبا تا زمان ظهور چاپهای سنگی و سربی از مشکلات و نقصانهای متعددی رنج می‌برد خط کنونی فارسی از خط کوفی گرفته شده که فاقد اعراب و نشانه بوده است. الفبای کوفی خود از خط حیره گرفته شده که نوعی خط تکاملی از الفبای پهلوی بوده است. خط کوفی را تقریبا بصورت شکلی و تصویری حفظ می‌کردند چون نمی‌توانست صدا های را کامل ارائه کند.

 اما نکته عجیب اینکه در تمام نسخه خطی شاهنامه فلورانس اکثر {د}  را {ذ } نوشته است . نقطه روی {د }  عجیب است البته بعضی موارد لهجه خراسانی د را ذ تلفظ می‌کند مانند گنبذ. بجای گنبد. یا بدو گفتم می‌شود بزو گفتم . اما سایر موارد که خیلی زیاد هم هست کمی عجیب است. مثل – خوذ – بیامذ – از خواب بیذار شد – ماذر – پذر – و … و ..  بعضی دیکته‌ها نیز غلط است مثلا گودرز را در بسیاری جاها کوذر نوشته . البته تصحیح کنندگان بعدی نقطه‌های اضافی را حذف کرده اند ولی متاسفانه نا آگاهانه بعضی نقطه اصلی را به اشتباه حذف شده . در آینده بیشتر توضیح خواهم داد
علت اصلی تغییر نام های جغرافیایی و یا ثبت اشتباه نام ها و مکانها؛ مشکلات و نقصان در کتابت بوده است البته انتقال شفاهی هم باعث تغییر در تلفظ نام ها و کلمات بوده اما بزرگترین عامل؛ نقص کتابت بوده است. و از آن مهتر اصل مقدس تعریب که در دوره ای واژگان را تعریب(عربی سازی) می‌کردند.. الفبا تا زمان ظهور چاپهای سنگی و سربی از مشکلات و نقصانهای متعددی رنج می‌برد خط فارسی از خط کوفی گرفته شده که فاقد اعراب و نشانه بوده است. الفبای کوفی خود از خط حیره گرفته شده که نوعی خط تکاملی از خط پهلوی بوده است. خط کوفی را بصورت شکلی حفظ می‌کردند چون نمی‌توانست صدا های را کامل ارائه کند.

جنگ دوازده رخ در این نسخه یازده رخ نوشته شده ولی تمام اشعار مانند نسخه مسکو است. ز زیبد زمین تا کنابد سباه در و دشت از ایشان کبوذ و سیاه. در نسخه‌های بعدی نقطه زمین حذف شده و بعد آنرا به غلط همی خوانده و نوشته اند  ز زیبد همی تا گنابد سپاه در حالیکه درست تر همان زمین هست.
۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ سه  سال پیاپی مردمی ترین جشنواره فردوسی در محل جنگ ۱۲ رخ در زیبد گناباد برگزار شد چند تصویر متعلق به آن مراسم باشکوه تاریخی است فقط دوازده رخ در گناباد نبوده بلکه  دو رویداد دیگر شاهنامه ای نیز در گناباد بوده است و جنگ فرود . کلات و چرمه هم  همین کلات گناباد است زیرا کلات نادر نامی جدید است و تاریخی قدیمی نیست.

دقیقا از چه زمانی حروف گ چ پ ژ   و از چه زمانی نوشتن اعداد( ۱-۲-۳ ) در  الفبای فارسی شکل گرفت ؟

 تا کنون جواب دقیقی بدست  نیامده گمان می‌شد از ۵۰۰ سال قبل شیوه نوشتار خط فارسی به همین سبک و روش فعلی بوده ولی بنظر می رسد تا قبل از چاپ سنگی اگر چه نوشتن گچ پ ژ  رایج شده بود اما در بیشتر  مکاتبات حتی تا دو قرن قبل همچنان کاربرد گچ پ ژ بعضا دیده نمی‌شود. کاربرد نوشتن  اعداد۱٫۲٫۳٫۴٫۵٫۶٫۷٫۸٫۹  در نگارش فارسی نباید پیشینه ای بیشتر از ۴۰۰ سال داشته باشد من در زبان عربی و فارسی متونی کهن تر از ۴۰۰ سال ندیدم که اعداد در آن به عدد نوشته شده باشد همه جا برای نوشتن اعداد از حروف استفاده شده مثل سنه دو هزار و سی و پنج   البته ژ از حروف فارسی است که خیلی زودتر از گ و پ و چ  رایج شده است بطوریکه ژ در نسخه‌های ۷۰۰ تا ۸۰۰ سال قبل هم دیده شده است اما گ چ پ حتی تا قرن قبل عده ای از بکار بردن آن خودداری کرده اند .   از جمله در این نسخه در کتیبه  بالا   826 قمری ۱۴۲۲ میلادی سحرگاه را سحرکاه  و در  سنگ نوشته دوم نیز به سال ۱۲۹۴ قمری یعنی  143  سال قبل   گ   بکار نرفته است در سنگ نوشته‌های هند نیز همین مشکل وجود دارد حتی تا قرن ۱۸ و میانه دوره استعمار انگلیس.  در برگ نوشته بالا که از ‏کهن‌ترین نسخه‌ی خطی پارسی یافت‌شده در ترکیه  است با  قدمت: ۹۰۴ سال  نیز گ چ پژ وجود ندارد. قبلا نسخه مسالک و ممالک استخری و ترجمه فارسی قران موسوم به قدس (نسخه آستانقدس مشهد) و شاهنامه خطی کتابخانه فلورانس ۱۲۱۷ میلادی و تاریخ بلعمی ۷۲۵ق را نیز بررسی کردیم فاقد گ چ پ ژ بودند و  حرف” د ” را  ذ  نوشته بودند نسخه‌  خطی  از کتاب هدایه المتعلمین فی الطب (پزشکی،  «ابوبکر اخوینی بخاری که  ۱۱۱۶ م   رونویسی و به ضیاالدین غازی، امیر سلجوقی تقدیم شده نیز همان مشکل را دارد بنا بر این  بسیاری از کتیبه‌های فارسی شبه قاره هند و افغانستان و آسیای میانه و ترکیه نیز  تا دو قرن قبل گ چ پ ژ ندارند.

متن کتاب طب(تب) : سپاس مر ایزد را که آفریدگار زمین و آسمان است و آفریدگار هرچه اندرین دو میان است از معدنی و نباتی و حیوانی بیافرید این چهار گونه خلق را با غنی آسمانی چون افلاک و ستارگان جنبنده و ناجنبنده و آتش و هوا و آب و خاک بیافرید این چیزها را نه از چیز فتبا رک الله احسن الخالقین و باز سبب گردانید این چیزها را مزید آوردن اجسام معدنی و نباتی و حیوانی را به غذا یافتن و استمداد یک از دیگر به قدرت و حکمت خویش و فتبارک الله رب العالمین و از جمله حیوانات آدمی را برگزید و شایسته گردانید

مر خدمت خویش را و آراسته کرد و جان آدمی را به خرد روشن و از میان آدمیان پیغامبران را آفرید و گرامی‌گردانید شان به وحی که به ایشان فرستاد تا خلق را آگاه کنند از هستی و با کمالی وی و کمال و قدرت وی و بیاموز انید ایمان آوردن به وی و به پیامبر.

http://t.me/DrMAjam  برگرفته از تلگرام

 از آنجا که کتابهای  خطی بیشماری بدون  گ چ پژ  بوده و  تمام  د  را بصورت ذ  نوشته است بنظر می رسد در تمام نسخه‌هایی که چنین اند نقطه روی  “د ” تزئینی و اضافی باشد و نه اینکه در آن زمان  د   را  “ذ  ” تلفظ کرده باشند حتی ناخذا نیز همان زمان ناخدا تلفظ میشده و نه ناخذا. این را می‌توان در شعر فردوسی در واژگانی مانند خذا – بیذار شد- ذرگذر . ذانا – ذانم – ذیو – کوذرز (گودرز) زیبذ ترا …   اثبات کرد  در اکثر متون قدیم زیبد ترا… نوشته زیبذ ترا در حالیکه زیبذ از نظر تلفظ بسیار سخت است و با زبان فارسی سازگاری ندارد.

 ‏نسخه‌ای خطی از کتاب تاریخ بلعمی نگارش ۷۲۵ هجری قمری/ ۶۹۵ سال توسط غالب اصفهانی که اکنون در ترکیه است نیز همان مشکل نگارشی را دارد. این نسخه خطی به غازان خان، سلطان ایلخانی تقدیم شده و وی را مفخر و نظام ایران دانسته است. و به  شماره‌ی ۴۲۸۱/  در کتابخانه‌ی فاتح شهر استانبول بایگانی شده است . تذهیب دو برگ آغازین کتاب مزین به دو بیت از شاهنامه‌ی فردوسی بزرگ است:

‏به نام خداوند جان و خرد

کزین برتر اندیشه برنگذرد

خداوند نام و خداوند جای

خداوند روزی ده رهنمای

یک نکته ادبی :

هلیم(خوراک پختنی) واژه فارسی است در واژه فارسی بهتر است حرف عربی بکار نرود( ض ظ ط ح ذ   ق ) حروف حلقی و کامی و تلفظ آنها عربی است و ما این حروف را نمی‌توانیم تلفظ کنیم  مثلا هیچ ایرانی بطور طبیعی نمی‌تواند ض را در رمضان تلفظ کند و در واقع ما ایرانی‌ها می‌گوییم رمزان و اصلا نمی‌توانیم  نوک زبانی مثل عربها بگوییم رمضان ( بین د .  ز)  رمدان .  حلیم هم نمی‌توانیم بگوییم و انچه ما می‌گوییم هلیم است نه ح از ته  ته حلق  ح..حح  لیم. فرهنگستان باید حتما این قاعده را رعایت کند. و تمام واژگان فارسی که در آنها صدای ز وجود دارد باید ز نوشته شوند و (نه ذ عربی) مانندگذاردن  باید با ز  نوشته شوند زیرا  ز فارسی است و ذ عربی ته حلقی . مثلا نباید بگوییم ریش گرو گذاشت . باید نوشت گرو گزاشت. به تلفظ  هـ در هلو و حلیم دقت کنید. هلو فارسی است و حلیم به معنی حلم و ثبر عربی است.حتی طب معنای پزشکی  فارسی است و باید تب نوشته شود ولی چون ممکن است تب خوانده شود این مورد را می‌توان به همان شکل معرب طب نوشت.

در نیشابور و بعضی مناطق که از  ح  –  ته حلق ادا می‌شود احتمالا تحت تاثیر تلفظ شرعی  در قرون اخیر قرار گرفته است یعنی ذاتی نیست عرضی  و وارداتی است.  باغ درست است همانطور که مرغ و غم  درست است.  این غ در فارسی هست . اما  ق  قل عربی است  قرائت  و اقرا .قولو  ق حلقی و غلیظ تلفظ می‌شود در حالیکه در زبان فارسی واژگان حلقی و نوک زبانی نداریم .  غ البته از تغییر شکل گ در دوران انتقالی زبان‌های کهن به فارسی میانه و زبان پهلوی بوجود آمده است بسیاری از غ ها در فارسی در اصل گ بوده اند.

زبان فارسی شاخه ایرانیک  یا ایندو اروپ است ق ته حلقی ندارد . اما غ ملایم دارد غ در فرانسه هم خیلی غلیظ ته حلقی نیست  زبان فارسی از لحاظ تلفظ ملایم و شبیه انگلیسی و ایتالیایی و هندی است . البته در طول هزار سال گذشته تغییرات آوایی هم در فارسی بوجود آمده از جمله همین تلفظ غلیظ ق و ح در بعضی مناطق ایران است که متاثر از  عربی و ترکی است. برگرفته از مجله دریای پارس .

به نقل از مجله آنلاین دریای پارس parssea.org  .دکترمحمد عجم مراسم گرامیداشت روز فردوسی و زبان فارسی در محل رزم دوازده رخ زیبد گناباد ۱۳۹۷  

امتیاز شما

• Jan. 12, 2016
• • hat’s in a name?

History, politics and pride.

By Karen Zraick

Tensions between Iran and Saudi Arabia have been escalating on many fronts — over wars in Syria and Yemen, the Saudis’ execution of a dissident Shiite cleric and the Iran nuclear deal. The dispute runs so deep that the regional rivals — one a Shiite theocracy, the other a Sunni monarchy — even clash over the name of the body of water that separates them.

Is it the Persian Gulf? Or the Arabian Gulf?

This may be among the most minor of the disputes, but it speaks to the level of hostility and competition between the two, and is taken quite seriously by many with an interest in the region — including the United States Navy, which, for fear of alienating its regional allies, uses the term Arabian Gulf.

Why does it matter? In a world where these two adversaries are trying to outmaneuver each other to be the regional superpower, a name can be powerful.

ADVERTISEMENTContinue reading the main story

Persian Gulf has been used throughout history, in maps, documents and diplomacy, from the ancient Persians, whose empire dominated the region, to the Greeks and the British.

The push to call it the Arabian Gulf gathered steam during the Pan-Arab nationalist movement of the late 1950s, propelled by President Gamal Abdel Nasser of Egypt, the historian Lawrence G. Potter wrote in the “The Persian Gulf in History.” In the 1960s, Arab countries made Arabian Gulf compulsory, and the Gulf Cooperation Council uses it.

• Thanks for reading The Times.

Subscribe to The Times

The United Nations uses Persian Gulf. A 2006 paper by a United Nations working group found unanimity in historical documents on the term, which it said was coined by the Persian king Darioush in the fifth century B.C.

As far as the United States government is concerned, the body of water is the Persian Gulf, per the Board on Geographic Names. Yet the Navy has used Arabian Gulf for at least 25 years, since the 1991 Persian Gulf War, said Cmdr. Kevin Stephens, a spokesman for the United States Fifth Fleet, whose headquarters are in Bahrain.

“It is commonly understood to be a friendly gesture of solidarity and support for our host nation of Bahrain and our other Gulf Cooperation Council partners in the region to use the term they prefer,” Commander Stephens wrote in an email.

Iran insists that it be called the Persian Gulf, and has banned publications that fail to use that name. Yet this riles Arab nations, which have succeeded in pushing various parties to use their preferred term — Arabian Gulf.

ADVERTISEMENTContinue reading the main story

Analysts say the name can be a source of friction even in diplomatic encounters.

“It’s deeply emotional; it’s not simply semantic,” said Frederic Wehrey, an expert on gulf politics at the Carnegie Endowment for International Peace.

Mr. Wehrey recalled meetings that degenerated into shouting matches over the name. At the heart of the matter, he said, was “a geostrategic dispute about ownership of the gulf.”

Kenneth M. Pollack, a fellow at the Brookings Institution who served as the Persian Gulf affairs director at the National Security Council, said that the terms used by American officials had become more nuanced, and that more officials now say Arabian Gulf or simply “the gulf.”

The terminology shifted along with geopolitics, he said. While the close American-Saudi relationship dates to World War II, ties deepened between the United States and other Gulf Arab states after the 1979 Islamic Revolution in Iran, and even more so with the 1991 war in Iraq.

The National Geographic Society found itself in the middle of the argument when it published an atlas adding the term Arabian Gulf in parentheses below the term Persian Gulf in 2004. After protests, National Geographic added an explanatory note to later editions.

Alireza Nader, an analyst at the RAND Corporation, said the body of water’s name resonated deeply with Iranians in the country and abroad.

ADVERTISEMENTContinue reading the main story

“It’s almost as if Iranians feel that their history as a civilization is being challenged,” he said. “That’s why it has such an emotional reaction.”

The Associated Press stylebook uses the term Persian Gulf. The New York Times stylebook does not have an entry on it, but the organization generally uses Persian Gulf.

Google Maps shows both terms, with Arabian Gulf in parentheses. But Google will show either Arabian or Persian Gulf to local users, depending on geolocation and language settings.A version of this article appears in print on Jan. 13, 2016, Section A, Page 8 of the New York edition with the headline: Persian (or Arabian) Gulf Is an Object of Regional Rivalries

Документы о названии Персидского залива

Книга «Документы о названии Персидского залива, древнее и вечное наследие» доктора Мохаммада Аджама, бывшего профессора университета, написанная под рецензией профессоров: Пируза Моджтахедзаде и Мохаммада Хасана Ганджи, была опубликована в ۲۰۰۹ году в ۳۰۰۰ томах.

Фактически эта книга является вторым томом книги «Персидский залив – более древнее имя, чем письменная история и культурное наследие», которая была опубликована и бесплатно распространена в сентябре ۲۰۰۴ года журналом «Госташеш Санаат» при Организации промышленного развития и реконструкции Ирана.

Книга «Документы о названии Персидского залива, древнее и вечное наследие» в большой степени основана на библиотечных исследованиях и обзоре книг, источников и документов в арабских странах, основанная часть книги была опубликована в прямом эфире, в газете «Хамшахри» и журнале «Пайоме Дарья» в ۲۰۰۲ и ۲۰۰۴ годах. По этой причине материалы книги неоднократно переиздавались в персоязычных журналах и средствах массовой информации, а также некоторые материалы книги были переведены на различные языки. Профессор Моджтахедзаде назвал эту книгу произведением, которое останется навсегда, и одной из тех книг, которые, оказав быстрое влияние на культурное наследие, цивилизацию, географию и геополитику Персидского залива, были уникальны в последнее десятилетие с точки зрения уровня внимания персоязычных средств массовой информации; подходящее место и время – настойчивость, серьезность, оплата расходов и инновации при анализе арабских архивных документальных материалов автором, а также важность вопроса и интерес иранской молодежи к культурному наследию и цивилизации были факторами внимания персидских СМИ к

содержанию и документам этой книги.

Награды книги

Кандидат на звание «Книга Сезона» и Кандидат на звание «Лучшая Книга» первого соревнования под названием Полвека книгам о Персидском Заливе (۲۰۱۱) получил полноценную золотую монету.

Книга получила благодарственные письма от научных, академических и политических деятелей, в том числе Акбара Хашеми Рафсанджани, министров иностранных дел Али Акбара Салехи и Мохаммада Джавада Зарифа, а также ректоров нескольких университетов, в том числе Тегеранского университета и Университета искусств. На ۱۱-м Национальном фестивале лучших иранских исследователей в ۲۰۱۰ году книга получила от Вице-президента Ирана награду – золотую монету полного достоинства. Многие документы и карты, прилагаемые к этому исследованию, вместо бумажной печати были предоставлены в распоряжение заинтересованных лиц в виртуальном режиме. Документальный фильм «Персидский залив» был снят в ۲۰۰۹ году режиссером Арадом Атарпуром для Первого телевизионного канала, в основу этого фильма были положены документы этой книги. Этот фильм транслируется каждый год в Национальный день Персидского залива на телеканале «Иран-۱» и «Press TV». Эта книга была опубликована в Интернете в ۲۰۰۱ году без имени автора. Предложения, включая регистрацию Национального дня Персидского залива, были встречены иранскими блогерами. Затем книга была опубликована в ۲۰۰۴ году с несколькими цветными документами, а более новая

версия вышла в свет в ۲۰۰۹ году в ۳۰۰۰ экземплярах

.

Содержание этой книги неоднократно публиковалось в персидских СМИ, включая журналы и газеты, такие как «Паям Дарья» и «Хамшахри». Краткое содержание книги было опубликовано в ۲۰۰۶ году на сайте ООН Комитетом по унификации географических названий под названием «Взгляд на исторический, географический и юридический статус Персидского залива». Важная ссылка на иностранных языках доступна на веб-сайте ООН по следующему адресу:

кроме того, семьдесят пять страниц из книги Джавада Норузи по Персидскому заливу являются копией онлайн-версии книги «Документы о названии Персидского залива», которая была

переведена на ۱۰ языков.

Основное содержание книги

Помимо введения и вступления, книга состоит из ۶ глав:

Часть первая: география, древнейшая прикладная наука

Часть ۵٫ Название и причина именования Персидского залива, страницы с ۱۸ по ۲۲

Некоторые из известных географов выразили свои взгляды на причину названия этого моря. Например, книга сэра Арнольда Уилсона была опубликована в ۱۹۲۸ году под названием «Персидский залив». Критикуя историческую и географическую историю Персидского залива и пояснения западных писателей, он также заявил о своих наблюдениях и написал «Никакой водный путь, как в прошлом, так и сейчас не представлял большей важности для геологов, археологов, историков, географов, торговцев, политиков, туристов и ученых, чем Персидский залив. Этот водный путь имеет персидскую и иранскую идентичность тысячу лет до нашей эры до настоящего времени». C. Эдмунд Босворт ссылается на ۲۰ греческих и европейских историков и путешественников, начиная от греческого полководца Ниаркуса (۳۲۵-۲۲۴ гг. До н.э.) и кончая Придексом (۱۸۷۶ г.), для описания Персидского залива и причины его наименования. Историки исламского периода обычно приводят в своих книгах следующие фразы относительно названия Персидского залива: Ибн Хавкль, Ибн Факих и Истахри: «Это море, которое продолжается от Синда и Кермана до Фарса и заканчивается в Джанаве, Мехрубане, Сирафе и Эбадане (Абадане), называется Фарсом во всех странах, потому что персидская страна более процветающая и развитая, чем любая другая страна, и ее цари контролируют все дальние и ближние берега моря. В прошлом цари Персии были могущественнее и сильнее, и в наши дни люди персоязычные народы управляют всеми берегами этого моря».

Согласно странице ۵۲ книги, Персидский залив и его эквиваленты постоянно использовались на всех языках с начала ۴۰۰ г. до н.э., особенно в арабском языке до ۱۹۵۸ года. Почти на всех официальных и государственных картах, напечатанных до ۱۹۶۰ года и в большинстве международных, региональных и международных договоров, официальных документах и современных карт эта водная зона представлена в различных языках с названием «Персидский залив» и его эквивалентах.

Заголовки второй главы:

# Персидский залив с течением времени

# Мифы о Персидском заливе

# Документы и исторические основы оригинальности названия Персидского залива

# Парсийский период

# Исламская эра

# Монгольский период

#Колониальный период

# Период господства португальцев над Персидским заливом до завоевания Ормуза

# Период голландского присутствия

# Период британского и персидского господства в источниках британского колониального периода и английских и иранских писателей о путешествиях и англо-иранских войнах и документы британского представителя, живущего в Персидском заливе

# Персидский залив в истоках португальского колониального периода в Персидском заливе и ирано-португальских войнах

# Документы и исторические основы оригинальности названия Персидского залива

# Документы и правовые основы оригинальности названия Персидского залива

# Название Персидского залива в региональных и международных соглашениях и договорах Страницы с ۸۲ по ۹۲

# Название Персидского залива в арабских контрактах

# Персидский залив и международное право, Иранская правовая защита Персидского залива, с. ۹۲-۹۸

# Персидский залив и международное право морей

# Одобрения ООН и других международных организаций

# Официальные правительственные карты

# Признание истины известными арабскими интеллектуалами и писателями

# Атласы, карты и исторические документы Название Персидского залива и его важных островов

# Персидский залив в туристических и туристических книгах

В около ۳۰۰ исторических, географических и Коранических комментариях имелось название «Персидский залив»

Другие разделы этой главы книги:

* Сторонники переименования Персидского залива

* Причины для поклонников имени Персидского залива

* Признания арабских СМИ и интеллигенции

* Наша ответственность, предложения и решения

В конце книги опубликован ряд западных и арабских документов и карт, а также соглашения арабских стран и подписи арабских лидеров с названием «Персидский залив». Некоторые из этих карт были опубликованы в вебблоге автора с ۲۰۰۲ по ۲۰۰۷ год, а также на веб-сайте Центра изучения Персидского залива под управлением автора и стали доступными для общественности.

“خلیج فارس قدمتی به اندازه تاریخ سرزمین ایران دارد .نام  فارس بر این پهنه دریایی تاکیدی بر هویت تاریخ منطقه است” .

“سید عباس صالحی “وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی، درپیامی به مناسبت ۱۰ اردیبهشت /۲۹ اوریل / ” روز ملی خلیج فارس” ؛ این روز تاریخی را فرصتی  برای گرامیداشت هزاران سال فرهنگ، تمدن و هنر ایرانیان دانست .

ایرانیان پیش از آنکه دیگر اقوام به کرانه‌های این دریا وارد شوند هزاره‌­های پی در پی ساکن این کرانه ­ها بوده و تمدن دیرپایی را در کرانه ­های خلیج فارس پی‌ریزی کرده ­اند که دیگر اقوام و ملل را به خود جذب کرده است.

به گواهی مورخان، خلیج‌فارس خاستگاه تمدن بشری است. مدنیتی که همه جهانیان مدیون آن هستند. همه گروه­‌های قومی و زبانی در جای جای ایران اسلامی پاسدار این میراث ارزشمند بوده و نام خلیج‌فارس برای تک‌تک ایرانیان یادآور شکوه، بزرگی و تاریخ زرین فرهنگ و تمدن ایرانی در جهان است.

«محمد عجم» نویسنده و پژوهشگر برجسته حوزه خلیج فارس و غرب آسیا و از بنیانگذاران و فعالان مرکز مطالعات خلیج فارس درباره اهمیت منطقه خلیج فارس و تاثیر این آبراه بر عرصه های گوناگون می نویسد :   “حساسیت خلیج فارس با توجه به ابعاد اقتصادی، سیاسی، ‏تجاری و ارتباطی در پهنه گیتی بسیار حائز اهمیت است. ‏‏ در اسنادی که به زبان عربی وجود دارد نیز واژه “خلیج الفارسی “آمده است و ۱۱ سند معتبر در سازمان ملل نیز وجود دارد که در این اسناد نام خلیج فارس تصریح  شده است.”

دبیرخانه سازمان ملل متحد نیز در بیانیه هایی تصریح کرده است که بنابر اسناد و اطلس ها و نقشه‌های جغرافیایی، این منطقه آبی؛  خلیج فارس نامیده می‌شود.از جمله این اسناد  بیانیه ای است   که در آگوست ۱۹۸۴ به ثبت رسید  . نقشه جهان از أناکسیماندر (Anaximander)، جغرافی دان یونانی ؛نقشه جهان هکاتئوس (Hecataeus) از سرشناس‌ترین جغرافی دانان یونانی ونقشه جهان بطلمیوس(Claudius Ptolemy) منجم و جغرافی دان مشهور؛ بخشی از این اسناد تاریخی هستند .

خلیج فارس در عین حال بخاطر  ارزش های جغرافیایی و تمدنی اش عرصه رقابت و کشمکش‌های قدرت های استعمارگر و متجاوز  نیز بوده است.از جمله دوران  حضور بیگانگان در خلیج فارس، سلطه ۱۵۰ ساله پرتغالی ها بر این آبراهه و تنگه هرمز است که سی ام آوریل ۱۶۲۱ میلادی  پایان یافت.

“آلبوکِرْک “(Albuquerque)،دریانورد مشهور پرتغالی اعتقاد داشت هر کشوری با در اختیار گرفتن سه نقطه مالاگا، عدن و هرمز می تواند بر تجارت دنیا حکومت کند. این تفکر باعث شد تا پرتغالی ها پس از مدتی  جزایرقشم، هرمز و گمبرون (بندرعباس فعلی) را به چنگ آورند.

نامگذاری روزی به نام روز ملی خلیج فارس ، در واقع  باز خوانی عظمت و اصالت  تاریخ   منطقه است . بویژه انکه این نامگذاری مصادف با سالروز اخراج متجاوزان پرتغالی از خلیج فارس است. استعمار گران بریتانیایی نیزدر مقطعی از تاریخ خلیج فارس ؛ چشم طمع به این منطقه داشتند اما آنها نیزسرانجام مجبور به خروج ازمنطقه شدند . انگلیسی ها  چهار بار به بوشهر حمله کردند و هر بار علما حکم به دفاع دادند و سردارانی چون رئیسعلی دلواری، احمدخان تنگستانی حماسه آفریدند و استعمار پیر را شکست دادند .تاریخ منطقه نشان داده است که بیگانگان هرگز جایی در خلیج فارس برای  سلطه جویی نخواهند داشت . این قاعده تاریخی امروز در مورد امریکا نیزمصداق دارد.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در توییتی با تاکید بر اینکه نیروی دریایی آمریکا نمی تواند راهش را در آبهای ایران پیدا کند؛نوشت : “خلیج فارس ۲۰۰۰ سال پیش از آنکه ایالات متحده بوجود بیاید، به همین نام بوده است .آنان احتمالا اسم خلیج فارس را نمی دانند و یا اینکه نمی دانند ۷ هزار مایل دورتر از خانه خود، اطراف ایران چه می کنند.” https://parstoday.com/tajiki/news/iran-i53515

کافیست نگاهی به  گذشته کرد وآنگاه خواهیم دید خلیج فارس میراثی ارزشمند و برخوردار از هویت روشن تاریخی استواگر هزار بار نام های دیگری بر آن نهند؛خلیج فارس همچنان و تا ابد همیشه فارس است .

• 

….

نخستین بار که ژاپنی ها برای یک سفر رسمی به ایران آمدند، سوار بر کشتی جنگی بودند.

تابستان ۱۲۵۹ شمسی، ۱۸۸۰ میلادی بود. یک روز صبح اهالی بوشهر با خبر پهلو گرفتن یک کشتی جنگی با پرچمی ناشناخته از خواب بیدار شدند.

دولت ژاپن ناوچه هی ئی را به خلیج فارس فرستاده بود.

ماموریت این ناوچه رساندن یوشیدا ماساهارو، نماینده دولت ژاپن و هیات همراهش به ایران بود.

ناصرالدین شاه در دومین سفرش به اروپا در ۱۲۵۷ شمسی، ۱۸۷۸ میلادی، در سن پترزبورگ روسیه با تاکیاکی انوموتو، وزیر مختار ژاپن دیدار کرد تا درخواستش برای برقراری روابط دو جانبه را مطرح کند.

ناصرالدین شاه ژاپن را می شناخت و در پی گسترش روابط دیپلماتیک با کشورهای مختلف بود تا شاید بتواند از نفوذ سیاسی و اقتصادی روسیه و بریتانیا در ایران بکاهد.

در آن زمان نخبگان ژاپن بر این باور بودند که کشورهای اسلامی از غافله پیشرفت در علم و فناوری عقب مانده اند و متاع چندانی برای کمک به پیشرفت و ترقی کشورشان ندارند.

اما گزارش وزیر مختار ژاپن از دیدارش با شاه ایران، دولت این کشور را به بررسی روابط تجاری با ایران علاقمند کرد.

سفر پرخطر

وزارت امور خارجه ژاپن در آوریل ۱۸۸۰ به یوشیدا ماساهارو که دیپلماتی جوان و تحصیل کرده بود، ماموریت داد به ایران وعثمانی سفر کند و راه های برقراری رابطه بازرگانی با این دو کشور اسلامی را بررسی کند.

سروان نوبویوشی فوروکاوا از ستاد ارتش ژاپن و پنج بازرگان آقای یوشیدا را در این ماموریت همراهی می کردند.

دولت ژاپن برای نمایش قدرت، هیات اعزامی را با ناوچه هی ئی روانه خلیج فارس کرد.

ناوچه هی ئی که در بریتانیا ساخته شده بود، علاوه بر سه بادبان، به موتور بخار مجهز بود و ۹ توپ حمل می کرد.

این کشتی سریع السیر فاصله ژاپن تا ایران را در ۴۵ روز طی کرد.

سفر زمینی از بندر بوشهر به تهران هم تقریبا همین حدود طول کشید اما سختی راه طوری بود که قابل مقایسه با عبور از آب های پر تلاطم اقیانوس نبود.

به نوشته یوشیدا ماساهارو جاده های ایران ناهموار و خراب بودند، راهزنان بر جاده ها تسلط داشتند، از امنیت خبری نبود و کاروان سراها وضعیت مناسبی نداشتند.

یوشیدا ماساهارو و همراهانش سر راه تهران از شیراز و اصفهان هم دیدن کردند.

یوشیدا یک هندی آشنا به زبان فارسی را به عنوان مترجم استخدام کرده بود تا به او در برقرار کردن ارتباط با مردم ایران کمک کند.

پادشاه کنجکاو

ناصرالدین شاه هیات دیپلماتیک ژاپن را در ششم مهر ۱۲۵۹، بیست و هفتم سپتامبر ۱۸۸۰ به حضور پذیرفت.

او در این دیدار از امپراتور ژاپن به عنوان برادر عزیز خود نام برد و خواهان برقراری روابط دوستانه میان دو کشور شد.

ناصرالدین شاه در بخشی از سخنانش گفت:‌ “اگر چه ممالک ژاپن با ممالک ما بعد مسافت دارد ولی نظر به این که این دو دولت در قطعه آسیا واقع بوده و هر دو از دول مشرقیه می باشند، قلب ما با قلب اعلی حضرت امپرتور ژاپن متحد می باشد.”

نسخه رسمی سخنان پادشاه قاجار در این دیدار که به دو زبان فارسی و انگلیسی تقدیم هیات ژاپنی شد،‌ در آرشیو اسناد وزارت خارجه این کشور نگهداری می شود.

ناصرالدین شاه از این که ماموریت آقای یوشیدا به برقراری روابط تجاری محدود شده، تعجب کرد ولی این موضوع توجه او را به ژاپنی ها کمرنگ نکرد.

ناصرالدین شاه سوال های زیادی از وضع ژاپن داشت و می خواست با تلاش های امپراتور میجی برای ترقی و پیشرفت صنعتی و علمی این کشور آشنا شود.

میجی در ۱۲۴۷ شمسی، ۱۸۶۸ میلادی، یعنی بیست سال پس از آغاز سلطنت ناصرالدین شاه بر تخت شاهی نشسته بود و همانند او سلطنتی طولانی داشت.

در دوره ۴۵ ساله امپراتوری میجی، انزوای چند صد ساله ژاپن پایان یافت، مردم این کشور با علوم و فنون غربی آشنا شدند و ژاپن صاحب ارتشی نوین و قدرتمند شد.

میجی همچنین نمایندگانی را به اروپا و آمریکا فرستاد و پس از مطالعات طولانی درباره نظام سیاسی این کشورها، دستور تاسیس مجلس و تدوین قانون اساسی را صادر کرد.

ناصرالدین شاه به این تحولات علاقه نشان می داد و سوال های زیادی درباره نظام سیاسی ژاپن داشت.

او همچنین می خواست با وضعیت جاده ها و راه آهن در ژاپن و نحوه سربازگیری در این کشور آشنا شود.

البته شاه ایران تنها به سوال کردن اکتفا نکرد و در میان سوال هایش با اشاره به موقعیت جغرافیایی تنگه مالاگا، هنگ کنگ و ماکائو نشان داد با خاوردور آشناست.

اسناد وزارت خارجه ژاپن نشان می دهد دیدار ناصرالدین شاه با نمایندگان ژاپن بیشتر از حد انتظار طول کشید.

ژاپنی ها در تهران با میرزا سعید خان موتمن الملک انصاری، وزیر امور خارجه و چند مقام دیگر هم دیدار کردند.

موتمن الملک در دیدار با آقای یوشیدا، بدون این که بداند ژاپن کجاست از مهمان نوازی امپراتور این کشور از ناصرالدین شاه در جریان سفر پادشاه قاجار به اروپا تشکر کرد.

پس از ترجمه سخنان جناب وزیر، یوشیدا ماساهارو به او توضیح داد که کشور ژاپن از چند جزیره در شرق آسیا تشکیل شده و پادشاه ایران به آن سفر نکرده است.

سفر بی فرجام

یوشیدا ماساهارو شش ماه در ایران اقامت داشت و حضور طولانی در تهران به او امکان داد با آداب و رسوم مردم و جزییات زندگی آنها آشنا شود.

او همچنین درباره اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران مطالعه کرد.

یوشیدا پس از بازگشت از ایران، سفرنامه ای نوشت که در آن با نگاهی تیزبینانه اوضاع این کشور را توصیف کرده است.

سفرنامه یوشیدا ماساهارو به طور مفصل بی توجهی حکومت به عمران و رفاه رعیت، دریافت مالیات های کلان و ظالمانه، ناامنی و خرابی جاده ها، کمبود آب سالم و بی نظمی و ضعف قشون را توصیف کرده است.

به نوشته آقای ماساهارو خرابی و ناامنی جاده ها تجارت با ایران را مشکل و پرخطر کرده است.

فساد دولتمردان از دیگر موضوع های مورد اشاره در این کتاب است.

به عنوان مثال یوشیدا از اهدای یک اسب زیبا و چابک از سوی فرهاد میرزا حاکم شیراز خبر داده و نوشته پس از چند روز وقتی قصد ترک این شهر را داشته، کارگزار حاکم یک اسب سالخورده و ضعیف را به جای اسب اهدایی تحویل او داده و انعام کلانی هم طلب کرده است.

سفرنامه آقای یوشیدا تنها شرح خرابی و تباهی نیست و جنبه های مثبتی هم دارد. از جمله این که به مهمان نوازی ایرانی ها، شکوه اصفهان و زیبایی کاخ شاه هم اشاره شده است.

سروان نوبویوشی فوروکاوا نیز که آقای یوشیدا را همراهی می کرد، گزارش مشابهی را از وضع ایران دوران ناصری منتشر کرده است.

فترت دیپلماتیک

یوشیدا ماساهارو پس از امضای یک توافقنامه تجاری با دربار قاجار راهی استانبول شد.

اما تجربه سفر یوشیدا اشتهای ژاپنی ها را برای برقراری رابطه با ایران تحریک نکرد.

آنها در پی غرب گرایی و الگوبرداری از تمدن اروپایی بودند و ایران برای کمک به ترقی این کشور فایده ای نداشت.

البته ایران از جهات دیگری برای ژاپن مهم بود.

مجاورت با مرزهای جنوبی روسیه باعث شد در سال های پس از سفر یوشیدا به ایران، پای جاسوسان ژاپنی به این کشور باز شود.

سرهنگ یاسوماسا در ۱۸۹۶ به ایران سفر کرد تا از وضعیت روسیه کسب اطلاع کند. او علاوه بر ایران به آسیای میانه، افغانستان و ترکیه هم سفر کرده بود.

جاسوسان ژاپنی همچنین درباره کشت تریاک و صدور آن به چین هم تحقیق می کردند زیرا ژاپن در پی گسترش نفوذ خود در این کشور بود.

اعلان جنگ

برقراری روابط دیپلماتیک میان تهران و توکیو تا به روی کار آمدن رضاشاه پهلوی در ایران و امپراتور هیروهیتو در ژاپن به تعویق افتاد.

وزیران مختار دو کشور در اردیبهشت ۱۳۰۹، مه ۱۹۳۰، استوارنامه هایشان را تقدیم دولت های میزبان کردند.

رضاشاه که در نامه ای به هیروهیتو از سخنان آکیو کازاما، وزیر مختار ژاپن استقبال کرده بود، به گسترش روابط تجاری با این کشور توجه نشان می داد.

اما با اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ به وسیله متفقین و برکناری رضاشاه از سلطنت، وزیر مختار ایران از توکیو فراخوانده شد و روابط دیپلماتیک با ژاپن که متحد آلمان نازی بود، قطع شد.

ایران اشغال شده که در جبهه متفقین قرار گرفته بود، در بهمن ۱۳۲۳، فوریه ،۱۹۴۵ علیه ژاپن اعلان جنگ کرد.

شش ماه بعد در پی حمله اتمی‌ آمریکا به هیروشیما و ناگاساکی ژاپن تسلیم شد ولی روابط سیاسی میان ایران و ژاپن تا سال ۱۳۳۲ برقرار نشد.

ادامه دارد

با شادباش جشن شب چله یلدا خوشحالیم که پس از مدتی که وب سایت از دسترس خارج و هک شده بود مجدد در خدمت فرهنگ و تمدن ایران زمین خواهیم بود.

دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی را خواندن به مقاله زیر که ابتدا در سال ۱۳۸۳ منتشر شده و سپس در سال ۹۲ تکمیل تر شده است جلب می کنم این مقاله تا کنون در بسیاری از رسانه ها مورد استفاده قرار گرفته است .

 

آیین های یَلدا یا شب چِلّه و ارتباط آن با کریسمس