.

آیت الله علم الهدی با حضور در آرامگاه فردوسی و ادای احترام  به این حماسه سرای بزرگ ایران به تمام مطالب چند سال گذشته در خصوص اتهام ضدیت وی با فردوسی پایان داد جنجالی ترین مطلب منتشر شده در فضای مجازی دستور ایشان برای محو  نقاشی های اسطوره ای بزرگترین دیوار نویسی یا گرافیتی در باغ نزدیک به میدان فردوسی مشهد بود که اگر چه دستور پاک کردن دیوارها از جانب دفتر ایشان با تاخیر بسیار زیاد تکذیب شد ولی این اتهام از ذهن مردم پاک نشد .

شهرا آرا دیروز ۲۰ تیرماه ۹۶ نوشت آیت الله علم‌الهدی خاطرنشان کرد:

««شاهنامه» کتاب نماد‌سازی فرهنگی است و در آن نمادهای اقتدار، استقلال و آزادی به‌چشم می‌خورد که سرچشمۀ فرهنگ انقلاب برای مردم ما بوده است.». امام‌جمعۀ مشهد بیان کرد: «نتیجۀ فردوسی از سرودن شعرها توسعۀ اقتدار و ترویج استقلال و آزادی از بند هر استبداد و ظلمی است.». علم‌الهدی اظهارکرد: «فردوسی شعر و ادب را برای ایجاد فرهنگ ایستادگی در‌برابر ظلم و ستم به‌خدمت گرفته و این هنر وی بوده است.». وی خاطرنشان کرد: «تمام انقلاب ما باید به‌پا خیزد تا فردوسی از مهجوریت خارج شود و اینکه وی را تنها یک شاعر ببینیم ظلم به اوست.».

به‌گزارش شهرآرا، مراسم سال‌روز صدور فرمان تاریخی رهبر معظم انقلاب به‌منظور احیای منطقۀ تاریخی طوس بعدازظهر دوشنبه با حضور مسئولان محلی در آرامگاه فردوسی برگزار شد. امام‌جمعۀ مشهد در این مراسم اظهار کرد‌: «حکیم فردوسی بزرگ‌ترین عامل بنیان‌گذاری فرهنگ مقاومت و اقتدار در دوران خود بود و با گذشت سالیان متمادی هنوز هم این شاعر پرآوازه در طوس می‌درخشد و لازم است با‌توجه‌به تأکید رهبر معظم انقلاب عمران و آبادانی این محدوده مور‌دتوجه قرار گیرد.». وی افزود: «رهبر معظم انقلاب ۲۱ سال پیش از آرامگاه فردوسی بازدید کردند و رسالتی را برای مسئولان این استان مشخص کردند که مردم بتوانند در طوس ذخایر فرهنگی و فکری را کسب کنند.».
امام‌جمعۀ مشهد تاکید کرد: «آثار تاریخی مهم و ارزشمند است و رهبر معظم انقلاب در فرمان خود به ذخایر فکری و فرهنگی این سرزمین توجه داشته‌اند.». عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: «فردوسی دارای ابعاد مختلفی است، زیرا از‌یک‌سو می‌توان او را به‌‌‌عنوان نفر اول ادب و هنر ایرانی نگریست و ازسوی‌دیگر می‌توان در سرودهای وی تاریخ و تمدن ایران را تا زمان حضرت مسیح جستجو کرد.». وی تصریح کرد: «نکتۀ مهم دربارۀ فردوسی روحیۀ فرهنگی اوست، زیرا کسانی که وی در «شاهنامه» از آن‌ها به‌عنوان نماد قدرت نام برده شخصیت‌های افسانه‌ای نیستند و نمادهایی جریان‌ساز به‌شمار می‌روند.». عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: «فردوسی با تمسک به نام حکیم برای زنده نگاه داشتن روحیۀ مقاومت «شاهنامه» را سروده است تا در دوران اختناق بتواند به اهداف خود برسد.».
علم‌الهدی خاطرنشان کرد: ««شاهنامه» کتاب نماد‌سازی فرهنگی است و در آن نمادهای اقتدار، استقلال و آزادی به‌چشم می‌خورد که سرچشمۀ فرهنگ انقلاب برای مردم ما بوده است.». امام‌جمعۀ مشهد بیان کرد: «نتیجۀ فردوسی از سرودن شعرها توسعۀ اقتدار و ترویج استقلال و آزادی از بند هر استبداد و ظلمی است.». علم‌الهدی اظهارکرد: «فردوسی شعر و ادب را برای ایجاد فرهنگ ایستادگی در‌برابر ظلم و ستم به‌خدمت گرفته و این هنر وی بوده است.». وی خاطرنشان کرد: «تمام انقلاب ما باید به‌پا خیزد تا فردوسی از مهجوریت خارج شود و اینکه وی را تنها یک شاعر ببینیم ظلم به اوست.».

عضو مجلس خبرگان رهبری با تشکر از شهرداری و شورای شهر مشهد در رسیدگی به موضوعات طوس و الحاق آن به مشهد خاطرنشان کرد: «آبادانی این منطقه شروع شده، اما تا نقطۀ مطلوب که متناسب با جایگاه فردوسی است فاصلۀ زیادی دارد.».
علم‌الهدی گفت: «با تشکیل شورای احیای طوس قرار بود اقدامات زیادی در این محدوده به‌انجام رسد که متأسفانه نه‌تنها کارهای زیادی صورت نگرفته، بلکه با‌وجود فرمان رهبری به این محدوده ظلم شده است.». وی در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: «فرهنگ زیارت با فرهنگ گردشگری متفاوت است و این سخن به‌معنای مخالفت با صنعت گردشگری نیست، زیرا هیچ انسان عاقلی این را نمی‌پذیرد، اما باید بین ادبیات این دو فرهنگ تمایز قائل شد.».
امام‌جمعۀ مشهد افزود: «سالانه چند میلیون زائر خارجی به مشهد سفر می‌کنند که هدف آن‌ها تنها زیارت است، زیرا، اگر می‌خواستند به‌دنبال تفریح باشند، به مشهد نمی‌آمدند و به شهرهای دیگر که امکانات زیاد تفریحی و گردشگری دارند سفر می‌کردند.». وی گفت: «اگر بنا باشد آنچه را که زائر را به مشهد کشانده توسعه بدهیم، به موفق‌ترین کشور حوزۀ گردشگری دنیا تبدیل خواهیم شد.». وی گفت: «ظرفیت گردشگری مشهد آن‌قدر بالاست که نمونۀ آن در کل منطقه وجود ندارد و حالا عده‌ای این موضوع را نادیده می‌گیرند و می‌خواهند با هنر فسق و فجور این شهر را گسترش دهند.». امام‌جمعۀ مشهد تأکید کرد: «در طرحی که قرار است برای توسعۀ طوس تهیه شود باید مرکزی به‌عنوان توسعۀ فرهنگ و ادب برای حضور همۀ اندیشمندان ایجاد شود و امیدواریم آستان قدس نیز به این حوزه ورود یابد.».

هزینۀ ۳۵میلیاردی در منطقۀ طوس
شهردار مشهد نیز در این مراسم گفت: «خوشبختانه مدیریت شهری بر نحوۀ ساخت‌و‌سازها در این منطقه نظارت دارد و شورای حفظ حقوق بیت‌المال خراسان رضوی نیز در سال‌های اخیر از تصرف اموال عمومی‌ در این محدوده جلوگیری کرده است.».
سید‌صولت مرتضوی افزود: «۱۹ تیرماه سال ۷۵ شاهد حضور مقام معظم رهبری در مجموعۀ آرامگاه فردوسی و صدور فرمان رسیدگی به منطقۀ طوس بودیم. باوجود‌این اقدامات لازم در حد جلسه باقی مانده بود که خوشبختانه در دورۀ اخیر مدیریت شهری موفق شدیم بخشی از اقدامات لازم را در این منطقه به‌انجام رسانیم.».
وی خاطرنشان کرد: «احداث دو بولوار «شاهنامه» و «طوس» از‌جمله اقداماتی است که مدیریت شهری برای آبادانی این منطقه انجام داده و علاوه‌بر‌آن کاشت درخت و گل، آسفالت معابر، و برقرار کردن خط اتوبوس‌رانی از دیگر‌اقدامات انجام‌شده در این محدوده است.».
مرتضوی بیان کرد: «شهرداری مشهد تا‌کنون ۳۵میلیارد تومان در محدودۀ طوس هزینه کرده و اقدامات دیگری را هم در دستورکار دارد که با تخصیص اعتبارات لازم اجرایی می‌شود.».

کار کردن برای فردوسی بهانه نمی‌خواهد
رئیس شورای اسلامی‌ شهر مشهد نیز در این مراسم گفت: «برای فردوسی کار کردن بهانه نمی‌خواهد، زیرا فردوسی آن‌قدر بزرگ است که باید تمام همت خود را برای پیشرفت و آبادانی منطقۀ طوس به‌کار بگیریم.».
محمد‌کمال سرویها افزود: «علی‌رغم دستور صریح مقام معظم رهبری برای آبادانی منطقۀ تاریخی طوس و آرامگاه فردوسی، در سال‌های گذشته شاهد اقدام جدی مسئولان در این محدوده نبودیم.».
وی گفت: «مشهد به‌لحاظ توریسم زیارتی در‌بین تمام شهرهای جهان اسلام پیشروست و با‌‌وجود بزرگانی مانند فردوسی باید به فکر توریسم ادبی نیز باشیم.».
رئیس شورای اسلامی‌ شهر مشهد با بیان اینکه مدیریت شهری در ۴ سال گذشته به‌اندازۀ ۴۰ سال برای آبادانی منطقۀ طوس فعالیت کرده است تصریح کرد: «شورای اسلامی‌ شهر اخیراً سند راهبردی طوس را به‌تصویب رساند که امیدواریم با اجرایی شدن آن زمینۀ تعامل بهتر و بیشتر دستگاه‌های اجرایی برای آبادانی و پیشرفت منطقۀ طوس فراهم شود.».
سرو‌یها خاطرنشان کرد: «اگر سند راهبردی منطقۀ طوس در مجلس شورای اسلامی‌ به‌تصویب برسد و ردیف بودجۀ سالیانه برای آن اختصاص یابد، آن‌زمان شاهد اتفاقاتی بزرگ برای آبادانی این منطقه خواهیم بود.».
وی خاطرنشان کرد: «از استاندار خراسان رضوی درخواست داریم، در‌صورت بررسی و تصویب نشدن طرح راهبردی طوس در مجلس شورای اسلامی، به مدیریت شهری اجازه دهند که درباب تدوین طرح تفصیلی این منطقه و تعریف بسته‌های سرمایه‌گذاری آن اقدام کند.».

طوس پیشینۀ تمدنی قوی‌ای دارد
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد نیز در ادامۀ این جلسه گفت: «در ۴ سال گذشته اتفاقات خوبی در منطقۀ طوس رخ داده و این بخش از تاریخ ایران و خراسان بزرگ در آستانۀ یک جهش بسیار خوب قرار گرفته است.».
وحید جلیلی افزود: «امیدواریم با تلاش همۀ مسئولان در آینده‌ای نزدیک منطقۀ طوس با پیشنیۀ تمدنی و فرهنگی عمیق به جایگاه شایسته و بایستۀ خود برسد.».
وی تصریح کرد: «متأسفانه امروز کسانی از فردوسی دم می‌زنند که بیشترین روی‌گردانی از مرام او و حماسه‌های ملت ایران را داشته‌اند. چگونه می‌شود دم از فردوسی زد و پهلوانان این کشور را مورد‌بی‌اعتنایی قرار داد؟!».
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد در ادامه با اشاره به فرارسیدن سال‌روز واقعۀ قیام ملی گوهرشاد خاطرنشان کرد: «جای تأسف دارد که بعد از ۸۰ سال قهرمانان این حماسه گمنام هستند. باید گفت برای ارج نهادن به فردوسی باید حماسۀ مسجد گوهرشاد را بزرگ بداریم.».
وی با اشاره به اقدامات مدیریت شهری در‌راستای احیای واقعۀ قیام گوهرشاد گفت: «آنچه در دورۀ فعلی مدیریت شهری برای احیای قیام گوهرشاد انجام گرفت یک کار فردوسی‌وار بود.».

امیدواریم طوس در فهرست یونسکو ثبت شود
محمد بخشی محبی ، معاون پیشگیری از وقوع جرم مرکز خراسان رضوی نیز در این مراسم گفت: «با کمک شورای حفظ حقوق بیت‌المال موفق شدیم اقدامات خوبی را در این منطقه انجام دهیم که نمونۀ آن آزاد‌سازی معادن و ۱۷۰۰ هکتار از اراضی این منطقه بود.».

روابط خارجی هند از درون گرایی و خودکفایی تا برون گرایی و اتحاد با غرب

دکتر محمد عجم ، همشهری دیپلماتیک شماره ۹۸ خرداد ۱۳۹۶ ویژه نامه هند

هند از ۱۹۴۷ تا اواخر دهۀ ۱۹۸۰، سیاست جهان سوم‌گرایی، اخلاق مداری و مبارزه با استعمار و امپریالیزم  را در پیش گرفته بود، اما از اواخر دهۀ ۱۹۸۰، به مرور  به عمل‌گرایی اقتصادی متمایل شد.  افول اخلاق‌گرایی و رشد دیدگاه‌های ملی‌گرایی هندو، رئالیسم اقتصادی و لیبرالیسم و کاهش نفوذ چپ گرایان و سوسیالیستها در  داخل جامعه هند، و از سوی دیگر فروپاشی شوروی و زوال اندیشه های مارکسیستی، تغییر ساختار نظام بین‌المللی از دوقطبی به چند قطبی،  رشد فزاینده توان اقتصادی و خطر نظامی چین، قدرت گیری پاکستان و ظهور طالبان و احساس شرم و له شدن  غرور ملی گرایان هندو، سبب این دگرگونی تدریجی در سیاست خارجی هند شده است.

هند پس از رهایی از استعمار، سیاست ضد استعماری و عدم تعهد  را در پیش گرفته بود که  مشخصه های آن معروف است از جمله تلاش برای همبستگی جهان سوم و اتحاد ملل ضد استعماری ، خودبسندگی یا خود کفایی اقتصادی و عدم وابستگی.

هند در مقابله با استعمار و امپریالیزم و دفاع از مستعمره زدایی و حمایت از ملل محروم و محرومان و زحمتکشان داخلی با مقاومت و هزینه های زیادی روبرو بود. منازعات با همسایگان از جمله جنگ با چین و پاکستان و موضوع بنگلادش و کشمیر برای هند هزینه هایی به بار می آورد. هند در حالیکه در دهه ۵۰ میلادی از چین در همه زمینه ها پیشرفته تر بود به مرور رو به افول گذاشت و تا دهه ۹۰ میلادی چین بسرعت از هند پیشی گرفت. این موضوع باعث سرزنش روش دولتمردان شد بخصوص ناسیونالیستها بشدت با روش سخت گیرانه سوسیالیستی مخالفت کردند با ظهور واقع گرایان اقتصادی مانندمنموهان  سینگ هند در صدد همراهی با جامعه غربی و بهره برداری از ظرفیتهای انها جهت افزایش توان نظامی و اقتصادی خود بر آمد و با سیاستهای بانک جهانی و صندوق پول در جهت اقتصاد رقابتی و  وابستگی متقابل بر اساس مزیت های نسبی همراه  شد.

حامد انصاری معاون رئیس جمهور هند

اهداف سیاست خارجه امروز هند عبارتند از :

*اولویت به همسایگان متصل و پیرامون

*اهرم قرار دادن همکاری های بین المللی برای رشد  و توسعه داخلی هند.

*حصول اطمینان از تعادل پایدار و چند قطبی قدرت در هند و اقیانوس آرام؛ ” محور شرق”.

*تضعیف پاکستان و منصرف کردن از حمایت از تروریسم.

*هدایت و رهنورد کردن  هند در  نقش راهبردی جهانی

هند امیدوار است با بهره گیری از فرصتهایی که همسویی با غرب به هند اعطا می کند تولید ناخالص ۵ تریلیونی خود را تا ۱۵ سال آینده به سطح ۲۰ تریلیونی چین برساند. در این راستا جلب اعتماد قدرتهای بزرگ اقتصادی و روابط تجاری با تمام کشورهای جهان مور توجه هند هست در بلوکهای  اقتصادی مهم از جمله  بریکس و آسه ان حضور فعال دارد  و در رقابت با چین امید دارد که به اقتصاد سوم دنیا تبدیل شود. هند در این هدف با موانع زیاد داخلی و خارجی نیز روبرو است.

هند از ابتدای استقلال خود در سال ۱۹۴۸ با دو مشکل عمده روبرو بوده است که این دو مشکل اساس تنظیم روابط داخلی و خارجی آن کشور است.  مشکل اول منازعه  مرزی چین دوم اختلاف مرزی با پاکستان و موضوع کشمیر این دو بحران چند بار به جنگ بین هند و این دو کشور منجر شده است.  هند پس از جنگهای ناکام با چین و پاکستان از انزاوا گرایی و عدم تعهد بسمت اتحاد با بلوک شرق پیش رفت اما ناچار شد با فروپاشی شوروی سیاست درهای باز را شروع کند اما این کافی نبود تا مورد توجه غرب قرار گیرد و از فشار تحریم های آمریکا رها شود لذا  برای جلب توجه ، روابط دوستانه ای با آمریکا و با رژیم صهیونیستی برقرار کرد و در مبارزه با تروریزم بین الملل نیز خود را همسو با غرب قرار داد. هند از تحریم های غرب خلاص شد اما بخاطر وجود بعضی موانع  هنوز با هیچ کشوری نتوانسته است روابط استراتژیک برقرار کند و  اگر چه رهبران امریکا و هند تلاش دارند روابط خود را به سطح استراتژیک ارتقاء دهند اما موانعی داخلی و خارجی متعددی هنوز در این مسیر وجود دارد.

موانع عمده چین و پاکستان و جهان اسلام می باشد. دو همسایه اصلی هند با این کشور منازعه لاینحلی دارند . منازعه مرزی هند با چین و پاکستان  به دلیل نبود توافق درباره علامت گذاری در مرز دو کشور از چندین دهه گذشته همچنان باقیمانده است. هند در حدود ۷ هزار کیلومتر مرز مشترک خود با این دو کشور مرز تحدید حدود شده ندارد بلکه منطقه خط استقرار یا خط کنترل دارد.

هند، چین را متهم می کند که بیش از ۴۱هزار کیلومتر مربع را در اقصی چین در تصرف دارد که  بیش از پنج هزار کیلومتر آن را پاکستان از از غرب کشمیر به هند فروخته است.

در مقابل چین مدعی است کشور هند بیش از ۹۰هزار کیلومترمربع از اراضی را که بیشتر آن در ایالت «اروناچال پرادش» در شمال شرق هند واقع است در اشغال خود دارد.

یک هزار کیلومتر مرزی را که  که مک ماهان در سال ۱۹۱۴ با حضور مقامات تبت و انگلیس تعیین کرد را  چین غصب شده می داند. بخصوص منطقه تاوانگ را چینی می داند هند نیز  اشغال تبت در سال ۱۹۵۰ از سوی چین را برسمیت نمی شناسد و از دالایی لاما حمایت می کند. جنگ ۱۹۶۲ نیز نتوانست مشکل تاوانگ را حل کند. اما چین مدعی است منطقه اکسایی چین(اقصی چین) جزو لاینفک این کشور از زمان قدیم می باشد این منطقه را  جزو ایالت جامو و کشمیر هند می داند لداخ  و سیکیم نیز منطقه دیگر اختلافی است .

مسئله مرزی میان هند و چین بسیار حساس است و باوجود اینکه روابط دوجانبه در زمینه های مختلف از جمله تجاری روبه افزایش است مذاکرات برای حل مسئله مرزی میان هند و چین نتیجه ای نداشته است .

اما هند با پاکستان علاوه بر اختلاف مرزی اختلافات مذهبی و سیاسی دارد اختلافات دینی و جغرافیایی، اختلاف بر سر مسئله کشمیر، اختلاف بر سر سهم آب در پنجاب، اخلاف بر سر منطقه مرزی سیاچن و در نهایت اختلاف در خصوص مسائل سیاسی بنگلادش و افغانستان و تروریزم به اصطلاح اسلام افراطی بخشی از مشکلات با پاکستان است. لذا هند روابط خود  با سایر کشورهای دنیا را با نحوه نگرش انها به هند و پاکستان تنظیم می کند. پاکستان از ابتدای تاسیس خود روابطی محکم با آمریکا و ناتو برقرار کند و هند در ضدیت با پاکستان روابط خود را با شوروی مستحکم نمود.

چالش با کشورهای اسلامی

هند جمعیتی ۲۰۰ میلیونی مسلمان دارد که جمعیت تاثیر گذاری هستند وقتی ناریندا مودی در هند به قدرت رسید انتظار بود که رابطه با کشورهای  مسلمان تضعیف و رابطه با آمریکا و اسرائیل با قدرت بیشتری رو به تعمیق گذارد اما رفتار دو سال گذشته  مودی نشان داد که هند نمی تواند بدون توجه به واقعیتهای میدانی داخلی و خارجی عمل کند مودی سفر های متعددی به کشورهای مسلمان کرد و از جمله به ایران سفر نمود کشورهای آسیای میانه و خلیج فارس را همچنان مورد توجه قرار داد. بیش از ۷ میلیون هندی در خلیج فارس سالانه حدود ۷۰ میلیارد درامد به هند منتقل می کنند با این وجود هند روابط استراتژیک با هیچیک از کشورهای عربی خلیج فارس ندارد زیرا آنها با پاکستان روابط صمیمانه ای دارند. اما از سوی دیگر ناچار است  سود رابطه با این کشورها را بر اسرائیل ترجیح دهد. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بخصوص عربستان تلاش زیادی می کند که رابطه خود را با هند به حد اعلای ممکن برساند و از کدورتهای قبلی عبور نماید و موضوع کشمیر و پاکستان را جدا از روابط دوجانبه قرار دهد. روابط هند با عربستان البته چالش های خاص داخلی و بین المللی برای هر دو کشور دارد ،هندی ها ناچار هستند در روابط خود با عربستان و ایران و بالانس برقرار کنند. موضوع پاکستان و جهان اسلام و بحث تروریزم و اختلاف نظری که این کشورها راجع به این موضوعات دارند قابل توجه است. هند نمی تواند نقش عربستان را در ایجاد طالبان و القاعده و مدارس مذهبی پاکستان فراموش کند. روابط عربستان از  ۷ میلیارد دلار در سال  ۲۰۰۱ به چیزی در حدود ۵۰ میلیارد دلار، حجم مبادلات دو کشور رسیده است که همان طور که گفته شد اگر ۶۰ میلیارد دلار درآمد هندی هایی را که مقیم خلیج فارس و عربستان هستند به این رقم اضافه کنید، می بینید که این رقم در مقایسه با حجم ۱۲ میلیاردی تجارت هندبا ایران و یا حجم نیم میلیارد دلاری با اسرائیل ، بسیار قابل توجه است.

همگرایی ها و واگرایی با ایران یا چالش ایران

هند هنوز نتوانسته است با ایران نیز روابط عمیقی داشته باشد . معمولا تمام مقامات هندی در دیدار  با مقامات ایرانی به میراث مشترک تاریخی و تمدنی دو کشور  اشاره می کنند. اما هند همواره به ایران به عنوان یک کشور مسلمان با دستور کارهای اسلامی نگاه می کند و بنا بر این یک سقف و محدودیتهای برای کار با ایران قایل هست. هند درک می کند که اهمیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک ایران و موقعیت جغرافیایی خاصی است که ایران در آن قرار گرفته است قابل چشم پوشی نیست . هند برای دسترسی به آسیای میانه بهترین مسیری را که می تواند انتخاب کند، ایران است. هند به عنوان قدرت نوظهور با رشد اقتصادی ۸ درصدی برای تامین انرژی خود که در واقع پرمصرف ترین کشور در چند سال آینده خواهد بود، به منطقه خلیج فارس نیاز دارد. چابهار از ابعاد اقتصادی و سیاسی برای هند مهم است  از جمله امنیت و ثبات ایران و مزیتهای اقتصادی و تجاری ایران مورد توجه هند قرار دارد. باید به ناچار به نیاز هند و چین به توسعه صادراتشان توجه کرد و طرح های بلندپروازانه ای (که چینی ها به عنوان رقیب هند دنبال می کنند) که هند نمی خواهد از چین عقب بماند. هر سه کشور چین ، هند و  ایران در مسیر اصلی کریدور و کمربند جاده ابریشم هستند این کریدور عظیم مجموعه ای شاهراه و  خط آهن در مسیر خشکی چین به اروپا است . بدنبال همسویی هند با غرب، تحریم های هسته ای هند لغو شد و قراردادهای هسته ای مهمی با هند امضا شد، آمریکا در مقابل از هند تعهداتی گرفته بود که در رابطه با ایران، بدون مشورت با آمریکا همکاری نکند اگر به کتاب خاطرات خانم هیلاری کلینتون نگاه کنید، یک فصل مفصلی از کتاب خاطراتش اختصاص به روابط هند و آمریکا با ایران دارد و در آن جا وزیر خارجه وقت امریکا اذعان می کند که در کمتر از یکسال فقط دو سفر را ویژه بحث تحریم های ایران به هند انجام داده است و در هر دو سفر مناقشات خیلی جدی و گاهی اوقات ناراحت کننده بین دو طرف صورت گرفته است. هندی ها به وزیر خارجه آمریکا تاکید می کرده اند که برای توسعه کشور به مزیت کار تجاری با ایران و به انرژی ارزان و به راه های مواصلاتی ایران نیاز دارند و نمی توانند به تحریم های آمریکا و غرب تن بدهند و ایشان توضیح می دهد که چطور هندی ها را متقاعد یا مجبور کرد که به تحریم های جهانی بپیوندند وی با افتخار می نویسد که توانستم خرید نفت هند از ایران را در آخر دوره ماموریتم به صفر برسانم

هند بسوی اتحاد با غرب و دوستی با اسرائیل پیش می رود ولی کشورهایی مانند ایران و کشورهای مسلمان را نیز نمی تواند نادیده بگیرد . بزرگترین مانع همگرایی و رابطه خوب بین ایران و هند،  آمریکا و اسرائیل  است.  ایران و هند می توانند روابط پایداری داشته باشند زیرا دو کشور  نه با هم مشکل مرزی دارند و نه مشکل دینی و مذهبی و هر دو کشور از دخالت در امور داخلی یکدیگر همواره دوری جسته اند هند در تمام دوره ها در پرونده حقوق بشری بنفع ایران رای داده است. از نفوذ ایران در هند نگران نیست و زبان فارسی و تمدن ایرانی را جزئی از فرهنگ و تاریخ خود می داند. هند جایگاه روابط عمیق ایران و پاکستان را پذیرفته و روابط دو کشور را با مشکلات میان خود و پاکستان پیوند نمی زند پاکستان نیز به صورت مشابه جایگاه روابط هند و ایران را پذیرفته است و این یکی از نکات مهم در وضعیت روابط ایران نسبت به هند و پاکستان است. روابط هند با آمریکا بسیار گسترده و عمیق شده است حجم مبادلات دو کشور بیش از یکصد میلیارد دلار شده در حالیکه ۱۰ سال قبل فقط ۵ میلیارد دلار بود.  نقش آمریکا در منطقه آسیای جنوب شرقی و نیاز هند به آمریکا بگونه ای است که می تواند روی روابط هند با ایران تاثیر بگذارد. امریکا برای سرمایه گذاری در هند همواره بدنبال امتیاز گیری است و ایران یکی از موضوعات و چالش ها بر سر راه روابط استراتژیک دو کشور است . مشکل دیگری که هند دارد افکار داخلی بخشی از جامعه هند است.احزاب چپ گرا و کمونیست هند همواره مخالف نزدیک شدن هند به آمریکا و اسرائیل هستند تا جاییکه در ضدیت با غرب از برنامه هسته ای ایران حمایت کرده اند. افکار عمومی هند همواره از ایران با بزرگی یاد می کنند و غرب ستیزی ایران را ستایش می کنند. دولت هند و بخشی از احزاب سیاسی هند  از مواضع ایران در سوریه و عراق حمایت می کند و مخالف دخالت آمریکا در سوریه است زمانیکه بحث حمله آمریکا به سوریه بود دولت هند رسما دخالت غرب برای تغییر دولت اسد را مورد انتقاد قرار داد. هند و طالبان دشمن یکدیگر هستند و زمانیکه ائتلاف برای سرنگونی طالبان در سال ۲۰۰۱ شکل گرفت هند مواضع غرب  را در مورد افغانستان مورد تایید قرار داد و با ایران همسویی نمود و همواره در دو دهه گذشته در مورد افغانستان تقریبا با ایران همسو بوده است. بخش بزرگی از احزاب هند مخالف سرنگونی قذافی بود و اعتقاد داشت قذافی دیکتاتور است اما دشمنان او ارتجاع و تروریستهای مذهبی فرقه ای هستند که وضعیت آنارشیستی ایجاد خواهند کرد و این بر ضد مصالح هند است.

سیاستهای دولت ناریندا مودی

حزب هندویی بی جی پی که در انتخابات دو سال قبل برای اولین بار بسیار قدرتمند ظاهر شد و به تنهایی اکثریت قاطع کرسی های پارلمان را بدست آورد حزبی  هندوگرا هست و طرفداری رشد و شکوفایی فرهنگ هندو در جهان است، مودی هنگامیکه سر وزیر ایالت گجرات بود فعالیتهای بین المللی زیادی انجام می داد که چندان خوشایند دولت مرکزی نبود. از جمله مودی روابط اقتصادی گسترده ای با جهان خارج بخصوص ژاپن – چین و اسرائیل برقرار کرده بود. او با وعده سربلندی هند و هندوها در سراسر جهان و مقتدر کردن هند بقدرت رسید او الگوی تجارت پیشگی چین را مورد احترام قرار داده و تجارت با سراسر جهان و تولید در هند با سرمایه خارجی را مورد استقبال قرار داده است او سفرهای متعددی به کشورهای مختلف انجام داد و مورد استقبال ۲۵ میلیون هندی تبارهای خارج از هند قرار گرفت روابط با آمریکا را تعمیق نمود اهمیت زیادی به تعمیق روابط با همسایگان بی واسطه و آسیای شرقی داد هند می خواهد رسالت جهانی بر عهده گیرد و نقش یک ابرقدرت فعال را بازی کند هند هم اکنون در مبارزه با تروریزم همپیمان غرب است و در استقرار صلح جهانی مدعی است هند در سازمان های بین المللی از قبل فعال تر ظاهر شده و در گروه ۲۰ – گروه بریکس – اسه آن و سارک نقش راهبردی دارد و تلاشهای موفقیت آمیزی برای پذیرش  به عنوان عضو دایم شورای امنیت انجام داده است.

 علی رغم این که کشورهای عربی خلیج فارس و کشورهای اسلامی زمانی که آقای مودی به قدرت رسید، چندان استقبال نکردند؛ ولی مودی خیلی صریح اعلام کرد که با کشورهای اسلامی به خصوص کشورهای خلیج فارس و ایران رابطه دوستانه ای خواهد داشت. اولا بدلیل نیاز جغرافیایی و تاریخی دوم این که جمعیت شش میلیون نفری هندی هایی که در خلیج فارس کار می کنند و چیزی حدود هفتاد میلیارد دلار به طور سالانه برای هند درآمد کسب می کنند و سومین عامل هم بازار خوبی است که در خلیج فارس برای هندی ها وجود دارد، چه از نظر خرید انرژی و تامین انرژی و چه از نظر فروش محصولات کشاورزی هند. تقریبا همه کشورهای خلیج فارس خریدار عمده محصولات کشاورزی و غلات هند هستند و هند با کشورهای حاشیه خلیج فارس، حجم کل مبادلات تجاری که دارد، نزدیک به دو برابر بیشتر از کل اتحادیه اروپاست

اما دولت ها هم متوجه هستند که در میزان و سقف رابطه با کشورهای مسلمان مشکلات زیادی وجود دارد، موضوع مسلمانان، بی جی پی، آر اس اس و مسائل هندو ها و مسائل ایدئولوژیکی که هنوز بر این دو دولت به خصوص دولت مودی حاکم است و این ها موضوعاتی است که می تواند روابط کشورهای مسلمان را تحت تاثیر قرار دهد. به هر حال ماشین اقتصادی هند بسوی غرب در حرکت است ولی هند مایل است که رابطه با اسرائیل و آمریکا تاثیری بر کشورهای عربی و ایران  و روسیه نداشته باشد. روسیه نیز از موضوعاتی است که هند براحتی نمی تواند آنرا نادیه بگیرد و از رابطه با آن چشم پوشی کند تعادل میان روابط با روسیه و غرب نیز دور از ذهن هندی ها نیست.

نتیجه گیری

هند امروزه به یک قدرت بزرگ اقتصادی و کشوری صنعتی تبدیل شده است و ابزارهای لازم برای ایجاد نقش فعال و پویا در سطح جهانی را دارد. هند در بخش اعزام نیروهای حافظ صلح در مناطق بحران زده بیشترین نیروی اعزامی دارد و بر همین اساس مدعی است که نقش جهانی خود را بشکل مثبتی انجام می دهد در مبارزه با تروریزم بین الملل نیز ادعاهایی دارد بخصوص در افغانستان حضور فعالی دارد.  هند در سازمان های منطقه ای و بین المللی اقتصادی نقش فعالی دارد از جمله آنها می توان به G 20- ASEAN -BRICS – SAARC   و غیره اشاره کرد.

مؤسس مسجد لیبرال برلین صد بار تهدید شده است

از ماه ژوئن مسجدی لیبرال در برلین گشایش یافت که در آن شیعه و سنی می‌توانند در کنار هم به عبادت بپردازند. هدایت این مسجد در دست یک فعال مدنی به نام سیران آتش است که تا کنون دست کم ۱۰۰ بار تهدید به مرگ شده است.

.

.

نقش عمان در جهان اسلام، گفتگو با دکتر محمد عجم، کارشناس خلیج فارس

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام

عمان عضو شورای همکاری خلیج فارس و در جنوب دریای عمان و یا مکران است. این کشور اسلامی توجه ویژه‌ای به جهان اسلام داشته است. در این راستا برای بررسی نقش عمان در جهان اسلام و واکاوی بیشتر سیاست خارجی این پادشاهی به گفتگویی با دکتر عجم کارشناس سرشناس مسائل خلیج فارس پرداخته‌ایم:

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: رویکردهای فرهنگی، ایدئولوژیکی و مذهبی دولت عمان از آغاز استقلال چگونه بوده است؟

رویکرد فرهنگی، ایدئولوژیکی و مذهبی دولت عمان شباهت بسیار زیادی به حکومت ودولت در عربستان سعودی دارد. عمان از بعد فرهنگی و مذهبی تشابه زیادی با عربستان دارد. سنت گرا و درون گراست و هم اینکه به صورت سنتی اداره می‌شود و شیخ یا امیر و رئیس قبیله حاکم بر کشور است. فاقد نهادهای نظارتی و احزاب و پارلمان می‌باشد. می‌توان گفت به طور کامل شباهت زیادی از لحاظ فرهنگی و ایدئولوژیکی به عربستان دارد. تنها تفاوتی که با عربستان دارد این است که فرهنگ عربستان بر اساس ایدئولوژی وهابی پایه گذاری شده ، اما در عمان آن رویکرد وهابی کم رنگ است، اما اصول کار تقریباً مشابه است. سازمان‌های حقوق بشری همواره از شیوه تبعیض آمیز و عدم شفافیت در هر دو کشور انتقادات شدیدی داشته‌اند. اما عمان در مجموع مجازات اعدام بسیار کمتری از عربستان دارد.

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش مذهب و نهادهای مذهبی در سیاست خارجی عمان چیست؟

در عمان و سایر کشورهای عربی خلیج فارس قانون اساسی به معنای غربی آن وجود ندارد. اما یک قانون یا دستورالعمل به نام حقوق اساسی که می‌توان اسمش را قانون اساسی گذاشت دو دهه قبل به وجود آمده که برا اساس آن نوشته،  حقوق اساسی و تمام قوانین در عمان بر پایه شریعت اسلام انجام می‌شود.

تمام مردم عمان مسلمان هستند و دین رسمی اسلام می‌باشد. البته اکثریت مردم و در حدود ۵۵ درصد، مذهب اباضی دارند که اباضیه از لحاظ فقهی به اهل سنت شباهت دارد. اما از لحاظ جانشینی و تقلید و برخی آداب و رسوم دیگر، به شیعه نزدیک است. آن‌ها اعتقاد دارند که همیشه باید یک امام رهبری جامعه اسلامی را بر عهده داشته باشد. درصد پیروان ادیان و مذاهب دیگر در عمان ناچیز است و بیشتر خارجی‌ها هستند. درصد خیلی کمی از خود مردم عمان مذهب هندویی و یا زرتشتی دارند که اکثراً هم ریشه مهاجر دارند.

در عمان مثل سایر کشورهای عربی تقریباً همه فرامین با نام سلطان و امیر صادر می‌شود. همه جشن‌ها، فستیوال‌ها، کتاب‌ها، سمینارها با نام پادشاه انجام می‌شود. حتی خبرنگاران و قضات دادگاه‌ها هم با حکم سلطان منصوب می‌شوند. دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر و دادگاه عالی، البته بر اساس عرف و شریعت اسلامی عمل می‌کنند. به خصوص دادگاه مدنی و خانواده اصولاً توسط علما اداره می‌شوند. ولی باز هم فرامین سلطان در این احکام و انتصابات و اجرای آن نقش بارزی ایفا می‌کند.

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: عمان چه نگاهی به کشورهای جهان اسلام داشته است؟

عمان جزو کشوهای همکاری اسلامی یا سازمان کنفرانس اسلامی است، اولویت اول این کشور ارتباط دوستانه با کشورهای مسلمان است. به خصوص کشورهای مسلمان همسایه. این همیشه یکی از اولویت‌های کشور عمان بوده است اما عمان خود را از منازعات سیاسی جهان اسلام بدور نگهداشته است.

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در دهه‌های گذشته در جهان اسلام، عمان چه نقش عمده‌ای را بازی کرده است؟

باید گفت که نقش عمان در جهان اسلام خیلی محدود بوده. بیشتر در کشورهای آفریقایی از نفوذ تاریخی خود استفاده کرده. در بعضی کشورهای شرق آفریقا به خصوص در تانزانیا، کمور،کنیا و اوگاندا فعال بوده. مبلغین مذهبی را به آنجا فرستاده و فعالت های مذهبی در آن بخش از آفریقا داشته. اما غیر از این، نقش بارز دیگری نداشته. به جز اینکه در مورد ایران معمولاً سعی کرده توازتی ایجاد کند و تا حدودی برای رفع کدورت‌ها بین ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، سعی کرده نقش بازی کند. البته باید توجه کرد که این نقش هم محدود است و عمان در منازعهٔ بین ایران و اعراب شورای همکاری خلیج فارس یا کشورهای اتحادیه عرب، قطعاً جانب ایران را نخواهد گرفت. بلکه در این مسائل عمان ناچار است از عربستان و اهدافی که شورای همکاری خلیج فارس تعیین می‌کند پیروی کند. قاعدتاً عمان در چنین جایگاهی نیست که بتواند مستقل از عربستان و برخلاف رویه شورای همکاری خلیج فارس اقدامی انجام دهد یا برای ایران کمک شایان توجهی بکند. چنین انتظاری از عمان نباید داشت. عمان یک کشور کم اهمیت اما با موقعیت جغرافیایی با ارزش هست  و نقشی که در سیاست منطقه‌ای و جهانی می‌تواند بازی کند، نقش محدودی است. به همین خاطر اگرچه سفر آقای دکتر روحانی در ۲۷ بهمن ۹۵ به عمان و کویت برای رفع سلسله اتهام‌هایی که در جهان عرب  به ایران وارد می‌شود، خیلی ضروری بود. اما نباید انتظار داشت که این سفر چندان تاثیری بر تلطیف فضای سرد ایرانی و عربی بگذارد. متاسفانه در طول ۳۰ سال گذشته آنقدر سوء ظن، بدبینی و توهمات روی هم انباشته شده که به این سادگی این سوء ظن و بدبینی‌ها قابل‌ترمیم نیست. آن‌ها یک فهرست بلند بالایی از خواسته‌هایی از ایران دارند و مدعی هستند ایران به جای حرف باید عمل کند. بعضی از این خواسته‌ها اصلاً قابل اجرا نیست و دخالت در وحدت و انسجام ملی ایران است. در واقع ایران و اعراب در یک موقعیت  تضاد منافع رسیده‌اند. آن‌ها خواسته‌هایی از ایران دارند که بخشی از آن مغایر با منافع ملی و یکپارچگی ایران می‌باشد. در خواست عدم مشارکت ایران در مسائل عراق، سوریه و لبنان و حزب الله مسائل ساده‌ای نیستند که جمهوری اسلامی بتواند آن را بپذیرد. در خصوص یمن و بحرین، ایران مکرراً گفته که اصلاً قصد ورود و مداخله ندارد و بیشتر همبستگی عاطفی با مردم دارد و می‌خواهد بحران مسالمت آمیز حل شود و در مورد سوریه و عراق، ایران دیدگاه‌های دیگری دارد. ایران مکرراً گفته که آغاز گر هیچ جنگی نبوده و قصد حمله به هیچ کشوری را ندارد نیت اختلاف افکنی و سلطه جویی ندارد. اما اعراب اصلاً این حرف‌ها را باور نمی‌کنند.

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش میانجی گرانه عمان چه اهدافی را پیگیری می‌کند؟

بنظر می‌رسد اهداف عمان بیشتر جنبه انسان دوستانه داشته باشد. سلطان قابوس مسن‌ترین حاکم در کشورهای عربی است و بر اساس اصل ریش سفیدی و شیخوخیت در بین اعراب احترام دارد. می‌خواهد از این ظرفیت برای ایجاد جو احترام آمیز و عدم تشنج استفاده کند. اصولاً عمان طعم تلخ عوارض جنگ را در شورش ظفار تجربه کرده است و نمی‌خواهد جهان اسلام را در حال نزاع و جنگ بین خودی‌ها ببیند.الان در یمن جنگ عرب- عرب وجود دارد به عبارت دیگر جنگ عرب مسلمان با عرب مسلمان این بدترین چیزی است که می‌شود دامنه آن گسترش یابد .

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آینده نقش عمان در جهان اسلام به چه عواملی وابسته است؟

عمان همیشه نسبت به منازعات در جهان اسلام اظهار نگرانی کرده است و عمان چون خود درگیر این بحران‌ها نیست و در کنار و دور از بحران‌ها هست می‌تواند نقش سازنده‌ای ایفا کند.

.