پژوهشهای ایرانی.دریای پارس.

Archive for: می 2013

“Undoubtedly, the correct geographical term in history is the Persian Gulf,”

مه. 21 English, خلیج فارس دیدگاه‌ها برای “Undoubtedly, the correct geographical term in history is the Persian Gulf,” بسته هستند
 8 May 2012
“The correct terminology(Persian gulf) is an emotional issue for many Iranians.
Keeping the world’s most vital oil-exporting waterway named “Persian” is a national touchstone and highly emotive issue for Iranians.

So there has been widespread anger in Iran in recent days after internet users spotted that Google Maps now has no name on the body of water that Iran insists must be called the Persian Gulf and nothing else.
Iran sees the web giant’s omission as a politically-motivated attack.
“The efforts of [global] arrogance [America] and its Arab allies to remove the name of Persian Gulf will result in its name becoming more durable,” said Bahman Dorri, a senior official in Iran’s ministry of culture and Islamic guidance.
The waterway also touches Saudi Arabia, Kuwait, the United Arab Emirates, Oman, Qatar and Bahrain – the six members of the Gulf Cooperation Council (GCC) that call it the Arabian Gulf.
“Google fabricating lies will not have any outcome but for its users to lose trust in the data it provides,” Mr Dorri said.
“Documents in the UN and UNESCO show the name of this body of water has been Persian Gulf since a long time ago.”
A number of Iranians have posted on Twitter a link to Google Maps demanding “Where’s the Persian Gulf?”
دانشگاه جواهر لعل نهرو
The name dispute flares periodically, but the latest spat comes at a time of increasing tension between Iran and its Arab Gulf neighbours.
Iran’s president, Mahmoud Ahmadinejad, infuriated the GCC last month by visiting Abu Musa, one of three tiny Gulf islands whose ownership is claimed by both Iran and the UAE. Iran believes there has been a pan-Arabist campaign since the 1950s, led by the then Egyptian president, Gamal Abdel Nasser, and later by the Iraqi dictator, Saddam Hussein, to call the waterway the Ara bian Gulf. At the height of the Persian empire of Darius and Xerxes the Great, ancient Greek writers called the stretch of water the Persian Gulf, and the name has stuck ever since.
Today, the UN refers to it as the Persian Gulf, as does the UK and the US, although the US Navy, which has extensive dealings with Arab Gulf states, mostly uses Ara bian Gulf.
“Undoubtedly, the correct geographical term in history is the Persian Gulf,” Sir Richard Dalton, a British former ambassador to Iran and senior fellow at the Chatham House think tank, said. “Iran recognises it’s largely international waters and they’re not laying claim to it as part of their territory in terms of hydrocarbon resources and so on.
“The correct terminology is an emotional issue for many Iranians. The British don’t mind the French calling the English channel La Manche, but Iran just doesn’t see it that way.”
In 2010, Iran warned that airlines using Arabian Gulf on in-flight monitors would be barred from Iranian airspace.
Google’s attempt to avoid controversy by simply not naming the waterway follows equally unsuccessful efforts by foreign news organisations and other bodies not to ruffle Iranian or Arab feathers.
In 2004, National Geographic published a world atlas that, while acknowledging the waterway’s primary name as the Persian Gulf added Arabian Gulf in brackets.
Tehran banned the American-owned magazine and its reporters from visiting Iran.
Published on Tuesday 8 May 2012 02:30
****************************************************
Oxford University Press Apologizes to Iran for Persian Gulf Misnomer
TEHRAN (FNA)- The Oxford University Press in a letter extended an apology to Tehran for its mistaken use of a false name to refer to ‘the Persian Gulf’ in its Bright Star Pupil’s Book 4, stressing that any reference will be deleted in future prints. nast.chalighraphi
The Oxford University Press said its editorial board agreed that reference to the so-called Arabian Gulf, instead of the correct name Persian Gulf, needed to be removed from its Bright Star Pupil’s Book 4 and that it will ensure any reference is deleted in future prints.
“On behalf of Oxford University Press, I would like to apologize for the inaccuracy in this usage,” Group Communications Director Anna Baldwin said.
“Oxford University Press strives towards excellence in scholarship and accuracy in all our facts,” Baldwin told Cultural Counselor of the Iranian Embassy in London in a letter.
She said that OUP’s in-house editorial guidelines on appropriate nomenclature were already correct about the accuracy of Persian Gulf, but that she “ensure the guidelines are re-circulated to avoid such an error re-occurring.”
The Persian Gulf was the historical name of the waterway “used over two millenniums ago by the ancient Greeks as Sinus Persicus as recorded by renowned Greek historians/geographers and then by the Romans as Mare Persicum”, 
While historical documents show that the waterway has always been referred to as the ‘Persian Gulf’,even by Arabs,  certain government  deliberately or mistakenly remove the word ‘Persian’ from the name of the waterway.
Iran designated April 30 as the National Persian Gulf Day to highlight the fact that the waterway has been referred to by all  historians and ancient texts as ‘Persian’ since the Achaemenid Empire was established in what is now modern day Iran.
N.D.PERSIAN GULF FESTIVAL
In July 2009, archeological excavations in the Iranian port city of Siraf yielded new evidence confirming the antiquity of the Persian Gulf title.
The Iranian archeologists discovered Sassanid and early-Islamic residential strata as well as a number of intact amphoras used in sea trade during the Parthian, Abbasid and early Islamic eras, all referring to the waterway as the Persian Gulf.

****************************************

“From a historical point of view, it has been called the Persian Gulf since Alexander the Great”

Abdel Khaleq Al-Janabi is a Saudi history scholar.

From a scientific and historical point of view, it has been called the Persian Gulf since Alexander the Great. [It has also had other names, such as the ‘sea of the south’ and the ‘sea of Bassora’]. It’s this name that has been retained by history books and Arab historians, like Ibn Khaldoun and Ibn al-Athir. It’s also in treaties signed between the governors of the gulf and the British who dominated the region from the beginning of the 20th century.

Things didn’t change until Nasser came to power and the rise of Arab nationalism. The Arabs then began to use the name “Ara- bian Gulf” – even though in the beginning of Nasser’s mandate, a popular slogan went: ‘One sole nation from the Atlantic Ocean to the Persian Gulf’

.8644543463_f04fa48bb8_k

It’s true that the name of this gulf still stirs a lively argument. But, as a history scholar, I can’t support nationalistic slogans. To say, like some Arabs, that the Romans already called it the ‘Arabian Gulf’ is without foundation. Only the Greek historian Strabon, in the 1st century AD, had used the term ‘Arabian Gulf’ while talking about the strip of water that we today call the the Red Sea”. Abdel Khaleq Al-Janabi, a Saudi historian said “[f]rom a scientific and historical point of view, it has been called the Persian Gulf since Alexander the Great” and that it was “without foundation” to claim Romans named it “Arabian Gulf”. “Things didn’t change until came to power and the rise of Arab nationalism. The Arabs then began to use the name ‘Arabian Gulf’,” he added.

*****************************
The Persian Gulf has been so known since the 5th century BC.

Iran has threatened to sue search engine Google over omitting the name ‘Persian Gulf’ on its Google Maps service. Iranian foreign ministry spokesman Ramin Mehmanparast said that, if Google did not restore the name of the Persian Gulf – the body of water between Iran and the Arabian Peninsula – it would face ‘serious damages’. Mr Mehmanparast told the semi-official Mehr news agency today that Tehran had already warned Google of possible legal action.

Gulf of 'omit': Google Maps does not name the Persian Gulf, the body of water between Iran and the Arabian Peninsula. But the Gulf of Oman is labelledGulf of ‘omit’: Google Maps does not name the Persian Gulf, the body of water between Iran and the Arabian Peninsula. But the Gulf of Oman is labelled
What's in a name? Wikipedia's map of the same area has the Persian Gulf clearly labelled, as well as the Strait of HormuzWhat’s in a name? Wikipedia’s map of the same area has the Persian Gulf clearly labelled, as well as the Strait of Hormuz

He said: ‘Toying with modern technologies in political issues is among the new measures by the enemies against Iran, [and] in this regard, Google has been treated as a plaything.’ But Google reacted to the comments, saying that its maps service had never labelled the Persian Gulf. When asked by MailOnline if Google planned to include the title in the wake of Iranian threats, a spokesman said there were no plans to include the title on any amended map. A separate company insider told Mail Online that it was ‘definitely not’ a political decision not to have Persian Gulf on Google maps, and Iran’s assertion that Google had had the label removed was ‘simply wrong’.

It's there if you really look: Typing 'Persian Gulf' into Google Maps an then clicking on the resulting 'A' marker will bring up the body of water's titleIt’s there if you really look: Typing ‘Persian Gulf’ into Google Maps an then clicking on the resulting ‘A’ marker will bring up the body of water’s title
He added that, even in the wake of the Iranian threats, there were no plans to include the Persian Gulf label on Google maps.

And he said that the label Persian Gulf AND Arabian Gulf were included in the more detailed Google Earth app. Iranians are highly sensitive about the name of the body of water, which has historically and internationally been known as the Persian Gulf. Some Arab states insist on calling it the Arabian Gulf. The issue has stirred up tensions between Iranians and Arabs. Typing Persian Gulf into Google Maps takes users to the body of water in question, and clicking on the red ‘A’ marker shows ‘Persian Gulf’ as the address.

The Persian Gulf has been so known since the 5th century BC, when Darius the Great of the Achaemenid dynasty called the body of water ‘The sea which goes from Persian’. Around the same time, Greek writers also called it ‘Persikonkaitas’, meaning Persian Gulf. Other names have included ‘Persicus Sinus’, ‘Aquarius Persico’, ‘Bahr-i-Fars’, ‘Daryaye-i-Fars’, ‘Khalij al-‘Ajami’ and ‘Khalij-i Fars’ – all translating into Persian Gulf or Persian Sea. During the time of the Ottoman Empire, it was sometimes referred to as ‘Basra Kurfuzi’, meaning the Gulf of Basra – but it was only during the rise of Arab nationalism in the 1960s that the name become disputed. The United Nations has requested that only the term Persian Gulf be used to describe or name the body of water, confirmed most recently as the official title of the body of water at the 23rd session of the UN in 2006.

اقیانوس هند و خلیج فارس به دریای رقابت اقتصادی تبدیل می شود.

مه. 21 ترجمه ها دیدگاه‌ها برای اقیانوس هند و خلیج فارس به دریای رقابت اقتصادی تبدیل می شود. بسته هستند

 

 indian ocean

اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند (به انگلیسی: Indian Ocean Rim-Association for Regional Cooperation یا IOR-ARC)‏ اساسا به عنوان ابتکار حاشیه اقیانوس هند شناخته می‌شد، یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۹۷ با ابتکار هند و موریس آغاز به کار کرد.
تاسیس این سازمان در مارس ۱۹۹۵ در نشستی در کشور موریس که اکنون مقر این اتحادیه‌است، مورد تصویب قرار گرفت و بعدا در روزهای ۶و ۷ مارس ۱۹۹۷ رسما آغاز به کار کرد.

اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند دارای ۱۹ کشور عضو از سه قاره آسیا، افریقا و اقیانوسیه می‌باشد که بیش از ۲ میلیارد نفر جمعیت جهان و ۲۰٫۵ میلیون کیلومتر مربع وسعت دارد. اهداف این سازمان مواردی همچون تقویت رشد پایدار و توسعه متوازن در منطقه و بین اعضای اتحادیه، تمرکز بر آن حوزه از همکاری‌های اقتصادی که حداکثر فرصت‌ها را برای منافع مشترک و منافع متقابل فراهم می‌کند و گسترش آزادسازی تجاری و حذف موانع موجود بر سر راه جریان‌های تجارت، سرمایه و فناوری در منطقه اقیانوس هند اعلام شده‌است. از لحاظ جغرافیایی، این اتحادیه وسعتی بیش از 5/20 میلیون کیلومتر مربع از سه قاره آسیا، آفریقا و اقیانوسیه را دربرگرفته و جمعیتی نزدیک به 2 میلیارد نفر را در خود جای داده است. استرالیا، هند، ایران و آفریقای جنوبی از وسیع‌ترین کشورهای اتحادیه و هند، اندونزی، بنگلادش و ایران نیز از پرجمعیت‌ترین کشورهای اتحادیه مذکور به شمار می‌آیند.
اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای کشورهای حاشیه اقیانوس هند بر پایه بهبود و تسریع همکاری‌های اقتصادی و گردهمایی نمایندگان دولت، تجار و دانشگاه‌ها بنا شده و با در نظر گرفتن اصل چندجانبه گرایی در جهت گسترش تفاهم و همکاری سودمند دوجانبه از طریق اجماع نظر، نگرش تکاملی و عدم مداخله جویی تلاش کرده و اصولی را در مورد تمامی دول عضو به کار خواهد بست.
اهداف کلی اتحادیه مذکور نیز برپایه آزادسازی تجاری، تقویت همکاری‌های آموزشی، تکنولوژیکی و ایجاد تسهیلات تجاری و سرمایه‌گذاری با هدف تقویت روابط تجاری و اقتصادی بین کشورهای عضو تعریف شده است. مهمترین پروژه‌های همکاری بین اعضا، ایجاد واحد حمایت از شیلات در خصوص همکاری در زمینه ماهیگیری و آبزیان، توسعه گردشگری، تشکیل شورای حمل و نقل دریایی، ایجاد مرکز علوم و انتقال فناوری است.
همچنین موضوع همکاری اعضا در خصوص منابع آلودگی اقیانوس هند، حفاظت محیط زیست و ذخایر اقیانوس هند، توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری، انرژی، ایجاد پارک‌های فناوری مطرح است.

ساختاراتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند نیز عبارتند از:

شورای وزیران که هر دوسال یکبار تشکیل جلسه می‌دهد Council of Ministers (COM)
کمیته مقامات ارشد Committee of Senior Officials (CSO)
مجمع تجاری حاشیه اقیانوس هند Indian Ocean Rim Business Forum (IORBF)
گروه آکادمیک حاشیه اقیانوس هندIndian Ocean Rim Academic Group (IORAG)
کارگروه تجارت و توسعه Working Group on Trade and Investment (WGTI)
ستاد عالی اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هندIOR-ARC High Level Task Force
اعضای اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند به دو دسته اعضای اصلی و اعضای ناظر و طرف گفتگو تقسیم می‌شوند.

شورای وزیران
متشکل از وزیران کشورهای عضو که ریاست آن هر دو سال یک بار تغییر می‌کند و به طور معمول هر سال تشکیل می‌شود.
ایران از سال 2005 به مدت 2 سال ریاست دوره‌ای اتحادیه را بر عهده داشت. با توجه به ریاست موفق ایران بر اتحادیه و همچنین مشکلات یمن برای میزبانی، ریاست ایران برای یک سال دیگر تمدید شد و هشتمین نشست اتحادیه در آوریل 2008 در تهران برگزار شد.
نشست مقامات ارشد متشکل از معاونین وزرای خارجه
وظایف:
بررسی نحوه اجرای تصمیمات شورای وزیران
مشخص کردن اولویت‌ها در همکاری‌های اقتصادی
همکاری با مجمع تجاری، گروه دانشگاهی و گروه تجارت و سرمایه‌گذاری و بررسی نتیجه گزارش نشست گروه‌های سه‌گانه جهت ارائه به نشست شورای وزیران
بررسی و تأیید پروژه‌هایی که نیاز به حمایت مالی صندوق ویژه اتحادیه دارد.
نشست روسای هیئت‌های دیپلماتیک

این نشست بیشتر در پرتوریا برگزار می شود
با توجه به ضرورت پیگیری توافقات، طرح‌ها و پروژه‌های همکاری در سطح اتحادیه، پیشنهاد تشکیل و برگزاری نشست گروه کاری سفراء کشورهای عضو اتحادیه در پرتوریا مورد تصویب قرار گرفت.
معاون وزیر خارجه ریاست دوره‌ای اتحادیه، مسئولیت ریاست این نشست را بر عهده دارد.
برخی از پروژه‌ها (مانند راهکارهای تقویت دبیرخانه) به صورت موردی در کمیته فرعی این نشست مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مجمع تجاری

متشکل از بخش‌های خصوصی و نهادهای اقتصادی است.
به عنوان یک بازوی مشورتی و اجرایی، نظریات بخش‌های خصوصی را برای توسعه بیشتر همکاری‌های اقتصادی بین شرکت‌ها به اجلاس مقامات ارشد و نهایتاً اجلاس وزراء ارائه می‌دهد.
اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران مسئولیت پیگیری پروژه‌های این کمیته را عهده‌دار است.
مهمترین پروژه های مطروحه در این گروه:
توسعه گردشگری، تقویت خطوط کشتیرانی، توسعه همکاری در بخش IT، توسعه تجارت بین اعضا،
گروه آکادمیک

متشکل از افراد دانشگاهی و نمایندگان بخش‌های آموزشی، پژوهشی است. با هدف تقویت کار تحقیقاتی در بین اعضا شکل گرفته است.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مسئولیت پیگیری و اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های این گروه را بر عهده دارد. مسئولیت برگزاری نشست تبادل دانشگاهی یا UMIOR را نیز بر عهده دارد.
مهمترین پروژه‌های این گروه:
مطالعه منابع آلودگی اقیانوس هند، توسعه مدیریت آموزشی، انتقال تکنولوژی، کاهش بلایای طبیعی، مدیریت مناطق ساحلی و پیگیری نتایج نشست تبادل دانشگاهی
گروه کاری تجارت و سرمایه‌گذاری

متشکل از نمایندگان دولتی از بخش‌های بازرگانی کشورهای عضو است. وزارت بازرگانی مسئولیت پیگیری و اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های این گروه را برعهده دارد.
مهمترین پروژه‌های مطروحه در این گروه:
موافقتنامه تجارت ترجیحی (PTA)، حمایت از بخش شیلات، ترتیبات تسویه پرداخت‌ها (CPA)، رژیم‌های سرمایه‌گذاری، همکاری‌های گمرکی، توسعه استاندارد، مبارزه با آنفولانزای پرندگان و ایجاد بانک مشترک بین اعضا
دبیرخانه. مقر دبیرخانه اتحادیه در بندر لوئیس، پایتخت کشور موریس قرار دارد.
تصدی پست مدیر اجرایی دبیرخانه اتحادیه از ابتدای تأسیس تا کنون کایلش روحی (موریس)، دوداسلال دوسوروث (موریس)، شمس الدین (سریلانکا) و سرمدی تا آبان ماه 1390 و اکنون باغیرت (هند) بوده‌اند.
صندوق ویژه:طرح‌های مطالعاتی پروژه‌ها که مورد تأیید کمیته مقامات ارشد قرار گرفته، می‌توانند از امکانات این صندوق بهره‌مند شوند.
مراکز زیر نظر اتحادیه

مرکز منطقه‌ای علوم و انتقال تکنولوژی (RCSTT)
این مرکز در سال 2008 با انعقاد یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقیانوس هند و با هدف ارتقاء‌ سطح فناوری‌های نو و تبادل دانش و تجربیات بین کشورهای عضو ایجاد و در تهران تاسیس شد.
واحد حمایتی ماهیگیری (FSU) مقر آن در مراحل تاسیس در عمان است.
مرکز منطقه ای دریانوردی
این واحد نیز از مصوبات اتحادیه برای استقرار در عمان می‌باشد که هنوز اجرایی نشده است.
کشورهای عضو

عبارتند از: آفریقای جنوبی، هندوستان، جمهوری اسلامی ایران، سنگاپور، مالزی، اندونزی، تایلند، سریلانکا، استرالیا، امارات متحده عربی، عمان، یمن، بنگلادش، کنیا، موریس(مقر اتحادیه)،تانزانیا، ماداگاسگار، موزامبیک، سیشیل. کشورهای چین، ژاپن، مصر، انگلستان و فرانسه از اعضای ناظر و طرف گفتگو اتحادیه هستند.
اعضای اتحادیه:
استرالیا مارس ۱۹۹۵
بنگلادش مارس ۱۹۹۹
هند مارس ۱۹۹۵
اندونزی سپتامبر ۱۹۹۶
ایران مارس ۱۹۹۹
کنیا مارس ۱۹۹۵
ماداگاسکار سپتامبر ۱۹۹۶
مالزی سپتامبر ۱۹۹۶
موریس مارس ۱۹۹۵
موزامبیک سپتامبر ۱۹۹۶
عمان مارس ۱۹۹۵
سیشل November 2011
سنگاپور مارس ۱۹۹۵
آفریقای جنوبی مارس ۱۹۹۵
سری‌لانکا مارس ۱۹۹۶
تانزانیا سپتامبر ۱۹۹۶
تایلند مارس ۱۹۹۹
امارات متحده عربی مارس ۱۹۹۹
یمن سپتامبر ۱۹۹۶
طرفهای گفتگو
کشورهای چین، ژاپن، مصر، انگلستان و فرانسه از اعضای ناظر و طرف گفتگو اتحادیه هستند:
چین
مصر
فرانسه
ژاپن
بریتانیا

آمریکا
هدف‌ها و آرمان

توسعه پایدار To promote sustainable growth and balanced development of the region and Member States
همکاری‌های اقتصادی To focus on those areas of economic cooperation which provide maximum opportunities for development, shared interest and mutual benefits
بر طرف سازی مانع‌های میان کشورها To promote liberalisation, remove impediments and lower barriers towards a freer and enhanced flow of goods, services, investment, and technology within the Indian Ocean rim.
کوشش‌ها

کشورهای عضو در زمینه‌های مختلف حمل ونقل دریایی، شیلات، تجارت و سرمایه گذاری، علوم و انتقال فناوری، مدیریت ریسک، گردشگری با همدیگر همکاری می‌نمایند.
تاکنون سه مرکز منطقه‌ای وابسته به اتحادیه شامل:
مرکز علوم و انتقال فناوری در تهران،
واحد حمایت از ماهیگیری
شورای حمل ونقل دریایی در عمان شروع به‌کار کرده‌است.
این اتحادیه به انتشار اطلاعات در خصوص رژیم‌های تجاری و سرمایه گذاری اعضا با هدف کمک به فهم بهتر فرصت‌های سرمایه گذاری در درون این منطقه توسط تجار و صنعتگران اقدام می‌کند.
اهداف این سازمان مواردی همچون تقویت رشد پایدار و توسعه متوازن در منطقه و بین اعضای اتحادیه، تمرکز بر آن حوزه از همکاری‌های اقتصادی که حداکثر فرصت‌ها را برای منافع مشترک و منافع متقابل فراهم می‌کند و گسترش آزادسازی تجاری و حذف موانع موجود بر سر راه جریان‌های تجارت، سرمایه و فناوری در منطقه اقیانوس هند اعلام شده‌است.
فعالیت‌های اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند برای همکاری شامل چندین پروژه و برنامه‌های کاری موضوعی است که توسط کشورهای عضو با هدف منافع مشترک انجام می‌شود. این برنامه‌ها تحت نظر سه کارگروه تجارت و سرمایه گذاری، مجمع تجاری حاشیه اقیانوس هند و گروه آکادمیک حاشیه اقیانوس هند قرار دارد.
آخرین تحولات

سیشل در سال ۱۹۹۹ به عضویت در آمد ولی ۲۰۰۳ خارج شد و مجددا در ۲۰۱۱ هموند گردید.
در دوازدهمین اجلاس شورای وزیران اتحادیه 8 تا 12 آبان ماه 1391 در شهر گورگائون (دهلی) کمور سال 2012 عضو رسمی گردید و آمریکا شریک گفتگو شد. یازدهمین اجلاس شورای وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند ۲۴ آبان ۱۳۹۰ باحضور هیات ایرانی(به سرپرستی معاون حقوقی بین المللی وزارت خارجه) در شهر بنگلور هند برگزار شد. در اجلاس اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند که با حضور وزرا و مقامات ارشد ۱۹ کشور عضو و ۵ کشور عضو ناظر طرف گفتگوی اتحادیه برگزارشد، مرتضی سرمدی دبیر کل ایرانی اتحادیه پس از سه سال پست خود را به دبیر کل جدید بهاجی رات از هند واگذار کرد. قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه‌ اقيانوس هند» كه در جلسه علني روز يكشنبه مورخ نهم بهمن ماه يكهزار و سيصد و نود مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 26/11/1390 به تاييد شوراي نگهبان رسيده و طي نامه شماره 74700/173 مورخ 9/12/1390 مجلس شوراي اسلامي واصل و جهت اجراء ابلاغ گردیده است.

 

اتحاديه همكاريهاي منطقه اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند  

 

اتحاديه همكاريهاي منطقه اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند، IOR-ARC شامل 19 عضو متشكل از كشورهاي استراليا، بنگلادش، هند، اندونزي، جمهوري اسلامي ايران، كنيا، ماداگاسكار، مالزي، موريس، موزامبيك، سيشيل، عمان، سنگاپور، آفريقاي جنوبي، سريلانكا، تانزانيا، تايلند، امارات متحده عربي و يمن مي باشد و 5 كشور چين، مصر، ژاپن، انگليس و فرانسه نيز به عنوان طرف گفتگو با اتحاديه همكاري مي نمايند و سازمان توريسم اقيانوس هند نيز عضو ناظر اين اتحاديه مي باشد.

از لحاظ جغرافیایی، این اتحادیه وسعتی بیش از 5/20 میلیون کیلومتر مربع از سه قاره آسیا، آفریقا و اقیانوسیه را دربرگرفته و جمعیتی نزدیک به 2 میلیارد نفر را در خود جای داده است. استرالیا، هند، ایران و آفریقای جنوبی از وسیع ترین کشورهای اتحادیه IOR-ARC، و هند، اندونزی، بنگلادش و ایران نیز از پرجمعیت ترین کشورهای اتحادیه مذکور به شمار می آیند.

اصول عمده و اهداف کلی حاکم بر اتحادیه IOR-ARC

اتحادیه IOR-ARC بر پایه بهبود و تسریع همکاریهای اقتصادی و گردهمایی نمایندگان دولت، تجار و دانشگاهها بنا شده و با در نظر گرفتن اصل چندجانبه گرایی در جهت گسترش تفاهم و همکاری سودمند دوجانبه از طریق اجماع نظر، نگرش تکاملی و عدم مداخله جویی تلاش نموده و اصولی را در مورد تمام دول عضو بکار خواهد بست  مهمترین آنها عبارتند از:   – احترام به حفظ تمامیت ارضی، استقلال سیاسی و حاکمیت کشورهای عضو، عدم مداخله در امور یکدیگر، همزیستی مسالمت آمیز و رعایت منافع متقابل.

– گردهمایی نمایندگان دولتها و تجار و دانشگاهیان با تأکید بر تقویت روحیه  چندجانبه گرایی که منافع اعضاء برپایه اصل اجماع تضمین شده باشد؛

– در چارچوب اتحادیه یادشده، دول عضو اقدامات کافی به منظور ارتقاء و دستیابی به اهداف را دنبال خواهند کرد و از اتخاذ اقدامات مغایر با اهداف و فعالیتها اجتناب خواهند نمود.

اهداف کلی اتحادیه مذکور نیز برپایه آزادسازی تجاری، تقویت همکاریهای آموزشی، تکنولوژیکی و ایجاد تسهیلات تجاری و سرمایه گذاری با هدف تقویت روابط تجاری و اقتصادی مابین کشورهای عضو تعریف شده است.

ساختار و تشکیلات اتحادیه:

1- شورای وزيران: مهمترين واحد تصميم گيري مي باشد که رياست آن هر دوسال يكبار تغيير مي كند. اجلاس شوراي وزيران- مرکب از وزيران خارجه کشورهای عضو- به طور معمول  هر  سال تشكيل مي‌گردد. اولين اجلاس وزراء در تاريخ 6 مارس 1997 در موريس و دومين اجلاس  آن در ماه مارس 1999 در موزامبيك تشكيل گرديد. از سال 2005 به مدت سه سال رياست دوره اي اتحاديه  بر عهده جمهوری اسلامی ایران بوده که ششمين، هفتمين و هشتمین نشست شورای وزیران اتحادیه، در فوریه 2006 ، مارس 2007 و می 2008 در تهران برگزار شد. نهمین و دهمين اجلاس شورای وزیرانبه ترتيب  در 25 ژوئن 2009 ( 4 تیر ماه 1388) و 5 اوت 2010 (14 مرداد 1389 ) در صنعا برگزار گردید. یازدهمین اجلاس شورای وزیران در تاریخ 15 نوامبر2011 ( 24 آبان ماه 1390 ) در بنگلور هند برگزار گرديد و رياست اتحاديه از يمن به هند واگذار شد. استرالیا در سالهای 2011 و 2012 به عنوان همکار رئیس دوره ای می باشد و در سال 2013 ریاست اتحادیه را بعهده خواهد گرفت.

2- كميته مقامات ارشد: این کمیته  شامل نمايندگان رسمي كشورهاي عضو (معاونین وزرای خارجه) مي باشد که طبق اساسنامه اتحادیه، هر زمان كه مناسب تشخيص داده شود تشكيل مي گردد و به اموري چون بررسي نحوه اجراي تصميمات شوراي وزيران, مشخص نمودن اولويتها در همكاريهاي اقتصادي, همكاري با مجمع تجاري و گروه دانشگاهي و بالاخره تهيه گزارشهاي دوره اي به منظور ارائه به شوراي وزيران مي پردازد. تاکنون برگزاری اجلاس مقامات ارشد به صورت سالیانه بوده و در دهمین اجلاس وزرای اتحادیه در سال گذشته مقرر گردید در هر سال دو نشست مقامات ارشد اتحادیه برگزار گردد.

در نشست كميته فرعی مالی بهنگام برگزاری ششمین اجلاس شورای وزیران اتحاديه در اسفند 1384، تشكيل صندوق ويژه (Special Fund) جهت  كمك به اجرايي شدن فاز مطالعاتی پروژه ها و طرحهاي مطروحه در كميته هاي مختلف اتحاديه مورد تصویب قرار گرفت که کشورهای  عمان و هند هر كدام 50 هزار دلار و جمهوري اسلامي ايران نيز مبلغ 75 هزار دلار به صندوق  ويژه اختصاص   داده اند. هند در يازدهمين اجلاس شوراي وزيران يك ميليون دلار به صندوق ويژه اختصاص داد.

3- كميته هاي تخصصي

اتحادیه دارای سه رکن تخصصی میباشد که  توسط مراجع ملی داخلی کشورهای عضو مدیریت میشود و به شرح زیر می باشند:

الف) مجمع تجاري(IORBF):

متشكل از بخشهاي خصوصي و نهادهاي اقتصادي كشورهاي عضو مي باشد. اين مجمع به عنوان يك بازوي مشورتي و اجرائي، نظرات بخشهاي خصوصي را جهت توسعه بيشتر همكاريهاي اقتصادي بين شركتها به اجلاس مقامات ارشد و نهايتاً اجلاس  وزراء ارائه   مي دهد. اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران مسئوليت پيگيري پروژه هاي اين كميته را برعهده دارد.ترغیب تجارت و همکاریهای مربوط به تقویت ارتباط بین تجارکشورهای عضو از طریق ایجاد پایگاه اینترنتی اطلاعات مربوط به تجار و زمینه های تجاری، اطلاع رسانی برپایی نمایشگاههای تجاری در هریک از کشورهای عضو اتحادیه و پروژه همکاریهای مستقیم بین بانکی بین اعضاء از مهمترین پروژه های این کمیته می باشد. سال جاری هیجدهمین  نشست مجمع تجاری برگزار می شود.

ب) گروه دانشگاهی (IORAG)

وزارت علوم, تحقيقات و فناوري مسئوليت پيگيري و اجراي برنامه ها و پروژه هاي اين گروه را بر عهده دارد. گروه آکادميک مسئوليت برگزاری نشست تبادل دانشگاهی را نيز بر عهده دارد. مهمترین برنامه ها و پروژه های قابل طرح این گروه عبارتند از:

پروژه منابع آلودگی اقیانوس هند، انجام پروژه های مطالعاتی در زمینه تسهیل تجارت و ارتقای همکاریهای تکنولوژیکی با همکاری 5 کشور و به ریاست وزارت علوم و تبادل استاد و دانشجو.

پ) گروه كاري تجارت و سرمايه گذاري(WGTI)

گروه كاري تجارت و سرمايه گذاري يكي از اركان اتحاديه همكاريهاي منطقه اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند بوده و متشكل از نمايندگان دولتي از بخشهاي بازرگاني كشورهاي عضو مي‌باشد. وزارت صنعت، ‌معدن و تجارت  مسئوليت پيگيري و اجراي  برنامه ها و پروژه هاي اين گروه را برعهده دارد. برگزاری نشستهای کارشناسی به منظور نهایی سازی موافقتنامه تجارت ترجیحی میان اعضاء و ارائه فهرست اقلام عمده صادراتی کشورهای عضو جهت برخورداری از  ترجیحات تجاری، پروژه های مربوط به تسهیل همکاریهای شیلات و کشتیرانی میان کشورهای عضو و تشویق سرمایه گذاری، از جمله فعالیتها و  پروژه های مهم در این کمیته به شمار میرود.

ت)دبيرخانه:

دبيرخانه اتحاديه در بندر لوئيس، پايتخت موريس واقـــــع مي باشد.  تصدی پست دبيركل (دبیرخانه اتحادیه)  از ابتدای تأسیس تاکنون به ترتیب بر عهده كايلش روحي (موريس)، دوداسلال دوسوروث (موریس)، شمس الدين (سريلانكا)، جناب آقای مرتضی سرمدی از جمهوری اسلامی ایران  ودر حال حاضر آقاي باجیرات  K. V. Bhagirath از هند دبیر کل اتحادیه می باشد. همچنين  به منظور تقویت دبیرخانه، از هند و آفریقای جنوبی دو مدیر اجرایی او را در انجام وظایفش یاری می کنند. در جلسه شورای وزیران  آبان 1390   (11 نوامبر2011) در بنگلور ریاست اتحادیه  به هند و معاونت به استرالیا واگذار شد.

کشورهای عضو اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند عبارتند از :آفریقای جنوبی، هند، جمهوری اسلامی ایران، سنگاپور، مالزی، اندونزی، تایلند، سریلانکا، استرالیا، امارات متحده عربی، عمان، یمن، بنگلادش، کنیا، موریس( مقر اتحادیه) ، تانزانیا، ماداگاسگار، موزامبیک، سیشیل کشورهای چین، ژاپن، مصر، انگلستان و فرانسه از اعضای ناظر و طرف گفتگو اتحادیه هستند. تاکنون سه مرکز منطقه ای وابسته به اتحادیه شامل مرکز علوم و انتقال فناوری در تهران، واحد حمایت از ماهیگیری و شورای حمل ونقل دریایی در عمان شروع به‌کار کرده است.

  80634819-3902390

مهمترين دلايل تشكيل اتحاديه:

الف) تغيير ساختاري در نظام اقتصادي بين المللي و برقراري روند منطقه گرايي اقتصادي ميان كشورها از طريق ايجاد بلوكهاي اقتصادي منطقه اي، افزايش سرمايه گذاري خارجي و توسعه همكاريهاي تكنولوژيك.

ب) رشد سريع آسياي دور و جنوب شرق آسيا در دهه هاي 1980 و 1990 و گرايش قدرتهاي بزرگ اقتصادي به آسيا – پاسيفيك به عنوان پوياترين منطقه اقتصادي جهان.

پ) سياستهاي برون گراي كشورهای مهم منطقه، در دهه اخير و تلاش اين كشورها جهت هماهنگ شدن با نظام بين الملل از طريق اصلاحات اقتصادي و نهايتاً ايجاد زمينه هاي لازم جهت رشد طبقه متوسط جامعه.

ت) تلاش كشورهاي حوزه اقيانوس هند جهت افزايش تجارت منطقه اي.

دلائل عضويت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه:  

با توجه به قرار داشتن ايران در حاشيه اقيانوس هند و اجتناب ناپذير بودن حضور در اينگونه تشكيلات به لحاظ تأثيرپذيري از قوانيني كه وضع ميشود و همچنين سياست توسعه روابط با كشور‌هاي مهم آسيا كه در اين مجموعه عضويت دارند و اصولاً تركيب متفاوت كشورهاي عضو كه اغلب داراي روابط مهم اقتصادي با ايران بوده و در منطقه هم تأثيرگذار ميباشند، اهميت حضور جمهوري اسلامي ايران در اين گونه سازمانها را به عنوان يك سياست اصولي جهت دستيابي به بازارهاي جديد (براي توسعه صادرات غير نفتي) و استفاده از فرصتها جهت ايفاي نقش مناسب در صحنه مبادلات منطقه اي و جهاني و  تلفیق دو مفهوم دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی منطقه ای را نشان می دهد.

اجلاس هشتم در تهران  

هشتمين اجلاس شوراي وزيران اتحاديه كشورهاي اقيانوس هند  15 ارديبهشت 1387 در ایران برگزار شد.

 دکتر داوودی معاون رئیس جمهور آمادگی ایران را برای تعميق روابط همه جانبه با كشورهاي حاشيه اقيانوس هند اعلام است . معاون اول رئيس جمهور گفت: جمهوري اسلامي ايران به همكاري هاي همه جانبه منطقه¬اي براي دستيابي به پيشرفت ، رفاه و امنيت كشور ها به عنوان يك رويكرد مهم و اساسي مي نگرد و از اين رو تمام مساعي خود را جهت اجراي پروژه ها و تقويت اتحاديه همكاري هاي منطقه اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند به كار مي بندد.

دكتر پرويز داودي گفت: تدوين پروژه هاي متعدد در زمينه هاي تجارت ، سرمايه گذاري ، تبادلات علمي، گردشگري و رفع موانع تجاري بيانگر اين واقعيت است كه ايجاد همگرايي منطقه اي از دغدغه هاي كشورهاي عضو حاشيه اقيانوس هند است.

 تشكيل صندوق همكاري هاي اقتصادي، گسترش شبكه هاي بانكي، توسعه زيرساخت هاي ارتباطي، انعقاد موافقت نامه هاي تجاري ، تشويق سرمايه گذاري هاي خارجي، همكاري هاي علمي و فني و تبادل استاد و دانشجو مي تواند اتحاديه همكاري هاي اقتصادي كشور هاي حاشيه اقيانوس هند را به الگوي موفقي از همكاري هاي منطقه اي تبديل كند.

اجلاس یازدهم 1390 آبان –  بنگلور هند

در یازدهمین اجلاس شورای وزیران اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای حاشیه اقیانوس هند که با حضور وزرا و مقامات ارشد 19 کشور عضو و 5 کشور عضو ناظر  طرف گفتگوی اتحادیه برگزارشد، مرتضی سرمدی دبیر کل ایرانی اتحادیه پس از سه سال پست خود را به دبیر کل جدید بهاجی رات از هند واگذار کرد. همچنین سیشیل که از عضویت اتحادیه خارج گردیده بود دوباره به اتحادیه پیوست. ریاست اتحادیه در این اجلاس از یمن به هند واگذار گردید. همچنین استرالیا در دو سال ریاست هند نقش همکار رییس را ایفا می‌کند. در نشست مذکور 50 هزار دلار از صندوق ویژه اتحادیه به مرکز علوم و انتقال فناوری در کشورمان اختصاص یافت.

این مرکز وابسته به اتحادیه مذکور بوده و همکاریهای علمی و فناوری بین کشورهای عضو را تعقیب می کند. در حال حاضر مرکز فعالترین بخش اتحادیه می باشد.

ریاست هیات ایرانی شرکت کننده در اجلاس را محمد مهدی آخوند زاده معاون امور بین المللی وزارت امور خارجه  بعهده داشت.

آخوند زاده افزود: همکاری های همه جانبه و نزدیک و فعالیت های گسترده اقتصادی کشورهای عضو در قالب اتحادیه، می تواند نقش مهمی در گسترش ثبات اقتصادی و کاهش تاثیر شوک های ناشی از بحران های اقتصادی و مالی بین المللی و ایمنی از حوزه تاثیر نظامات ناعادلانه سلطه ایفا کند و اثر گذاری اعضا را در اقتصاد و بازارهای جهانی افزایش دهد .

ضرورت داشتن برنامه بلند مدت و طرح عمل بخوبی احساس می گردد. در این راستا پیشنهاد شد گروه کاری از کارشناسان برجسته و اتاق فکر کشورهای عضو تشکیل تا زمینه های عمکاری و استراتژی بلند مدت اتحادیه را مورد بررسی قرار دهد.

اتحادیه دارای 19 کشور عضو از سه قاره آسیا، افریقا و اقیانوسیه می باشد که بیش از 2 میلیارد نفر جمعیت جهان و 5/20 میلیون کیلومتر مربع وسعت دارد.

 اجلاس دوازدهم دهلی گورگایون

قرار بود در این اجلاس وزیر امور خارجه کشورمان شرکت کند که در آخرین لحظه و یک روز قبل از اجلاس وزرا سفر لغو گردید. که مجددا نیز معاونت حقوقی بین المللی آقای آخوند زاده در اجلاس وزرا شرکت نمود و در حاشیه اجلاس با معاون وزارت خارجه و وزیر خارجه هند دیدار و گفتگو نمود. مهمترین تحول این اجلاس پذیرش کشور کامرون به عضویت و همچنین پذیرش  عضویت آمریکا به عنوان عضو ناظر و یا شریک گفتگوها بود.

قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه‌ اقيانوس هند» ( پیوست) در جلسه علني روز يكشنبه مورخ نهم بهمن ماه يكهزار و سيصد و نود مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 26/11/1390 به تاييد شوراي نگهبان رسيده و طي نامه شماره 74700/173 مورخ 9/12/1390 مجلس شوراي اسلامي واصل و جهت اجراء ابلاغ گردیده است.

گفتنی است که برای استفاده عموم فارسی زبانان یک سرفصل با نمودار و ساختار این اتحادیه در ویکیپدیا توسط کارشناس مطالعاتی اجرا شده و قابل دسترس عموم می باشد.

  اقیانوس هند سومین اقیانوس بزرگ دنیااست که نیمی از کشتی های کانتینری (container ships)، یک سوم از ترافیک باربری و دو سوم از حمل و نقل نفت دنیا از طریق آن صورت می گیرد و این اقیانوس حقیقتاً خط زندگی تجارت و اقتصاد بین المللی است.

وی با اشاره به اینکه جمعیت دو میلیارد نفری حاشیه اقیانوس هند که حدود یک سوم از جمعیت دنیا را شامل می شود نیز بازار بزرگی را در این منطقه بوجود آورده است افزود: این منطقه از لحاظ استراتژیک، منابع و معادن نیز با اهمیت است و منابع دریایی ارزشمند، از غذاهای دریایی گرفته تا مواد خام و انرژی برای صنایع در این منطقه وجود دارد.

 این منطقه همچنین از نظر کشاورزی و تنوع و وسعت زمین های زراعی بسیار غنی است و قابلیت های نیروی انسانی و فناوری فراوانی دارد. بطور کلی منطقه حاشیه اقیانوس هند از لحاظ تنوع فرهنگی، نژادی، مذهبی، توسعه اقتصادی ومنافع استراتژیک منحصربفرد است.

 این نشست می تواند نقشی منحصربفرد در توسعه بیشتر منطقه در جنبه های مختلف و تحقق شش اولویت مهمی که شورای وزرای منطقه در نظر دارد، داشته باشد.

در این خصوص من تاکید می کنم که نقش نهادهای یارانه ای این اتحادیه ، عملکرد کارگروه تجارت و سرمایه گذاری و گروه های دانشگاهی از اهمیت بسیاری برخودار است و ضمن اینکه ما به عنوان تصمیم گیران این اتحادیه باید توصیه های آنها را به اجرا درآوریم.

معاون وزارت امور خارجه ضمن ابراز خرسندی از اینکه علم و فناوری یکی از حوزه های کلیدی این اتحادیه همکاری های منطقه ای است گفت: ما در تهران میزبان مرکز منطقه ای انتقال علم و فناوری (RCSTT) هستیم و در این راستا از هیچ حمایتی مضایقه نداریم.

در این خصوص ما از نظارت مجمع عمومی سازمان ملل متحد حمایت می کنیم و این اقدام، پیش از هر چیز، موجب می شود این اتحادیه درعرصه بین الملل به رسمیت شناخته شود و در وهله دوم، اساسی برای مشارکت پایدار و استفاده از مشاوره در این نهادها خواهد بود. وی در بخش دیگری از صحبت هایش اظهار داشت: از آنجا که انسان محور توسعه است، باید فضایی متناسب با محوریت انسان فراهم شود.

همچنین سیاست های کلان اقتصادی در نظر گرفته شود که منجر به افزایش سرمایه گذاری و ارتقای منابع انسانی در کشورهای منطقه از جمله ایران می شود.

آخوندزاده افزود: متاسفانه بر خلاف انتظارات ما، جامعه بین الملل تمایل دارد که به بخش های رقابتی غیرضروری تقسیم شود که این امر تاثیر نامطلوبی بر تجارت آزاد و ورود همه کشورها به اقتصاد جهانی دارد. وی گفت: بیشتر کشورهای منطقه ی ما، هنوز با مشکلاتی از جمله فقر شدید،بحران جهانی غذا و عدم امنیت غذایی، نرخ بالای بیکاری، بدهی خارجی کلان، کمبود کمک های مالی و تاثیرات منفی تغییرات آب و هوایی مواجه هستند. معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: ما معتقدیم که کشورهای منطقه باید برای مقابله با این چالش ها، همکاری و اقدامات فوری کنند. ما باید برنامه جامعی طراحی کنیم که بر رفع فقر و بکارگیری و ارتقای فناوری های پیشرفته متمرکز باشد. باید به این واقعیت نیز توجه داشت که اجبارهای اقتصادی همچون تحریم های چندجانبه علیه کشورهای منطقه ، قانون بین الملل را نقض کرده و آزادی تجارت و سرمایه گذاری را بطور جدی مورد تهدید قرار می دهد.

این اتحادیه همچنین دارای پنج شریک گفت و گو از جمله چین، مصر، فرانسه، ژاپن و انگلیس است و سازمان گردشگری اقیانوس و گروه تحقیقاتی اقیانوس هند در نشست های آن به عنوان ناظر شرکت می کنند.

 JNU-Delhi University (50)

قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند.  منتشره در روزنامه رسمي شماره 19524 مورخ 22/12/1390

شماره74700/173 ـ 9/12/1390

جناب آقاي دكتر محمود احمدي‌نژاد

رياست محترم جمهوري اسلامي ايران عطف به نامه‌ شماره 74308/39719 مورخ 13/5/1387 در اجراء اصل يكصد و بيست و سوم (123) قانون اساسي جمهوري‌اسلامي‌ايران قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند كه با عنوان لايحه عضويت دولت جمهوري‌اسلامي ‌ايران در انجمن همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند به مجلس‌شوراي اسلامي تقديم گرديده بود با تصويب در جلسه علني روز يكشنبه مورخ 9/11/1390 و تأييد شوراي محترم نگهبان به پيوست ابلاغ مي‌گردد.

رئيس مجلس شوراي اسلامي ـ علي لاريجاني

شماره241608 ـ 18/12/1390

نهاد رياست جمهوري ـ وزارت امور خارجه

«قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه‌ اقيانوس هند» كه در جلسه علني روز يكشنبه مورخ نهم بهمن ماه يكهزار و سيصد و نود مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 26/11/1390 به تاييد شوراي نگهبان رسيده و طي نامه شماره 74700/173 مورخ 9/12/1390 مجلس شوراي اسلامي واصل گرديده است، به پيوست جهت اجراء ابلاغ مي‌گردد.

رئيس‌جمهور ـ محمود احمدي‌نژاد

قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند

ماده واحده ـ به دولت اجازه داده مي‌شود در «اتحاديه همكاري منطقه‌اي كشورهاي حاشيه اقيانوس هند» به‌شرح منشور پيوست عضويت يابد و نسبت به پرداخت حق‌عضويت مربوط اقدام نمايد. تعيين و تغيير دستگاه اجرائي طرف عضويت برعهده دولت است.

منشور اتحاديه همکاري منطقهاي کشورهاي

حاشيه اقيانوس هند

1ـ با آگاهي نسبت به پيوندهاي تاريخي شکل‌گرفته طي هزار سال در بين ملل اقيانوس هند و با حس بازيابي تاريخي،

با آگاهي از تغييرات اقتصادي و سرعت تغيير در سطح جهان که به‌ صورت چشمگير و شدت فزاينده‌اي در همکاريهاي اقتصادي منطقه‌اي در جريان است،

با درک اين موضوع که کشورهاي حاشيه اقيانوس هند به لحاظ تنوع، فرصتهاي گستردهاي را براي ارتقاء تعاملات اقتصادي و همکاريها و طيف وسيعي از منافع متقابل و روح برابري ارائه مينمايند،

با اعتقاد به اين‌که کشورهاي حاشيه اقيانوس هند با استناد به تجربيات مشترک گذشته و ارتباطات جغرافيايي ـ اقتصادي کشورهاي عضو، آماده ايجاد اتحاديه کارا و الگوهاي عملي همکاريهاي اقتصادي است،

و با آگاهي از مسؤوليت خود براي ارتقاء رفاه مردم خويش از طريق بهبود استانداردها و کيفيت زندگي،

بدينوسيله دولتهاي استراليا، هند، اندونزي، کنيا، ماداگاسکار، مالزي، موريس، موزامبيک، عمان، سنگاپور، آفريقاي جنوبي، سريلانکا، تانزانيا و يمن، «اتحاديه همکاري منطقهاي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند» را با هدف پيگيري اصول بنيادي، اهداف، زمينه‌هاي همکاري و ترتيبات و ساختارهاي مالي و سازماني تشکيل مي‌دهند.

اصول بنيادي

2ـ اين اتحاديه همکاريهاي اقتصادي را تسهيل و ارتقاء خواهد داد و نمايندگان دولتها، محافل تجـاري و فرهنـگيان را گردهم خواهـد آورد. اين اتحـاديه در پرتو چـندجانبـه‌گرايي درصـدد ايجـاد و گسترش تفـاهم و هـمکاريهاي سودمنـد متقابل از طريق نگرش غيرمداخـله‌گرانه و تکاملي براساس اجـماع مي‌باشـد. اين اتحـاديه اصول اساسي زير را بدون قيد و شرط يا استثناء نسبت به کشورهاي عضو به اجراء درخواهد آورد:

(1) همکاري در چهارچوب اتحاديه همکاري منطقهاي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند براساس احترام به اصول برابري حاکميت، تماميت ارضي، استقلال سياسي، عدم مداخله در امور داخلي، همزيستي مسالمت‌آميز و منافع متقابل خواهد بود.

(2) اين اتحاديه براي کليه کشورهاي برخوردار از حاکميت حاشيه اقيانوس هند که به اصول و اهداف منشور آن پايبند باشند و مايل به قبول تعهدات براساس اين منشور باشند مفتوح خواهد بود.

(3) تصميمها درخصوص کليه امور و مسائل و در تمامي سطوح براساس اجماع اتخاذ خواهد شد.

(4) مسائل دوجانبه و ساير مسائلي كه احتمالاً باعث مشاجره خواهد شد و مانعي بر سر راه تلاشهاي همكاري منطقهاي ميباشد، در بحثها گنجانده نخواهد شد.

(5) همکاريها در چهارچوب اين اتحاديه به حقوق و تعهداتي که کشورهاي عضو در چهارچوب ساير ترتيبات اقتصادي و همکاريهاي تجاري دارند لطمه‌اي نمي‌زند و به‌صورت خودکار در مورد کشورهاي عضو اتحاديه اعمال نخواهد شد، جايگزين حقوق و تعهدات مزبور نخواهد بود بلکه درصدد تقويت و همچنين تکميل آنها است و مطابق تعهدات دوجانبه، همه‌جانبه و چندجانبه است.

(6) کشورهاي عضو در چهارچوب اين‌اتحاديه، جهت ارتقاء دستاوردهاي اهداف آن اقدامات کافي را دنبال خواهند نمود و هر عملي را که احتمالاً بر اهداف و فعاليتهاي آن خدشه وارد آورد را اتخاذ نخواهند نمود.

(7) برنامه‌هاي کاري اتحاديه را کشورهاي عضو به‌صورت داوطلبانه تقبل خواهند نمود.

اهداف

3ـ اهداف اتحاديه شامل موارد زير خواهد بود:

(1) ارتقاء رشد پايدار و توسعه متوازن منطقه و کشورهاي عضو و ايجاد زمينه مشترك براي همکاريهاي اقتصادي منطقه‌اي

(2) تأکيد بر زمينه‌هاي همکاريهاي اقتصادي که فرصتهاي حداکثري را براي گسترش منافع مشترک و دستيابي به مزاياي متقابل فراهم مي‌آورد و به‌همين منظور طراحي و اجراي پروژه‌هاي همکاريهاي اقتصادي مربوط به تسهيلات تجاري، ارتقاء و آزادسازي، تشويق سرمايه‌گذاري خارجي، مبادلات علمي و فني و گردشگري، اقدامات اشخاص حقيقي و ارائه‌دهندگان خدمات به‌صورت غيرتبعيض‌آميز و توسعه زيرساختها و منابع انساني همانگونه که در برنامه‌کاري اتحاديه مشخص شده است.

(3) مشخص نمودن ديگر زمينه‌هاي همکاري که ممكن است به صورت دوجانبه مورد توافق قرار گرفته باشد،

(4) در راستاي ارتقاء آزادسازي (اقتصادي)، حذف موانع و کاهش آنها به منظور جريان آزادتر و ارتقاءيافته کالا، خدمات، سرمايه‌گذاري و فناوري در منطقه

(5) بررسي تمامي امکانات و راههاي آزادسازي تجاري با هدف افزايش و متنوع نمودن جريان تجارت در بين کشورهاي عضو

(6) ترغيب تعاملات نزديک تجاري و صنعتي، مؤسسات فرهنگي، انديشمندان و مردم کشورهاي عضو بدون هيچگونه تبعيضي در بين کشورهاي عضو و بدون اين که خدشه‌اي به‌تعهداتي وارد آيد که در قبال ساير ترتيبات همکاريهاي تجاري و اقتصادي منطقه‌اي دارند.

(7) تقويت همکاري و گفتگو در بين کشورهاي عضو در مجامع بين‌المللي درخصوص مسائل اقتصاد جهاني و هر جايي که مطلوب باشد گسترش راهبردهاي مشترک و اتخاذ مواضع مشترک در مجامع بين المللي درخصوص مسائل مورد علاقه متقابل و

(8) ارتقاء همکاريها در زمينه توسعه منابع انساني به‌ويژه از طريق ارتباط نزديکتر در بين مؤسسات آموزشي، دانشگاهها و ساير مؤسسات تخصصي کشورهاي عضو

عضويت

4ـ تمامي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند که داراي حاکميت هستند مي‌توانند عضو اين اتحاديه شوند. براي عضوشدن در اين اتحاديه، کشورها بايد اصول و اهدافي که در منشور اتحاديه محترم شمرده شد را بپذيرند. کشورهاي عضو در رابطه با گسترش عضويت اتحاديه تصميم‌گيري خواهند نمود.

راهکار سازماني

5 ـ شوراي وزراء اتحاديه ايجاد خواهد شد. اين شورا هر دو سال يک‌بار يا بيشتر برحسب تصميمات متقابل جهت تنظيم سياستها، بازنگري پيشرفت همکاري، تصميم‌گيري در مورد زمينه‌هاي جديد همکاري، ايجاد راهکارهاي ديگر برحسب ضرورت و تصميم‌گيري درخصوص ساير مسائل مورد علاقه عموم تشکيل جلسه خواهد داد.

6 ـ كارگروه مقامات ارشد اين اتحاديه متشکل از مقامات دولتي کشورهاي عضو ايجاد خواهد شد. اين كارگروه هرموقع که به صورت متقابل براي تشکيل آن تصميم گرفته شود، جلسه تشکيل خواهد داد و اجراي تصميم‌هاي اتخاذ شده توسط شوراي وزيران را بازنگري خواهد نمود و با همکاري مجمع تجاري کشورهاي حاشيه اقيانوس هند و گروه دانشگاهي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند اولويتهاي مربوط به همکاريهاي اقتصادي را ايجاد خواهد نمود، برنامه‌هاي کاري را تدوين، بر آنها نظارت و آنها را هماهنگ خواهد كرد و منابع را براي تأمين مالي برنامه‌هاي کاري بسيج خواهد نمود. كارگروه گزارشهايي را به شكل ادواري به شوراي وزيران ارائه خواهد داد و برحسب ضرورت امور سياستگذاري را جهت تصميم‌گيري شورا ارائه خواهد داد.

7ـ جهت هماهنگ نمودن، ارائه خدمات و نظارت بر اجراي تصميم‌هاي مربوط به سياستگذاري و برنامه‌هاي کاري مقرر شده، دبيرخانه‌اي ايجاد خواهد شد.

کانونهاي ملي

8 ـ هر کشور عضو اين اتحاديه، يک کانون ملي سه‌جانبه براي همکاريهاي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند تشکيل مي‌دهد تا اجراي فعاليتها و دستاوردهاي اهداف آن ‌را هماهنگ نمايد.

مجمع تجاري کشورهاي حاشيه اقيانوس هند و گروه دانشگاهي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند

9ـ طبق ماهيت سه جانبه اين اتحاديه، اتحاديه شامل نهادهايي است که به مجمع تجاري کشورهاي حاشيه اقيانوس هند و گروه دانشگاهي کشورهاي حاشيه اقيانوس هند معروف هستند. آنها ممکن است طبق تصميم‌هاي متقابل به اتفاق هم با شوراي وزراء و كارگروه مقامات ارشد و نيز هر وقت که لازم بدانند تشکيل جلسه دهند. آنها با كارگروه مقامات ارشد و دبيرخانه در زمينه بررسي، تنظيم و اجراي سياستها و برنامه‌هاي کاري اتحاديه تعامل خواهند داشت. مجمع تجاري و گروه دانشگاهي ممکن است برحسب ضرورت ديگر شبکه‌هاي تجاري و دانشگاهي منطقه‌اي غيردولتي را مورد استفاده قرار دهد.

ترتيبات مالي

10ـ هر کشور عضو برحسب تصميم به تأمين مالي اتحاديه کمک خواهد نمود. کشورهاي عضو شركت‌كننده براي تأمين مالي جهت اجراي برنامه‌هاي کاري ترتيبات لازم را به عمل خواهند آورد. اين امر مانع ديگر منابع مالي خارجي در صورت اقتضاء نخواهد شد.

11ـ کشورهاي عضو تلاش خواهند نمود تا روح همکاريهاي اقتصادي که در منشور اتحاديه محترم شمرده شده است را ارتقاء دهند.

(يادداشتهاي دبيرخانه: تصويب‌شده در سوم مارس 1997ميلادي برابر با 12/12/1375 هجري‌شمسي)

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن منشور درجلسه علني روز يكشنبه مورخ نهم بهمن‌ماه يكهزار و سيصد و نود مجلس شوراي اسلامي تصويب شد و در تاريخ 26/11/1390 به تأييد شوراي نگهبان رسيد.

رئيس مجلس شوراي اسلامي ـ علي لاريجاني

 منبع: سازمان مطالعاتی دریای پارس

جبهه النصره و نگاهي از درون به تشكيلات مخوف القاعده

مه. 19 اجتماعی, حقوقی دیدگاه‌ها برای جبهه النصره و نگاهي از درون به تشكيلات مخوف القاعده بسته هستند

حتي اگر محمد نيز باشدقرض نخواهد داد.

این جمله ای است که منتهی به  اتهام کفرگویی و اعدام  بی رحمانه و فوری پسر بچه ای بنام محمد کتا  توسط سلفی های مسلح جنایتکار و خونخوار در شهر الپو/حلب/ شد.”

در شهر آلپوي سوريه که تحت کنترل شورشيان سلفی طالبانی و متعصب و جاهل ميباشد نوجواني پانزده ساله که در دکه قهوه فروشي در خيابان کار ميکرد بعد از مشاجره اي لفظي با شورشيان سلفی  ميگويد که حتي اگر محمد نيز بیاید  قرض نخواهد داد! همين جمله براي شورشيان کافي بود تا وي را دستگير و سپس در خيابان در جلوي مردم و در حضور پدر و مادرش و برادران و خواهرانش  که التماس می کردند  به گلوله بستند!

این گونه جنایات  هولناک را محکمة الشریعه باید تایید می کرد. آیا شیخ مفتی قرضاوی چنین قتل هایی را محکوم خواهد کرد!

اعدام سربازان

 

“An  rebel group shot dead a 15-year-old child who worked as a coffee seller in Aleppo, after they accused him of blasphemy,”.


 

فیلم جدیدی كه منتشر شده؛ نشان می دهد ابوصقر(پدرعقاب) در شهر حمص در حال نماز خواندن است و سپس به سؤالاتی پاسخ می دهد. او که شهروند سوریه و موسس گردان الفاروق در شهر حمص سوریه است از افراد مشهور جبهه النصره وابسته به القاعده است او گفت: اگر خون ریزی ها در سوریه متوقف نشود هر شهروند سوریه به یك ابوصقر تبدیل می شود.

فیلم  ابوسقار که پس از شكافتن سینه  یك سرباز ارتش سوریه، دل و جگر او را بیرون كشیده و گاز می زند. با واكنش های منفی و محكومیت های گسترده ای در سطح جهان از جمله در میان مخالفان و موافقان دولت سوریه روبه رو شد.

ابوصقر از سال 2003 تا 2011 در عراق می جنگید و سپس به سوریه منتقل شد.

جبهه النصره (به عربی: جبهة النصرة لأهل الشام)‏ یک گروه سلفی جهادی تکفیری در سوریه است. این گروه در حین جنگ داخلی سوریه در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۲ تشکیلش را اعلام کرد. افراد آن در سالهای 2003 تا 2010 در عراق علیه دولت عراق می جنگیدند .همه عملیاتهای  مهم تهاجمی در دمشق و بیشتر کشتارهای سوریه در ادلب – الپو/حلب و دیر زور توسط گردانهای  این گروه  شورشی در سوریه انجام می شود.
 امریکا  در دسامبر ۲۰۱۲ این گروه را یک سازمان تروریستی وابسته به القاعده اعلام کرده است.
صدها ویدئو از کشتارهای این گروه در اینترنت منتشرشده است.   اما عربستا ن- قطر- ترکیه و اردن این گروه سلفی تکفیری را غیر مستقیم کمک می کنند.
 : نویسنده محمد عجم  سایت بازتاب  تاريخ  :  2006
 

دفتر «مكتب الخدمة» كه هدف آن مسلح كردن و آموزش و پشتيباني و تجهيز مجاهدين عرب براي جنگ با شوروي سابق بود با كمك آمريكا، پاكستان، عربستان و سازمان هاي خيريه اسلامي عربي، توسعه يافت و به يك نيروي تشكيلاتي تبديل شد؛ از نظر فكري، سني سلفي جهادي و به عبارتي، وهابي سياسي به شمار مي روند كه از درون وهابيت سنتي و محافظه كار سر بر آورده است.

القاعده از نام پادگان نظامي اين گروه به نام «قاعدة الجهاد» (پايگاه نبرد مقدس ) گرفته شده، بيشتر اعضا ابتدا اين سازمان را «جبهه بين المللي جهاد عليه يهوديان و صليبيان» مي ناميدند. در سال 1998 ايمن ظواهري سازمان جهاد اسلامي مصر را با سازمان القاعده ادغام كرد و به شخص دوم اين تشكيلات تبديل شد.
به دنبال اشغال افغانستان توسط اتحاد شوروي، مسلمانان جهادگر از سراسر خاورميانه داوطلب جنگ در افغانستان شدند.

دكتر عبدالله عزام رهبر معنوي عرب ـ افغان ها و يا القاعده فعلي (متولد فلسطين شهر جنين) در سال 1982 به افغانستان رفت و دفتر خدمت رساني بيت انصار را در سال 1984 در پيشاور تأسيس كرد، اما در سال 1989 در اثر انفجار يك بمب كشته شد كه تحليلگران آن را به تصفيه حساب درون گروهي عرب افغانها تعبير نمودند، كما اين كه در مورد قتل مسعود سمبل مجاهدين نيز اين اقدام تكرار شد.

بن لادن نيز كه از يك خانواده ثروتمند نزديك به دربار عربستان بود و مانند بسياري از سعودي هاي وهابي ريشه يمني دارد، از همان آغاز به عنوان معاون دفتر خدمت رساني در پيشاور آغاز به كار كرد. هدف دفتر، خدمات رساني به خانواده هاي داوطلب از تمامي كشورهاي عربي عازم جهاد در افغانستان بود. اين مجاهدين جنگجو كه بعد از فرو پاشي شوروي به عرب افغان معروف شدند، در واقع، يك استان عربي را در داخل مرز ژاكستان ـ افغانستان ايجاد كردند كه هدف آن، كمك به مجاهدين و خانواده هاي آنها در نبرد عليه
كمونيست هاي افغانستان و دولت شوروي بود. با فروپاشي شوروي و سپس روي كار آمدن دولت رباني، مجاهدين عرب مدتي بلا تكليف ماندند و بخشي از آنان به بوسني و هرزه گوين و عده اي زيادي نيز به كشورهاي خود برگشتند تا دولت هاي دست نشانده غربي را به زعم خود سرنگون كنند. جنگجويان عرب افغان نيز، توانستند در الجزاير استحكامات قدرتمندي ايجاد كنند و دولت را تا آستانه سقوط پيش برند.

در سال 1989 حسن ترابي با ارسال پيك به پيشاور از افراد القاعده دعوت كرد كه در جنگ با شورشيان جنوب به سودان كمك كنند؛ از اينجا بود كه اسامه بن لادن و تعدادي از افراد القاعده در سودان مستقر شدند كه گروه جنجوي (جنگجوي) سودان، محصول آن سال ها است، اما پس از چند سال فعاليت تجاري در سودان بن لادن ناچار شد، سودان را به مقصد افغانستان ترك كند. در اين برگشت بود كه عرب افغان ها آمريكا را نيز در رديف كفر جهاني قرار داده و پيمان بستند تا همان گونه كه عليه كمونيزم جنگيدند، عليه اين نيروي شيطاني نيز بجنگند. سازمان سيا هرگز انتظار نداشت، عرب افغان ها دشمني با كمونيزم ـ هندويزم و شيعه را به دشمني با آمريكا تبديل كند. انفجار هم زمان سفارت آمريكا در نايروبي و دارالسلام تانزانيا در سال 1377اعلام جنگ رسمي بر ضد آمريكا بود و سپس 11 سبتامبر، فاز جديدي در اين مسير بود كه منجر به لشكركشي آمريكا به افغانستان شد.

با سقوط آخرين پايگاه القاعده در كوه هاي تورابوراي افغانستان (اواخر دسامبر 2001) سازمان، وارد مرحله جديدي شد كه عمده ترين ويژگي آن، محافظه كاري و فعاليت كاملا مخفيانه و زير زميني است. شرايطي كه در واقع، تابع روند روزافزون جنگ جهاني عليه تروريسم پس از 11 سپتامبر است.

موج نخست حملات تروريستي القاعده، پس از حوادث 11 سپتامبر (2001) در سه كشور يمن، كنيا و اندونزي صورت گرفت (اكتبر و نوامبر 2002) و موج دوم نيز در دو كشور عربستان و مراكش رخ داد و موج سوم در عراق و مالزي (اگوست 2003) و موج چهارم در عراق و عربستان (نوامبر 2003) به راه افتاد. پنجمين موج نيز تركيه، اسپانيا، ايران و باز هم عراق (2003) را در برگرفت. ترديدي وجود ندارد كه تمامي عمليات هاي فوق توسط القاعده صورت گرفته است، زيرا نگاهي گذرا به سلسله عمليات هايي كه از زمان انفجار هاي نايروبي و دارالسلام (اگوست 1998) تا حملات 11 سپتامبر (2001) روي داده است، نشان مي دهد كه ويژگي عمده عمليات هاي القاعده، در هم زماني انفجارها و انتخاب مكان هاي آكنده از جمعيت است.

القاعده در دوره اول فعاليت خود در سير صعودي از دسته اي محلي به سازماني جهاني با شبكه پيچيده عنكبوتي و بين قاره اي توفيق يافته است. دوره دوم فعاليت القاعده ـ كه از حملات 11 سپتامبر تاكنون را در بر مي گيرد ـ دوره اي است كه طي آن، القاعده به سازماني فرامنطقه اي تبديل شد. تحولات جديد امنيتي، باعث شد كه اين سازمان جهاني، ساختاري جديد، منعطف، غيرمتمركز و در عين حال پيچيده پيدا كند؛ ساختاري كه در آن، چندين شعبه مستقل و چند مليتي از رأس سازمان منشعب شده و با وجود هم آوايي با اهداف كلي سازمان، ساختاري خوداتكا و مستقل در طراحي و اجراي عمليات هاي تروريستي داشته باشد.

تشكيلات سازمان چند مليتي القاعده
دوران جهش القاعده از فعاليت هاي محدود به فعاليت هاي جهاني در سودان گذران شد. در آن زمان، اسامه بن لادن و هم پيمانانش از سازمان «الجهاد» مصر با مجاهدان مشهور به «افغان هاي عرب»، القاعده را در قالب سازماني بزرگ تر و پيچيده تر به نام «جبهه جهاني عليه يهوديان و صليبي ها» سازماندهي مي كردند و با اولويت دادن به موضوع فلسطين سازمان توانست مشروعيت براي خود به دست آورد.
فعاليت نقطه برجسته اين سازمان، زماني بود كه جنگجويان عرب آن ـ كه اينك القاعده نام گرفته است ـ دوباره به افغانستان مهاجرت كردند و قبايل پشتون و طالبان، ميزبان اين سازمان شدند. قبايل پشتون در قالب حكومت طالبان، قدرت را به سرعت در افغانستان به دست گرفتند. القاعده با حمايت همه جانبه طالبان كه به مدت پنج سال ـ از سپتامبر 1996 تا دسامبر 2001 – به طول انجاميد ـ در توسعه تشكيلاتي خود و نيز ساماندهي «جهاد بين المللي» توفيق يافت و توانست پايگاه هاي متعددي را در سرتاسر افغانستان داير كند. اين پايگاه ها شامل 48 مركز آموزشي و 30 هزار داوطلب بود كه هجده هزار تن از آنان، عضو رسمي القاعده بودند و حقوق ماهانه بين 70 تا 130 دلار دريافت مي كردند و به شكل مستمر در پايگاه ها حضور داشتند. مابقي اين نيروها نيز پس از گذراندن دوران آموزشي در پايگاه هاي القاعده به سازمان هاي جهادي محلي پيوستند؛ ضمن آن كه رابطه خود را با القاعده حفظ كرده بودند.
عمليات هايي كه القاعده زير نظر «واحد عمليات هاي برون مرزي» به رهبري «ابو زبيده» و «خالد شيخ محمد» و با حمايت چهل گروه جهادي محلي كه پيشتر در افغانستان آموزش ديده بودند، صورت داده است، 24 كشور جهان را در بر گرفته است.

سرنوشت مرگبار
با سقوط طالبان، جنگجوياني كه پيشتر در محيط امن افغانستان گردهم آمده بودند، پراكنده شدند. ضروري بود كه سران القاعده، آنان را از گزند نيروهاي امنيتي كه در تعقيب آنان بودند، مصون بدارند و با تجديد سازماندهي، آنان را براي انجام عمليات به كشورهاي مختلف جهان اعزام كنند. القاعده در رويارويي با اين چالش جديد تا حدود زيادي موفق بوده است، زيرا به دنبال حملات و فشارهايي كه ايالات متحده پس از تهاجم 11 سپتامبر عليه القاعده صورت داد، سه هزار تن از هجده هزار جنگجويي كه در پايگاه هاي القاعده (افغانستان) مستقر بودند، در بمباران هاي جنگنده هاي اين كشور، كشته شدند و 1200تن از آنان نيز به اسارت نيروهاي آمريكايي درآمدند. نيمي از اين تعداد نيز به زندان هاي گوانتانامو انتقال يافتند و نيم ديگر در مراكز سري، كه هنوز آمريكايي ها مكان آنان را افشا نكرده اند، هستند؛ تنها تا كنون، هويت پانصد زنداني گوانتانامو اعلام شده است كه همگي به كشورهاي عربي تعلق دارند. چهارده هزار جنگجوي باقي مانده نيز موفق به فرار شده و بيشتر آنان به عراق رفته اند .
از جمله نيروهايي كه القاعده همچنان آن را حفظ كرده، «گردان 55» و متشكل از ورزيده ترين جنگجويان آموزش ديده القاعده است و نيز مسئوليت حفاظت از اسامه بن لادن و دستياران وي را بر عهده دارند. نيروهاي «گردان55»، اكنون در قلمرو قبايل پشتون در مرز پاكستان و همچنين در وزيرستان پاكستان و در مثلث رباط تنه استقرار يافته اند. فرماندهي اين گردان بر عهده فردي مصري تبار به نام «مدحت مرسي» مشهور به «ابو خباب» است.

القاعده توانسته است با تشكيل پنج حوزه مجزا كه هر كدام داراي ساختار رهبري و عملياتي مستقل و منابع مالي محلي هستند، به كار خود ادامه دهد. اين حوزه هاي مستقل، ديگر نيازي به تبعيت از مركز ندارد و بر خلاف گذشته كه براي انجام عمليات ها و تأمين مالي به طور مستمر با حوزه مادر و رهبري مركزي در ارتباط بودند، عمل مي كنند.

ـ در پي حمله هوايي آمريكا به مخفيگاه «محمد عاطف ابوحفص مصري» در حومه كابل، كه به مرگ وي منجر شد، (دسامبر 2001) «سيف العدل» ـ هموطن وي ـ به سمت فرماندهي شاخه نظامي القاعده منصوب شد.

ـ و همچنين در پي بمباران مقر «نصر فهمي نصر» (محمد صلاح)، «رمزي بن الشيبه» به سمت مسئول واحد تأمين منابع مالي شاخه هاي برون مرزي القاعده منصوب شد.

ـ ديگر آن كه پس از دستگيري «ابو زبيده»، مسئول اجراي عمليات هاي برون مرزي القاعده، در لاهور پاكستان (2002) «خالد شيخ محمد» جانشيين وي شد.

ـ رمزي بن الشيبه، مسئول شاخه جنگ هاي دريايي به جاي «خالد توفيق العطاش»، فرمانده عمليات نظامي عليه ناو آمريكايي «كول» در بندر عدن كه در آوريل گذشته، به دست نيروهاي آمريكايي به قتل رسيد. رمزي بن الشيبه مسئوليت جديد را با حفظ سمت مسئول تأمين منابع مالي عمليات هاي برون مرزي به عهده گرفت. وي در 11 سپتامبر 2002 در عمليات مشترك نيروهاي امنيتي پاكستان و آمريكا در كراچي دستگير شد.

پاكستان تا كنون 750 نفر از افراد سرشناس القاعده، از جمله ابومصعب سوري، خالد شيخ محمد، ابو الفرج ليبي و رمزي بن شيبه را دستگير كرده است. و هم اكنون داراي پنج شبكه رهبري مستقل و مجزاست و رهبران پنج شبكه عبارتند از:

ـ اسامه بن لادن، موسس و رهبر سازمان
ـ ايمن الظواهري، نفر دوم سازمان
ـ مصطفي احمد الحساوي، مشهور به «شيخ سعيد»، مسئول امور مالي و در عين حال، ناشناس ترين عضو القاعده، زيرا اطلاعات سرويس هاي امنيتي در مورد او بسيار كم است.
ـ ابومحمد المصري، وي شخصيتي مرموز و پيچيده و مسئول امور تبليغاتي القاعده است. كارشناسان اطلاعاتي معتقدند كه نوارهاي ويديويي بن لادن توسط او ضبط و منتشر مي شود.
ـ مدحت مرسي، مشهور به «ابو خباب»، مسئول پيشين واحد «تحقيقات و ساخت سلاح هاي شيميايي». او اكنون فرمانده «گردان 55» است. اين گردان مسئوليت حفاظت از اسامه بن لادن را بر عهده دارد.

حوزه ها ي پنج گانه به شكل زير است:
1. حوزه هند و پاكستان: شامل پاكستان، هند و افغانستان. فرماندهي اين حوزه بر عهده «امين الحق»، مشهور به «مجاهد خالص» است كه بر فعاليت هاي چهار شبكه جهادي محلي نظارت دارد. اين شبكه ها عبارتند از:
ـ «سپاه محمد» به فرماندهي «مولوي مسعود ازهر» و سپاه طالبان منطقه وزيرستان به رهبري حاج عمر.
ـ «جنبش مبارزين كشميري» به فرماندهي «سيد صلاح الدين».
ـ «جماعت اسلامي كشمير» به فرماندهي «عبدالرشيد الترابي».

2. حوزه منطقه آسياي مركزي: شامل ازبكستان، چچن، گرجستان و جنوب چين و سينكيان، فرماندهي اين حوزه بر عهده «طاهر يولداشيف» است كه بر چهار شبكه محلي زير نظارت دارد:
ـ «جنبش اسلامي ازبكستان»، كه خود يولداشيف موسس آن است.
ـ «سازمان مجاهدين عرب چچن»، موسس اين سازمان «امير خطاب» بود كه پس از كشته شدن وي، «ابوالوليد عبدالعزيز الغامدي»، فرماندهي سازمان را بر عهده گرفت.
ـ «شبكه التوحيد و الجهاد» در منطقه «بنكيسي» گرجستان به فرماندهي «ابوالعطيه».
ـ «جنبش اسلامي اويغورها» كه در استان زين جيانگ چين، استقرار يافته و «اوجيماندي عباس»، فرماندهي آن را بر عهده دارد؛ اين جنبش در مرزهاي قرقيزستان و تاجيكستان پايگاه دارد.

3. حوزه جنوب شرق آسيا: شامل اندونزي، مالزي و فيليپين. پيشتر «رضوان عصام الدين»، مشهور به «حنبلي» از سوي القاعده به سمت فرماندهي اين حوزه انتخاب شده بود كه پس از دستگيري وي در تايلند (اگوست 2002) نزديك ترين فرد وي؛ سرهنگ «سوميرو» مشهور به «ذوالقرنين» زمام امور را به دست گرفت. وي هم اكنون بر پنج گروه محلي زير نظارت دارد:
ـ «جماعت اسلامي اندونزي». مؤسس اين گروه، «ابوبكر بابشير» است كه به دليل كهولت سن در سال 1994 رهبري را به حنبلي واگذار كرد. پس از بازداشت حنبلي نيز فردي به نام «ذوالمتين» كه به «نابغه» مشهور و از نزديكان وي است، رهبري اين گروه را بر عهده گرفت. «نابغه»، همان كسي است كه در اكتبر 2002، عمليات بمب گذاري «بالي» را برنامه ريزي و هدايت كرد.
ـ گروه «سرباز جهادي» اندونزي به رهبري «جعفر ابوطالب».
ـ «جماعت اسلامي مالزي» به رهبري «يزيد صفعت».
ـ «جنبش ابو سياف» فيليپين به رهبري «عبدالرزاق جنجلاني» مشهور به «ابو صبايا».
– «جبهه اسلامي آزاديبخش مورو» به رهبري «اوستافا زاريف گولابي».

4. حوزه خاورميانه و خليج فارس: شامل عربستان، يمن، كويت، عراق، اردن، تركيه و لبنان. در ابتدا «عبدالرحيم الناشري» از سوي القاعده به سمت فرماندهي اين حوزه منصوب شد، اما پس از دستگيري وي ـ در امارات ـ توسط CIA (سپتامبر 2002)، «سالم طالب سنان الحارثي»، مشهور به «ابوعلي» رهبري حوزه را بر عهده گرفت. ابوعلي در نوامبر 2003 با موشك هواپيماهاي بي سرنشين آمريكايي، موسوم به «پريديتور» در يمن به قتل رسيد و «محمد حمدي الاهدل» جانشين وي شد. با اين حال، فردي مراكشي به نام «عبدالكريم المجاطي» كه جانشين وي شده بود، نيز در درگيري در خانه تيمي در عربستان به همراه فرزندش كشته شد. وي در انفجارهاي كازابلانكا، مادريد و تركيه دست داشته و عضو اصلي شبكه «ساماندهي داوطلبان اروپايي جهاد در عراق» بوده است.

وي همچنين بر حوزه غرب عربي و مديترانه نظارت داشته و با انفجارهاي كازابلانكا (16 مه 2002) و مادريد (مارس 2004) مرتبط بوده است. المجاطي در پي تعقيب و گريز با نيروهاي امنيتي عربستان به همراه چهارده تن از هم رزمانش (آوريل 2005) به قتل رسيد.
هنوز مشخص نيست كه چه كسي جانشين وي شده است. همسر وي در مصاحبه مفصلي با شرق الاوسط چگونگي سفر خود را از مغرب به افغانستان و از طريق ايران به هرات شرح داده است.

حوزه اي كه المجاطي فرماندهي آن را بر عهده داشت، با داشتن سه گردان رزمي و زير شاخه هاي آن، يكي از بزرگ ترين واحدهاي عملياتي است و دامنه آن، كل منطقه خليج فارس به ويژه عربستان، يمن و كويت را در بر مي گيرد. اين حوزه بر پنج شبكه محلي زير نظارت دارد:

ـ «انصار القاعده در جزيره العرب»؛ اين عنواني است كه هسته هاي سعودي القاعده بر خود گذاشته اند. رهبر اين گروه «يوسف العييري» بود كه در ژوييه 2002 به قتل رسيد. «عبدالعزيز عيسي المقرن»، مشهور به «ابوهاجر» ـ جانشين وي ـ نيز كمي پس از وي كشته شد. پس از ابوهاجر، «سعود بن حمود العتيبي»، رهبر انصار القاعده شد. اين سازمان در حمله انتحاري به ناو آمريكايي «كول» و نفتكش فرانسوي «لمبورگ» در سواحل يمن (اكتبر 2000 و 2002) دست داشته است. سعود العتيبي در عمليات اخير نيروهاي امنيتي عربستان به قتل رسيد.

ـ سازمان «سلفيون كويت» به رهبري «خالدبن عيسي السلطان».
ـ «ارتش عدن. ابين» به رهبري «طارق الفضلي».
ـ «انصار القاعده» در يمن به رهبري «محمد ابو غيث».
شعبه دوم اين حوزه، صرفا بر عراق متمركز شده و داراي سه سازمان جهادي هم پيمان با القاعده است. كه عبارتند از:
ـ «جماعت توحيد و جهاد» يا القاعده در سرزمين ميان رودان (رافدين) به رهبري «ابومصعب الزرقاوي»؛ متولد زرقاو در اردن.
ـ «جنبش انصار الاسلام» به رهبري «ملا كريكار» كه آخوندي كرد زبان است در كردستان.
ـ «ارتش انصارالسنه در عراق» به رهبري «ابوعبدا…حسن بن محمود».

در واپسين روزهاي دسامبر 2004 اسامه بن لادن در نواري ويديويي اعلام كرد كه ابو مصعب الزرقاوي ـ اردني تبار ـ را به سمت فرماندهي كل تمامي سازمان هاي جهادي عراق موسوم به «جهاد در سرزمين رافدين» منصوب كرده است.

شعبه سوم اين حوزه نيز شامل اردن، لبنان و تركيه است و سه گروه زير را در بر مي گيرد:
ـ «جنبش سلفيه اردني» به رهبري «ابومحمد المقدسي »كه پدر معنوي الزرقاوي است و هم اكنون در زندان« السويقه» اردن است.
ـ «عصبه الانصار» لبنان به رهبري «عبدالكريم السعدي»، مشهور به «ابو محجن».
ـ «جبهه اسلامي سواران شرق بزرگ» در تركيه به رهبري «حبيب آقداش».

5. حوزه غرب عربي و مديترانه: شامل يازده دولت اروپايي و شمال آفريقا (آلمان، فرانسه، بريتانيا، هلند، بلژيك، ايتاليا، اسپانيا، الجزاير، تونس، مصر، اردن، مراكش وليبي). در ابتدا عبدالكريم المجاطي، مغز متفكر انفجار هاي دارالبيضا، رهبري اين حوزه و نظارت بر گروه هاي زيرزميني تركيه و مادريد را بر عهده داشت.

در اين حوزه يازده گروه جهادي هستند كه با يكديگر رابطه بسيار نزديكي دارند و در تمام كشورهاي نام برده شعبه فعال دارند، اما در بسياري از موارد، ارتباط تشكيلاتي ندارند؛ مانند گروه توحيد و جهاد مصر، كه مستقل عمل كرده است. اين گروه ها عبارتند از:
ـ «جماعت سلفيه دعوت و كشتار (GSPC) الجزاير» به رهبري «ابومصعب عبدالودود»، وي سومين فردي است كه پس از «حسن حطاب» مؤسس گروه و جانشينش «نبيل صحراوي»، مشهور به «ابو ابراهيم مصطفي» (در اگوست گذشته ترور شد) از سوي القاعده به سمت فرماندهي گروه منصوب شد. اين گروه بسيار قدرتمند است و حوزه فعاليت هايش در مغرب و موريتاني نيز مشهود است. منطقه جيجل و كوه هاي «سدات»، پايگاه تداركاتي اين گروه است. دولت هاي مراكش و الجزاير در چند سال گذشته، چندين خانه تيمي اين گروه را كشف كرده اند.

ـ «جناح سلفيه الجهاديه» مراكش، رهبر معنوي اين گروه «محمد الفيزازي» است كه پس از انفجار هاي مراكش به بيست سال زندان محكوم شد. در كازابلانكا يازده نفر انتحاري كه همگي به شهرك فقير نشين كاروان تعلق داشتند، به چند هتل و مركز يهودي حمله كردند.

ـ جماعت اسلامي توحيد و جهاد مغرب به رهبري ابوجهاد.
ـ «سازمان صراط المستقيم» مراكش به رهبري «ميلودي زكريا».
ـ «جماعت هجرت و تكفير» مراكش به رهبري «داوود مخملي».

ـ «جماعت اسلامي جنگجويان» مراكش كه توسط عبدالكريم المجاطي تأسيس شد. به تازگي، سازمان مبارزه با تروريسم مراكش، «محمد الكربوزي» ـ پناهنده ناراضي مراكش در لندن ـ را به عنوان رهبر جديد اين سازمان معرفي كرد، اما وي به شدت اين اتهام را رد كرده است. بيشتر از هفتصد نفر در ارتباط با هواداري از القاعده در زندان قنيطره مراكش بسر مي برند.

ـ گروه توحيد و جهاد مصر كه مسئول انفجارهاي شرم الشيخ و دهب است.
ـ خلايا الموت زرقاوي در اردن ده ها نفر از وابستگان به القاعده در سه زندان جويده ـ قفقفا و سواقه ـ هستند كه 120 نفر آنان از عناصر خطرناك محسوب مي شوند و مسبب چند بار شورش در زندان هستند. عزمي الجيوسي، مغز متفكر حمله نافرجام شيميايي به يك مركز دولتي نيز جزو آنان است.

ـ «جماعت اسلامي جنگجويان ليبي». اين گروه توسط «محمد بن فاضل» تأسيس شد و اكنون رهبري آن به «عبدا… الصادق» سپرده شده است.
ـ «جماعت اسلامي جنگجويان تونس» به رهبري «طارق معروفي» بر شعبه هاي خود در بلژيك و ايتاليا نظارت دارد؛ معروفي اكنون در بروكسل زنداني است.
ـ «سازمان سنت و الجماعه تونس » به رهبري «نزار طرابلسي» كه او نيز در بروكسل زنداني است؛ اين سازمان بر شعبه هاي بلژيك و هلند نظارت دارد.
ـ «جبهه اسلامي تونس» به «رهبري علي بن طاهر» كه اكنون در تونس زنداني است.
ـ «سازمان انصار شريعت » در لندن به رهبري «ابو حمزه مصري».
ـ سازمان «المهاجرون» به رهبري «عمر بكري محمد».
ـ سازمان القاعده در موريتاني تشكيلات القاعده در مثلث معروف به افغانستان، كه در منطقه صحرايي موريتاني و الجزاير است و تشكيلات قدرتمندي دارد كه بخش عمده آنها، سال گذشته، دستگير و در زندان به سر مي برند. آمريكا در اين منطقه، پايگاه هايي براي رديابي تحركات القاعده برپا كرده است.

در فاصله كمتر از دو هفته، تلويزيون الجزيره، پيام هاي صوتي و تصويري ايمن ظواهري ـ بن لادن ـ زرقاوي و حكمتيار را پخش نمود كه وعده ضربات كوبنده مي دادند. ظواهري گفت: در كمتر از سه سال، با انجام هشتصد عمليات كمر آمريكا را شكسته است. زرقاوي وعده ايجاد امارت اسلامي به سبك امارتستان طالبان را داد.

هرچند اين نشان مي دهد كه نيروهاي القاعده و طالبان دوباره جان گرفته اند و قادرند، دست به عمليات هماهنگ بزنند و نيروهاي طالبان، افراد وفادار به گلبدين حكمتيار و عوامل شبكه القاعده به صورت كاملا هماهنگ با تاكتيك جديدي وارد عرصه نبرد در افغانستان شده اند، اما استراتژي غلط كشتار غير نظاميان سرانجام، منجر به انزواي آنان در ميان مسلمانان و نيز انزواي تدريجي و هيچي آنها خواهد شد.
ديدگاه ها در ميان اهل سنت خاورميانه، نسبت به افراد القاعده بين سمپاتي و قهرمان دانستن آنان و جنايتكار و دشمن اسلام خواندنشان متفاوت است. عده اي، آنان را قهرمان و عده زيادي نيز جنايتكار مي دانند، اما برخي نيز عملكرد غلط غرب را سرمنشأ ظهور آنان دانسته و غرب را مقصر مي دانند.

آمريكا تلاش كرد، در چهار چوب طرح خاورميانه بزرگ، ريشه هاي اجتماعي القاعده را بخشكاند، ولي همه شواهد نشان مي دهد كه آمريكا در اين هدف نيز به دليل سوابق غلط خود ناكام مانده است.
هرچند القاعده پس از يازده سبتامبر در ميان مسلمانان خاورميانه عربي، سمپات هاي زيادي جذب كرده است، اما اعمال جناياتكارانه آنان در عراق، نسبت به غير نظاميان و ترغيب جنگ طايفه اي، وجهه آنان را در ميان مسلمانان ميانه رو به شدت تخريب كرده است.

پاكستان تا كنون 750 نفر از افراد سرشناس القاعده، از جمله ابو مصعب سوري، خالد شيخ محمد، ابو الفرج ليبي و رمزي بن شيبه را دستگير كرده است. با توجه به وفور گذرنامه قلابي در مرزهاي پاكستان و افغانستان در سال هاي گذشته، احتمال سفر مخفيانه برخي نيروهاي القاعده به ايران وجود داشته است، كما اين كه بنا بر مصاحبه همسر كريم مجاطي وي و همسرش با گذرنامه قانوني از اسپانيا به ايران و سپس افغانستان سفر كرده است؛ چنانچه مقامات آمريكا نيز ايران را گاهي متهم كرده اند كه عناصر القاعده، از جمله سه تن از پسران آقاي بن لادن، چند تن از همسران بن لادن و بستگان او و همچنين سخنگوي القاعده آقاي سليمان ابوالغيث در ايران حضور داشته اند.

شايد در مجموع، تعداد طرفداران وابسته به القاعده، كه در زندان هاي كشورهاي خاورميانه از مغرب عربي تا خليج فارس هستند، افزون بر دوازده هزار نفر باشد. اگر اين عدد را در پنج ضرب كنيم، در به دست آوردن تعداد هواداران (سمپات هاي) آنها مبالغه نكرده ايم.
نوشته دکتر محمد عجم سال 2006  منتشر شده در سایت بازتاب۲۳ ارديبهشت ۱۳۸۵   كد خبربازتاب : ۳۹۰۶۱

ویدئو:

الحمد همچنین در گفت و گو با« تایم گفت، « ویدئویی دیگری دارم که برای آن‌ها ارسال خواهم کرد. در این ویدئو من درحال قطع اعضای یک شبه نظامی طرفدار دولت (شبیه) با اره هستم . اره‌ای که برای بریدن درختان از آن استفاده می‌کنیم. من با اره او را به قطعات کوچک و بزرگ می برم .»

 اهل سنت  واقعی و متدینان  و برادران اهل سنت ایرانی  انزجار خود را از اینگونه اعمال غیر انسانی ابراز داشته و می دارند.

مقالات مرتبط: :

جن ها خانم های …. را  هرکس بگوید زمین حرکت می کند کافر است

مجمع فقهي. –   فقیه تکفیری  (ازدواج یک ساعته مجاهد و مجاهدة) حلال طیب

 “دولت اسلامی در عراق و شام” ISIS 

سربریدن دختر باکره برای رضایت ارواح تایلند – سربریدن کودکان در اوگاندا

مه. 19 اجتماعی دیدگاه‌ها برای سربریدن دختر باکره برای رضایت ارواح تایلند – سربریدن کودکان در اوگاندا بسته هستند

هنوز تفکراتی در گوشه و کنار جهان وجود دارد که تقرب به خدا و یا دوستی با خدا را در زجر و عذاب خود می بینند در تایلند فرقه ای هست که برای رضای خدا هر سال یک دختر باکره زیبا را قربانی می کند. این عقیده آنقدر عمیق است که گاهی دختر باکرع انتخاب شده خود داوطلب  می شود. در آفریقا  هنوز قبائلی هست که برای رضایت ارواح و یا دور کردن خشم  خدا و یا خشنود کردن ارواح خبیثه  آدم قربانی می کنند.

بعضی فرقه های مسیحیی و بعضی فرقه های صوفی برای تقرب ، خود را شکنجه می کنند.

 قبیله ای در تایلند كه بت پرست هستند , براین عقیده هستند كه باید دختری كه سنش بیشتراز 14 سال نباشد با شرط اینكه زیبا و مجرد و باكره باشد را در یكی از روزهای سال برای خدایشان قربانی كنند به خاطر امنیت و حفظ حیات خود و دیگران و شفای از بیماریها و غیره !!! دختران باکره تایلند-  تایلند و دخترانش – ماساژ تایلندی

www.parsnaz.ir - عکس هایی از قربانی کردن دختران در تایلند (18+)

مستند بی بی سی در مورد قربانی کردن کودکان در اوگاندا-

یک ویچ دکتر اعتراف می کند که 70 کودک را سر بریده است تا جن و ارواح شرور  را دور کند.

در سال 2000  رهبر یک فرقه ضاله مسیحی در اوگاندا 1600 نفر را در داخل کلیسا وادار به خود سوزی کرد درهای کلیسا را بستند و و آنرا آتش زدند 1600 نفر خاکستر شند

مقالات مرتبط:

اعدام پسر بچه ای که گفته  حتی  اگر محمدص بیاید به تو قرض نمی دهم: “قساوت+ تعصب سلفی جنایت دیگری بنام دین 

 

جن ها خانم های …. را … هرکس بگوید زمین حرکت می کند کافر است

 

مجمع فقهي. –   فقیه تکفیری  (ازدواج یک ساعته مجاهد و مجاهدة) حلال طیب

 

 آئین چشم درآوردن در هند!
Title Image
Title Image
منبع:دریای  پارس
     

ایران هرگاه صلاح بداند میتواند یادداشت تفاهم 1971 را فسخ کند.روز ملی خلیج فارس

مه. 16 خلیج فارس دیدگاه‌ها برای ایران هرگاه صلاح بداند میتواند یادداشت تفاهم 1971 را فسخ کند.روز ملی خلیج فارس بسته هستند

نام گذاری روز ملی خلیج فارس یک ضرورت فرهنگی و تاریخی و عزم ملی  بود.

به گزارش ایرنا دکتر ‘محمد عجم ‘ مولف کتاب ‘اسناد نام خلیج فارس میراث کهن و جاودان ‘ روز دوشنبه در دهلی نو در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در خصوص تحولات اخیر مربوط به ابوموسی و روز ملی خلیج فارس افزود: این سفر هیچگونه مغایرتی با یادداشت تفاهم سال 1971 ندارد.Dr.Ajam

این عضو هیات علمی دانشگاه گفت:یادداشت تفاهم مذکور را ‘ویلیام لوس به درخواست امیر شارجه تنظیم کرد که به عربی« مذکرة التفاهم» و انگلیسی « Memorandum of Understanding»از نظر ماهیت حقوقی با قرارداد و عهدنامه (Treaty- contract ) متفاوت است و یادداشت مذکور ترتیبات چگونگی برگشت جزیره ابوموسی به ایران است .

وی گفت : در واقع متنی که مورد نظر ایران بود پنج ماده ای بود که امتیازاتی موقتی و دو ساله برای اتباع شارجه و پاسگاه شارجه ای در نظر می گرفت تا اندک عرب های ساکن در خصوص تابعیت ایرانی و یا خروج از بوموسو تصمیم بگیرند اما متن ویلیام لوس که به نمایندگی از شیخ شارجه بود شش ماده داشت و اعتبار دو ساله حذف شده بود زیرا شارجه ضمانت های لازم طولانی مدت برای شهروندان اندک عرب آنجا می خواست اما با این وجود روز 9 آذر 1350 نخست وزیر در مجلس بیانیه ای را قرائت کرد: ‘ جزایر سه گانه امروز بطور کامل به مام میهن برگشت و ما به هیچ چیز کمتر از حاکمیت کامل ایران بر سه جزیره رضایت ندادیم’. معنی این جمله روشن است.

دکتر عجم گفت : با این جمله در واقع نخست وزیر وقت ایران  اجرای تفاهم نامه 1971 را الزام آور ندانست و عباسعلی خلعتبری نیز از طرف دولت ایران طی یادداشت رسمی به بریتانیا اعلام کرد تفاهم نامه و ترتیبات را می پذیرد اما در تفاهم نامه هیچگونه محدودیتی را برای اعمال حاکمیت کامل ایران را نمی پذیرد. تفاهم نامه مذکور را مجلس ایران برسمیت نمی شناخت. و قائل شدن حقوقی برای کشور دوم و یا سومی در قلمرو ایران را مردود می دانست.

وی گفت:بریتانیا و کشورهای عربی هیچگونه اعتراضی به این یادداشت نکرد ند و بطور تلویحی آن را پذیرفتند،البته درعرف بین المللی نیز یادداشت تفاهم بارموقت دارد . وزمانی الزام آور است که مراحل مختلف قانونی را برای تصویب  طی کند. ایران نیز مواد و مفاهیم یادداشت تفاهم را براساس روح  حاکم بر جلسات و توافقات شفاهی تفسیر کرد. و برای  دولت و یا حاکمیت دومی در این جزیره حقی قایل نشد. بر خلاف آنچه امروزه تفسیر اماراتی ها است.

عجم گفت : از طرفی باید دانست که امر واقع این است که ‘ بیشتر از 40 سال است که ابوموسی در حاکمیت کامل ایران قرار دارد و ایران در ابوموسی مستقر است’ و این امر واقع را هیچ قاعده و اصلی نمی تواند خدشه دار کند.

عجم ادامه داد : امارات با بازی با الفاظ نمی تواند این اختلاف یا سوء تفاهم را بین المللی کند. هرچقدر هم که شرایط بین المللی به نفع امارات باشد جامعه بین المللی و شورای امنیت هرگز نمی تواند این امر واقع را تغییر دهد زیرا اگر چنین کند پرونده های بین المللی زیادی را باید بگشاید و این یعنی چوب در لانه زنبورکردن و ایجاد رویه ای که بازنده آن اعضای اتحادیه عرب و غرب خواهد بود.

مولف کتاب ‘اسناد نام خلیج فارس میراث کهن و جاودان ‘ یکی از این پرونده ها پرونده صحرای باختری است که سرزمینی به وسعت فرانسه است و بیشتر از 120 قطعنامه در شورای امنیت و مجمع عمومی دارد و طبق قطعنامه های شورای امنیت سرزمین اشغالی است و در اشغال یک عضو اتحادیه عرب قرار دارد.

 

عجم گفت:بنابراین ایران نباید کوچکترین هراسی از جامعه بین الملل داشته باشد و نفع جامعه بین الملل درحفظ وضع موجود و پذیرش امر واقع است ، 16 سرزمین دیگر وضعیت مشابهی دارند و پرونده آنها در شورای امنیت است و علاوه بر اینها دهها پرونده راکد مانند شهر سبته و ملیله و اسکندرون و … وجود دارد. بنا بر این شورای امنیت و غرب بدنبال دردسر نمی گردد و امارات هم بر این واقعیت و مشکلات حقوقی و قضایی و مشکلات نظامی که با آن روبروست آگاه است.

این پژوهشگر ایرانی گفت:اما سوابق تاریخی موضوع و حقانیت ایران را همه می دانند ؛ نماینده ایران در شورای امنیت در دسامبر 1971 اسناد و مدارک محکمی در ایرانی بودن جزایر را به اعضای شورای امنیت ارایه کرد و شکایت 4 کشور عربی برای همیشه از دستور کار خارج شد.

نماینده ایران گفت: ‘این جزایر همواره از گذشته‌های بسیار دور بخشی از قلمرو ایران بوده‌اند و در قرنهای 18 و 19 میلادی جزء حوزهٔ صلاحیت و حکمرانی لنگه به حساب می‌آمده‌اندکه خود یک بخش اداری از استان فارس بوده‌است و حاکمیت ایران بر این جزایر در کتابها، اسناد تاریخی، نقشه‌های جغرافیایی و به خصوص در اسناد رسمی، گزارش‌های اداری و یادداشتهای وزارت خارجه و دفتر امور هندوستان در انگلیس در خلال قرنهای 17 و 18 و بخش اعظم قرن 19 و در اسناد و نقشه‌های روسیه و آمریکا منعکس و مستند شده‌است.

دکتر عجم ادامه داد:از میان نقشه‌های رسمی و نیمه رسمی می‌توان به چند نمونه زیراشاره کرد،در نقشه‌ها و کتابها وزارت دریاداری انگلستان تحت عنوان ‘راهنمای دریایی خلیج فارس’ ، در ‘نقشه اداره جنگ’ انگلستان سال 1887 ، نقشه شرح وضعیت دریانوردی در خلیج فارس که در سال 1786 توسط جان مک کلئور تهیه ‌شد.

وی گفت : یادداشتهای جغرافیایی مربوط به امپراطوری ایران که جی. ام. کیز مشاور سیاسی سرجام ملکم سال 1813 به چاپ رساند،

نقشه وزیر مختار بریتانیا در هند،کاپیتان سی. بی. اس. سنت جان در سال 1876 ،نقشه وزارت جنگ بریتانیا (مورخ 1886) درباره ایران

و نقشه لرد کروزن سال 1892 – نقشه سال 1897 رنگی ایران توسط دفتر نقشه برداری اداره امور خارجی هند(بریتانیا) در همه این نقشه‌ها جزایر تنب و ابوموسی به رنگ قلمرو اصلی ایران است.

basra bahrefars

وی گفت:علاوه بر دوره‌های مختلف تاریخی از سال 1346 تا 1500 تمامی جزایر و سواحل خلیج فارس تحت حکومت سلطان هرمز بود که خود تابع حکّام فارس یا کرمان محسوب می‌شد.

البته سه جزیره بدلیل اینکه در آن دوره اهمیت اقتصادی چندانی نداشت ایران ضرورتی بر ارسال نیرو و قوای نظامی به آنجا نداشته است اما آن سه جزیره هرگز در اختیار دولتی عیر از ایران نبوده و در دوره استعمار گران پرتغالی و انگلیسی مدت کوتاهی حاکمیت موثر ایران بر جزایر تحت الشعاع قرار گرفت اما ایران هرگز حاکمیت خود بر این جزایر را به دولتی تفویض نکرده ‌است.

این پژوهشگر ایرانی گفت : ماموران ایرانی در طول سالهای 1935 تا 1971 بارها بصورت علنی و یا مخفی به جزایر سرکشی می‌کردند و تحرکات انگلیسی‌ها را گزارش می‌کردند بخصوص در مورد معدن خاک سرخ ابوموسی و از چراغ‌های دریایی. دردورۀ 22 نوامبر 1954 تا 20 ژانویه 1955 سواحل ایران در خلیج فارس بصورت فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس سازماندهی شد.ابوموسی در تابستان 1958 در بخش کیش ادغام شد. در این موارد ، دولت بریتانیا هیچ اعتراضی نکرد.

وی گفت : از سوی دیگر اسناد تاریخی و کتیبه های باستانی و حتی کتابهای جغرافیایی عربی همگی بر ایرانی بودن جزایر تاکید دارند،عهدنامه مجمل و مفصل و داستان معروف اقامت شیخ سعدی نزد حاکم کیش و همچنین کتیبه هخامنشی بندرخارک نمونه های کوچکی از فارسی بودن قلمرو جزایر خلیج فارس است.

عجم گفت : همانطور که معروف است’بدنبال شکست جنگ سالاران ساحل دزدان دریایی(Pirate Coast) از بریتانیا (دهکده های شارجه،عجمان و راس خیمه) به تصرف انگلیس درآمد.و بر اساس قرارداد 1819 بریتانیا برای روسای آنها پرچم و علامت ملی و مهر درست کردو آنها را تحت حمایت (مستعمره)قرارداد.

وی گفت : امابا تضعیف دولت مرکزی ایران پس از جنگهای ایران و روس و جنگ هرات و مرو، نیروهای بریتانیا بتدریج بسوی سواحل فارسی نیز چشم طمع دوخت.و جزایر کیش و خارک و بوشهر را مورد تهدید قرار دادند که ایران نیز مکررا اعتراض خود را اعلام کرده است . اسناد و مدارکی که ایران در سالهای 1887 تا 1903 مبنی بر اعتراض به اشغال جزایر خلیج فارس به بریتانیا ارایه می‌ کرد عبارت بودند از: اول در یادداشت اعتراضی سال 1840 صدر اعظم ایران و ممالک محروسه حاجی میرزا آقاسی چنین گفته است :’ همه جزایر خلیج فارس متعلق به ایران است و انگلیس حق دخل و تصرف در آن ندارد’ دوم عهدنامه مجمل 1809 میلادی- عهدنامه مفصل 1812 میلادی دو قرارداد میان ایران و انگلیس دریای خلیج فارس(بحر عجم )را دریایی ایرانی دانسته و بیان شده انگلیس قبل از استقرار درهر نقطه از این دریا باید از ایران اجازه بگیرد.سوم همه دنیا دریا را بنام خلیج فارس می‌شناسند این یعنی اینکه جزایر آن متعلق به مملکت فارس است کما اینکه در قدیم الایام هم ایرانی بوده‌است.

وی ادامه داد:پاسخ بریتانیا این چنین بود که جزایر هنگام اشغال توسط بریتانیا بدون صاحب بوده و مطابق قاعده حقوقی تقدم در مالکیت سرزمین بدون صاحب،(قاعده عرفی دوره استعمارگری) متعلق به کشوری است که آن را تصرف کند و پاسخ ایران جزایر مسکونی بوده اتباع آن ایرانی هستند آنها برای خرید و معاملات و رفع دعاوی و ارسال شکایت‌های بین قبیله‌ای به نماینده فارس در بندر لنگه و بوشهر مراجعه می‌کرده‌اند و می‌کنند.

و رعیت(شهروند) ایران هستند(در آن زمان شناسنامه فرا گیر نبود). نقشه‌های رسمی و مکاتبات شیوخ موید این موضوع است. اعتراضات ایران همواره ادامه داشت به طوریکه پرچم ایران از سال 1903 و بطور متناوب در سالهای قبل از جنگ جهانی دوم و بطور مشخص سال 1933 و 1940 گاهی برای مدت طولانی در جزایر بر افراشته می شد که این موضوع در اسناد بریتانیا و کتاب جزایر سه گانه حمدی العراقی که اینجانب آن را از عربی ترجمه کرده ام نیز منعکس شده است.

وی گفت : 80 مورد شکایت ، یادداشت ، مکاتبه و نامه اعتراضی دولت ایران بر علیه اشغال جزایر تا سال 1971 ، شکایت به جامعه ملل (سازمان ملل آن دوره) ، تهدیدایران به شکایت به کمیته استعمارزدایی سازمان ملل برای استعمار زدایی از جزایر ایرانی سال 1966
که بریتانیا به ایران اعلام کرد: نیاز به شکایت و یا به توسل به زور نیست و امکان رسیدن به توافق با رضایت طرفین است .

رضایت انگلیس بر خروج از مستعمرات در خلیج فارس و برگرداندن جزایر به ایران، وساطت بریتانیا برای جلب رضایت ایران درمورد محترم شمردن استقلال شیخ نشینان خلیج فارس و همکاری و مساعدت ایران با آنها، مخالفت شدید ایران با تشکیل امارات عربی متحده قبل از برگشت کامل سه جزیره ، وساطت بریتانیا برای انعقاد توافق نامه برای انجام ترتیبات برگشت جزایر به ایران و تشکیل دولت جدید درخلیح فارس،سفر شیخ خالد رئیس شارجه و شیخ صقر رئیس راس الخیمه به ایران و تقاضای کمک مالی در قبال دادن جزایر سه گانه،ایران تقاضای شیخ صقر(ناصریست بود) در مورد فروش تنب بزرگ و تنب کوچک به ایران و دریافت پول را با قاطعیت رد کرداز جمله این واقعیات است.

رضایت ایران برای دادن کمک مالی سالانه یک و نیم میلیون پوندی به امیر شارجه برای توسعه و عمران شیخ نشین شارجه،اعطای سه فقره چک به همین مبلغ برای سال 1971 از سوی وزارت خارجه ایران به امیر شارجه پس از امضای توافقنامه همکاری و ترتیبات برگشت جزایر به ایران میان نماینده ایران و ویلیام لوس میانجیگر بریتانیایی. قرار بود این کمک تا زمانی که شارجه برای ایجاد زیر ساختارها نیاز مالی دارد، ادامه پیدا کند.

وی گفت:درمورد جزایر تنب کوچک و بزرگ که ایران آن‌ها را ملک مسلم و بنا بر گفته وزیر خارجه (محمد مصدق) ملک طلق خود می‌دانست،حاضر به هیچگونه همکاری و یا تفاهم نامه ای با شیخ رأس‌الخیمه نشدو اعلام کردکه بطور قانونی و یا با شیوه دیگر جزایر به حاکمیت ایران بر خواهد گشت.صرف نظر از سوابق تاریخی انگلیس و سر ویلیام لوس و دنیس رایت پذیرفته بودکه این دو جزیره طبق حقوق بین الملل دریاها در داخل حوزه قلمرو و صلاحیت دریایی ایران قرار داشت.

روز خلیج فارس دهلی سخنرانی

 

سخنرانی دکتر محمد عجم  روز ملی خلیج فارس در جمع دانشجویان

اما در رابطه با روز ملی خلیج فارس باید گفت این نام گذاری یک ضرورت فرهنگی و ملی بود و یک سند افتخار آمیز برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. می دانید تا سال 1958 هیج نوشته ، سند و مکتوبی به زبان عربی وجود ندارد که عبارت خلیج عربی را برای خلیج فارس بکار برده باشد اما عکس موضوع صادق است یعنی در مکتوبات عربی بسیار زیادی’ دریای عرب’ امروزی با نام بحر فارس و بحر محیط العجم و یا بحر مکران نام برده شده است لذا نظر به تحریفی که از سوی رسانه‌های عربی و بخصوص بخش‌های انگلیسی آنها درمورد نام خلیج فارس می‌شدو باتوجه به حقانیت و کاربرد مستمر تاریخی این نام در همه زبانها و زمانها و در جهت مقابله با تحریف گران و یادآوری اهمیت پاسداری و صیانت از این میراث کهن طرفداران این میراث فرهنگی و ایرانی اقدامات خود را از سال 1380 در دفاع از آن یکپارچه تر و منسجم تر کردندو راهکارهای حفاظت از نام خلیج فارس را در جلسات و سمینارهای متعدد به اطلاع مقامات رساندند.

80634819-3902390

دانشگاه جواهر لعل نهرو

وی گفت : ایده ضرورت دفاع ازنام خلیج فارس و راهکارهای عملی در مورد نام خلیج فارس،نخستین بار  در سال 1381 در یگ گفتار 10 شماره ای روزنامه همشهری و در وسایت آنلاین آن تحت عنوان خلیج ایرانی 16 تا 27 مهر 1381 وسپس در وب سایتها  در جلسه کمیته یکسان سازی نامهای جغرافیایی در سازمان نقشه برداری مطرح و همچنین در دومین همایش ملی ژئوماتیک ایران اردیبهشت 1382 درسخنرانی تحت عنوان’ اسامی جغرافیایی باستانی میراث بشریت صفحه-36- 37 راهکارها و پیشنهاد نام گذاری روز ملی خلیج فارس ارایه گردید و این مقاله به عنوان مقاله برتر آن همایش مورد تقدیر رئیس وقت سازمان نقشه برداری و کمیته یکسان سازی نامهای جفرافیایی قرار گرفت وسپس در وب سایت پرشن گلف آنلاین( شهریور1382) 09/06/2003 و همچنین دراولین همایش بین‌المللی کارتوگرافی خلیج فارس قرن 16-18 در دانشگاه تهران دوم خرداد 1383 با حضور اساتید برجسته ایرانی و خارجی  و سمینار منطقه ای  نامهای جغرافیایی آسیا غربی در سازمان نقشه برداری در خرداد 83.

درمردادوشهریور 1383 پیشنهادسه گانه بصورت آنلاین در وب سایت (پرشن گلف آنلاین)و از طریق ایمیل به رای گیری عمومی طرفداران نام خلیج فارس گذاشته شد اکثریت رای دهنگان به ترتیب

1- به روز 9 آذر برگشت سه جزیره به میهن 2- روز ملی شدن نفت 29 اسفند 3- روزاخراج پرتغالی‌ها توسط ارتش ایران از خلیج فارس رای دادند.

عجم گفت:نتیجه رای گیری در تاریخ 10 شهریور 1383 بصورت آنلاین منتشر و سپس توسط شورای مدیران سازمان خلیج فارس طی نامه سوم بهمن 1383 رسما برای رئیس جمهور وقت و برای وزارت خارجه و نمایندگی ایران در نیویورک نمابر شد .دفتر رئیس جمهور وقت طی نامه‌ای پیشنهاد را موکول به نظر مثبت وزارتخارجه کرد که در دومین جلسه کارگروه(کمیته) حقوقی نام خلیج فارس در وزارتخارجه (متشکل از نمایندگان وزارتخارجه (سه اداره- حقوقی – اسناد- خلیج فارس) – ریاست جمهوری ،سازمان جغرافیایی ارتش – سازمان نقشه برداری…) در بهمن 1383 ضمن موافقت با نام گذاری(روز ملی خلیج فارس)روز شکست پرتغالی هارا برای نام گذاری مقبول تر دانست.

وی گفت:با توجه به اختلاف در مورد روز دقیق شکست پرتغالی ها تعیین دقیق آن روز به جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی موکول شد و در نهایت مشخص شد که روز دهم اردیبهشت ماه سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز است، و لذا این روز به نام “روز ملی خلیج فارس” نامگذاری و در تقویم خورشیدی ایران به ثبت رسید این اقدام در واقع حاصل و نتیجه خواسته و اراده مردمی و سپس تائید رسمی دولتی بودکه به یک امر ملی تبدیل شد و در کل این روز را مدیون خون شهدای عزیز و مظلوم جنگ و دفاع 8 ساله هستیم.

نام گذاری روز ملی خلیج فارس یک ضرورت فرهنگی و تاریخی و عزم ملی  بود.

 

استریاب و ساعت آبی ایرانی

مه. 15 اجتماعی, علمی دیدگاه‌ها برای استریاب و ساعت آبی ایرانی بسته هستند

اُسطُرلاب یا استریاب(StarYab) (به یونانی: اَسْترُلابُن (ἁστρολάβον)؛ اَسْترُن (ἄστρον)، ستاره + لامبانِئین (λαμβάνω)، گرفتن)‏، (گونه‌های دیگر: اُسترلاب، اُصطرلاب، سُتُرلاب، سُطُرلاب، صُلاّب)، از ابزارهای قدیم نجوم و طالع‌بینی است.

اسطرلاب رایج و معمولی دستگاه و صفحه مدور فلزی است که از جنس برنز یا برنج و یا از آهن وفولاد و یا تخته به طرز بسیار دقیق و ظریف و مستحکمی ساخته شده و برای مطالعات ومحاسبات کارهای نجومی از قبیل پیدا کردن ارتفاع و زاویه آفتاب ، محل ستارگان و سیارات و منطقه البروج و به دست آوردن طول و عرض جغرافیایی محل در تمام مدت شبانه روز و فصول مختلف سال بکار برذه می شود.

بر طبق اسناد بدست آمده در ماوراء النهر ، این دستگاه را «استاره‌لاب» می‌گفتند. «استاره» یا «استره» که یونانیان «استاریوس» می‌نامند، همان ستاره و نام ایرانی است و «لابیدن» از مصدر پارتی به معنی «تابیدن» است.

«حسن اسوار» از دانشمندان زرتشتی سده چهارم هجری در کتاب «المبتدا بعلم النجوم» می‌نویسد: «کتابی از علمای اسکندریه به دستم رسید که در آن اعلام داشته بود بنیاد دانش نجوم را در جهان منجم ایرانی «استره-دوقوس فوقانی» در 3200 سال پیش از جنگ تروا بنیان نهاده است» چون جنگهای ده ساله تروا 1500 سال پیش از میلاد صورت گرفت، نزدیک به 6700 سال از عمر این دانش می‌گذرد. با این سند خلاف گفته غربیان که استرلاب و نام آن یونانی معرفی می‌نمایند، ثابت می‌گردد.

 از آنجا که استرلاب در حوزه فرهنگ ایرانی و اسلامی بکار گرفته شده و در فرهنگ یونانی جایگاهی نداردو اروپائیان در اندلس مسلمان قرن یازدهم با آن آشنا شدندبنابراین ارتباط این واژه با استرلابوس نیز بعید بنظر می رسد حمزه اصفهانی واژه «اسطرلاب» را معرب ترکیب فارسی «استاره‌یاب» می‌داند. نظر حمزه اصفهانی قابل قبول تر بنظر می رسد زیرا Star یا استارا یا ستارا و ستره ریشه درسانسکریت و در زبانهای پارسی باستان داردو واژه استار در فرهنگ ایرانی و بین النهرین و حتی زبان آرامی و سریانی معمول بوده است.استاره یاب هنوز هم در ادبیات خراسانی بکار می رود. مثلا می گویند طرف جادو و جمبل بلد است مهره خر و استره یاب دارد.

اسطرلاب را ایرانیان مسلمان جام جم یا جام جهان‌نما و یا آینه جم می‌خواندند. «جم» با پسوند «شید» ، «جمشید» نامیده می‌شود که از بزرگترین منجمان و ریاضیدانان و فیزیکدانان ایرانی است که در تاریخ اساطیری ایران تا مقام خداوندی ارتقا یافت. حافظ در غزلی از آینه جام نام می‌برد که منظورش همان استرلاب است که جهان را مانند جام آینه‌واری به آدمی نشان می‌دهد. قدیمیترین کتاب جامع به زبان پارسی دری درباره استرلاب و ستاره شناسی ، کتاب «روضه المنجمین» نام دارد که آنرا «شهمردان» فرزند ابی‌الخیر رازی در سده پنجم هجری تألیف کرده است.

بسیاری از منابع تاریخی اختراع اسطرلاب را به هیپارخوس نسبت می‌دهند اما به نظر می‌رسد ابزارهای مشابه با توانایی‌های مختلف در بین ستاره‌شناسان آشور و بابل رایج بوده و نمونه‌های یونانی نتیجه تکمیل این ابزارها بوده است. از اسطرلاب‌های یونانی نمونه‌ای در دست نیست.علمای بزرگ اسلامی کار با استرلاب را از اعمال شیطانی می دانستند و ان را جزو ابزارهای جادو گری به حساب می آوردند.

استریاب در حوزه دربار پادشاهان ایرانی  و در دربار گورکانیان هند رواج داشت و مسئول آن را منجم باشی می خواندند که با آن بخت و اقبال و ساعت  بد و یا خوش یمن بودن و بد یمن بودن زمانها و ایام حرکت سفر پادشاهان را اعلام می کردند.

اما این ابزار در قرنهای اخیر بخش حوزه ایرانی اسلام مورد استفاده بود زیرا ابزاری بر آن نصب بود که ساعت آفتابی محسوب می شد و زمان ظهر شرعی را تعیین می کرد.

از قرن نهم میلادی تا قرن نوزدهم اسطرلاب‌های بسیاری در ایران و دیگر کشورهای جهان اسلام ساخته شد. به گفته‌ای نخستین سازنده اسطرلاب در میان مسلمانان محمد فزاری پسر ابراهیم فزاری بوده است. تا چندی پیش احتمال می‌رفت که کهن‌ترین اسطرلابی که تاکنون باقی مانده، در ۳۷۴ق/۹۸۴م به دست دو برادر اصفهانی به نامهای احمد و محمد بن ابراهیم در اصفهان ساخته شده باشد. اما ظاهراً کهن‌ترین نمونه شناخته شده که نام سازنده و تاریخ ساخت برآن حک شده‌است اسطرلابی است که به گواهی کتیبه کوفی پشت کرسی آن به دست «بسطلس» در تاریخ ۳۱۵ هجری قمری ساخته شده‌است.

طالع بینی معروفترین کاربرد استاریاب (اسطرلاب) بوده تعیین روز و ساعت خوش یمن برای ازدواجها و تصمیمات مهم و اینکه چه موقع قمر در عقرب است و … اما کاربرد عملی این ابزار برای تعیین ظهر شرعی بوده است. برای این ابزار بیش از ۳۰۰ کاربرد مطرح کرده اند. از کاربردهای زمان اسلامی آن می‌توان به قبله یابی و تعیین ساعات اذان‌ها اشاره کرد.

به برخی از کاربردهای نجومی آن در زیر اشاره شده‌است که چندان مستند بنظر نمی رسد.:

نمایش آسمان در لحظه دلخواه

محاسبه زمان طلوع و غروب اجرام آسمانی در زمان دلخواه

اندازی گیری فواصل و ارتفاعات با روشهای هندسی و مثلثاتی

محاسبه مکان اجرام آسمانی در آسمان

تعیین زمان از طریق مشاهده اجرام آسمانی

تعیین طول روز و طول شب

یکی دیگر از کاربردهای اسطرلاب در زمان‌های گذشته طالع بینی بوده‌است.قدماء اعتقاد داشتند که صورت فلکی‌ای که در لحظهٔ تولد هر کس، در حال طلوع است، صورت فلکی طالع آن فرد است. آن‌ها برای هر یک از آن صورت فلکی‌ها خصوصیاتی را در نظر گرفته بودند که همان خصوصیات فرد بودند. اما آن‌ها فقط از صورت فلکی‌های دایره‌البروجی برای این کار استفاده می‌کردند که این صورت فلکی‌ها در اسطرلاب نشان داده شدند و به کمک اسطرلاب به راحتی می‌توان صورت فلکی طالع هر فرد را، با دانستن موقعیت خورشید در آن لحظه، مشخص کرد.

Ancient Persian clock.Kariz.zibad

ساعت آبی 

از حدود ۴ هزار سال قبل نشانه هایی از بکارگیری ابزار برای سنجش زمان مشاهده شده است. در مصر- ایران – عراق- هند و تمدنهای قدیم ابزارهایی پیدا شده که باستان شناسان می گویند برای سنجش زمان بوده است. اما بنظر بیشتر پژوهشگران این ابزارها برای سنجش زمان نبوده بلکه بیشتر جنبه مذهبی و دینی داشته است.در گذشته بشر برای دانستن وقت و زمان، با توجه به تجربه و دانش زمانه، ابزارهائی را اختراع کرده و مورد استفاده قرار داده است، که استفاده از آفتاب و آب مهمترین آنها بوده است. ساعت با فرم نوینش (۲۴ ساعتی) از قرن پانزدهم میلادی مورد استفاده بوده و در یک قرن گذشته رواج عمومی پیدا کرده است.

ساعت آبی ایرانی ابزاری ساده و در عین حال بسیار دقیق، کارآمد و همیشگی بوده و در زندگی کشاورزی جامعه ایران بویژه در مناطق کویری که آب مایه حیات و عنصر اصلی زندگی اجتماعی بوده ضروری و نقش کارآمدی داشته است.با مطالعه استفاده از ساعت آبی در کشورهای مختلف می توان گفت در هیچ جای جهان ساعت آبی به اندازه ایران کارآمد و تاثیر گذار و مستمر نبوده است این ساعت حتی در زمانیکه ۵۰ سال قبل ساعتهای نوین به بازار آمده بود با آنها رقابت می کرد و کشاورزان حاضر به کنار گذاشتن آن و استفاده از ساعتهای نوین نبودند.

کالیستنس مورخ یونانی که در لشکرکشی اسکندر مقدونی به ایران همراه او بود و رویدادهای روز و مشاهداتش را همیشه یادداشت می کرد در یادداشتی که بعدا با محاسبات تقویمی معلوم شده که متعلق به سپتامبر ۳۲۸ پیش از میلاد است نوشته است: در اینجا (ایران)، در دهکده ها که آب را برحسب نوبت به کشاورزان برای آبیاری می دهند، یک فرد از میان آنان (کشاورزان) انتخاب می شود تا بر زمان نوبت (و تقسیم زمانی سهام)نظارت داشته باشد..[۱] این فرد در کنار مجرای اصلی آب و محل انشعاب آن میان کشاورزان، بر سکویی می نشیند و ظرفی فلزی را که سوراخ بسیار ریزی در آن تعبیه شده است در ظرفی بزرگتر و پر از آب قرار می دهد که پس از پر شدن ظرف کوچک (یک بار و یا چند بار) که به آهستگی و طبق محاسبه قبلی ابعاد سوراخ آن صورت می گیرد، آب را قطع و آن را به جوی کشاورز دیگر باز می کند و این کار دائمی است و این وسیله (ساعت آبی) عدالت را برقرار کرده و از نزاع کشاورزان بر سر آب مانع می شود و …. با توجه به این گزارش کالیستنس می توان گفت که ساعت آبی قبل از دوره اسکندر مقدونی در ایران گسترده بوده و اختراع آن باید سده های قبل در ایران روی داده باشد. ساعت آبی انواعی داشته اما ساده ترین و دقیق ترین آن ساعت آبی ایرانی پنگان یا فنجان بوده است که بر اساس دو ظرف و دستکم یک محاسبه گر انسانی قرار داشته است.  بر اساس بررسی های اولیه ساعتی آبی در ایران دست کم ثبت مکتوب و کاربرد ۲۴۰۰ ساله دارد.

از ابتدای اختراع قنات،تعیین زمان و تقسیم عادلانه آب بین سهامداران توسط میرآب و با ابزار ساعت آبی یا فنجان انجام می شده است.ساعت آبی متشکل است از:

۱- کاسه یا فنجان (دقیقه شمار)

۲- دیگ پر از آب.

۳- سنگ های کوچک یا تشله

۴- محاسبه گر انسانی یا میرآب

۵- محل استقرار که به آن خانه فنجان می گفتند.[۴] و میراب بطور دایمی در آن استقرار داشت.

فنجان عبارت است از یک کاسه کوچک با روزنه ای در وسط آن و چند درجه یا علامت عددی در بدنه داخلی آن که بر روی آبهای یک دیگ بزرگ قرار می گیرد. مانند تصویر(فنجان قنات زیبد گناباد) ابتدا برای تعیین دقیق زمان استفاده از آب قنات و تقسیم عادلانه زمان سهام هریک از سهامداران اختراع شده است ولی بعدها کاربرهای دیگری نیز یافت و برای تعیین بزرگترین روز سال – بزرگترین شب- طولانی ترین روز- روز برابری شب و روز و تعیین اوقات شرعی در دوره اسلامی بکار برده شد این ساعت دست کم دو هزاره کهنت دارد از ابتدای ساخت قنات گناباد مورد استفاده بوده‌است مدیریت این ساعت آبی توسط دستکم یک نفر نوبت روز و یک نفر نوبت شب انجام می‌شده و زمان (دقیقه‌ها) بر اساس تعداد پر آب شدن فنجان و با تعدادی تشله یا سنگ جمع آن محاسبه می‌شده‌است. ساعت آبی یکی از فن های مهم علمی است که کاربرد میدانی دقیقی داشته واز چند هزار سال پیش تا ۵۰ سال قبل مورددر بسیاری از مناطق ایران استفاده مستمر داشته است. در مقایسه با استاریاب(اسطرلاب)که از نظر علمی بیشتر جنبه طالع بینی و خرافی داشته تا کاربرد علمی و عملی، فنجان یا ساعت آبی ابزار وتکنیک بسیار ساده و در عین حال بسیار مهم و حیاتی در زندگی و کارکردعملی مردم داشته است و هرگز جنبه خرافاتی پیدا نکرده است.

اصطلاحات:نوبت ما کی خواهد بود؟جواب مثلا ۱۰ فنجان دیگر یا ۵ فنجان بعد از غروب یا ۱۵ فنجان بعد از روز ورآمد(طلوع خورشید)در آن زمان دقیقه و ثانیه و ساعت بکار نمی بردند بجای همه اینها (ثانیه- دقیقه- ساعت)فقط واحدفنجان بکار می بردند.مثلا امروز از “روز ورآمد”(طلوع) تا “روز در کوه”(غروب) ۷۰ فنجان بود.(یعنی ۵۲۵ دقیقه)

مزیت ساعت آبی بر ساعتهای آفتابی و شنی این بوده است که خطای محاسباتی نداشته و دقیق بوده است و در طول شب و روز مورد استفاده بوده است. مثلامیرآب دقیقا می دانسته است که از زمان غروب تا زمان طلوع خورشید چند فنجان بوده است و بر اساس محاسبات فنجان دقیقا، روزی را که تعداد فنجانها با تعداد فنجانهای شب برابری می کرد(۹۶ فنجان) را روز اول سال نو نوروز می نامیدند. طولانی ترین روز چله تابستان(اول تیرماه ) و طولانی ترین شب چله زمستان یلدا(حدود ۱۱۵ فنجان) را تعیین می کرده اند.محمد میرآب که حدود ۶۰ سال فنجان دار زیبد بوده است تمام این محاسبات را بطور دقیق انجام می داده است. تصویر:ساعت آبی قنات زیبدگناباد تا سال ۱۳۵۴ فعال بوده‌است.و سپس ساعتهای نوین برای تقسیم سهام و حق آبه هر سهامدار و باغدار بکار گرفته شده است.با ساعتهای جدید معلوم شدکه هر فنجان قدیم معادل ۷ دقیقه و نیم به ساعتهای فعلی بوده‌است.اما هنوز هم واحد شمارش در سهام قنات فنجان است. مثلا می گویند فلانی ۱۰ فنجان از آب قنات سهم دارد.

تاسده های میانه(قرون وسطی) پیشرفته ترین وسیله برای اندازه گیری زمان ساعت آبی بود. ساعت آبی در ساده ترین شکلش از یک کاسه(فنجان) کوچکی تشکیل می شد که وسط زیر آن روزنه ای ایجاد شده بود. این فنجان بر روی سطح آب یک ظرف بزرگتر(دیگ)قرار می گرفت ، آب از راه منفذ به آرامی به داخل کاسه وارد می شد و پس از چندی(فنجان ها استاندارد یکسانی نداشتند) فنجان زیبد ۷/۵ دقیقه بوده) آن را پر می کرد و در نتیجه در آب فرو میرفت . طول مدت پر شدن ظرف به روزنه و سنگینی کاسه بالا بستگی داشت . چنین ظرفی را تاس ساعت ،پنگان یا فنجان می نامیدند و واحد زمان را نیز که همان مدت پر شدن ظرف بود پنگان یا فنجان می خواندند.تا ۴۰ سال قبل هنوز در برخی روستاههای ایران همچنان برای توزیع آب چشمه و قنات از پنگان استفاده می شد. طریقه کار فنجان یا ساعت بدین گونه بود که میر آب با چشم دوختن به فنجان با هر بار پر شدن و غرق شدن آن و خوردن کاسه به کف دیگ یک فنجان یا هفت دنگ و نیم یا( ۷ دقیقه و نیم امروزی) محاسبه نموده و یک سنگ کوچک برای هر بار غرق شدن کاسه در یک کیسه یا یک ظرف سفالی می گذاشت وقتی که باغ فرد مورد نظر آبیاری می شد و اعلام انتفال آب به باغ فرد دیگر می شد برای محاسبه جمع کل (تعداد فنجان) هایی و زمانی که آب برای مزرعه یا باغ رها می شده تعداد تشله ها یا سنگ ها یا چوب خط شمرده می شد و معلوم می شد که مثلا فرد 10 فنجان یا به عبارت امروز 75 دفسف آب برده است. لذا تعدا فنجانهای و زمانی که سهامدار قنات آب برای باغ خود یا زمین می برده را دقیقا حساب می شدمثلا اگر ۱۰ سنگ درون کیسه باشد یعنی ۱۰ فنجان یا معادل امروزی(۷۵ دقیقه) آب قنات را فرد استفاده کرده است .اگر فردی ۱۰ فنجان سهم از قنات داشته باید(معادل امروزی هفتاد و پنج دقیقه) یعنی مدت زمانی که ۱۰ فنجان آب پر شود آب قنات را به زمین یا باغ خود رها می کرده است و با اعلام جار زدن و یا شیپور زدن یا یک صدای قرار دادی فرد بعدی آب را به باغ یا زمین خود منتقل می کرده و به همین ترتیب…معمولا محل استقرار دایمی فنجان و مدیر آن (میر آب) خانه فنجان بوده است.اما در فصل تابستان گاهی ممکن است فنجان را به محل اصلی تقسیم آب ببرند. 

با پیشرفت علم و دانش بشری، بتدریج ساعتهای دقیق تر مکانیکی، وزنه ای، فنردار، برقی، باطری دار و کامپیوتری جای ساعتهای آبی، آفتابی و ماسه ای را گرفتند . مخصوصا” از زمان استفاده انسان از فنر جهت راه انداختن چرخ های دندانه دار، که به ساعت شمار و دقیقه و حتی ثانیه شمار متصل هستند، سنجش دقیق زمان برای همه بطور ساده امکان پذیر گردید . در اوایل قرن شانزدهم اولین ساعت مچی آهنی، که نسبتا” زمخت بوده، توسط یکنفر آلمانی ساخته شد . بعدها اواخر قرن هجدهم با استفاده از فنر و چرخ دندانه های بسیار کوچک،امکان ساختن ساعتهای مچی ظریف بوجود آمد، بطوریکه اولین ساعتهای مچی شبیه ساعتهای امروزی، در کشور سوئیس «از سالهای 1790 به بعد» ساخته شد .

بین سالهای 1865 تا 1868 بزرگترین، حجیم ترین و جسیم ترین ساعت دیواری جهان، در کلیسای سن پیر در فرانسه نصب گردید ارتفاع ساعت 1/12 متر عرض آن 09/6 متر و ضخامتش 7/2 متر بوده که از 90000 قطعه تشکیل یافته . در مقابل بزرگترین ساعت، ظریف ترین ساعت دنیا فقط 98/0 میلی متر قطر دارد . تکنولوژی امروزی، انسان را قادر ساخته ساعتهای بسیار ظریف و دقیق مکانیکی و تمام الکترونیکی، کامپیوتری و حتی اتمی بسازد .800px-Ancient_water_clock_used_in_qanat_of_gonabad_2500_years_ago

پژوهش : دکتر محمد عجم

قنات میراث فرهنگی علمی ایرانیان،دکتر محمد عجم،همایش ملی قنات, گناباد1383  آفتاب

مقالات مرتبط: از همین نویسنده:

جن ها خانم های …. را  هرکس بگوید زمین حرکت می کند کافر است

مجمع فقهي. –   فقیه تکفیری  (ازدواج یک ساعته مجاهد و مجاهدة) حلال طیب