پژوهشهای ایرانی | مطالعات ایران و همسایگان

اگر قرار است نام خلیج و یا دریایی ع...

کشورهای عربی هر روز بی سر و صدا توطئه جدیدی علیه هویت  تاریخی  خلیج فارس صورت می دهند. اتحادیه عرب (پایه گذاری 1945) تنها سازمان منطقه ای و دولتی ر...

Map_of_persia

اولین مقاله که راهکارهای دفاع از نا...

نظر به اینکه بعضی افراد با استفاده از نفوذ رسانه ای  نسبت به چگونگی ثبت روز روز ملی خلیج فارس مطالبی غیر واقعی بیان کرده اند.  ضروری بود به عنوان شاهد...

روز خلیج فارس دهلی سخنرانی

نام خلیج فارس در قراردادها و معاهدا...

  نام خلیج فارس در قراردادها و معاهدات منطقه‌ای و بین‌المللی.      متن فارسی و عربی  خلیج فارس - بحر فارس و بحر عجم و در متن های  انگلی...

???????????????????????????????

روز ملی خلیج فارس چرا و چگونه شکل ...

چکیده مطلب: روز ملی خلیج فارس از زبان شاهدان عینی دست اندر کار این موضوع از ابتدا تا امروز به نقل از باشگاه خبرنگاران : برابر گفتگوی دکتر عجم عضو آن ...

ایران‌هراسی و دو خطای استراتژیک عربستان در قبال ایران

ایران‌هراسی و دو خطای استراتژیک عربستان در قبال ایران

شنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۶ ۱۳:۴۰ ب.ظ

 

ایران‌هراسی و دو خطای استراتژیک عربستان در قبال ایران

دکتر محمد عجم*

عربستان بعد از انقلاب تعیین روابط خود را با ایران بر پایه‌ی دو خطای استراتژیک قرار دارد. یکی توهم توطئه از سوی ایران و یا توهم صدور انقلاب و توسعه‌طلبی ایرانی و اتهام قصد ایران برای اشغال کردن کشورهای عربی و دوم این توهم و خطای استراتژیک که اهل سنت ایران می‌توانند عمق استراتژیک عربستان باشند.

ایران و عربستان یا حجاز از گذشته‌های دور روابط ناپایدار و ناآرامی داشتند، اختلافات فرهنگی، مذهبی، اقلیمی‌ و تضاد منافع از عوامل مهم واگرایی حتی در سده‌های گذشته بوده است. بعد از انقلاب اسلامی حکام موروثی عربی دچار این توهم و پندار شدند که ایران قصد دارد انقلاب خود را صادر کندو کشورهای مسلمان را زیر سیطره خود درآورد. ابتدا صدام را تشویق و تطمیع و تشجیع کردند که به ایران حمله کند و درطول جنگ با کمک‌های بی‌دریغ و سخاوتمندانه ای که کردند و با طولانی شدن جنگ خسارات زیادی به دو کشور وارد شد  در همین حال اقدام به تشکیل” شورای همکاری خلیج”(فارس) کردند و با توجه به ناتوانی خود از ناوگان های غربی و ناتو و امریکا دعوت کردند در خلیج فارس حضور یابد تا با ایران مقابله کنند و ایران را مهار کنند. در مقابل دولت ایران تلاش‌های بسیار زیادی کرد تا حسن نیت خود را نشان دهد بخصوص در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، ولی پاسخ مقتضی را دریافت نکرد. با سقوط صدام، عربستان موج جدیدی از ایران‌هراسی را در رسانه‌های گروهی خود به راه انداخت. موجی از تبلیغات و حملات و اتهامات را رسانه‌های گروهی عربستان و محافل دولتی و غیر دولتی متوجه ایران کردند حتی این اتهامات رسماً هم از سوی مقامات تراز اول دولتی بارها مطرح ‌شده است و با این ادعا که ایران، سرزمین عراق را اشغال کرده و ایران پست‌های حساس دولتی عراق را در اختیار گرفته است، ایران هراسی عجیبی در منطقه عربی به راه انداختند. در این راستا آنها حتی به آمریکا پیشنهاد داده بودند قبل از حمله به عراق باید به ایران حمله کننداین موج اتهام و ایران هراسی موجب تشویق و ترغیب تکفیرها برای اقدامات ضد ایرانی و ضد شیعی شد.

در واقع بخش خصوصی، دولتی و بخش فرقه‌ای و مذهبی عربستان به خاطر حسادت‌ها و رقابت‌ها و پیشرفت‌های نفوذ ایران در منطقه به کمک تکفیری‌ها شتافتند و دموکراسی نوپای عراق را به آشوب و قتل و کشتار کشاندند و عراقی که می‌رفت به یک کشور سعادتمند و دارای دموکراسی و با ثبات تبدیل شود را به جنگ داخلی کشاندند. بعد دایره‌ی این بحران‌ها را به لیبی و بعد به سوریه کشاندند و با ادعای این که ایران سه پایتخت عربی را در اشغال کرده  و کنترل می کند، جنگ خونین نیابتی را دامن زدند و بنوعی یمن و بحرین را اشغال کردند. در این وضعیت پس از این ویرانی و کشتار میلیون‌ها نفر، احساس می‌کنند که بازنده هستند. لذا تیم جدید حکام ناپخته و ماجراجوی عربستان قصد دارند بر موج جنگ‌طلبی دولت ترامپ و تیم جنگ‌طلب دولت جدید آمریکا سوار و موضوع مهار ایران را اصل و رفتار خاورمیانه‌ای دولت آمریکا قرار دهند.

کشورهای عربی خلیج فارس و عربستان انبوهی از پول مازاد نفت در طول سالیان در آمریکا و کشورهای اروپایی انباشت کرده‌اند و با این پول‌های بادآورده می‌توانند هر بحرانی را تا حدودی دامن بزنند. ولی اگر عاقل باشند متوجه خواهند شد که اگر بحران دیگری در منطقه (به خصوص در خلیج فارس و در منطقه‌ای که آنها به انبار باروت تبدیلش کرده اند) روی دهد، بازنده‌ی اصلی شیخ‌نشین‌های خلیج فارس خواهند بود. ایران کشور قدرتمندی است و موقعیت جغرافیایی و اقلیمی ژئوپلتیک و استراتژیک دارد و با توجه به گستردگی و تنوع اقلیمی ایران و مناطق کوهستانی در بروز جنگ معمولاً از کشورهای عربی آسیب‌پذیری کمتری دارد. کشورهای عربی خلیج فارس تمام ثروت آنها  در کنار سواحل خلیج فارس و سواحل دریا استقرار یافته است و برای آب آشامیدنی خود وابسته به شیرین کن ها هستند.

دولت دکتر روحانی از ابتدا مرتباً به خصوص از طرف وزارت خارجه رسماً به سمت کشورهای عربی خلیج فارس دست دوستی دراز کرد و بارها تأکید کرد که خاورمیانه از فاجعه جنگ و بحران به شدت رنج می‌برد و جایی برای بحران و ادامه‌ی بحران‌ها نیست و بدون حضور بیگانگان می‌ توان با همکاری و رفع توهمات و تکیه بر نقاط  مشترک و با همبستگی و همگرایی، این بحران‌ها را حل کرد. در مقابل متأسفانه عربستان و کشورهای عربی به جای تکیه بر مشترکات فرهنگی و مذهبی همچنان بر طبل اختلاف‌افکنی افزودند و توطئه خود را ادامه دادند.

مخالفت آنها با برجام، مخالفت با بهبود رابطه‌ی ‌ایران با جهان غرب و سایر توطئه‌های دیگری که می‌توانستند انجام دهند را ادامه می دهند. امروز با توجه به بحران‌های خونین و ویرانگر خاورمیانه و جنگ مذهب علیه مذهب  در منطقه خلیج فارس، در آزمون بسیار بزرگی قرار داریم که هرگونه اشتباه محاسباتی می تواند برای منطقه ویرانگر باشد.

همان گونه که دولت ایران در چهارسال گذشته تأکید کرده است باید بر اساس حقوق بین‌الملل، احترام به تمامیت ارضی کشورها و عدم مداخله و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات باید خود این کشورها بحران‌ها را مهار کنند و خلیج فارس نباید به محلی برای تسویه حساب قدرت‌های بزرگ و جنگهای نیابتی تبدیل شود.

drajam%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1-%d8%b9%d8%ac%d9%85

خرابکاری در داخل ایران و خطای استراتژیک

عربستان همواره تصور می کند ایرانی ها در همه جای دنیا علیه عربستان فعالند و مراکز دولتی ایران در خارج در امر شیعه سازی فعالیت دارد در حالیکه این اتهام گریز به جلو است آمارهایی که سازمان های غربی منتشر کرده اند نشان می دهد که چندین هزار نفر در مدارس و دانشگاه حوزوی داخل عربستان و خارج از آن تحصیل می کنندو بعد از تحصیل برای تبلیغ به کشورهای مختلف اعزام می شوند و وزارت اوقاف عربستان و مساجد و شاهزاده ها تامین کننده مالی این مراکز هستند. تولیدات این مراکز چیزی جز تروریزم و افراط گرایی و خشونت ورزی نبوده است. لذا این یاوه گویی که جنگ را به داخل ایران خواهند یک توهم و خطای استراتژیک دیگر است و دخالت علنی در امور داخلی و نقض فاحش حقوق بین الملل. اما حتما می دانند ایران با افغانستان ، سومالی لیبی و سوریه بسیار متفاوت است. عربستان با هزینه های میلیاردی نفوذ زیادی را در بخش مهمی از جهان اسلام بدست آورده اما در ایران موضوع بر عکس است. صدام نیز باور مشابه غلطی داشت و به ایران حمله کرد.  آزموده را آزمودن خطا است، عربستان و شیخ نشین ها هزینه های زیادی کرده اند صدهها نفرایرانی هم در جامعات دینی و حوزوی  آنها تحصیل کرده اند، اما آنها هرگز ستون پنجم نمی شوند. در واقع عربستان در ایران نفوذ و جایگاهی ندارد. آنهایی که راجع به ایران مطالعه دارند می‌دانند که در هم تنیدگی و انسجام مذهبی و قومی در ایران بسیار بالا است و برادران اهل سنت در ایران مردمان بسیار میهن دوست، عاشق ایران و وابسته و شیفته فرهنگ ایرانی هستند و هرگز حاضر نیستند در زمین عربستان ، وهابیت و افراط‌گرایی و خشونت‌گرایی بازی کنند. اما اینکه عربستان عده را در مرزهای ایران در سیستان و بلوچستان بتوانند با پول تطمیع کنند در طول سی سال گذشته نشان داده شده است که این عده هیچ جایگاهی در بین مردم آن منطقه ندارند و بسیاری از اینها هم توسط خود مردم شناسایی و دستگیر شده‌اند. بنابراین تهدیدهای پوچ و توخالی بر ضد ایران بیشتر شعارهایی برای خوراک داخلی خود عربستان است. زیرا عربستان از بحران‌های داخلی رنج می‌برند و نیاز دارد به فرافکنی و نیاز دارد به تراشیدن دشمن خارجی و اکنون ترامپ را به عربستان دعوت کرده‌ و قرار است رهبران ۲۲ کشور عربی دیگر به دستبوس بیایند. این واقعاً مایه‌ی ذلت برای جهان اسلام و جهان عرب است که در منطقه نمی‌توانند بحران‌ها را حل کنند و خلیج فارسی که می‌تواند با همکاری کشورهای منطقه به دریای صلح تبدیل شودرا به دریایی متلاطم تبدیل کنند در تمام سال‌های گذشته سعی کردند قدرت‌های بزرگ را به منطقه بکشانند و معتقدند که بدون حضور قدرت‌های بزرگ امنیت در منطقه برقرار نمی‌شود. در هر حال در ایران هم طرفهای افراطی خطاهایی داشته اند، اما این اشتباهات و خطاها در دو طرف وجود داشته و دولتها باید با بصیرت مانع از اشتباهات بیشتر در دو طرف افراطیون  شوند.

کارشناس ارشدسیاسی*

 

..

 

عجم: خلیج فارس آبستن جنگی دیگر است

عجم: ورود ایران هزینه دارد، امیر جوان به سازش تن‌ نمی‌دهد

اگر در خلیج‌فارس جنگی فراگیر رخ دهد، آن‌ها دوست دارند پای ایران به جنگ کشیده شود

بین الملل > خاورمیانه – یک پژوهشگر خلیج فارس معتقد است قطع روابط با قطر برای منطقه بسیار خطرناک و زیانبار است و به اقتصاد کل منطقه اسیب جدی وارد خواهد کرد.

زهره نوروزپور: صبح دوشنبه اخبار رسانه های عربی خبر از یک بحران دیگر در منطقه داد، یک کشور عربی کوچک از میان اعراب طرد شد. برخی ناظران بین المللی معتقدند دوحه به دلیل حمایت از تهران به این سرنوشت دچار شده است. برخی دیگر نیز معتقدند قطر به دلیل حمایت از سنتی ترین اسلام گرایان جهان اسلام یعنی اخوان المسلمین و حمایت از مقاومت متهم شده است. برای بررسی قطع روابط قطر با کشورهای عربی با دکتر محمد عجم، پژوهشگر مطالعات حوزه خلیج فارس و غرب اسیا گفتگو داشته ایم که مشروح آن را از نظر می گذرانید:

قطع روابط اعراب با قطر را چگونه ارزیابی می کنید؟ از نظر اقتصادی چه تاثیری بر این کشور دارد؟
قطع روابط دستکم ۴ کشور عربی با قطر تبعات بسیار سنگینی برای اقتصاد قطر دارد خطوط پروازی قطر که دومین خط پروازی در حوزه خلیج فارس است اسیب جدی می بیند تا همین الان ۶۰ پرواز روزانه به قطر قطع شده است شاخص بورس قطر همان ساعات اولیه ۷ درصد سقوط کرده است.
دعوای عربستان با  قطر اگرچه قدیمی است اما پس از بهار عربی  علنی تر شد قطر از جنبش های اسلام گرای سیاسی مانند اخوان المسلمین  حمایت می کرد ولی عربستان مخالف بود و از جنبشهای لاییک بخصوص در لیبی و مصر حمایت می کرد قطر سابقه حمایت در جنگ ۳۳ روزه  از حزب الله و حماس و  در جنگ سوریه از جبهه النصره را دارد که عربستان با هر سه این گروهها مخالف است.

آقای عطوان تحلیلگر برجسته جهان عرب آینده این بحران را جنگ نظامی پیش بینی کرده است؟ نظر شما چیست؟
احتمال محاصره اقتصادی کامل قطر وجود دارد ولی برای جنگ هنوز زود است باید  قدم های بعدی را عربستان بردارد اگر قطر به خواسته های عربستان تمکین نکند عربستان بدنبال قطعنامه در مجمع عمومی و  شورای امنیت علیه قطر خواهد بود اتهام وارده به قطر همدستی با طالبان القاعده و حوثی ها و حماس و تروریستهای اسلام گرای چچنی و حمایت از برنامه هسته ای ایران  است. تا کنون نزدیک به ۲۰ اتهام برای قطر مطرح کرده اند  احتمالا گرفتن قطعنامه برای عربستان مشکل نخواهد بود

با توجه به اوضاع منطقه خاورمیانه، ارزیابی شما از آینده منطقه به چه صورت است؟ با توجه به اینکه قطر از ائتلاف عربی اخراج شده است.

همین اقدام تحریک کننده عربستان به اقتصاد کل منطقه خلیج فارس اسیب می زند و اعتماد سرمایه گذاران را کاهش می دهد، گامهای بعدی فشار برای تغییر حکومت و یا انتقال قدرت است .

همانطور که قبلا هم سال ۱۳۹۲ امیر قطر مجبور به کناره گیری شد اما اینبار امیر جوان قطر بسیار بعید است تن به سازش بدهد و به احتمال زیاد در مقابل توسعه طلبی و هژمونی طلبی عربستان ایستادگی خواهد کرد . قطر می تواند با فتوای شیخ مفتی القرضاوی مقاومت کند اگر قطر ایستادگی کندنظر به عدم بلوغ سیاسی  عربستان احتمال فشار سیاسی و اقتصادی و نظامی بر قطر محتمل است. عربستان در اقدام علیه قطر بسیار جدی است عربستان نمی خواهد یک معمر قذافی دیگر در جهان عرب ظهور کند و عربستان را به چالش دایمی بگیرد.

اینکه در خلیج فارس جنگی فراگیر در بگیرد خواسته  و ارزوی همیشگی اسراییل است اگر جنگی روی دهد انها دوست خواهند داشت پای ایران خواه ناخواه به جنگ کشیده شود اگر در منطقه جنگی در بگیرد و طرف پیروز نداشته باشد و همه بازنده باشند غربی ها استقبال می کنند اما نگرانی غرب این هست که در صورت بروز جنگ متحدان انها اسیب ببینند ولی ایران قدرتمندتر ظاهر شود و در کشورهای عربی نیز ترس این هست که گروهای سلفی افراطی قدرت را بدست گیرند پس فعلا جنگ تمام عیار را اجازه نخواهند داد و بیشتر با فشار اقتصادی و محاصره دریایی قطر را تسلیم خواهند کرد انها از قطر مجموعه ای از خواسته ها را دارند اولین  گام اخراج  رهبران و طرفداران حماس و اخوان المسلمین از قطر است.

این وضعیت برای ایران زیان است یا منفعت؟به هر صورت توضیح دهید که کشور ما چه سیاستی باید اتخاذ کند؟ آیا باید قطر را به سمت خود بکشد؟ یا سیاستی بیطرفانه اتخاذ کند؟

خدای نکرده هر جنگی در منطقه به ضرر منطقه و جهان اسلام است و اقتصاد کل منطقه آسیب می بیند.
ایران در جنگ جهانی اول سیاست بی طرفی اعلام کرد و در جنگ دوم هم همینطور ولی دول متخاصم بی طرفی ایران را نپذیرفتند.

ایران حتما موضع بی طرفی خواهد گرفت.  ورود ایران به نفع هریک از طرفهای دعوا منطقه را خطرناکتر می کند اما اگر فکر کنیم عدم حمایت ما از قطر می تواند جو را بین ایران و عربستان تلطیف کند اشتباه است عربستان بغض فرو خفته زیادی از ایران دارد روابط ما با قطر همیشه بر پایه حسن همجواری و عدم مداخله و همکاری  بوده و همین سیاست حتما ادامه خواهد یافت. به جز کدورتهایی که در سوریه میان ایران و قطر ایجاد شد ایران با قطر مشکل دیگری ندارد، اما ایران جانب هیچ یک از طرفهای متخاصم را نباید بگیرد و البته همانطور که سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرده وضعیت تخاصمی در خلیج فارس بضرر همه کشورهای خلیج فارس است و باید در جهت ارامش و تلطیف فضای تند حاکم بر خلیج فارس عمل نمود. خلیج فارس به ارامش و صلح نیاز دارد.

۵۲۳۱۰

.

.

روز بزرگداشت فردوسی در دانشگاه فردوسی

مراسم بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی ظهر امروز با حضور معاون رئیس جمهور، استاندار خراسان رضوی، سفرای چند کشور خارجی و جمعی از فعالان فرهنگی و هنری در محل دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

دکتر عجم فردوسی

در این مراسم نشان فرهنگی هنری فردوسی به دکتر علی رواقی محقق برجسته زبان فارسی و شاهنامه، دکتر حسن انوری چهره ماندگار ادبیات و استاد زبان و ادبیات فارسی، دکتر علی اشرف صادقی عضو پیوسته زبان و ادب فارسی و چهره ماندگار در حوزه ادبیات و استاد شهرام ناظری استاد برجسته موسیقی ایران اعطا شد.

در بخش بین المللی نیز، این نشان به دکتر عبدالغفور آرزو استاد برجسته ادبیات دری از کشور افغانستان، دکتر نعمت یلدریم استاد و رئیس گروه زبان فارسی دانشگاه آتاتورک ارزروم و دکتر علیم اشرف خان مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دهلی اختصاص یافت.

گفتنی است، در مراسم روز ملی پاسداشت زبان فارسی، از تمبر روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان و ادبیات فارسی نیز با حضور مسئولان و سفرای کشورهای خارجی رونمایی شد.

 شهرام ناظری گفت:

فردوسی را همه مردم دنیا می شناسند و از جایگاه بسیار رفیعی در بین ملل مختلف جهان برخوردار است. وی با اشاره به اینکه ضرورت دارد فردوسی شناسان در زمینه رشد و توسعه زبان و ادبیات فارسی گام های بلندتری بردارند، خاطرنشان کرد: مقام فردوسی ورای هر مرز جغرافیایی است و باید بیش از این تلاش شود تا با چنین برنامه هایی فردوسی بیش از گذشته به جهانیان معرفی شود. ناظری با بیان اینکه کار در خصوص شاهنامه را از ۳۰ سال پیش آغاز کرده، اظهار کرد: متاسفانه در آن زمان فضا برای اجرای کنسرت با اشعار فاخر فردوسی در داخل کشور فراهم نبود و ما مصمم شدیم که به اجرای آن در کشورهای مختلف دنیا بپردازیم. شوالیه موسیقی ایران گفت: این اجراها آنقدر تکرار شد که دوستان داخل کشور نیز مجاب شدند که به اجرای چنین کارهایی مجوز بدهند. ناظری گفت: من در بسیاری از کشورهای دنیا و نیز تمام استان های کشور، به جز در مشهد، برنامه های متنوعی را با استفاده از سروده های فردوسی بزرگ اجرا کرده ام و البته باید از دانشگاه فردوسی که در این زمینه گام های مثبتی برداشته، تقدیر و تشکر کرد. استاد برجسته آواز ایران یادآور شد: اگر دوگانگی های موجود در این زمینه حل شود و آشتی ملی در خصوص موسیقی به وجود بیاید قطعا می توانیم از رشد فرهنگی بیشتری بهره مند شویم. شهرام ناظری اظهار کرد: بسیاری از اقوام در طول تاریخ زبان و گویش خود را از دست داده اند و لیکن ما ایرانیان، با همت و تلاشی که حکیم فردوسی در شاهنامه خود به خرج داد، همچنان به زبان فارسی صحبت می کنیم و فرهنگ و بسیاری از آیین های ملی خود را حفظ کرده ایم. در پایان این مراسم از تلاش ها و خدمات استاد شهرام ناظری، که با اجرای اشعاری از شاهنامه فردوسی در راستای تقویت شعر و ادب فارسی صورت داده است، قدردانی شد. ۲۵ اردیبهشت ماه، روز ملی بزرگداشت حیکم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی نام گرفته است.

پیامدها و آینده حضور ناتو در خلیج فارس – گفتگو با دکتر محمد عجم

نگارش IPSC-مرکز بین المللی مطالعات صلح در دی ۷, ۱۳۹۵ – ۷:۰۰ ق.ظ

پیامدها و آینده حضور ناتو  در خلیج فارس – گفتگو با دکتر محمد عجم

مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC

در یک دهه گذشته کشورهای ناتو توجه ویژه ای به منطقه کرده است. در این میان برای بررسی بیشتر حضور ناتو و آینده حضور نظامی گسترده ناتو در و تاثیرات امنیتی، سیاسی و ژئوپلیتیکی در منطقه گفتگویی داشته ایم:

واژگان کلیدی: پیامدها حضور ناتو  در خلیج فارس، آینده،  ناتو ، خلیج فارس، خلیج فارس

مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل توجه  اخیر کشورهای عضو ناتو به در چه عواملی است؟

 باید بگوییم که درچند ماه گذشته مورد توجه زیاد ناتو قرار نگرفته ، بلکه توجه آنها قدیمی است . اما عواملی موجب گردید که در طول سالهای گذشته توجه ویژه  و استقرار آنها در  منطقه با تعلل روبرو شد اولا ناتو در سال ۱۹۴۹۹ در آغاز جنگ سرد بخاطر دفاع از کشورهای اروپایی در مقابل گسترش و یا تهدید کمونیزم ایجاد شد. اما  ناتو  بعد از سپتامبر ۲۰۰۱ تمام اهداف و تمرکز خود را بر روی مبارزه با تروریسم قرار داده است و از همان زمان هم به فکر ایجاد پایگاه هایی خارج از مرزهای سنتی خود بود و توجه ویژه ای هم به داشت. امروزه تهدید و نفوذ در ادبیات نظامی گری ناتو جای نفوذ و تهدید کمونیزم  را گرفته است حتی ناتو ادبیات ضد روسی را هم زیاد دامن نمی زند بیشتر روی  دو موضوع کلان فلسفه و ادبیات رسانه ها را تنظیم کرده است اول : ضد تروریزم  دوم ” خطر ”  تمرکز کرده است، زیرا با این دو واژه یا مفهوم راحت تر می تواند اجماع ایجاد کند و  پول و ثروت حکام را جذب کند  اما در ورای این دو موضوع اهداف بسیار والاتری دارد. کشورهای شورای همکاری دستکم ۱۲۰۰ میلیارد دلار سالانه سلاح می خرند که تقریبا تمامی آن از سوی  کشورهای عضو ناتو تامین می شود. به تنهایی  هفتاد میلیارددلار خرید نظامی دارد. یعنی فراتر از چین .

 

مرکز بین المللی مطالعات صلح: حضور بسیار گسترده تر ناتو و آینده حضور نظامی گسترده ناتو در چه تاثیرات امنیتی، سیاسی و ژئوپلیتیکی در منطقه خواهد گذاشت؟

تاثیرات بسیار زیادی خواهد گذاشت. حضور گسترده ناتو  و کشورهای عضو ناتو  در از سوی به عنوان یک حضور استعماری و برای غارت منابع طبیعی این کشورها و ایجاد جو دشمنی و نا امنی  قلمداد می شود به نوعی حضور این کشورها و پایگاه های آنها نشانگر تهدید و برای ایجاد بازار گرمی سلاح و مسابقه ی تسلیحاتی است و تنش را افزایش می دهد. هم برای توازن قوا در مقابل خرید انبوه تسلیحات کشورهای شورای همکاری ،  ناچار است که به سیاست های دفاعی و به سیاست مسلح شدن هر چه بیشتر روی بیاورد. این مسابقه تسلیحاتی در به ضرر همه کشورهای منطقه است. چون کشورها را از  توجه به سیاست های سازندگی و شکوفایی اقتصادی باز می دارد و اقتصاد این کشورها را کند می کند. در حال حاضر  همه کشورهای شورای همکاری در یک مسابقه خرید انواع سلاح های مدرن  هستند، یا به عبارتی در شرایط صلح مسلح هستند. این ذخیره سازی انبوه  انواع سلاح های مدرن می تواند آینده خطرناکی داشته باشد. به خصوص این که این کشورها هم  در درون خود منازعات بر سر جانشینی و رقابت در کسب قدرت دارند  و هم  خود کشورها با یکدیگر منازعات مرزی دارند. از سوی دیگر  با کشورهای غیر عربی  نیز دارای منازعاتی هستند. مثلا امارات که با بر سر جزایر سه گانه ادعاهایی را مطرح می کند. این ادعا ها می تواند به تنش و در نهایت با بی تدبیری یکی از طرف ها به جنگ منجر شود. منطقه که هم جزء آن است، متاسفانه منطقه ی تناقض‌ها، تضادها، بدبینی ها، سوء ظن ها و تعارفات است. در همان حالی که کشورهای عربی در زیر یک سقف تشکیل جلسه می د، در بیرون جلسه با هم اختلاف دارند. ما قبلا در منطقه ی یک اختلاف بسیار بزرگ داشتیم که معمولا تحلیل گران به آن اختلاف یا منازعه عربی- اسرائیلی می گفتند. بعدها منازعه ی دیگری به نام منازعه عربی- عربی نیز ایجاد شد. بعد از انقلاب اسلامی منازعه عربی- ی (فارسی) هم به آن اضافه شد. بعدها منازعه و اختلاف شیعه و سنی هم ایجاد شد. الان  منازعه سنی – سنی هم  ایجاد شده است. در کشورهایی مثل مصر اختلافات مسیحی- اسلامی هم وجود دارد. در حال حاضر هم اختلاف عربی- کردی هم داریم.  منازعه عربی اسرائیلی بکلی به حاشیه رفته است اسرائیل از مسلح شدن کشورهای عربی ترسی ندارد بلکه آنها را تشویق هم می کند چون احساس می کندبا شرایط فعلی   اعراب نه اکنون  و نه در آینده  خطری برای  موجودیت اسرائیل نیست . می بینید که انواع مختلف  منازعات را در داریم. در واقع منطقه ای که چنین منازعاتی را در درون خود دارد می تواند آبستن حوادث باشد. می تواند مانند بشکه باروت عمل کند حداقل یکبار و در بحران   این ظرفیت بحران سازی، کارایی  خود را نشان داده است موج بحران به هر طرفی که برود ظرفیت تخریبی زیادی دارد بخشی از ظرفیت بحران سازی در منطقه ناشی از انبوه دلارهای نفتی است.

 به طور قطع و یقین نباید سیاست خوش بینی به این منطقه داشته باشد و ناچار است که در مقابل مسلح شدن این کشورها دست از مسلح شدن خود نکشد، اکنون  که این کشورها دشمنی خود را با بطور شفاف  آشکار کرده اند ناچار است  سیاست های دفاعی و تسلیحاتی خود را به بهترین نحو پیش ببرد.

مسابقه بدبینی و نظامی گری در منطقه موجب شده است که به یک دریای بحران ساز  تبدیل شود و بجای رشد و شکوفایی تجاری به انبار سلاح تبدیل شده است که آگاهان سیاسی آنرا برای آینده منطقه خطرناک می دانند. آینده منطقه ممکن است که به ناآرامی ها یا مشکلاتی یا برخوردها و تنش هایی منجر شود که مدیریت آن خیلی سخت باشد. حداقل آن این است که ممکن است یک جنگ روانی را ایجاد کند، که خود این جنگ روانی مشکلات زیادی را برای آینده کشورها خواهد داشت. در منطقه یها چینی ها و خیلی از کشورها سرمایه گذاری دارند و سرمایه گذاری این کشورها هم به خطر خواهد افتاد و ی ها و چینی هم در صورت بروز بحران به منطقه کشیده خوا شد .

مرکز بین المللی مطالعات صلح: حضور ناتو در خلیج فارس چه تاثیرات امنیتی، سیاسی و ژئوپلیتیکی برای منافع دارد؟

توجیه کشورهای عربی این است که آنها بخاطر تهدیدات و خطر   به انبار کردن سلاح های پیشرفته و سیستم های دفاع موشکی و غیره و یا انواع موشک ها روی آوردند، و  معقتد بودند که اتمی خطری متوجه منطقه می کند که باید جلو آن ایستاد. در حال حاضر که برجام را امضا کرده است و رسما و عملا نشان داده است که به دنبال تهدید اتمی نیست و بدنبال اثبات این بوده است که برنامه هسته ای هیچ کشوری را تهدید نمی کند، بلکه می تواند در خدمت کشورهای منطقه باشد؛ انتظار می رفت که کشورهای عربی دست از خصومت و هراسی بیشتر بکشند. ولی متاسفانه آنها بعد از همه این حسن نیت هایی که نشان داده است، بیشتر به نظامی گری روی آوردند. مثلا کویت درحال حاضر قرارداد همکاری با پیمان ناتو امضا کرده است. انگلیسی ها در بحرین و امارات متحده پایگاه دارد. ترزا می نخست وزیر انگلیس در سفر اخیر به منطقه گفت که به منظور تقویت امنیت کشورهای منطقه از “یک مشارکت امنیتی” حمایت می‌کند که شامل سرمایه‌گذاری دفاعی و آموزش نظامی در بحرین و اردن هم بشود. عضو دیگر ناتو یک پایگاه چند منظوره در دارد. اکنون  امریکا پایگاه های متعددی در کشورهای حاشیه دارد. ناوگان پنجم دریای امریکا در بحرین مستقر هست.  چیزی حدودی شصت پایگاه و مقر از سوی کشورهای عضو ناتو و امریکا و کشورهای بزرگ عضو ناتو در اطراف وجود دارد و این یک خطر و تهدید جدی نه تنها برای بلکه برای صلح جهانی است. تمام هم و غم باید در این موضوع متمرکز شود که چگونه می توان را عاری از سلاح های کشتار جمعی و عاری از خشونت و تهدید و بدبینی کرد. چگونه می شود در و اعتمادسازی  کرد و جو بدبینی و توهم توطئه  و ترس از یکدیگر بخصوص   هراسی را از بین برد.  حکام کشورهای عربی در یک توهم عجیبی بسر می برند و احساس تهدید و ترس دایمی از دارند این توهم ترس باعث شده که برای ایجاد جو روانی  احساس امنیت  به سوی مسابقه‌ی تسلیحاتی و دعوت از ناتو و قدرتهای استعماری  روی آورند. حضور ناتو در منطقه به هراسی بیشتر دامن می زند زیرا حکام کشورهای عربی با تکیه بر ناتو به خود جرات می د  بیشتر علیه جنجال ایجاد کنند و  فضای مخربی را ایجاد کنند. و این جنجال سازی های کاذب می تواند تسلسل  و یا دایره ای از بی اعتمادی و تخریب را موجب شود.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: آینده حضور ناتو در چگونه خواهد بود؟ سناریوهای مورد نظر در این حوزه چیست؟

درباره آینده حضور ناتو در سه احتمال قابل  طرح است: ممکن است  حضور آنها افزایش پیدا  کند و یا ممکن است حضور آنها کاهش پیدا کند و یا این که به طور کامل از خارج خوا شد. هر کدام از این سه سناریو محتمل است اما این که ما تصور کنیم که ناتو از خارج خواهد شد و یا حضور خود را در این منطقه کاهش خواهد داد، این موضوع بسیار بعید به نظر می رسد. این منطقه، منطقه‌ی بدبینی هاست و کشورها به هم بدبین هستند. این بدبینی در حال حاضر بین کشورهای عربی شورای همکاری و و متحدینش مثل و ظهور علنی پیدا کرده است قبلا مخفی و پوشیده تر بود. اما دعواهای عربی- عربی بسیار عمیق تر از دعوا و یا منازعه عربی- فارسی است. یعنی در آینده ممکن است تغییراتی پیدا شود. فرض کنید که سیاست هایی را اتخاذ کند و توهم ترس عربها از به صفر برسد متعاقب آن  در این کشورها می تواند منازعات درون عربی بروز کند و بین خود آنها جنگ و درگیری ایجاد شود. کما این که خیلی ها در معتقد بودند  که ما نباید در مقابل همسایگان و رقبا و بخصوص دشمن،  چهره‌ی ترسویی از خود نشان دهیم.  چون اگر چهره ترسویی از خود بروز بدهد، دشمن وقیح تر و گستاخ تر می شود. بنابراین همیشه باید چهره تهاجمی داشت و هیچ کوتاه نیامد. یعنی آنها اگر یک قدم در جهت خشونت بر می دارند و تهدید می کند، نیز باید چندین قدم بردارد. اما این سیاست منجر به اعتماد سازی نشده است و نتوانسته است، را به دریای آرامش و صلح تبدیل کند. بلکه همسایه های عرب را وحشت زده تر کرده است. چون آنها کشورهای کوچکی هستند و توان دفاعی لازم را  ندارند لذا به طور طبیعی و روانی دچار وحشت از می شوند. وقتی کشوری مثل بحرین را تهدید می کند اصولا کسی در توجهی به این تهدید نمی کند. چون بحرین کشوری نیست که قادر باشد را عملا تهدید کند.  از تهدید کشورهای مثل هم ترسی ندارد. چون به خود اعتماد کافی دارد که قادر است از خود در مقابل همه کشورهای بلکه در مقابل همه متحدین آنها دفاع کند. ترسی از اسرائیل و امریکا در منطقه ندارد، چه برسد به کشورهای عربی. اما کشورهای عربی چون بنیه ضعیفی دارند، خیلی سریع از تهدید ترس زده و هراسناک می شوند و این ترس آنها باعث شده است که ناتو و کشورهای غربی را به منطقه بکشند. بنابراین باید دید که آیا تهدیدات باعث شده است که آنها به ناتو روی بیاورند یا مسائل دیگری در کار بوده است که آنها را به سوی ناتو و امریکا سوق داده است. اما به هرحال یک حقیقت وجود دارد و آن این است که این کشورهای عربی پای بیگانگان را به کشاندند. اولین بار در جریان جنگ و ،  کشورهای عربی پای ناوگان های امریکا را به کشاندند. بعد ازآن در جریان جنگ و کویت بود که کشورهای عربی از امریکا و متحدینش دعوت کردند که به بیایند و کویت را نجات د. بعد از آن در جریان سرنگونی صدام بازهم این کشورهای عربی بودند که ناتو، امریکا، کشورهای غربی و ناوگان های آنها را به منطقه کشاندند. بطور طبیعی کشورهای صادر کننده سلاح نیز مشوق این کشورها در خرید اسلحه هستند و رسانه های گروهی آن کشورها برای بازار گرمی باید به هراسی دامن بزنند مقامات انگلیسی و غربی بارها و بارها در ملاقات و گفتگو با همتایان عرب خود از تهدیدات و سیاست توسعه طلبی و هژمونی خواهی داد سخن گفته اند نه بصورت محرمانه بلکه بطور علنی و  حکام عربی نیز خود  نیز به این هراسی دامن می زنند در حال حاضر هم که مسابقه تسلیحاتی باعث شده است که به انبار سلاح های پیشرفته تبدیل گردد. لذا باید گفت انتظار نمی رود که حضور  ناتو و یا کشورهای عضو ناتو در کاهش یابد مگر اینکه در منطقه جنگ و خشونت روی دهد و هزینه های زیادی بر آنها تحمیل شود ایجاد هزینه های سنگین برای حضور آنها در صورت بروز جنگهای تروریستی میسر است. همانطور که بدلیل هزینه های کلان  وتلفات زیاد از و

نقش عمان در جهان اسلام، گفتگو با دکتر محمد عجم

نقش

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام

 

عمان عضو شورای همکاری خلیج فارس و در جنوب دریای عمان و یا مکران است. این کشور اسلامی توجه ویژه‌ای به جهان اسلام داشته است. در این راستا برای بررسی نقش عمان در جهان اسلام و واکاوی بیشتر سیاست خارجی این پادشاهی به گفتگویی با دکتر عجم کارشناس سرشناس مسائل خلیج فارس پرداخته‌ایم:

 

 

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: رویکردهای فرهنگی، ایدئولوژیکی و مذهبی دولت عمان از آغاز استقلال چگونه بوده است؟

رویکرد فرهنگی، ایدئولوژیکی و مذهبی دولت عمان شباهت بسیار زیادی به حکومت ودولت در عربستان سعودی دارد. عمان از بعد فرهنگی و مذهبی تشابه زیادی با عربستان دارد. سنت گرا و درون گراست و هم اینکه به صورت سنتی اداره می‌شود و شیخ یا امیر و رئیس قبیله حاکم بر کشور است. فاقد نهادهای نظارتی و احزاب و پارلمان می‌باشد. می‌توان گفت به طور کامل شباهت زیادی از لحاظ فرهنگی و ایدئولوژیکی به عربستان دارد. تنها تفاوتی که با عربستان دارد این است که فرهنگ عربستان بر اساس ایدئولوژی وهابی پایه گذاری شده ، اما در عمان آن رویکرد وهابی کم رنگ است، اما اصول کار تقریباً مشابه است. سازمان‌های حقوق بشری همواره از شیوه تبعیض آمیز و عدم شفافیت در هر دو کشور انتقادات شدیدی داشته‌اند. اما عمان در مجموع مجازات اعدام بسیار کمتری از عربستان دارد.

 DrAjamPersianGulf1386

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش مذهب و نهادهای مذهبی در سیاست خارجی عمان چیست؟

در عمان و سایر کشورهای عربی خلیج فارس قانون اساسی به معنای غربی آن وجود ندارد. اما یک قانون یا دستورالعمل به نام حقوق اساسی که می‌توان اسمش را قانون اساسی گذاشت دو دهه قبل به وجود آمده که برا اساس آن نوشته،  حقوق اساسی و تمام قوانین در عمان بر پایه شریعت اسلام انجام می‌شود.

تمام مردم عمان مسلمان هستند و دین رسمی اسلام می‌باشد. البته اکثریت مردم و در حدود ۵۵ درصد، مذهب اباضی دارند که اباضیه از لحاظ فقهی به اهل سنت شباهت دارد. اما از لحاظ جانشینی و تقلید و برخی آداب و رسوم دیگر، به شیعه نزدیک است. آن‌ها اعتقاد دارند که همیشه باید یک امام رهبری جامعه اسلامی را بر عهده داشته باشد. درصد پیروان ادیان و مذاهب دیگر در عمان ناچیز است و بیشتر خارجی‌ها هستند. درصد خیلی کمی از خود مردم عمان مذهب هندویی و یا زرتشتی دارند که اکثراً هم ریشه مهاجر دارند.

در عمان مثل سایر کشورهای عربی تقریباً همه فرامین با نام سلطان و امیر صادر می‌شود. همه جشن‌ها، فستیوال‌ها، کتاب‌ها، سمینارها با نام پادشاه انجام می‌شود. حتی خبرنگاران و قضات دادگاه‌ها هم با حکم سلطان منصوب می‌شوند. دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر و دادگاه عالی، البته بر اساس عرف و شریعت اسلامی عمل می‌کنند. به خصوص دادگاه مدنی و خانواده اصولاً توسط علما اداره می‌شوند. ولی باز هم فرامین سلطان در این احکام و انتصابات و اجرای آن نقش بارزی ایفا می‌کند.

 

 

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: عمان چه نگاهی به کشورهای جهان اسلام داشته است؟

عمان جزو کشوهای همکاری اسلامی یا سازمان کنفرانس اسلامی است، اولویت اول این کشور ارتباط دوستانه با کشورهای مسلمان است. به خصوص کشورهای مسلمان همسایه. این همیشه یکی از اولویت‌های کشور عمان بوده است اما عمان خود را از منازعات سیاسی جهان اسلام بدور نگهداشته است.

 

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: در دهه‌های گذشته در جهان اسلام، عمان چه نقش عمده‌ای را بازی کرده است؟

باید گفت که نقش عمان در جهان اسلام خیلی محدود بوده. بیشتر در کشورهای آفریقایی از نفوذ تاریخی خود استفاده کرده. در بعضی کشورهای شرق آفریقا به خصوص در تانزانیا، کمور،کنیا و اوگاندا فعال بوده. مبلغین مذهبی را به آنجا فرستاده و فعالت های مذهبی در آن بخش از آفریقا داشته. اما غیر از این، نقش بارز دیگری نداشته. به جز اینکه در مورد ایران معمولاً سعی کرده توازتی ایجاد کند و تا حدودی برای رفع کدورت‌ها بین ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، سعی کرده نقش بازی کند. البته باید توجه کرد که این نقش هم محدود است و عمان در منازعهٔ بین ایران و اعراب شورای همکاری خلیج فارس یا کشورهای اتحادیه عرب، قطعاً جانب ایران را نخواهد گرفت. بلکه در این مسائل عمان ناچار است از عربستان و اهدافی که شورای همکاری خلیج فارس تعیین می‌کند پیروی کند. قاعدتاً عمان در چنین جایگاهی نیست که بتواند مستقل از عربستان و برخلاف رویه شورای همکاری خلیج فارس اقدامی انجام دهد یا برای ایران کمک شایان توجهی بکند. چنین انتظاری از عمان نباید داشت. عمان یک کشور کم اهمیت اما با موقعیت جغرافیایی با ارزش هست  و نقشی که در سیاست منطقه‌ای و جهانی می‌تواند بازی کند، نقش محدودی است. به همین خاطر اگرچه سفر آقای دکتر روحانی در ۲۷ بهمن ۹۵ به عمان و کویت برای رفع سلسله اتهام‌هایی که در جهان عرب  به ایران وارد می‌شود، خیلی ضروری بود. اما نباید انتظار داشت که این سفر چندان تاثیری بر تلطیف فضای سرد ایرانی و عربی بگذارد. متاسفانه در طول ۳۰ سال گذشته آنقدر سوء ظن، بدبینی و توهمات روی هم انباشته شده که به این سادگی این سوء ظن و بدبینی‌ها قابل‌ترمیم نیست. آن‌ها یک فهرست بلند بالایی از خواسته‌هایی از ایران دارند و مدعی هستند ایران به جای حرف باید عمل کند. بعضی از این خواسته‌ها اصلاً قابل اجرا نیست و دخالت در وحدت و انسجام ملی ایران است. در واقع ایران و اعراب در یک موقعیت  تضاد منافع رسیده‌اند. آن‌ها خواسته‌هایی از ایران دارند که بخشی از آن مغایر با منافع ملی و یکپارچگی ایران می‌باشد. در خواست عدم مشارکت ایران در مسائل عراق، سوریه و لبنان و حزب الله مسائل ساده‌ای نیستند که جمهوری اسلامی بتواند آن را بپذیرد. در خصوص یمن و بحرین، ایران مکرراً گفته که اصلاً قصد ورود و مداخله ندارد و بیشتر همبستگی عاطفی با مردم دارد و می‌خواهد بحران مسالمت آمیز حل شود و در مورد سوریه و عراق، ایران دیدگاه‌های دیگری دارد. ایران مکرراً گفته که آغاز گر هیچ جنگی نبوده و قصد حمله به هیچ کشوری را ندارد نیت اختلاف افکنی و سلطه جویی ندارد. اما اعراب اصلاً این حرف‌ها را باور نمی‌کنند.

 

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: نقش میانجی گرانه عمان چه اهدافی را پیگیری می‌کند؟

بنظر می‌رسد اهداف عمان بیشتر جنبه انسان دوستانه داشته باشد. سلطان قابوس مسن‌ترین حاکم در کشورهای عربی است و بر اساس اصل ریش سفیدی و شیخوخیت در بین اعراب احترام دارد. می‌خواهد از این ظرفیت برای ایجاد جو احترام آمیز و عدم تشنج استفاده کند. اصولاً عمان طعم تلخ عوارض جنگ را در شورش ظفار تجربه کرده است و نمی‌خواهد جهان اسلام را در حال نزاع و جنگ بین خودی‌ها ببیند.الان در یمن جنگ عرب- عرب وجود دارد به عبارت دیگر جنگ عرب مسلمان با عرب مسلمان این بدترین چیزی است که می‌شود دامنه آن گسترش یابد .

 

موسسه آینده پژوهی جهان اسلام: آینده نقش عمان در جهان اسلام به چه عواملی وابسته است؟

عمان همیشه نسبت به منازعات در جهان اسلام اظهار نگرانی کرده است و عمان چون خود درگیر این بحران‌ها نیست و در کنار و دور از بحران‌ها هست می‌تواند نقش سازنده‌ای ایفا کند.

 

گفتگو با دکتر محمد عجم

اهداف منطقه ای و جهانی عمان – گفتگو با دکتر محمد عجم

مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC

عمان کشوری در همسایگی جنوبی و عضو شورای همکاری است. این کشور در یک سال گذشته توجه ویژه ای به میانجی گری در  چالش های منطقه ای داشته است. در این راستا برای واکاوی بیشتر سیاست خارجی این پادشاهی و بررسی اهداف منطقه ای و جهانی عمان گفتگویی با دکتر عجم کارشناس سرشناس مسائل داشته ایم:

 

واژگان کلیدی: اهداف منطقه ای، جهانی نقش، عمان ، جهان اسلام، سیاست خارجی عمان، مسقط

 

مرکز بین المللی مطالعات صلح: اصول و اهداف سیاسی خارجی عمان چیست؟

اصول و اهداف سیاسی خارجی عمان در واقع ادامه ی سیاست و اصول سیاست خارجی است که شورای همکاری تدوین می کند. عمان از بنیانگذاران شورای همکاری   و عضو اتحادیه عرب است و تقریبا با سیاست های این دو سازمان منطقه ای و قومی همراه و هم سو است. اما در مجموع سیاست خارجی عمان، سیاست ملایم و میانه رویی است و با همه کشورهای دنیا رابطه خوبی دارد. به خصوص با جهان غرب و ، انگلستان، اروپا و به خصوص با .

مهم ترین نهاد ها و ساختارهای تاثیر گذار بر سیاست خارجی عمان کدام هستند؟  سلطان قابوس بن سعید، پادشاه عمان است و در  واقع سیاست و حکومت در عمان مثل سایر کشورهای شیخ نشین منطقه است ساختار قدرت سنتی است ، یعنی امیر یا شیخ و یا رئیس قبیله بطور موروثی قدرت مطلق را در دست دارد. در عمان هم  علی رغم اینکه اصلاحات سیاسی بسیار خوبی در دو دهه ی اخیر انجام شده، اما همچنان سلطان رئیس قوه ی قضاییه، مقننه و اجرایی است. وزیر خارجه، نخست وزیر، فرمانده کل قوا و وزیر دفاع، همه یا تحت هدایت خود سلطان هستند یا اینکه منصوب شخص ایشان هستند. حتی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی نیز تحت نظر وی می باشد در حقیقت  خود سلطان در راس همه امور اجرایی و سیاست خارجی است و قوه ی قضاییه هم با فرامین سلطان تعیین تکلیف می شوند. البته از سال ۱۹۹۱ دو مجلس که تقلیدی از مجلس ملی و سنای دیگر کشورهاست به وجود آمده که به نوعی انتخابی، انتصابی محسوب می شود. یکی شورای مشورتی است و دیگری شورای دولت یا شورای وزرا. این نهاد ها با ارایه پیشنهاد و راهکارهای تخصصی تا حدودی در کشور تاثیر گذار هستند، اما تاثیر اصلی را راه و روش سلطان و یا  فرمان های اجرایی او دارد.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: اهداف و اولویت های منطقه ای سیاست خارجی عمان چیست؟

اهداف و اولویت های منطقه ای سیاست خارجی عمان اصولا بر پایه ی منافع ملی آن کشور است. اولویت اول به کشورهای همسایه داده می شود. به خصوص ، پاکستان، و کشورهای شورای همکاری . سیاست خارجی عمان تقریبا منطبق است با اهدافی که شورای همکاری و اتحادیه عرب تدوین می کند به جز بعضی موارد استثنایی که با منافع ملی آن کشور پیوند خورده  به خصوص در رابطه با و که میتوان گفت شاید بعضی اوقات با اهداف شورای همکاری کاملا همسو نباشد .

dr-ajam-iicas

مرکز بین المللی مطالعات صلح: عمان چه نگاهی به بازیگران بزرگ بین المللی داشته است؟

باید گفت که عمان به بازیگران بزرگ بین المللی نگاه احترام آمیزی داشته و روابط دوستانه و تاریخی ای با و بریتانیا داشته. اصولا از سال ۱۹۷۰۰ که سلطان قابوس به قدرت رسیده سعی کرده که این کشور را از حالت درون گرایی به برون گرایی وارد کند و روابط خود را با کشورهای جهان گسترش دهد. رابطه عمان بخصوص با ، پاکستان، چین رابطه خوبی هست. عمان از سال ۱۹۷۳ روابط خود را با چین کمونیست شروع کرد با پاکستان روابط خود را توسعه داد سواحل مکران که جزو عمان بود به پاکستان واگذار شد و در سال ۱۹۵۸ هم بندر گوادور را به ۶ میلیون دلار به پاکستان فروخت و بعد از فروپاشی شوروی عمان با کشورهای آسیای میانه و با روسیه روابط متعادلی  داشته است. عمان عضو اتحادیه کشورهای کریدور شمال جنوب هست این کریدور بندرعباس را از طریق ریلی و جاده ای به آسیای میانه ، روسیه و اروپا وصل می کند عمان قرار هست از طریق لوله زیر دریا گاز مصرفی را در بخش جنوبی تامین کند بخش اعظم این گاز از به عمان صادر خواهد شد. روابط عمان با سایر کشورهای جهان اهمیت و برجستگی قابل ملاحظه ای نداردو بیشتر به فروش نفت و واردات سلاح و همکاری های نظامی و دریایی محدود می شود.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: در دهه های گذشته عمان چه نقش عمده ای را در مسائل منطقه ای بازی کرده است؟

باید گفت از سال ۱۹۷۵ که با کمک ، بریتانیا و پاکستان، شورش چپ گرایان ظفار در هم شکسته شد ، عمان وارد مرحله ی جدیدی از تاریخ خود شد و سلطان قابوس سعی کرد که روابط خارجی خود را توسعه دهد و عمان از یک کشور سنتی عقب مانده خود را وارد جرگه ی توسعه بکند. در نتیجه عمان از آن زمان وارد معادلات بین المللی شد. از قرار داد صلح کمپ دیوید اعراب و اسراییل، مصر و اسراییل حمایت کرد. در عین حال که رابطه ی خوبی با انگلستان و امریکا داشت. در سال ۱۹۸۶ سفارت خود را در مسکو ایجاد کرد. سعی کرد که با امارات و مشکلات مرزی خود را حل کند و بعد از جنگ بین و سعی کرد بین این دو کشور میانجی گری کند و در پایان دادن جنگ و صدور قطعنامه های پایان جنگ ۵۹۸۸ نقش بارزی را ایفا کرد. وحتی میزبان برخی مذاکرات محرمانه در اواخر جنگ بوده است.البته عمان به عنوان یک کشور متحد ، مبدا آن هواپیماهایی بود که به طبس وارد شدند. و عمان سعی کرد در عین حال که با رابطه ی خوبی دارد، با و هم رابطه ی خوبی داشته باشد. بعدها برای آزادی شهروندان غربی زندانی در وساطت کرده و اقدامات موفقیت آمیزی داشته است بطوریکه  در رابطه با آزادی ملوانان انگلیسی که در دوره آقای احمدی نژاد دستگیر شدند، عمان نقش خیلی بارزی داشته است. وساطتی که بین و همسایگان عرب هم  داشته و از تشنج زایی میان این کشورها حمایت کرده است در بهبود رابطه ی با و انگلستان نقش داشت و با قطع رابطه ی انگلستان با ، عمان به مدت ۵ سال حافظ منافع انگلستان در بود. اولین سری ملاقات های محرمانه ی هسته ای بین و از سال ۱۳۹۱۱ با وساطت شخص سلطان قابوس و وزیر خارجه اش در عمان شروع شده بود. رسانه های گروهی عمان از دامن زدن به جو ضد ی ابا دارند و را خطری برای منطقه نمی دانند.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش عمان در نظام بین الملل و منطقه به چه عواملی وابسته است؟

نقش کشورها بستگی به موقعیت جغرافیایی، وضعیت اقتصادی، جمعیت و سرمایه ی این کشورها دارد. عمان جمعیت قابل ملاحظه ای ندارد. حدود دو میلیون بومیان این کشور و دو میلیون نیز مهاجران هستند. از قدرت اقتصادی و حجم بالای توان اقتصادی هم برخوردار نیست. اما یک موقعیت استراتژیک و تنوع قومی دارد که این موقعیت استراتژیک به عمان نقش بارزی می دهد. عمان در همسایگی و پاکستان و واقع شده. و این موقعیت  مهم ژئوپلتیکی،  تنوع قومی و تنوع جغرافیایی و آب و هوایی عمان را از سایر کشورهای حوزه جدا می کند،. عمان کشوری است که دارای بومیان متنوعی است  به طور مثال ۳۰۰ درصد بومیان عمان بلوچ ها هستند که به نوعی به زبان و فرهنگ ی وابسته هستند. این قوم نقش بارزی در فراز و نشیب های عمان داشته. به خصوص زمانی که عمان توانست به عنوان یک امپراتور ظاهر شود و هنگامی امام مسقط  سواحل آفریقایی را فتح کرد و پرتغالی ها را شکست داد به خصوص در جنگ ۱۶۹۸ که قلعه جیزز یا قلعه عیسی را در شهر ممباسا از پرتغالی ها گرفتند و آن را تصرف کردند و به امپراتوری پرتغال پایان دادند. نقش بارزی که بلوچ ها در این تحولات بازی کردند خیلی مهم بود. بخشی از فرهنگ سواحیلی آفریقا ملهم از حضور آن دوره عمانی ها و بلوچ ها است. در بعد دیگری بستگی به تحولات منطقه ای و  بین المللی خواهد داشت   آبستن حوادث است و به انبار و زرادخانه نظامی تبدیل شده است هر آن جرقه ای می تواند موجب شعله ور شدن یک رویدا خطرناک در منطقه شود. عمان می تواند وساطت خود را میان طرفهای ی – عربی و غربی فعال تر کند. هر رویدادی برای کل کشورها خطرناک خواهد بود و اقتصاد تمام این کشورها از میان خواهد رفت قطعا عمان جزو کشورهایی است که نگران هست اگر جنگی صورت پذیرد هیچ کشوری مصون نخواهد ماند این موضوعی است که عمان بهتر می تواند به  همپیمانان خود تفهیم کند

 

آینده رقابت تسلیحاتی و نظامی هند و پاکستان

آینده رقابت تسلیحاتی و نظامی هند و پاکستان

بهمن ۱۳, ۱۳۹۵ – ۳:۰۴ ق.ظ

دکتر محمد عجم  / مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC

بررسی و مقایسه وضعیت نظامی و دفاعی هند و پاکستان

در حالی که جهان سرگرم حوادث خاورمیانه و تروریزم هست دو دولت هند و پاکستان همدیگر را به حمله ‏اتمی تهدید می کنند و در ماههای اخیر وضعیت بین دو کشور بشدت بحرانی شده است. بطوریکه فرمانده ‏ارتش هند اخیرا تهدید کرده که قادر است همزمان در دو جبهه علیه چین و پاکستان بجنگد.‏ برای مقایسه توانایی های نظامی  دو کشور معمولا در پایگاههای خبری و تحلیلی نظامی آمارهای هریک از ‏امکانات و تجهیزات نظامی نیروهای زمینی – هوایی و دریایی و توان موشکی هند و پاکستان با اندکی تفاوت  ‏وجود دارد.

  پاکستان قبلا برتری های نظامی زیادی نسبت به هند داشت، اما اکنون در ارزیابی ها و درجه ‏بندی قدرت های نظامی در لیست ده ارتش نخست جهان قرار ندارد. پاکستان از نظر تعداد پرسنل و نیروهای ‏نظامی و شبه نظامی البته مقام ششم در دنیا را دارد، اما در جمع بندی کلی با هند فاصله زیادی دارد. هند ‏رتبه چهارم در اکثر لیست های درجه بندی نظامی است . هند با داشتن یک میلیون و ۳۲۵ هزار سرباز ‏سومین نیروی نظامی بزرگ را در اختیار دارد و بعد از آمریکا – چین و روسیه قرار دارد. بودجه نظامی آن نیز ‏در سالهای اخیر از   ۳۸ میلیارد دلار به حدود ۶۰ میلیارد دلار افزایش یافته است. هندچهارمین ناوگان ‏هواپیمایی و تانک جهان را در اختیار دارد. نیروی هوایی هند از جنگنده های پیشرفته ای همچون میگ ۲۹ ‏و‎ SU‏۳۰‏‎ ‎برخوردار است‎ ‎و اخیرا ۱۰۰۰ فروند رافائل نیز به این مجموعه اضافه شده است .‏

مزیت های دفاعی نظامی و هسته ای هر یک از دو کشور

هر دو کشور بر قدرت موشکی ، و توان بازدارندگی هسته ای خود تکیه دارند، اما هر دو  کشور نسبت به نیروی ‏هوایی و دریایی نیز در یک دهه اخیر توجه قابل ملاحظه ای نشان داده اند. هند در حال ساخت هواپیمای ‏رادار گریز هست و زیر دریای اتمی “چکرا” و ناو هواپیما بر” ویکرانت” را به آخرین تکنولوزی های غربی مجهز تر ‏می کند . پاکستان نیز دو نوع جنگنده پیشرفته تندر جی اف و کا ۸ و موشکهای  بابر- غوری – نصر- شاهین ‏‏– غزنوی – باختر شکن – هفت  و برق،  متکی است.‏ فاصله این دو کشور از لحاظ توانمندی نظامی روز به روز بیشتر می شود. در حالی که تلاش های موشکی ‏پاکستان بیشتر معطوف بر ساخت انواع موشک های بالستیک و کروز برای اهدافی ‏در داخل هند است، تلاش های موشکی هند متمرکز بر ساخت موشک های بالستیک با برد هر چه بیشتر و دارای ‏توانایی اصابت به اهداف قاره ای تا تمام چین و پاکستان را پوشش دهد. آزمایش های موشکی متعدد هند نیز ‏تا حد زیادی برای رسیدن به توازن در مقابل جهش های نظامی و اقتصادی چین هست.   در این ارتباط، هندیها روی تفاهم ضمنی آمریکا ،که از اوج گیری قدرت چین سخت می هراسد، حساب می ‏کنند. نمونه این گونه اقدامات انعقاد توافقنامه همکاری هسته ای بین هند و ایالات متحده است، که علیرغم ‏این واقعیت که هند عضو پیمان ان پی تی نیست، صورت گرفته است.  جدا از این با اینکه چین و هند ‏در حال حاضر در چارچوب برخی اتحادیه های بین المللی مانند بریکس ‏BRICS‏(شامل برزیل، روسیه، هند ، ‏چین و آفریقای جنوبی) و نیز گروه بیست ‏G-20‎‏ با یکدیگر تشریک مساعی دارند، اما این گونه همکاری ها، ‏نفی کننده اختلافات بالفعل و بالقوه بین این دو کشور، بویژه در  ۴ هزار کیلومتر مرز ‏مشترک و تبت و سیاچین ، نیست .‏

 اهداف هند و نوع تلاش ها و کوشش های دهلی نو در برتری بر پاکستان

‏ هند فقط بدنبال برتری بر پاکستان نیست، بلکه در شرایطی هست که برتری لازم را نسبت به پاکستان کسب ‏کرده است لذا بیشتر بدنبال برتری نظامی با چین است که البته راه بسیار دشواری برای برتری بر چین دارد. ‏هند قبل از فروپاشی شوروی در  ۹۰۰ درصد تجهیزات نظامی به روسیه وابسته بود. سمبل این همکاری ها اکنون ‏در موشک کروز براهموس هست. هند اکنون به بازار تسلیحاتی خود تنوع داده و فرانسه، ‏آمریکا و اسرائیل ‏حاضرند آخرین تکنولوژی های نظامی خود را به هند بفروشند و حتی در صدور دانش فنی به هند اظهار ‏آمادگی می کنند. نماد همکاری فرانسه با هند جنگنده های رافایل و در مورد آمریکا تولیدات شرکت لاکهید و نماد همکاری اسرائیل با هند سامانه ضدموشک باراک ۸ هست. هند در زمان تحریم های غرب برای اخذ برتری خود بیشتر به تکنولوژی اسرائیلی متکی بود ولی در یک دهه  اخیر مورد توجه خاص غرب قرار گرفته است.

 اهداف پاکستان و نوع تلاش ها و کوشش های  در برتری بر هند

پاکستان مقدار زیادی به پشتوانه چین متکی است. اخیرا با ترکیه نیز روابط محکمی برقرار کرده است. ‏پاکستان با کمک چین موشکهای پیشرفته و جنگنده های پیشرفته تولید می کند و در ساخت بمب اتمی از ‏فن آوری بومی استفاده می کند.‏ پاکستان قبلا از نیروی هوایی برتری برخوردار بود، اما اکنون با توجه به رویگردانی غرب از پاکستان موقعیت ‏آن کشور تضعیف شده است. پاکستان همچنان سعی دارد در اردوی غرب باقی بماند و شریک راهبردی ناتو ‏باشد اما غرب اعتماد خود را به پاکستان از دست می دهد. پاکستان اکنون بر روی حمایتهای کشورهای ‏اسلامی و عربی مثل عربستان و ترکیه حساب می کند اما به حمایت چین پشتگرمی محکمی دارد.‏ در واقع بزرگترین مزیت ارتش چین داشتن بیش از دو میلیون نظامی فعال است و بعد از آمریکا با بودجه بیشتر از  ۱۴۵ میلیارد دلار بیشترین بودجه نظامی را دارد. چین سومین نیروی دریایی بزرگ جهان و دومین میزان  تانک،  سومین ناوگان هوایی بزرگ جهان را دارد‎.‎‏ و برتری قابل ملاحظه ای نسبت به هند دارد اما پاکستان در همه این موارد با فاصله زیادی بعد از هند قرار می گیرد .‏

مقایسه برتری در هر حوزه

هند  اکنون در تمام حوزه ها دست برتر را در مقابل پاکستان دارد، اما قدرت رزمی زمینی پاکستان از هند بالاتر است. هند بیشتر ‏به قدرت موشکی متکی هست. موشکهای برهموس – آگنی(خدای آتش) – سوریا(خدای خورشید) – باراک و ‏پریتیو  نماد قدرت موشکی هند هست. بطوریکه آگنی ۵۵ بردی معادل ۵۵ هزار کیلومتر دارد. و پاکستان نیز بر ‏موشکهای  بابر- غوری – نصر- شاهین – غزنوی – باختر شکن – هفت  و برق،  متکی است. هر دو کشور ‏سعی بر جهش در امور موشکی و سامانه های دفاعی دارند.‏

مقایسه توان نیروی دریایی

نیروی دریایی هند نیز از یک ناو هواپیمابر ساخت روسیه ویکرانت و یک زیر دریایی اتمی  و همچنین شش ‏زیردریایی فرانسوی – اسپانیایی برخوردار است. هند در چند سال اخیر بر روی  ساخت ناو هواپیما بر  و ‏همچنین ساخت یک پایگاه دریایی  برای ایجاد امکان واکنش سریع در مقابل نیروی دریایی چین و پاکستان ‏فعالیتهایی را شروع کرده است. پاکستان در حال حاضر از حمایت نیروی دریایی چین برخوردار است و ناو ‏های هواپیما بر چینی در صورت لزوم در آبهای پاکستان مستقر می شود. امروزه پاکستان توان دفاع دریایی ‏کمتری نسبت به هند دارد.‏

آینده رقابت تسلیحاتی و نظامی هند و پاکستان

دو کشور در یک مسابقه خطرناک تسلیحاتی قرار دارند. هند روز ۱۳ دیماه موشک بالستیک راهبردی آگنی-۴ ‏را در ساحل اوریسا با موفقیت آزمایش کرد. این موشک ۴۰۰۰ کیلومتر برد، ۲۰ متر طول و ۱۷۷ تن وزن دارد. ‏همزمان فرمانده نیروی زمینی هند ژنرال بیپین راوات گفت که نیروی تحت فرماندهی وی آماده جنگ ‏همزمان با پاکستان و چین می باشد. وی این ‏سخنان را چند روز بعد از اعتراض چین به آزمایش موشک آگنی-۵  بیان کرد. موشک آگنی-۵ دارای ۵۰۰۰ ‏کیلومتر برد می باشد سراسر چین را می پوشاند. ‏هند و پاکستان در رقابتهای تسلیحاتی کشور سومی یعنی چین را در نظر دارند. البته چین با برتری های نظامی بر هند دارد بنظر نمی رسد مسابقه تسلیحاتی جدیدی که شروع کرده فقط به هندمعطوف باشد. چین در دریای جنوبی چین با  فیلیپین، ویتنام و ژاپن و آمریکا روبرو است. هند و پاکستان که خارج از این منطقه هستند ولی غیر مستقیم  در این موضوع دخیل هستند و مجموعه تحولات این منطقه را به یک دریای بحرانی تبدیل کرده اند.

عوامل موثر بر آینده رقابت های دو کشور در حوزه امنیتی نظامی و هسته ای

هند  و پاکستان علاوه بر کشمیر در زمینه آب و رود ایندوس- در مرزهای دریایی – در مورد تروریزم با هم ‏منازعه دارند. این خصومتها بر محیط امنیتی جنوب آسیا سایه افکنده است. همین امر باعث شده است دو ‏کشور همواره با توجه به خریدهای تسلیحاتی طرف مقابل، در صدد دستیابی به تسلیحاتی پیشرفته تر برآید و ‏بدین ترتیب همواره شاهد مسابقه تسلیحاتی در منطقه آسیای جنوبی بوده ایم.‏ در سطح منطقه ای مهمترین متحد استراتژیک پاکستان، چین است. نکته جالب توجه اینکه شکل گیری ‏محور پاکستان- چین، ناشی از احساس تهدید دو کشور از جانب هند بوده است و اتحاد هند – آمریکا نیز به ‏واسطه تهدیدی است که این دو کشور از جانب چین( و پاکستان، در مورد هند ) احساس می کنند. این امر ‏فضایی دو قطبی در جنوب آسیا ایجاد کرده است، که در یک سر آن چین- پاکستان و در سوی دیگر آن، ‏هند – آمریکا قرار گرفته است. رابطه پاکستان و چین، رابطه ای طولانی و مبتنی بر احساس نیاز هر دو کشور ‏به یکدیگر است. وزارت خارجه هند ، چین را به عنوان یک تهدید قلمداد نمی کند و خواهان گسترش روابط ‏دو کشور است؛ اما وزارت دفاع هند ، چین را بعد از پاکستان یک تهدید جدی  تلقی کرده و خواستار آن است ‏که دولت هند در برقراری رابطه با چین ملاحظات مرزی و امنیتی را مد نظر قرار دهد.‏

نوشته شده در  ۱۳۹۵/۱۱/۲۴ساعت ۲۰:۷

.

.

.

.

 

برگزاری همایش ملی «خلیج فارس در مسیر تاریخ» در شیراز

استان‌ها > فارس – «خبرجنوب» نوشت: عدم تحقق حقوق بشر در خلیج فارس یکی از مشکلات این منطقه است و غرب وجود رویکرد حقوق بشری را برای منطقه خلیج فارس نمی خواهد.

دبیرکل کمیسیون حقوق بشر اسلامی کشور در اولین همایش «خلیج فارس در مسیر تاریخ» با اعلام این مطلب گفت: در زمانه ای به سر می بریم که گفته می شود حقوق بشر محور زندگی بشر مدرن است و آن چنان بر این نکته تاکید می شود که برخی از آن به عنوان اصلی ترین ایدئولوژی بشر یاد کرده و حتی در برخی موارد به ویژه در غرب همه چیز را کنار گذاشته و حقوق بشر را محور تمامی موارد خود قرار دادند.
ضیایی فرد با اشاره به اهمیت دانش حقوق در زمینه دفاع از حقوق ایران در منطقه خلیج فارس گفت: حقوق بشر به لحاظ تخصصی به ۳ نسل طبقه بندی می شود که نسل اول آن ها حقوق سیاسی و قضایی نسل دوم حقوق بشر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و نسل سوم حقوق بشر در حوزه محیط زیست، توسعه و ارتباطات است که در اسناد بین المللی ثبت شده است که اگر بر نسل سوم حقوق بشر که بحث نسل های آتی و حقوق آن ها مطرح است تاکید کنیم نه تنها از حقوق ملی ما صیانت و تقویت می شود بلکه در تحقق حقوق سایر کشورهای منطقه نیز اثر می گذارد.دکتر عجم شیراز
دکتر عجم  خلیج فارس شناس کشورمان نیز در این همایش گفت: برگزاری چنین همایش هایی برای ما مانند یک خواب است چرا که ۳۰ سال قبل زمانی که برخی اعلام می کردند که نام خلیج فارس در کشورهای عربی  جعل و تحریف  شده هیچ کس به این هشدار توجه نمی کرد و آن ها نامی را که بیش از ۲۵۰۰ سال از کاربرد مستمر آن در همه زبان ها و ملتها  می گذشت می خواستند تغییر دهند این در حالی است که ورود سیاست به جغرافیا کاری و سیاسی کردن نام های تاریخی  بسیار نادرست است.وی گفت صدها سند و نقشه رسمی و غیر رسمی از کشورهای عربی وجود دارد که بر حقانیت و اصالت نام خلیج فارس صحه می گذارد. دولتهای عربی باید از این توهم خارج شوند که توسعه طلبی فارسی وجود دارد حمایت از هویت  توسعه طلبی نیست. ما می توانیم بجای توهم توطئه بر مشترکات تاکید کنیم اما باید قدم های مثبتی را از طرف مقابل مشاهده کنیم .

SONY DSC
عجم اظهار داشت: امروز در خلیج فارس با توجه به حضور گسترده ناوگان های جنگی بیگانگان و انبار سلاح های مخرب به منطقه ای تبدیل شده که یک جرقه می تواند باعث یک جنگ بزرگ شود و هیچ کس نباید از جنگ دفاع کند جنگ پایان همه فضیلتها است می توان از  این موقعیت و ظرفیتهای  فرهنگی و اشتراکات منطقه ای به نفع صلح و دوستی میان جهان اسلام استفاده کرد.
مجتهد زاده مشاور پژوهش دانشگاه سازمان ملل متحد و از خلیج فارس شناسان برجسته نیز گفت: این ما بودیم که به آن ها اجازه این کار را دادیم. روزگاری اینها پای ما را می بوسیدند اما ما زیاده از حد قربان صدقه آن ها رفتیم این در حالی است که دوستی و حتی دشمنی هم اندازه دارد.
پروفسور پیروز مجتهدزاده ادامه داد: امروز عربستان در حال خرید تمامی پست ها و مشاغل بین المللی است و حتی آنها از طریق کامرون نخست وزیر سابق انگلیس توانستند پست مدیر کلی حقوق بشر سازمان ملل را برای یک شاهزاده عربستانی بخرند و هم اکنون نیز به دنبال خرید یک پست جدید دیگر هستند و این ما بودیم که اجازه این کار را به آن ها دادیم.
وی افزود: نام خلیج فارس نامی نیست که غصه از بین رفتن آن را بخوریم چرا که این نام در طول تاریخ اثر گذار شد و اگر خطایی هم هست این ما هستیم که اجازه این کار را دادیم. نام خلیج فارس اصالتی یونانی دارد و مربوط به بیش از ۲۶۰۰ سال قبل است و یکی از دلایلی که ما اجازه دادیم این اتفاق برای ما بیافتد آن است که ما آن چنان در تحقیق و پژوهش غفلت کردیم که اگر این ادامه یابد با مشکلات بسیاری رو به رو می شویم این در حالی است که آن ها حتی در حوزه ورزش نیز اقدام به خرید بازیکنان دیگر کشورها می کنند اما ما این استعدادها را در درون خود داریم و ننگ بر ما اگر از استعدادهایی که داریم غفلت کنیم.
مجتهد زاده افزود: در خصوص خلیج فارس سال هاست که ما شاهدیم زمانی که این بحث مطرح می شود همه به نقشه های یونانی استناد می کنند این در حالی است که زمانی که در یونان این اسناد تهیه می شد ایران نیز پیشرفت خوبی در علوم داشت و ما از دانش جغرافیایی خود به طور کامل غافل ماندیم و فرزندان ما به نقشه های یونانی ها پناه می برند و ای کاش ما می رفتیم و می دیدیم که گذشتگان خود ما در این باره چه کارهایی انجام داده اند.
وی افزود: منظور از نام گذاری خلیج فارس به دلیل همجواری با استان فارس نبود بلکه تمامی حاشیه و اطراف خلیج فارس همگی متعلق به ایران بوده و این خلیج در درون کشور ما قرار داشته که این نام بر آن نهاده شده است.
مجتهدزاده افزود: تغییر نام خلیج فارس را عرب ها شروع نکردند و ما نیز غفلت نکردیم بلکه این انگلیس بود که این کار را با حضور در خلیج فارس شروع کرد،‌ از زمانی که سال ۱۸۶۱ بحرین را از ایران جدا کردند این کار ۱۵۰ سال است که شروع شده است اما ما نباید نا امید شویم و باید بدانیم که نام خلیج فارس هیچ گاه تغییر نخواهد کرد آن هم تا زمانی که ما هستیم.
معاون استاندار فارس نیز در این جلسه ضمن ارایه گزارشی از برخی ظرفیت های استان فارس و اقدامات دولت در استان گفت: در سال گذشته با توجه به اقدامات صورت گرفته در استان میزان توسعه صادرات غیر نفتی ما ۴۴ درصد بیشتر از مدت زمان مشابه سال قبل از آن بود، این د رحالی است که پس از برجام تا کنون ما شاهد حضور ۵۴ هیات خارجی در استان بودیم در حالی که در دولت قبل تنها ۹ هیات خارجی به استان ما سفر کرده بودند.
رحمانی ادامه داد: همچنین در طول ۳ سال گذشته تعداد گردشگران خارجی در استان ما ۲۸۸ درصد رشد داشته است و در خصوص اشتغالزایی نیز از بهمن سال ۹۳ تا کنون ۲۶۱ شرکت پروانه بهره برداری دریافت کرده که هر کدام حداقل ظرفیت اشتغالزایی بر ۲۵ نفر را داشتند و این اقدامات باعث شده میزان بیکاری در استان ما از ۱۶ و هشت دهم درصد قبل از این دولت امروز به ۱۱ و هشت دهم کاهش یابد.
گفتنی است، در پایان این مراسم از کتاب «وقایع اتفاقیه خلیج فارس» تالیف شمس کاظمی رونمایی شد.

به گزارش ایرنا، مهدی حسینی، جمعه در گفت و گو با خبرنگاران در شیراز، ضمن گرامیداشت روز ملی خلیج فارس (دهم اردیبهشت) افزود: این همایش عصر شنبه ۱۶ اردیبهشت ماه جاری و با حضور مسئولان کشوری و استانی و همچنین صاحب نظران، اندیشمندان، و استادان دانشگاه و با هدف گرامیداشت این روز برگزار خواهد شد.
وی بیان کرد:همایش مذکور در سال های گذشته در استان همجوار خلیج فارس برگزار می شد و یک اقدام عملی در دفاع از هویت تاریخی و ایرانی خلیج همیشه فارس است.
او اظهار کرد: همایش خلیج فارس یک رویداد تبلیغی و رسانه ای نیست بلکه به دنبال این هستیم تا تبیین علمی و پژوهشی درمورد این همایش داشته باشیم.

DrAjamPersianGulf1386
حسینی ادامه داد: همچنین در حاشیه این همایش شاهد رونمایی از جلد اول کتاب وقایع اتفاقیه خلیج فارس تالیف شمسی کاظمی و مهدی حسینی خواهیم بود.
او افزود: این کتاب با پرداختن به وقایع مرتبط با خلیج فارس، تحلیل های کوتاهی بر موقعیت سیاسی و اجتماعی خلیج فارس دارد و به دنبال اثبات هویت تاریخی خلیج فارس است.
خبرنگاز: سارنگ عبداللهی ** انتشار دهنده: غلامرضا مالک زاده
۶۱۲۲ / ۱۸۷۶

روزنامه سایه: این نام تحریف شدنی نیست

 

به ‌مناسبت ۱۰ اردیبهشت؛‌ روز ملی خلیج فارس

این نام ماندگار، تحریف‌شدنی نیست

سعید جمالی/  روزنامه  سایه  شماره  ۱۱۸۷دکتر پیروز مجتهدزاده در بخشی از مقدمه‌ای که بر کتاب «اسناد نام خلیج فارس؛ میراثی کهن و جاودان» نوشت،‌ آورده است: «آقای محمد عجم از کسانی است که در این زمینه دقت فراوانی دارد. او سال‌های زیادی که من از نزدیک شاهد علاقه و تلاش فراوانش در این‌گونه مطالعات بوده‌ام، توانایی‌های علمی خود در هر دو فرهنگ فارسی و عربی را به کار گرفته و با دقت از کنار این‌گونه موسسات عبور کرده و گسترش مطالعه درباره نام خلیج فارس را در فضایی آزاد از تحمیل‌ها زیر نظر گرفته و نتایج خوب کار را در این کتاب منتشر کرده است که امیدوارم مورد توجه محافل علمی واقعی در مطالعات خلیج فارس قرار گیرد». این کتاب که در سال ١٣٨٨ به زیر چاپ رفت، توسط دکتر محمد عجم؛ استاد دانشگاه، نگارش و با نظارت اساتید پیروز مجتهدزاده، محمدحسن گنجی به انتشار رسید و کاندیدای کتاب فصل و کاندیدای کتاب برتر اولین مسابقه تحت عنوان نیم‌قرن کتابه‌ای خلیج فارس در سال ۱۳۹۰ شد. در بخشی از فصل سوم این کتاب می‌خوانیم: «برای اولین‌بار مجله العربی (کویت) ۱۹۵۸ در شماره دوم خود با استناد به کتاب حباب‌های طلایی خلیج عربی اثر رودریک اوون؛ کارگزار بریتانیا در خلیج فارس خواستار تغییر نام این خلیج شده بود و اتحادیه عرب در تاریخ ۱۳ اوت ۱۹۶۳ و در ۱۱ دسامبر ۱۹۶۴ نیز کنفرانس حقوق‌دانان عرب، تغییر نام را تصویب کرده بود اما از آنجا که روزنامه‌ها و مجلات عربی مستقل و حتی الاهرام همچنان عبارت تاریخی خلیج فارس را به کار می‌بردند، قوم‌گرایان برای اینکه توطئه استعماری تغییر نام خلیج فارس را در میان توده‌های مردم مقبول سازند، در ترفندی مکارانه پس از شکست جنگ ۱۹۶۷، خلیج فارس را اصطلاحی صهیونیستی اعلام و سرمایه‌های زیادی را صرف تغییر این نام کردند». امروز دهم اردیبهشت‌ماه مصادف با «روز ملی خلیج فارس» است؛ روزی که به گزارش مقاله پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه به تاریخ ١٠ اردیبهشت ١٣٨٧ و به قلم علی سوری «دهم اردیبهشت‌ماه، روز اخراج پرتغالی‌ها از آب‌های جنوبی ایران است؛ در واقع در ٢١ آپریل سال ١۶٢٢، با رشادت امام قلی‌خان امیرالامرای فارس، به ١١٧سال تسلط جابرانه پرتغالی‌ها بر جزایر خلیج فارس خاتمه داده شد». البته آن‌گونه که مقاله منتشره در سایت Saelin١٨ آمده است: «در ۲۲ تیرماه ۱۳۸۴، هیئت دولت مصوبه‌ای را تایید کرد که به موجب آن، دهم اردیبهشت هرسال روز ملی خلیج فارس خواهد بود». گرچه در این سال‌ها تلاش‌های بسیاری شده تا نام این خلیج به خلیج عربی تغییر یابد؛ اما واقعیت‌های تاریخی به هیچ عنوان چنین تحریفی را نمی‌پذیرند. بر پایه گزارش ١٠ اردیبهشت‌ماه سال ١٣٩٢ در خبرگزاری ایرنا به نقل از دکتر محمد عجم، می‌خوانیم: «چرا مردم ایران در مقابل تغییر نام خلیج فارس واکنش تندی نشان دادند و تحمل نکردند که شاهد جعل نام خلیج فارس باشند؟ زیرا نام‌های خلیج فارس و معادل‌های آن در همه زبان‌ها همواره در طول تاریخ از نام‌های کشور ایران گرفته شده و از ٢۵٠٠‌سال قبل اروپاییان، تمام سرزمین پهناور حوزه تمدنی ایران را پرشیا (فارس) نامیده‌اند. عرب‌ها و ترک‌ها هم این سرزمین را بلاد فارس یا مملکت فارس یا کشور عجم و مملکت ایران می‌نامیده‌اند و همین عبارت‌ها را هم برای توصیف دریای پارس به کار برده‌اند؛ بنابراین واژه فارس در عبارت خلیج فارس به هیچ گونه مفهوم قومی و نژادی ندارد. خلیج فارس و معادل‌های آن،  ٢۵٠٠‌سال به طور مستمر در همه زبان‌های دنیا به کار رفته است؛ به خصوص در زبان عربی و تغییر آن توهین به هویت ایرانی تلقی شد». در ادامه مطلب سایت اینترنتی Saelin١٨ آمده است: «خلیج تا ابد فارس، سومین خلیج بزرگ جهان است که به خاطر موقعیت جغرافیایی خود در طول تاریخ همواره نامش بر سر زبان‌ها بوده است و مردم تمام جهان آن را با نام خلیج فارس یا دریای پارس می‌شناسند. قدیمی‌ترین اسناد موجود درباره خلیج فارس به کتاب‌های باقی‌مانده از یونان باستان برمی‌گردد. یونانی‌ها و مورخان‌شان در این کتاب‌ها با نام پرسیکوس سینوس که به معنی خلیج فارس است، از این آبراهه یاد می‌کنند و تکرار همین نام باعث می‌شود که بسیاری از نقشه‌های باقی‌مانده از اروپاییان قرن‌ها بعد نیز با همین نام از خلیج فارس یاد کنند. بر اساس نوشته‌های مورخان یونانی مانند هرودت، کتزیاس، گزنفون و استرابن که پیش از میلاد مسیح(ع) می‌زیستند، یونانیان نخستین ملتی هستند که به این دریا نام پرس و به سرزمین ایران پارسه، پرسای، پرس‌پولیس یعنی شهر یا مملکت پارسیان داده‌اند. انگلیسی‌زبان‌ها نیز این منطقه جغرافیایی خاص را PERSIAN GULF می‌خوانند که در واقع ترجمه ساده‌ای از نام خلیج فارس است و نقشه‌های بی‌شماری که از ملوانان و جغرافی‌دانان انگلیسی قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی باقی‌مانده است، اسناد غیر قابل انکار این حقیقت تاریخی هستند». گفته می‌شود که اصطلاح «خلیج عربی» برای نخستین‌بار در دوره تحت قیمومت شیخ‌نشین‌های خلیج فارس توسط کارگزاران انگلیس و به طور ویژه از طرف یکی از نمایندگان سیاسی انگلیس مقیم در خلیج فارس به نام رودریک اوون در کتابی به نام حباب‌های طلایی در خلیج عربی در سال ۱۹۵۸ نوشت که «من در تمام کتب و نقشه‌های جغرافیایی نامی غیر از خلیج فارس ندیده بودم ولی در چند سال اقامت در سواحل خلیج فارس (بحرین) متوجه شدم که ساکنان ساحل عرب هستند؛ پس باید این خلیج را عربی بنامیم». البته در مقاله ١١ اردیبهشت‌ماه ١٣٨٩ سایت Ketabak می‌خوانیم: «باید به فرزندان خود بگوییم که روز خلیج فارس برای ما تنها یک نام نیست که بر سر آن با مدعیان، کشمکش کنیم. خلیج فارس یک موهبت طبیعی، سرشار از منابع زیستی و غیر زیستی است. خلیج فارس با تمامیت ارضی ما گره خورده است اما شوربختانه، حیات آن به خاطر آلودگی‌های نفتی، فاضلاب کشتی‌ها، فعالیت‌های صنعتی، شهری و بندری و حوادثی همچون غرق‌شدن کشتی‌های حامل مواد نفتی و شیمیایی و جنگ‌های ایران و عراق و عراق و کویت، به خطر افتاده است. باید به فرزندان خود این آگاهی را بدهیم که خلیج فارس ما زیستگاه بسیاری از جانوران و گیاهان دریایی است و نقش بنیادین در چرخه حیات و ذخیرگاه آبزیان شیلاتی دارد. در این میان می‌توان به مناطق مرجانی که در باروری دریا و چرخه غذایی، ماهیگیری و صید صدف‌های مروارید اهمیت بسیار دارند، جنگل‌های حرا (که هنگام جزر دریا از آب بیرون می‌آیند و به هنگام مد زیر آب فرومی‌روند) و یونسکو آنهارا ذخیره‌گاه زیست‌کره زمین و سازمان محیط زیست آنها را منطقه حفاظت‌شده اعلام کرده است».

گفتنی است که روز ملی خلیج فارس پس از تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۸ توسط سازمان میراث فرهنگی به عنوان میراث معنوی ثبت ملی نیز شد

 

 

.

 

نقش «عجم»(ایران) بر نقشه ها

گفتگو با نخستین پیشنهاد دهنده روز ملی خلیج فارس که اسناد و نقشه‌های تاریخی زیادی را از منابع عربی و اسلامی در تایید این عنوان جمع‌آوری کرد؛

نقش «عجم» بر نقشه

هم نویسنده و روزنامه‌نگار است و هم حقوقدان، مترجم، زبان‌شناس و پژوهشگر سرشناس ملی. نام دکتر محمد عجم بخصوص برای آنانی که در جریان غائلۀ برخی کشورهای عربی درجهت تغییر نام خلیج فارس هستند، آشناست.

نقش «عجم» بر نقشه
 

خبرنگار: انسیه شهرکی

به گزارش / هم نویسنده و روزنامه‌نگار است و هم حقوقدان، مترجم، زبان‌شناس و پژوهشگر سرشناس ملی. نام دکتر محمد عجم بخصوص برای آنانی که در جریان غائلۀ برخی کشورهای عربی درجهت تغییر نام خلیج فارس هستند، آشناست؛ استاد دانشگاهی که از دهۀ۷۰ خورشیدی به طور مستمر در کلاس‌های درس به دانشجویانش تلنگر می‌زد که از حیثیت ایرانی باید دفاع کرد و اجازۀ تحریف حتی یک نام کهن پارسی را نباید به دیگران داد. تلاش‌های چندین و چند سالۀ او و همکارانش، چاپ مقالات متعدد با موضوع خلیج فارس توسط این استاد علوم سیاسی و حقوق بین‌الملل در مجلات داخلی و خارجی، تألیف و چاپ کتاب‌هایی همچون «خلیج فارس نامی کهن‌تر از تاریخ و میراث فرهنگی بشریت» و « اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان» و نیز حضور در مجامع و سمینارهای بین‌المللی برای دفاع از نام خلیج همیشه فارس، منجر به ثبت روز ملی خلیج فارس در دهم اردیبهشت شد.

این عضو سابق هیئت علمی دانشگاه آزاد ، اولین فارسی‌زبانی است که موفق شده است در یک دانشگاه معتبر به زبان عربی (کازابلانکا) دکترای حقوق بین‌الملل، آن هم با درجۀ بسیار عالی دریافت کند. سمت‌های اجرایی متعدد او نیز قابل اعتناست. رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی در موزامبیک و اوگاندا و ۴سال رایزن سیاسی و مطبوعاتی در مراکش و ۵سال رایزن مطالعاتی و حقوقی و نماینده و افسر رابط ایران در سازمان حقوقی و مشورتی در هند از جمله این سمت‌هاست.این استاد پیشین دانشگاه، دو سال است که در محلۀ فرهنگیان قاسم‌آباد سکونت دارد. به بهانۀ گرامیداشت روز ملی خلیج فارس و نیز هفتۀ معلم، در محل کارش در دفتر وزارت امور خارجه و بین‌الملل با او گپ و گفت صمیمانه‌ای داشتیم.

……………………………………

persian-gulfalkhaleejalfarspersian gulf india (55)w

«در نوروز سال۱۳۴۳ در زیبد گناباد به دنیا آمدم و دوران تحصیلی ابتدایی و راهنمایی را در زیبد درس خواندم. از آنجا که به علوم انسانی و فنی علاقه داشتم، دبیرستان در دو رشته اتومکانیک و علوم اجتماعی، به طور هم‌زمان دیپلم گرفتم. در دورۀ دانشجوییِ رشته علوم سیاسی که بودم، همیشه دربرابر هجمه‌های ناجوانمردانه‌ای که برخی کشورهای عرب از سال۶۰ آن را شروع کرده بودند، پرسش‌های بی‌شماری برایم ایجاد می‌شد که چرا اجازه بدهیم نام خلیج فارس تغییر پیدا کند. فوق‌لیسانسم را که در رشتۀ علوم سیاسی گرفتم، در سال۱۳۶۸ به عضویت هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد درآمدم. علاوه‌برآن تدریس در دانشگاه فردوسی و پیام‌نور را نیز هم‌زمان داشتم و با نوشتن مقالات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در مطبوعات و شرکت در سمینارهای بین‌المللی داخلی و خارجی متعدد، به کارهای تحقیقاتی‌ام در این زمینه ادامه دادم. روز به روز این هجمه‌ها به نام و عنوان خلیج‌فارس، شدت بیشتری پیدا کرد و من به هر دری می‌زدم که اطلاعات جدیدی پیدا کنم، چون به زبان عربی هم مسلط بودم، پیگیری رسانه‌های مختلف عربی و مطالعات و پژوهش در حوزۀ خاورمیانه برایم خیلی جدی‌تر شد.».

 

رسانه‌های داخلی تا ۱۳۸۱ حاضر نمی‌شدند دفاعیه از نام خلیج فارس  را چاپ کنند

102729.png«همان سال‌های ابتدایی دهۀ هفتاد بود که برخی کشورهای غربی و عربی از طریق رسانه‌های خود، موضوع خلیج عربی یا خلیج بدون پسوند فارسی را مطرح کردند. در مورد حساسیت کشورهای عربی، بد نیست این نکته را هم بگویم از آنجا که اعراب حدود ۵۰۰سال، بدون هویت مستقل قومی بودند و زیر سلطه امپراتوری عثمانی یا استعمار انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها قرار داشتند، با پایان یافتن جنگ جهانی و استقلال این کشورها، اعراب با حقارتی دیگر روبه‌رو شدند و آن، شکل‌گیری دولت یهود بود. تحقیر این دوران در کنار سایر عوامل، اوج‌گیری احساسات قومی و نژادپرستی عربی را به‌دنبال داشت و باعث شد که آن‌ها بر هر نامی، کلمۀ عربی اضافه کنند؛ مثل مصر عربی، امارات عربی، لباس عربی، قهوۀ عربی و…. به طور خلاصه، تمام تمدن اسلام را به نفع قوم‌گرایی عربی مصادره کردند. نام تاریخی و کهن خلیج فارس نیز در این میان، مصون نماند و رهبران شکست‌خوردۀ برخی کشورهای عربی در بحران خاورمیانه، برای سرپوش‌گذاشتن شکست‌ها، نام بین‌المللی خلیج فارس را به خلیج و بعد از سکوت ایران در برابر این اقدام، به خلیج عربی تغییر دادند.آن زمان جامعه به این موضوع حساسیتی نشان نمی‌داد و حتی رسانه‌های داخلی حاضر نمی‌شدند مقاله‌هایم را چاپ کنند؛ اما من می‌دانستم که این موضوع، یک تغییر نام ساده نیست و تحریفِ عنوان اصیلی است که قدمت آن، به قرن‌ها پیش برمی‌گردد و می‌دانستم این تحریف، در درازمدت چه پیامدهایی برای کشور عزیز و هویت ایرانی ما می‌تواند داشته باشد.».

 

خودم نام خلیج فارس را در شاهنامه پیدا کردم

«آن سال‌ها که درس «حکومت در خاورمیانه» را تدریس می‌کردم، بخشی از کلاس، به همین موضوع خلیج‌فارس اختصاص داشت. می‌خواستم ذهن دانشجو را آگاه و روشن کنم. حتی تحقیقی به دانشجویان دادم که نام 

خلیج فارس را در شاهنامۀ فردوسی بیابند، اما هیچ دانشجویی به طور جدی دنبال آن نرفت. کاری که خودم انجام دادم و سرانجام فهمیدم که فردوسی بزرگ هم، در چندین مورد از اشعارش، عظمت دریانوردی ایرانیان را یادآور شده؛ به صراحت، نام خلیج فارس را آورده و اروندرود را توصیف کرده است؛ ازجمله وصف عبور اعراب از اروندرود به سوی ایران در جنگ قادسیه، حملۀ نهاوند، حملۀ فریدون به کاخ ضحاک و جنگ مشترک ایرانی‌ها و یمنی‌ها برای نجات یمن از چنگ حبشی‌ها.به شهر کجاران به دریای پارس/ چه گوید زبالا و پهنای پارس. یا آنجا که می‌گوید سپه را ز دریا به هامون کشید/ زهامون سوی آفریدون کشید».

DrAjamPersianGulf1386

داخل هر نقشه وکتابی به دنبال مدرک می‌گشتم

«تحقیقاتم ادامه داشت. داخل هر نقشه و کتابی از کهن و معاصر، به دنبال اثر و مدرک جدیدی بودم تا به همگان بیش از پیش بفهمانم که اینجا

خلیج فارس است نه جای دیگر؛ و نباید اجازه بدهیم کسی هویتمان را تحریف کند. شاید عده‌ای بر این موضوع، خرده بگیرند که چرا ما نیز، متعصبانه برخورد می‌کنیم؛ پاسخم این است که در کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی، نژادپرستی نهی شده، از طرف دیگر در کنوانسیون‌های بی‌شماری که بر اساس آن یونسکو و سازمان یکسان‌سازی اسامی جغرافیایی سازمان ملل، شکل گرفته، حفظ و حراست از ارزش‌ها و میراث فرهنگی و تاریخی اقوام مورد تأکید قرار گرفته است، پس تلاش برای حفظ این نام که خط قرمز هویتی ماست، منطبق بر عقل و خردجمعی و حقوق بین‌الملل است و بیش از ۶۰ اثر، از سفرنامۀ ابن‌بطوطه گرفته تا کتاب مخطوطات که ثبت یونسکو شده، به صراحت نام خلیج فارس را درج کرده‌اند.».

 

دریای پارسی، ۸۰هزار بیننده داشت

«اولین مقاله‌ها دربارۀ تحریف نام خلیج فارس به قلم من است. وبلاگم در سال۸۱ به نام دریای پارسی، ۸۰هزار بیننده داشت و درواقع سال‌ها تلاش، سرانجام به ثمر نشست. همان سال، قدم اول و اساسی در کشورمان برداشته شد. تا پیش از آن رسانه‌ها از این موضوع استقبال نمی‌کردند. در آن سال در سمینار ملی ژئوماتیک راهکارهای پیشنهادی برای دفاع از این موضوع ارائه شد. در دومین سمینار که یک سال بعد برگزار شد، در مقاله‌ای مبسوط، بر چه باید کرد، تأکید کردم. در یکی از راهکارهای پیشنهادی، ضرورت یک روز ملی برای خلیج فارس عنوان شد که مورد استقبال حضار قرار گرفت، مقالۀ برتر آن سمینار شد و از سوی رئیس سازمان نقشه‌برداری و معاون رئیس جمهور و مسئولان سازمان جغرافیایی ارتش و اعضای کمیتۀ یکسان‌سازیِ نام‌های جغرافیایی، جایزۀ ویژه گرفت؛ همچنین به‌صورت آنلاین در وب‌سایت‌های مختلف و روزنامه‌ها و مجلات داخلی چاپ شد.».

روزنامه شهر آرا محمد عجم

مردم علیه مجله نشنال‌ژئوگرافی اعتراض کردند

«در اردیبهشت سال۱۳۸۳ در سمینار بین‌المللی کارتوگرافی دانشگاه تهران، مجددا در مقاله‌ای راهکارهای دفاع از نام خلیج فارس بیان شد و زنده‌یاد دکتر حسن گنجی، در آن سمینار مشوق طرح شدند که این طرح، در شهریور۸۳ با هزینۀ شخصی، در قالب کتاب چاپ و به صورت رایگان در میان سازمان‌های دولتی و مراکز مطالعاتی از جمله مرکز مطالعات مجمع تشخیص مصلحت نظام و کتابخانه‌ها و نمایندگان مجلس شورای اسلامی توزیع شد؛ اما باوجوداین، تحرک خاصی از سوی نهادهای تصمیم‌گیرنده صورت نگرفت؛ تا اینکه موضوع جعل نام، در اطلس مشهور نشنال‌ژئوگرافی روی داد و موجب خشم مردم و ۱۲۴هزار ایرانی داخل و خارج از کشور شد. سه ماه بعد از اعتراض ما، این مؤسسۀ معتبر رسماً از ملت ایران پوزش خواست و نام خلیج فارس را به اطلس آنلاین خود برگرداند.پس از این تحولات، یکی از اقدامات دولت وقت، برای پاسداری از میراث فرهنگی و معنوی خلیج‌فارس، موافقت رسمی با اضافه‌شدن روز ملی خلیج فارس، در دهم اردیبهشت به تقویم رسمی کشور بود که پس از پیشنهاد من و همکارانم، نهادهای تصمیم‌گیر و شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز دهم اردیبهشت را که روز حاکمیت کامل ایران بر خلیج فارس و بیرون راندن پرتغالی‌هاست، به نام خلیج فارس نام‌گذاری کردند. این را هم عنوان کنم که لایحه و گزارش توجیهی این پیشنهاد را خودم برای شورای عالی خلیج فارس و شورای عالی انقلاب فرهنگی نوشتم تا برای تصویب مخالفتی نشود.».

 

102728.jpg

 

دوست دارم اسپانسری پیدا شده و کتاب‌هایم را ترجمه کند

«اما ای کاش این نام فقط در حد نام‌گذاری یک روز در تقویم یا نام‌گذاری مدرسه و خیابان و بزرگ‌راه باقی نماند. سال ۸۳ تا ۸۸ روز ملی خلیج فارس فقط در حد یک نام باقی ماند. سال ۸۸ کتاب دومم، اسناد نام خلیج فارس میراثی کهن و جاودان، همراه با نقشه‌های مصور و کمیاب چاپ شد و از آن‌زمان به بعد، بیشتر در رسانه‌ها و مجامع عمومی به این موضوع حساسیت نشان داده شد. اما باید بگویم که متأسفانه هنوز هم این میزان حساسیت، کافی نیست. بارها خواستم که اسپانسری پیدا شده و کتاب‌هایم را ترجمه کند؛ کاری که در خارج از کشور، به‌راحتی اتفاق می‌افتد، اما تنها اتفاقی که تابه‌حال برای آثارم افتاده، این بوده که سال ۸۹ عنوان برتر جشنوارۀ یازدهم ملی پژوهشگران برتر را به من، به عنوان نویسنده‌اش دادند یا تقدیرنامه‌های متعددی که از رئیس سازمان نقشه‌برداری و کمیتۀ یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی و وزیر امور خارجه وقت گرفته‌ام.».

1392iponpix 349

پسرانم دربارۀ خلیج‌فارس، وبلاگ‌نویسی می‌کردند

«دو پسر و حتی همسرم، از همان آغاز مطالعات جدی من نسبت به این قضیه حساسیت پیدا کردند، اما دخترم که کم سن و سال است، در این ماجرا نبود. وقتی علی سوم راهنمایی و آرش سوم ابتدایی بود، تشویقشان کردم وبلاگ بنویسند و آن‌ها نیز همۀ دوستانشان را تشویق می‌کردند که اگر نهادی، موضوع خلیج فارس را به رأی‌گیری می‌گذارد، حتماً شرکت کنند و بی‌تفاوت نباشند. گاهی تا نیمه‌های شب، کار پسرانم این بود که اطلاعات من را با نظارت خودم در وبلاگ می‌گذاشتند و در حال حاضر، همچنان به مباحث ایران و فرهنگ ایرانی، علاقۀ زیادی دارند. از طرفی خانواده‌ام به خاطر مسافرت‌های متعددی که به کشورهای خارجی عربی و اروپایی و آمریکایی داشته‌ام، دغدغه‌ام را درک کرده و انصافاً به خاطر همراهی‌های آنان بوده که من توانسته‌ام با آسودگی خاطر درس بخوانم و پژوهش کنم و مدرک و مستند جمع‌آوری کنم.».

بحر فارس

می‌توان کال چهل‌بازه را تبدیل به سی‌وسه پل کرد

«مشهد زیبایی‌های زیادی دارد. نماد مذهبی آن، امام هشتم(ع)، نماد ملی آن فردوسی و نماد اسطوره‌ای‌اش نادر شاه افشار است. دوستانم که از کشورهای اروپایی و آسیایی به ایران و بخصوص مشهد سفر می‌کنند، زیبایی‌های این شهر را تحسین می‌کنند، البته اینجا می‌تواند خیلی بهتر هم شود، مثلا همین کال چهل‌بازۀ قاسم‌آباد (که من نام گلستان را برای آن پیشنهاد می‌کنم)را می‌توان به زیبایی سی و سه پل اصفهان درآورد، برای تبخیرنشدن آب آن، از پلاستیک نامرئی استفاده کرد و آن را به بولوار دانشجو وصل و تبدیل به فرصتی گردشگری کرد.از طرفی نام‌های برخی خیابان‌های مشهد تکراری است. چه خوب است برای خیابان‌های شهرمان نام‌های اصیل و خوبی انتخاب کنیم.».

 

پژوهش را بیشتر از تدریس دوست دارم

پنج سال بیشتر معلم نبوده‌ام. چیزی که معلم را سر ذوق می‌آورد، خود دانشجویان هستند، اما متأسفانه در فضای دانشگاهی ما دانشجویان، بی‌انگیزه و بی‌میل و رغبت هستند، به همین خاطر پژوهش را بیشتر دوست دارم و ترجیح می‌دهم همیشه پژوهشگر بمانم؛ البته شاید دوباره در زمانی دیگر، در کنار پژوهش، معلمی را هم ادامه دهم.».

 

زیبایی‌های مشهد را نمی‌بینیم

امسال برنامه‌های متعددی را به بهانه روز خلیج فارس مطرح کرده‌ام، مثلا پیشنهاد سمینار خلیج فارس را به دانشگاه فردوسی داده‌ام که آن‌ها هم اعلام آمادگی کردند، اما این اعلام آمادگی کافی نیست و باید هزینه شود.از سوی دیگر مشهد۲۰۱۷ هم اتفاق خوب و خوشایند شهر ماست. برای این برنامه هم پیشنهاد ساخت مستندی را دادم که زیبایی‌های مشهد از جمله پاکیزگی آن و پارک‌هایش به تصویر کشیده شود؛ زیبایی‌هایی که به خاطر نبود خودباوری کافی، آن‌ها را ندیده یا کمرنگ می‌بینیم. من تجربۀ سفر به کشورهای متعدد خارجی را دارم و با آگاهی کامل می‌گویم مشهد شهری زیبا و درخور توجه است.»

علل و روند تحریف نام خلیج فارس

 

علل و روند تحریف نام خلیج فارس

نگارش در اردیبهشت ۶, ۱۳۹۶ – ۶:۰۶ ق.ظ

علل و روند تحریف نام خلیج فارس

دکترمحمد عجم

کارشناس مسائل

مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC

 

کشورهای عربی قرون متمادی زیر سلطه استعمارگران بودند و وقتی هم از زیر سلطه استعمار عثمانی و استعمار غرب آزاد شدند با کثرت دولتها و مرزهای مصنوعی و پدیده رژیم اسرائیل روبرو شدند، اعراب هویت عربی خود را از قبل بیشتر در خطر می دیدند لذا برای ارضای هوسهای عربیت و ناسیونالیزم عربی در دوره عبدالناصر هوس تغییر نام بعد از بیشتر از دو هزار سال ایجاد شد.

واژگان کلیدی: علل و روند تحریف نام ، نگاه های، بازیگران منطقه ای ، جهانی ،

 اتحادیه عرب از سال ۱۹۶۴، نام را رسما کنار گذاشته و به رسانه ها توصیه کرده است که نام خلیج عربی را  به کار ببرند. از همان زمان هم تلاش هایی صورت می گرفت که این نام جدید جعلی را در خارج از جغرافیای عربی نیز جا بیندازند. اما در آن دوره رسانه های عربی برد چندانی نداشتند و خیلی موفق نبودند در بیرون از جهان عرب این واژه رایج نشد و کاربردی نیافت . اما بدترین دوره در رابطه با تغییر نام ، دهه ۱۳۷۰ بود که در این سال ها شبکه های متعدد ماهواره ای عربی رایج شد که به زبان های غیر عربی هم برنامه پخش میکردند. این شبکه ها مخاطبانی در سرتاسر جهان داشتند و در زبان های غیر عربی نام جعلی را به کار می بردند. کمی بعد شبکه های اینترنتی هم از راه رسید ، کشورهای عربی در رسانه های مختلف خود از این واژه نوساخته  استفاده می کردند. در نتیجه وقتی مطبوعات کشورهای غیر عربی هم از آن استفاده می کردند، همان واژه را بدون اصلاح در روزنامه ها و مجلات غرب بکار می بردند. خصوصا الاهرام و روزنامه های مشهور دیگر عربی که نسخه آنلاین  انگلیسی داشتند در جعل این نام به زبان های دیگر خیلی تاثیر گذار بودند. شبکه های معروف جهانی مانند” بی. بی. سی و ” سی. ان. ان” وقتی با کارشناس عربی حوزه در مورد مسائل و جنگ و درگیری ها و مانورهایی که انجام می شد، مصاحبه می کردند، این مانورها پخش می شد و از  واژه تازه جعل شده  استفاده می کردند. در این بین روزنامه های عربی حتی روزنامه الاهرام  در سال ۸۰ مقاله ای نوشت تحت این عنوان که “چگونه به خلیج عربی تبدیل شد” و در آن توضیح داد که روند بسیار موفقیت آمیز! این تغییر نام در کشورهای عربی و دیگران چه بوده است. در همان زمان پاسخی را تهیه کردم که برای بسیاری از مقامات فرستادم به مقامات مربوطه  هشدار داده شد که واقعا در جهان عرب به خلیج عربی تبدیل شده و اگر بی تفاوتی ما ادامه پیدا کند در سایر کشورها هم همینگونه خواهد شد،  و با توجه به روند فعلی باید منتظر باشیم که این نام در زبان انگلیسی و زبان های غیر عربی هم تغییر کند(.همشهری ۱۶ تا ۲۷ مهر ۱۳۸۱)

روند جعل نام حتی در مطبوعات غربی به گونه ای بود که  احساس خطری را در مردم به ویژه در بین اساتید دانشگاه به وجود آورد و دانشگاهیانی که در داخل و خارج از کشور بودند به این باور رسیدند که به مرور نام جدید برای در زبان انگلیسی هم رایج خواهد شد. از حرکات پراکنده  فردی تشکلی شکل گرفت به نام “پرشین گلف آنلاین” که در آن تمام اعضا به صورت آنلاین در سراسر جهان در تالار چت، تبادل اطلاعات و  گفتگو می کردند و این وظیفه را برای خود در نظر گرفتند که با تحریف گران غربی مکاتبه و روشنگری کنند و سابقه تاریخی نام را برای تحریف گران یادآوری نمایند.  متن دفاعیه ای  مستند به پیشینه کهن نام   تهیه شد و این که این نام در همه زمان ها ، مکان ها و زبان ها همواره و معادلهای آن بوده است و کشورهای عربی به تازگی به دلایل سیاسی، نام جدیدی را خلق کرده اند  و اشاره ای هم به دستورالعمل های سازمان ملل و قرار دادهای بین المللی و رویه کشورها و بخصوص عرب زبان ها در طول تاریخ می شد و از تحریف گران خواسته می شد که عرف رایج بین المللی را رعایت کنند. هزاران نامه و  ایمیل به رسانه ها و تحریف گران ارسال شد که بسیار موفقیت آمیز بود در گروه آکادمیکی که جمع شده بودیم پیشنهاداتی مبنی بر این مطرح شد که از دولت جمهوری اسلامی بخواهیم که یک سری اقدامات عملی انجام دهد. زیرا به عنوان دانشگاهی و مطبوعاتی عملا کار چندانی نمی توان انجام داد. در آن جا بود که پیشنهاد روز ملی   طرح گردید عده ای معتقد بودند که دولت این کار را نخواهد کرد، برخی دیگر معتقد بودند که دولت با توجه به این که می داند این جعل و تحریف چه پیامدهایی خواهد داشت، حتما همراهی و اقدام خواهد کرد. به هر حال، دولتها و  موسسات عربی و  هزینه های بسیار سنگینی پرداخت می کردند که موسسات جغرافیایی دنیا نام خلیج عربی را در کنار نام اصلی داخل پرانتز بگذارند و اطلس های زیادی منتشر شد که در کنار ، نام خلیج عربی را هم اضافه می کردند. در کشورهای عربی خیابان ها و موسسات و مکان هایی را بنام خلیج عربی نام گذاری کردند و نام را از بسیاری از کتب و مراجع قدیمی حذف کردند و حتی مجازات برای کاربرد آن اعمال کردند.  حداقل قبل از داستان نشنال جغرافی ۸ اطلس مشهور دیگر این جعل را انجام داده بودند تا این که این روند آبان ۱۳۸۳  به نشنال جغرافی هم رسید و نشنال جغرافی، بعد از نزدیک به حدود  ۱۲۰ سال از انتشارش، این نام جدید را کنار نام همیشگی اضافه کرد و در این جا بود که موج عظیمی از همبستگی میان ی ها ایجاد شد و یک طومار اینترنتی معروف ۱۲۴ هزار امضایی تهیه شد و از آن جا بود که خوشبختانه روند شکل دیگری به خود گرفت رسانه های داخلی کشور همراه شدند و آن قدر بازتاب یافت که همه روزنامه نگاران و موسسات داخلی و خارجی متوجه شدند که باید مطالعه کنند و ببینند که حق با کیست؟

در واقع عربها و حتی غربی ها  و حتی بسیاری از ی هم تصور می کردند  که نام و خلیج عربی، هر دو در طول تاریخ رایج بوده است و یان به این می گفتند و عرب ها، عربی. ولی خوشبختانه این موج اعتراضی باعث بیداری شد و مطالب بسیار زیادی منتشر و رسانه ای شد  و برای پژوهشگران و خیلی ها مشخص شد که  نام در همه زبان ها بطور مستمر و لاینقطع و یگانه مورد استفاده بوده است. در همه زبان ها، خصوصا زبان عربی، به کار می رفته است. تا سال ۱۹۵۸، اصلا هیچ نوشته عربی و یا سند عربی وجود ندارد که به جای از خلیج عربی استفاده کرده باشد. و بسیاری از شخصیتهای علمی و پژوهشگر عربی به این حقانیت اعتراف کردند که قدم بزرگی بود. حتی یکی از نویسندگان عرب ضمن اعتراف به کاربرد مستمر تاریخی   به شوخی نوشته بود متوجه شدیم که نام از عهد دایناسورها رایج بوده است؟ نویسندگان بسیار زیادی در جهان عرب دهان به اعتراف گشودند و مطلب نوشتند و اعتراف کردند که هیچگاه نام خلیج عربی تا قبل از دوره جمال عبدالناصر برای این دریا بکار نرفته از جمله آنها می توان به افراد مشهوری مانند:  مفتی سنی مذهب یوسف قرضاوی در تلویزیون الجزیره برنامه شاهد علی العصر،  پروفسور عبدالهادی التازی، احمد الصراف، محمد عابد الجابری، عبدالله بن کران (نخست وزیر ۲۰۱۱–۲۰۱۷ مراکش)، عبدالمنعم سعید، عبدالخالق الجنبی، سرلشکر مجدی عمر و تنی چند از نویسندگان مشهور عرب و چند تن از رهبران دینی سنی در مورد اصالت نام اشاره کرد.

ثبت  روز ملی خلیج فارس  به عنوان میراث معنوی

گفتنی است که روز ملی خلیج فارس پس از تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۴ در اواخر دوره محمد خاتمی،  پس از  ۴ سال بی توجهی،   دولت احمدی نژاد متوجه اهمیت ان شد و  توسط سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۸ این روز  به عنوان میراث معنوی ثبت ملی نیز شد .

آیا ثبت خلیج فارس در یونسکو شدنی است

نام خلیج فارس به عنوان میراث معنوی در سازمان میراث فرهنگی ایران ثبت شده است  و  اگر به عنوان یک سوژه فرهنگی  و میراث معنوی بخواهیم خلیج فارس رادر یونسکو مطرح کنیم ، این کار شدنی است اما اگر ثبت خلیج فارس بار سیاسی داشته باشد ، به یونسکو مربوط نمی شود .

اینکه به عنوان میراث ملموس و یا میراث معنوی نام خلیج فارس ثبت شود  یک پروژه مطالعاتی عمیقی می خواهد اما بعضی از نقشه ها و کتیبه های  خلیج فارس را قطعا به راحتی می توان در میراث معنوی جهانی ثبت کرد بطوریکه همین الان یک کتاب مصری بنام مخطوطات ثبت میراث جهانی است که در آن نقشه خلیج فارس  ترسیم شده است.

خلیج فارس گاهواره تمدن جهان و به نوعی خاستگاه بشر است و دریانوردی از آنجا آغاز شده ،  یعنی خلیج فارس را با استفاده از فارس در یونسکو ، این شدنی است که ما بگوییم که این محدوده جغرافیایی با این نام ، جایگاه فرهنگی برجسته ای دارد و خاستگاه خدمات فرهنگی برای بشریت بوده است . به علاوه ما یک یک شاخصه فرهنی این منطقه را ثبت می کنیم که بستر آن یک شخصیت حقوقی است و دیگر یک منطقه صرف طبیعی نیست .  یونسکو با مسائل فرهنگی در ارتباط است و محور مسائل آن صلح و آموزش ، فرهنگ ، گردشگری و عرفان است . بر این اساس همان طور که در جهان برخی مسائل بستر ساز جنگ هستند ، برخی مناطق نیز بسترساز صلح ، آرامش و فرهیختگی اند ، از جمله خلیج فارس .

در یونسکو فقط ثبتهای تاریخی و فرهنگی را داریم اما کارهایی که جنبه سیاسی داشته باشد سازمان ملل آنها را تحت عنوان پروتکلهایی از انواع مختلف ثبت می کند . پروتکلهایی برای دریاها ، آبهای آزاد و آبهای مشترک وجود دارند و کنوانسیونی نیز به نام حقوق دریایی وجود دارد و در این حقوق دریایی نام خلیج فارس را می نویسد /

اطلاعات بیشتر:

روز ملی خلیج فارس

روزنامه دنیای اقتصاد – شماره تاریخ چاپ:۱۳۹۶/۰۲/۱۰ بازدید:۲۳۹بار کد خبر: DEN-1098777

روز ملی خلیج فارس

قدیمی‌ترین نقشه خلیج فارس

دهم اردیبهشت از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت ایران به‌عنوان روز ملی خلیج فارس نام‌گذاری شده است. شاه عباس صفوی با کمک انگلیسی‌ها در این روز در سال ۱۶۲۲ میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتغالی‌ها درآورد. از این رو نام‌گذاری این روز در واقع به نوعی تاکید بر پیروزی ایرانی‌ها علیه مهاجمان در خلیج‌فارس است.

 

در آوریل سال ۱۶۲۲ سپاه ایران به رهبری امام قلی خان جزیره هرمز را از بزرگ‌ترین امپراتور قرن باز پس گرفت و جایگاه خود را در جهان در فهرست ابرقدرت‌های قرن شانزدهم ثبت کرد. انگلیسی‌ها نیز ۴ کشتی خود را با خدمه فنی در اختیار ارتش امام قلی خان گذاشتند. آلبوکرک (پرتغالی) اعتقاد داشت هرکشوری که سه نقطه مالاگا، عدن و هرمز را در اختیار داشته باشد بر تجارت دنیا حاکم خواهد بود. اهمیت هرمز آنقدر بود که استعمارگران انگلیسی را نیز به طمع انداخته بود. به‌دلیل شکایت‌های ایرانیان گمبرون از جسارت و تجاوزات پرتغالی‌ها، سپاه ایران قصد تنبیه پرتغالی‌ها در خلیج فارس را کرد و نه تنها جزیره هرمز را آزاد کرد، بلکه پرتغالی‌ها مجبور شدند تا مومباسا درکنیا عقب‌نشینی کنند و این شکست، شکست‌های پی‌در‌پی پرتغال در شرق آفریقا را به دنبال داشت و با حمایت ایران، امام مسقط موفق شد قلعه عظیم مومباسا را در جنگ خونینی که به جنگ صلیبی مومباسا معروف است تصرف کند. ایران تا سال ۱۸۲۰ پرچمدار تمام خلیج فارس و دریای عمان و بحر فارس (مکران) شد. انگلیسی‌ها از شکست پرتغال خرسند بودند و به قدرت ایران اعتراف داشتند و ایران را تنها رقیب قدرتمند عثمانی‌ها می‌دانستند. انگلیس در عهدنامه مجمل ۱۸۰۹ و عهدنامه مفصل ۱۸۱۲ حاکمیت ایران را بر کل خلیج‌فارس به رسمیت شناخت، در حالی‌ که انگلیس خود به‌عنوان ابرقدرت جهان ظهور می‌کرد.

دکتر محمد عجم، که در زمینه مطالعات مربوط به تاریخ خلیج فارس صاحب نظر است در مقاله‌ای نوشته است: در مـتون تمامی قراردادهای چند قرن گذشته که بین دولت‌های عربی منطقه یا بین کشورهای اروپایی و کشـورهای مـنطقه مـنعقد شـده اسـت هر جا نامی از پهنه آبی جنوب ایران به میان آمده است با نام خلـیج فـارس همـراه بوده است. از سال ١۵٠٧ تا ١٩۶٠ در تمامی قراردادها و معاهده‌هایی که پرتغالی‌ها، اسـپانیایی‌ها، انگلیسی‌ها، هلندی‌ها، فرانسوی‌ها،بلژیکی‌ها، روس‌ها و آلمانی‌ها با دولت ایران یا هر کشور یـا پدیده سیاسی یا امرای تحت الحمایه خود در منطقه امضا کرده‌اند، در زبان‌های مختلف واژه‌های مـترادف بـا خلـیج فارس به کار برده‌اند. حداقل در ١٠ مورد از این‌گونه قراردادها که میان کشورهایی همانند کویـت، عربسـتان، عثمانـی، عمـان و امـارات متصالحه منعقد شده هم به زبان عربی و هم انگلیسی خلیج فارس به کار رفته است.

بازنشر / پیشنهاد دهنده ثبت روز ملی خلیج فارس:

پیشنهاد دهنده ثبت روز ملی خلیج فارس گفت: کشور های عربی حاشیه خلیج فارس بعد از تشکیل رژیم صهیونیستی دچار بحران هویت سیاسی و فرهنگی شده اند و در این راستا به ترویج اسامی عربی احساس نیاز نمودند و به تغییر نام خلیج فارس روی آورده اند.

به گزارش ،  محمد عجم پیشنهاد دهنده ثبت روز ملی خلیج فارس و پیشرو در مسائل خلیج فارس و پژوهشگر که بخش بزرگی از پژوهش های وی به موضوعات خلیج فارس و دعاوی حقوقی ایران در مورد جزایر سه گانه و بحث امنیت خلیج فارس می باشد که در مصاحبه خبرنگار ما با وی به مناسبت روز ملی خلیج فارس به برخی از فعالیت های وی در این خصوص اشاره شده است.

 

این نخبه گنابادی عضو عیئت علمی دانشگاه، نویسنده، مترجم، روزنامه نگار و زبان شناس متولد سال ۱۳۴۳  زیبد گناباد است. وی در دو رشته اتومکانیک و اقتصاد اجتماعی همزمان دیپلم گرفته و و در رشته علوم سیاسی و معارف اسلامی در دانشگاه ادامه تحصیل داد. عجم در رشته حقوق بین الملل از موسسه حقوق بین الملل نیز مدرکی معادل فوق لیسانس حقوق بین الملل (داوری) گرفته و سپس از دانشگاه «کازابلانکای مراکش» دکترای حقوق بین الملل را اخذ نموده است.

چه عواملی سبب شد که حضرتعالی پیشنهاد دهنده روز ملی خلیج فارس باشید؟

همانند سایر هم وطنان روی کاربرد گسترده خلیج عربی در رسانه های عرب زبان و سپس رسانه های انگلیسی زبان حساس و برای هویت ایرانی احساس خطر کردم و احساس وظیفه نسبت به فرهنگ کشور و اطلاع  رسانی به افکار عمومی نمودم همچنین برخی افراد نه فقط  در جهان عرب بلکه بطور سازمان یافته حتی در داخل کشور نیز در صدد تخریب هویت تمدن ایرانی بودند.

 

در آن زمان بجز یک جمع اندکی از فرهیختگان، مردم و حتی مقامات کشوری راجع به این موضوع اصلا حساس نبودند زیرا موضوعات اولویت دار متعدد و بی شمار دیگری از نظر آنها وجود داشت و بنده با وبلاگ های اینترنتی نسبت به عدم توجه برخی از مقامات به موضوع خلیج فارس، به این اقدام کشورهای عربی واکنش جدی نشان دادم.

 

تهیه گزارش هشدار آمیزی از روند فزاینده جعل نام خلیج فارس در رسانه های عربی و انگلیسی و ارسال آن به مقامات ذی صلاح و سپس انتشار این گزارش به صورت مقاله در روزنامه همشهری و سایت آنلاین آن و شرکت در همایش های متعدد در خصوص خلیج فارس، بخشی از مهمترین فعالیت های بنده به عنوان عضو کمیته یکسان سازی نام های جغرافیایی و کمیته خلیج فارس بود که این فعالیت ها از سال ۱۳۸۰ شروع و در نهایتاً در سال ۱۳۸۳ به تصویب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور در آمد.

 

چرا ۱۰ اردیبهشت به روز ملی خلیج فارس نام گذاری شد؟

پس از تحولات مربوط به رویدا جعل سازی در موسسه مشهور نشنال جغرافی، در خصوص ضرورت پاسداری از هویت تاریخی و تعیین روز خلیج فارس، اتحاد و یکپارچگی  بوجود آمد اما در خصوص روز اختلاف بود لکن روز  اخراج پرتغالی ها ( ۱۰ اردیبهشت ) با توجه به همه جوانب امر کمترین مخالف را داشت لذا این روز مورد تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت.

 

علت تلاش کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با پشتوانه کشورهای غربی برای تغییر نام خلیج فارس چیست؟ آیا اظهارات ان ها مبنی بر اینکه نام این خلیج در ابتدا خلیج عرب بوده با مستندات تاریخی تطابق دارد؟

واژه خلیج عربی در زبان عربی اولین بار در سال ۱۹۵۸ بکار رفت و قبل از آن همه مکتوبات عربی واژه بحر فارس و خلیج فارس نوشته اند لکن کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بعد از تشکیل رژیم صهیونیستی دچار بحران هویت سیاسی و فرهنگی شده اند و در این کشورها از عرب و فرهنگ عربیت خبری نیست و اکثر جمعیت آنجا به تعبیر خود عرب ها “اجانب غیر عرب” هستند لذا باید برای جبران آن اقدامی انجام می دادند و در این راستا به ترویج اسامی عربی احساس نیاز نمودند و به تغییر نام خلیج فارس روی آوردند و این اقدام کشورهای عربی درصورتی رخ داده است که همه آنها اعتراف دارند که  نام همیشگی این دریا، خلیج فارس و معادل های آن بوده است.

 

به نظر حضرتعالی نقش خلیج فارس چه میزان برای کشور مهم و استراتژیک است که یک روز در تقویم کشور به این عنوان نام گذاری شده است؟

خلیج فارس منطقه ای استراتژیک و ژئو اکونومیک است یعنی دارای اهمیت نظامی، راهبردی، اقتصادی و فرهنگی نه تنها برای ایران بلکه برای بسیاری از کشورهای جهان می باشد و امنیت خلیج فارس امروزه شاید به همان اندازه ی که برای ایران مهم است  برای کشورهایی مانند هند و چین مهم است چراکه  بیشتر جمعیت کشورهای تازه تاسیس عربی خلیج فارس مانند قطر،بحرین و امارات؛ هندی هستند و این هندی ها سالانه ۶۰ میلیارد دلار درآمد برای هند کسب می کنند.

 

شما در زمینه خلیج فارس تاکنون چه مطالعاتی داشته اید؟

در تمام مسائل و موضوعات خلیج فارس اعم از تاریخی و فرهنگی و یا نظام های حکومتی و سیاست خارجی کشورهای عربی، مقالات متعددی به زبان انگلیسی، عربی و فارسی نوشته ام. علاوه بر این با توجه به اینکه یکی از حوزه های مطالعاتی من تمدن اسلام و عرب هست در همین زمینه وب سایت تخصصی دریای پارس را دارم و البته با مراکز مطالعاتی خلیج فارس هم همکاری مشورتی و حقوقی دارم و بخاطر اهمیت پاسداری از نام خلیج فارس کتاب «اسناد نام خلیج فارس میراثی کهن و جاودان» را منتشر کردم ولی در سایر موضوعات فعلا به نوشتن مقاله و یادداشت سیاسی در شبکه های خبری و شرکت در سمینارها اکتفا کرده ام.

انتهای پیام/

تاریخ انتشار مطلب:۱۳۹۶/۰۲/۱۰ – ۹:۳۸