presented in international seminar on the 100 Tagor :

Tagore’s visit to Iran

Rabindranath Tagore wrote in 1932, while on a visit to Iran, that “each country of Asia will solve its own historical problems according to its strength, nature and needs, but the lamp they will each carry on their path to progress will converge to illuminate the common ray of knowledge

“I used to dream of a Persia where bulbuls made love to the roses, where in dreamland gardens poets sat around their wine cups and invoked visions of ineffable meanings. But now that I have come to your country my dream has been formed into a concrete image that finds its permanent place in the inner chamber of my experience … I have visited Sa’di’s tomb; I have sat beside the resting place of Hafiz and intimately felt his touch in the glimmering green of your woodlands, in blossoming roses. The past age of Persia lent the old world perfume of its own sunny hours of spring to the morning of that day and the silent voice of your ancient poet filled the silence in the heart of the poet of Modern India”

– Rabindranath Tagore, 09 May 1932.

.

Rabindranath Tagore was very much interested in Iran and visited

the country twice, first on 1932 and then in 1933 when he celebrated his 70^th birthday in Tehran. Tagore’s visit to Iran and his meetings with the Iranian writers and poets in Boshehr, Shiraz, Tehran and Esfahan led to an extensive cultural and literary exchange between the Iranian and Indian writers and poets which continued for years . Tagore asked the Iranian government to depute a lecturer to his university in India and professor Poordawood was selected for the purpose. In an article during his stay with Tagore, Professor Poordawood wrote: The visit to Iran was made in response to an invitation extended by Reza Shah Pahlavi who captured the power in 1925. For a number of reasons, Tagore felt that he had to accept this invitation. The Persian language and literary which were propagated in India first by Muslims and then by Gourkani Mogul kings formed part of the Bengali literary and around 3000 Bengali words and phrases are having their roots in Persian. Mohan Roy, the spiritual father of Tagore and  many other great personalities of India at that time used to speak fluently in Persian. Though Tagore did not know Persian he was familiar with the Persian stories and Iranian poets particularly Hafez through their translated as well as original texts. Tagore’s  grand father knew Persian and also he himself had compiled poim in Persian language  Tagore’s  father  also knew Persian and he used to read the Hafez for the young Rabindranath. As Tagore  said in his speech in shiraz . he also was interested in Persian because his roots coming from Persia.

 No doubt, Tagore had a tendency towards the desert lifestyle. His first poems in Kosot (nomadic life in Arabic) and his later references to the subject, his eagerness towards Hezaro Yek Shab(1001 night) and a translation of the Waste Land by T.S. Eliot in 1932 all prove this claim. He was curios and wanted to know how the Iranian traditions were intermixed with the westernizing tendencies of Reza Shah. Practically, Tagore was expecting that the Iranian ruler would pay the expenses of an Iranian Study chair in the Viswa-Bharti but the stingy Aqa Khan refused to do so in 1930 (he was disappointed this time.)

But traveling to Iran during August, one of the hottest months of the year, was a big problem for Tagore. Train or ship was not a suitable mode of travel for the old poet. So, he took a Dutch mail plane. He flied from Kolkata to Allahabad, then to Jodhpur and Karachi and then  Iranian Jask Port and finally landed in Busheher Port. His trip took two days during which he used to complain from tiredness . Maharaja of Jodhpur, who himself was a pilot, accommodated Tagore in a hotel specially built for the air travelers there. In Karachi, he was served with the Bengali foods specially prepared by a Bengali lady residing there. This was Tagore’s second air travel. First time in 1921 he flied from London to Paris.

Tagore’s visit to Saadat School in Boshehr:

In early 1932, Tagore arrived in Iran for the first time and there he visited a number of places including the Saadat School in Bushehr. In a comprehensive reference book on Bushehr on Friday, —–, it has been said: in one of the days, the school was cleaned up and there were unusual movements there and Chairman of — and the principle and the teachers of the school held a meeting to discuss the visit of an eminent scientific and literary personality of India to the school who was to arrive in Boshehr through sea. This great religious, scientific, literary and cultural personality and the well known philosopher was Tagore. Accompanied by the Consular General and Consular of Britain in Bushehr Port, Mirza Ahmad Khan, chief of Navi Dariabiagy and the civilian and military chives, Tagore finally arrived in the National Saadat School and was received by the Chairman of —-and the principle and teachers of the school. In his honor, students first sang songs, played music and marched in front of Tagore. With a great pleasure and interest, Tagore visited the classrooms and spook to the teachers and students through Mirza Ali Farjad Khan, the first secretary of the Consulate General. Then, he delivered a speech at the big hall of the school which was used as a community center and a theater. During the speech, Tagore thanked the founders and the office bearers of the cultural institution for setting up the Intermediate National Saadat School in Bushehr. Honoring Tagore’s visit to Bushehr and the National Saadat
School, Consular General distributed gifts and awards among the distinguished students of the school. Tagore’s visit to the National Saadat School was reflected in the then Tehran publications and the Persian daily “Hablol Matin” of Kolkata carried out detailed reports on the visit and this important event was discussed for long time in the various meetings and gatherings. At present, the founding day of the Saadat School is observed as the Bushehr Day and a portrait of Tagore is put on display on the occasion.

Tagore visit to hafez tom

After Busher Tagore traveled to  shiraz (the Persian culture capital of Iran) to pay a respect to great Iranian poet and philosopher hafez  shirazi. Hāfez (1325–۱۳۸۹) and Tagore are very similar in the idea of tolerance and respect of other cultures

He said in his speech in shiraz “his grandfather was reading all poem of Hafez by memory  in heart  and he also was compiling Persian poem .

And his father also had a Divān of Hafez and used to read  Hafez poem.

 Many Iranian scholars and officials left Tehran and went to shiraz to welcome Tagore . in one of his poem Hafez wrote :

If that Shirazi Turk would take my heart in hand(becomes my honey beloved)- I would remit Samarkand and Bukhārā for her bindi  Hindu/  sindoor khela .

In the arrival of Tagore to shiraz , Mohammad-Taqí Bahār ( 1884—۱۹۵۱) famous poet and minister of culture presented the following poem to Tagore and described Tagore  as a person belong to all  the world as Indian rice and Egyptian sugar.

از وطن حافظ شیرین سخن  بگذرد آن طوطی شکّرشکن. ( سفرتاگور)

طوطی بنگاله برآید  ز هند  –  جانب ایران بگراید  به دل .

چون من از این مژده خبر یافتم  –   پای ز سر کرده       و بشتافتم.

دیدمش آن سان که بنمودم خیال –   بلکه     فزونتر  به  جمال و  کمال

خضر مثالی و سلیمان فری  –  گرد  وی از فضل و ادب لشکری.

آمد و چشم من از او نور دید – راضیم از دیده که « تاگور»    دید.

زانِ جهان است، نه مخصوص هند  —  چون شکر مصری و هندی فرند

جان به گل و لاله درآمیختیم     –     لاله و گل در قدمش ریختیم

Tagore also like Hafez worked for one supreme cause, the union of all sections of humanity in sympathy and understanding, in truth and love

He also admired Iran and Persian culture  he traveled  for second time to Iran to pay attribute to Firdausi/ Hakīm Abu’l-Qāsim Ferdowsī Tūsī ‎) known as Ferdowsi Firdausi; 940–۱۰۲۰ CE) a highly revered Persian poet.

Ferdowsi and hafez are 2 most popular poet and philosopher of Persian culture.

And Tagore described them in his speech in a very beautiful and respectful ways.

He also like Hafez believed that national and human identities inherent in us need not be contradictory and that promoting one’s culture should not preclude acceptance and respect for the culture of others.

He like hafez heralded the cultural rapprochement between communities, societies and nations much before it became the liberal norm of conduct.

This is why all Iranian love hafez and all Iranian song and sofi music is coming from hafez poem.

 This was whey Iranian scholar loved Tagore  so much . Tagore travels  to Iran contributed a great cultural exchange . his name was on the article of the newspaper at that time. He believed that national and human identities inherent in us need not be contradictory and that promoting one’s culture should not preclude acceptance and respect for the culture of others. He heralded the cultural rapprochement between communities, societies and nations much before it became the liberal norm of conduct.

Each of these visits reinforced the firm resolve of our scholars  to further strengthen people-to-people links. Tagore travel caused Iranian scholars to pay more attention to Indian culture many Iranian scholars travelled to India to discover India again one of the was Bahār , he compiled many famous poem about the greatness of India and Indian culture he wrote : once again my white horse of imagination  traveled to India  my life be scarified of earth of India. I song  o beloved Hindustan  be happy  and  prospers  all month and

   all years be free from sadness

the article was published in the book: 

Tagore the Eternal Seeker : Footprints of a World Traveller”. Edited By SuryakanthiTripathi, Radha Chakravarty ,Nivedita Ray
published by ICWA and Vij Books India Pvt Ltd, New Delhi,Tagor in .Iran page  page 358-379 by Dr Mohammad Ajam

ISBN:  ۹۷۸-۹۳-۸۲۶۵۲-۹۵-۳, ۲۰۱۵

بهار جلد ۲ ص ۲۳۸

باز خنگ فکرتم جولان گرفت—  فیل طبعم یاد هندوستان گرفت. (خنگ = اسب سفید تندرو)

تا خیالم نقش روی هند بست— یافت ذوقم جلوه طاووس مست

 دل اسیر حلقه زنجیر هند— جان فدای خاک دامن گیر هند

بس ملاحت ها در آن خاک و هواست—هند را کان نمک خواندن رواست

ایزدی بود آشناییهای ما — آشنا داند صلای آشنا

هند و ایران آشنایان همند—– هر دو از نسل فریدون و جم ند

ساغری گیر از می عرفان هند————- نوش یاد پارسی گویان هند

یادی از مسعود سعد راد کن —- بعد  یاد رونی استاد کن.(بیرونی)

آن که چون سعدی سخنگویی نوست—- بلبل گلزار دهلی خسرو است..

از همایون گیر تا شاه جهان —– شاعران را بوده هند آرام جان

هند بازار خرید ذوق بود—– هند یکسر عشق و شور و شوق بود

صنعت ذوق و هنر ترکیب یافت——-   از صفاهان و هری ترتیب یافت. (هرات)

پس روان شد کاروان در کاروان —- تنگهای دل پر از کالای جان

رشک غزنین گشت بزم اکبری —- نغمه خوان آنجا هزاران عنصری

غالبی آمد اگر شد طالبی —– شبیلی هست ار نباشد غالبی. (نام شاعر پارسی گوی هند)

بیدلی گر رفت اقبالی رسید—- بیدلان را نوبت و حالی رسید

عصر حاضر خاصه اقبال گشت—– واحدی کز صد هزاران برگذشت

ای بهار از هند با من دم مزن —–      بیش از این بر آتشم دامن مزن

کز فراق هند بس دلخسته ام —- نام هند است این که بر خود بسته ام

نام اصل هند باشد مه بهار —- جذب گرد    کۀ   به مه بی اختیار

من بهار کوچکم در ری مقیم —- دل طپان از فرقت هند عظیم

پس پیامی می فرستم سوی یار — در لطافت چون نسیم نو بهار

گویم ای هند گرامی شاد باش — سال و ماه از بند و غم آزاد باش

On April 11, 1933, Rabindranath Tagore and Dinshah Irani visited Iran. Tagore was in Tehran in the second month of spring and his daughter-in-law Pratima Devi accompanied him to look after her father-in-law. The 70^th birthday of Tagore was celebrated in Tehran. On his way back to India via Baghdad, Tagore was a guest of King Faisal. Shortly after the visit, Tagore received the news of death of his only grandson Nitindranath who was studying in Germany where he was infected with tuberculosis and died in 1933. No doubt, it was very difficult for Tagore to tolerate such a grievous development as his generation came to an end after death of the young Nitindranath.

Professor Pourdawoud says: during his stay in Tehran, Tagore asked Reza Shah Pahlavi to dispatch a teacher to India to teach in his college. At that time, I was staying in Germany. I received a message from the Iranian government that I have been chosen for the purpose. On December 21, 1932, I left Berlin for India and returned to Germany on March 27, 1934. Shantiniketan College which was called Visva Bharti today is one of the government universities in India. When Tagore was alive, a number of scientists used to teach free of cost at Shantiniketan. Many Western experts such as Sylvain Levi of Paris in 1920, Winternitz and Lesny of Prague in 1921, Carlo Formici and Giusepp Tucci of Rome in 1925 visited Shantiniketan and delivered speeches there. Carlo Formici and Giusepp Tucci who were sent by Mussolini, presented hundreds of volumes of Italian books to Shantiniketan. In response to an invitation of Mussolini, Tagore visited Italy on May 15, 1926 where a number of India’s great personalities were present. Tagore spent the cash prize of his Nobel Prize in development of his college. All incomes from the sale of his Gujarati books were also spent in this way. Most of the expenses of Shantiniketan were met by the demotions received from the Nizam of Hyderabad, Zoroastrians and etc.

During the discussions, Tagore told me many times: I feel that nobody in Tehran knows me as none of my works has been translated into Persian to introduce me to the people. Since he repeated this two or three times, I told him that I will do the job with the help of one of the teachers here. With the help of one of the teachers Ziauddin who knew Persian to some extent, I translated some 100 lines of Tagore’s poems from Bengali into Persian. Tagore translated most of his poems from Bengali to English in his own way. The English text of Tagore’s poems has been the basis for the translation of the same into any other language. So, everybody has chosen his own way and method in translating Tagore’s poems.

On the eve of the Iranian New Year ( New Rouz) of 1311, I was in Shantiniketan. Tagore who had come to know the approach of the Iranian New Year, ordered to celebrate the occasion in a big way. One of the Indian artists Mandala Buss decorated the place wonderfully. Tagore and all of the teachers and students participated the festivities. I was given a greeting card which was written by Tagore himself in red ink. The red colure among Hindus is a sign of prosperity. I, there, read few poems which I had written to celebrate the arrival of spring.

In the poems, I referred to the freedom of India and Hindu Gods. One of my friends Krishna Kriplani translated them into English. Tagore was very impressed by hearing the poems and phrases such as Guru from an Iranian phrases such as Guru from an Iranian.

Tagore was one of the most creative exponents of an Asian sense in the early twentieth century. He wrote in 1932, while on a visit to Iran, that “each country of Asia will solve its own historical problems according to its strength, nature and needs, but the lamp they will each carry on their path to progress will converge to illuminate the common ray of knowledge.” His ideas on culture, gender, poverty, education, freedom, and a resurgent Asia remain relevant today.

Rabindranath Tagore was a multifaceted genius whose creativity spanned every form of artistic expression. His concerns ranged from global and universalist ones to practical and mundane issues. He established institutions to reflect his vision and through his travels, writings and actions demonstrated that the international brotherhood of man was not merely a theoretical construct.

Tagore was a man ahead of his time.

His ideas on culture, gender, poverty, education, freedom, and a resurgent Asia remain relevant today.

A century ago, Tagore envisaged mutual cooperation of nation and civilization, anticipating the idea of globalization. In today’s strife-torn world where disruptive forces are raising their ugly heads to destroy peace and mutual friendship, Tagore message of universal ism carries solace and inspires confidence in a better future.

During the 2 decade Iranian had paid more attention to the Tagore  ۲ books and many articles have been published about Tagore life and idea.  last year I wrote an article on the occasion of 150 Tagore and it was well received in Iranian mass media and IRNA news agency an IRIB broadcast the Tagore  ۱۵۰ birth anniversary

commemoration .

شاعر و ادیب و فیلسوف پر آوازه شبه قاره هند و برنده نوبل ادبی است که شهرت وی از خلیج بنگال تا خلیج فارس به لحاظ مبارزه با استعمار و علاقه شدید به ایران و زبان و ادبیات فارسی درگوش مردمان پیچیده است .

به گزارش ایرنا تاگور،شاعر،نویسنده،نقاش،موسیقی دان

عارف و فیلسوف برتر و نابغه چند وجهی  شرقی است که خلاقیت او فرم بیان هر هنری بود و نگرانی های او موضوعات جهانی و جهانشمول تا مشکلات و مسائل محلی و منطقه ای و دینی و دنیوی بود. وی از طریق شعر و نوشتار و موسیقی تا سفر به نقاط دور و نزدیک جهان دیدگاه خود را در مورد جهانی بودن ارزش های انسانی نشان داد . امسال دهها برنامه آیین و سمینار درکشور های هند و بنگلادش برای گرامیداشت این شاعر و فیلسوف هندی باحضور مقامات کشوری و سیاستمداران، پژوهشگران، استادان، رهبران دینی، شخصیت های فرهنگی، شخصیت های برجسته و دیپلماتها برگزار شد . معاون رئیس جمهوری هند می گوید: تاگور در سفر به ایران طی سخنانی گفت:’ هویت انسانی و هویت ملی که در ذات انسان نهفته است نباید مانع از احترام به دیگر فرهنگ ها شود آسیا دارای تمدن و فرهنگ غنی است و هر ملتی بر اساس فرهنگ ، مذهب و آیین خود راه رهایی خود از عقب ماندگی و استعمار را بازخواهد یافت.

‘ ‘حامد انصاری’ افزود:امروز آسیا جایگاه خود را باز می یابد با همان روشی که تاگور آموزش داد.او مبارزه مسالمت آمیز را به رهبرانی چون گاندی آموخت. تاگور پس از سفر به ایران هنگامی که گاندی دست به روزه برای پذیرش خواسته‌های هندیان از سوی بریتانیا زد تاگور به دیدار او شتافت و پس از بیست و شش روز بریتانیا مجبور شد درخواست های او را بپذیرد وی در حالی که نیمه جان سر بر بالین تاگور حضور یافت،روزه خود را گشود. تاگور از سردمداران دیرین و مدافعان سرسخت استقلال هندوستان نیز به شمار می آید و اولین نویسنده آسیایی است که در سال ۱۹۱۳ موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی شد و دو سال بعد نشان شوالیه به او اهدا شد.

تاگور این نشان افتخار را سال ۱۹۱۹ در اعتراض به کشتار وحشیانه مردم بی گناه ‘آمریتسار’ که طی آن بیش از ۴۰۰ هندی معترض به دست ارتش بریتانیا به خاک و خون کشیده شدند، به دولت انگلستان پس داد و به نایب‌ السلطنه انگلیس در هند نوشت: ‘آنچه روزی مایه سرافرازی است روزی هم فرارسد که مایه ننگ گردد’. اندیشه او بر ‘گاندی’ و بسیاری از بنیانگذاران هند مستقل تاثیر فراوان گذاشت و شخصا الهام بخش بسیاری از انقلابیون بود اما شهرت او در غرب به عنوان یک استقلال طلب مانع از آن شد تا رهبران غربی نقش او در جریان اصلاح طلبی و نقد استعماری را ببینند. ‘محمد عجم’ محقق وپژوهشگر برجسته ایرانی درباره وی درمقاله ای درفصل نامه قند پارسی منتشرشده در هند می نویسد : رابیندرانات تاگور (زاده ۷ مه۱۸۶۱، درگذشته ۷ اوت۱۹۴۱) شاعر، فیلسوف، موسیقیدان و چهره‌پرداز اهل بنگال هند بود نام ‌آوریش بیشتر از برای شاعری اوست. وی نخستین فرد از قاره آسیا است که برنده جایزه نوبل شده است و پدرش دبندرانات (مهاریشی) فردی ادیب بود و اشعار فارسی مخصوصا حافظ را بخوبی از بر بود و مادرش سارادادیوی نام داشت و به تاگور لقب گوردیو (Gurdev) به معنای پیشوا داده‌اند و وی از سردمداران دیرین و مدافعان سرسخت استقلال هندوستان به‌شمار می‌آید.

دکترعجم در این مقاله ای می نویسد :

‘رابیندرانات تاگور’ بزرگترین شاعر ایالت بنگال است، او بخش عمده عمر خود را در سواحل خلیج بنگال در کلکته گذراند که به دو زبان هندی و بنگالی شعر می‌سرود و اشعار خود را به انگلیسی نیز ترجمه می‌کرد. هم سرود ملی هند و هم سرود ملی بنگلادش از تصنیفات تاگور است. او از کودکی اشعاری نغز می‌سرود و در زبان شبه قاره انقلابی ادبی پدید آورد. به ویژه اشعار موسوم به گیتانجالی معروفیت فراوان دارد و به زبان‌های بسیاری ترجمه شده‌است.

تاگور با این اشعار در سال ۱۹۱۳ جایزه نوبل را در ادبیات دریافت کرد. او علاوه بر سرودن شعر، داستان و نمایشنامه می‌نوشت، و گاه تأملات خیال‌انگیز و عرفانی خود را روی بوم نقاشی می‌آورد.

دکتر ‘محمد عجم’ عضو هیات علمی دانشگاه و پژوهشگر ایرانی در خصوص علاقه تاگور به ایران و زبان فارسی در گفت وگو با ایرنا گفت: او به ایران و زبان فارسی علاقه فراوان داشت و به رغم کهولت سن و سختی سفر در آن زمان دوبار به ایران سفر کرد. وی گفت:سفر اول او در اردیبهشت ۱۳۱۱ و دیگر باردرسال ۱۳۱۳ انجام شد سفر تاگور و دیدارش با نویسندگان و شاعران ایران در بوشهر – شیراز و تهران و اصفهان باعث تبادل فرهنگی و ادبی گسترده ای میان نویسندگان و شاعران ایران و هند شدکه سالها ادامه داشت و ملک الشعرای بهار اشعاری در وصف او سرود و تاگور از دولت ایران خواست که استادی را برای تدریس به دانشگاه خود’ویسوبهارتی’ به هند بفرستد و ’پورداود’ به این منظور به هند اعزام شد.

این پژوهشگر سرشناس ایرانی می گوید:

تاگور بخاطر علاقه به تمدن ایران دعوت دولت ایران را با اشتیاق  پذیرد بعلت اینکه زبان و ادبیات فارسی،که در دوره گورکانیان در هند شکوفایی داشت، بخشی از میراث ادبی بنگال نیز بود و شمار زیادی از کلمات بنگالی،بیشتر از سه هزار واژه ریشهء فارسی داشت . ‘موهون روی’،پدر معنوی تاگور،و بزرگان دیگر هند در آن روزگار فارسی را روان صحبت می‏کردند و با آنکه تاگور خود فارسی نمی‏دانست، با افسانه‏ها و شاعران ایرانی،خاصه حافظ، هم از طریق ترجمه و هم از راه متون اصلی آشنایی داشت.

عجم ادامه داد : ‘دبندرانات‏’ پدر او فارسی می‏دانست و حافظ را برای تاگور نوجوان می‏خواند و تاگور، بی‏تردید،به فضای زندگانی کویری گرایش داشت و شعرهای اولیه‏اش که در کسوت’ بدوی چادرنشین’ ظاهر می‏شد و اشارات بعدی او به این موضوع،شیفتگی‏اش نسبت به هزار و یک‏ شب، و ترجمه‏ای که در ۱۹۳۲ از شعر سرزمین بایر تی.اس.

سفر تاگور به مشهد

تاگور در مشهد از حرم امام رضا ع و از آرامگاه فردوسی  و خواجه ربیع دیدار نمود.

الیوت کرد،جملگی گواه این‏ ادعاست. تاگور در فرصتی که پیش آمد و با هواپیمای پستی هلندی که قرار بود به ایران برود از کلکته به الله آباد، از آنجا به جادپور و کراچی، و سپس به بندر جاسک پرواز کرد، و سرانجام در بندر بوشهر فرود آمد. عجم گفت : خاطره ورود تاگور به مدرسه سعادت در جراید آن روز تهران منعکس گردید و روزنامه فارسی زبان «حبل المتین» چاپ کلکته هندوستان نیز اخبار مفصلی در این باره به چاپ رساند و این خبر مهم مدتها بر سر زبان‌ها و نقل محافل و مجالس بود. تاگور قریب دو روز در بوشهر ماند و با ماشین عازم شیراز شد و جاده تماما خاکی و مال رو بود و هنوز تسطیح نشده بود و از طرف انجمن ادبی ایران استاد ملک‌الشعراء بهار درقالب هیاتی از تهران برای استقبال از تاگور به شیراز رفت مترجم ایرانی عبدالحسین سپنتا این هیات را همراهی می کرد و سپس مکانهای تاریخی و مذهبی و باستانی شیراز را بازدید و سپس به اصفهان و بعد به تهران رفت .

تاگور در سفر به ایران اظهار داشت : من ایرانی هستم و نیاکانم از این سرزمین به هندوستان مهاجرت کردند.’ دکتر عجم گفت:تاگور در ایام اقامتش در ایران دو سخنرانی ایراد کرد؛ یکی در تالار مسعودیه و یکی در انجمن ادبی ایران. تاگور در دو خطابه‌اش چند بار گفت ‘من ایرانی هستم و نیاکانم از این سرزمین به هندوستان مهاجرت کردند و مسرورم که به وطن اجداد خود آمده‌ام و علت این همه محبت به من همین یگانگی نژادی و فرهنگی است و سبب مسافرت من با وجود کهولت و ضعف مزاج و مشکلات سفر همین یک دلی و عواطفی است که من به ایران دارم نه دیگر.درسفر به ایران همچنین جشن‏ هفتادمین سال تولد او در تهران برگزار شد.

پژوهشگر ایرانی می گوید: پورداوود که درآن زمان به عنوان استاد اعزام شده بود نوشته است که تاگور در طی صحبت چندین بار به من گفت گمان می‏کنم که در تهران کسی مرا نشناسد، زیرا چیزی از من به فارسی برگردانیده نشده که مرا بشناساند چون این سخن را دو سه بار از او شنیدم گفتم این کار را من در اینجا با همراهی یکی از استادان انجام می‏دهم. عجم به نقل ازنوشته پورداوود ادامه داد:با یکی از استادان‏ آنجا بنام ضیاء الدین که از فارسی هم بهره‏ای داشت صد بند از اشعار تاگور را از بنگالی به فارسی‏ گردانیدیم‏ وتاگور بسیاری از اشعار خود را از بنگالی به انگلیسی درآورد و آن انگلیسی را آنچنان‏ که دلش خواست نوشت و از این ترجمه که بگذریم ترجمه‏های دیگر اشعار او به هر زبانی که بوده‏ باشد بیشترش از روی ترجمه انگلیسی وی انجام گرفته است . محمد عجم می گوید سفر دوم تاگور در سال ۱۳۱۳ برای ادای احترام به فردوسی و شرکت در مراسم رونمایی آرامگاه توس بودو تاگور هنگامی که در آرامگاه فردوسی بود و به این حماسه سرای بزرگ ایرانی ادای احترام می کرد ۷۳ سال از عمرش می گذشت . به هرحال این شاعر و فیلسوف پر آوازه هندی درطول حیات و زندگانی خود علاوه برمبارزات ضداستعماری با انگلیس یاد ایران و زبان و ادب فارسی و اصالت ایرانی اجدادش را در خاطره ها باقی گذاشت و به آن افتخار می کرد.

آن زبان هایی که دربرابر تغییر و پویایی مقاومت می کنند روبه زوال می روند و هرگز قادرنخواهندبود ثمرات بزرگی دراندیشه و ادبیات به بارآورند.

 وقتی شکل ها صلب ثابت می شوند، روح یا ازروی ضعف، حبس خود را می پذیرد یا سر به طغیان می گذارد.همه تحولات بزرگ عبارتند از نزاع «درون» علیه هجوم از «بیرون»… همه حرکت های بزرگ انسانی مرتبط با اندیشه ها و آرمان های بزرگ است.»شاعر بزرگ هند رابیندرانات تاگور درسال ۱۸۶۱ درکلکته به دنیا آمد. او کوچکترین پسر دبندرانات تاگور رهبر برهمو سماج بود، یک فرقه مذهبی جدید در بنگال در قرن نوزدهم که می کوشید اساس یکتاپرستی آیین هندو را آن گونه که در اوپانیشادها (کتاب مذهبی بزرگ ادیان هند) استقرار یافته بود، احیاکند و به تحولات جدید در دنیای معاصر نیز توجه داشت.این جریان، ریشه در اندیشه های «رام موهان روی» (RAM MOHAN ROY) (۱۷۲۲-۱۸۳۳) داشت که رابیندرانات از او با ستایش یادمی کرد . در مصاحبه ای با رومن رولان در سال ۱۹۳۰ هنگامی که رولان از او درباره پیام بزرگی که غرب از شرق انتظاردارد به رام موهان روی اشاره می کند و می گوید: «او انسانی با ذهن و اندیشه فراگیر و جهانی در قرن نوزدهم بود و دلمشغولی عمیق به حقیقت داشت.در یک خانواده سنتی هندو به دنیا آمده بود اما همه قیدهای خرافه و قشری گرایی را گسست و به بررسی آیین ها و ادیان مختلف جهان و مطالعه عبری، یونانی، عربی، فارسی، انگلیسی و فرانسه پرداخت و سفرهای گسترده در سراسراروپا کرد و سرانجام در بریستول درگذشت.او به تحقیق دریافته بود که رشته وحدتی معنوی کل بشریت را به هم پیوند می دهد و هدف دین آن است که انسانها را به آن وحدت و یگانگی بنیادین در روابط انسانی، برساند.»وقایع زندگی و اندیشه رام موهان روی شایان توجه است از جمله تحصیل او در دانشگاهی اسلامی و علاقه مندشدن او به عرفان و تصوف اسلامی.به هرروی اندیشه ها و کردار او پس از وی هم منشأ اثربود و درشکل گیری جریان برهمو سماج در سال ۱۸۴۳ توسط پدر رابیندرانات و بالتبع در دنیای اندیشه و شعر رابیندرانات نقشی مهم ایفاکرد.رابیندرانات تحصیلات اولیه خود را دروطنش سپری کرد.در ۱۷سالگی برای تحصیل رسمی به انگلستان فرستاده شد اما مطالعاتش را درآنجا به پایان نرساند.درطول این سالها و در دوران جوانی در فعالیت های مختلف ادبی نقش داشت، درعین حال از فعالیت های اجتماعی هم دورنبود.او همچنین مدرسه ای تجربی درمنطقه شانتی نیکتان بنیان نهاد و سعی کرد آرمان هایش درباره آموزش نوین را که ملهم از اوپانیشادها بود درآن جامه عمل بپوشاند.این مکان آموزشی امروزه به صورت دانشگاهی دولتی درآمده است.تاگور افزون براین درحرکت های ملی هند نیز شرکت می جست اما به شیوه غیراحساسی و خاص خود و با گاندی رهبر سیاسی هند جدید دوستی صمیمی داشت.

• نوبل

نگاهی به زندگی ‘تاگور’ شاعر پرآوازه هندی وعلاقه شدید وی به ایران و زبان فارسی

Tagore the Eternal Seeker : Footprints of a World Traveller”. Edited By SuryakanthiTripathi, Radha Chakravarty ,Nivedita Ray
published by ICWA and Vij Books India Pvt Ltd, New Delhi,Tagor in .Iran page  page 358-379 by Dr Mohammad Ajam

ISBN:  ۹۷۸-۹۳-۸۲۶۵۲-۹۵-۳, ۲۰۱۵

*شب شعر ایران و هندوستان – تاگور شاعر پرآوازه هندی

*نگاهی به زندگی ‘تاگور’ شاعر پرآوازه هندی وعلاقه شدید وی به ایران و زبان فارسی.دکتر محمد عجم

 بررسی کتاب:رابیندرا نات تاگور: یک صد سال از استقبال جهانی

تاگور شاعر پرآوازه هندی وعلاقه شدید وی به ایران و زبان فارسی

دکتر عجم.

/